Zwilazkowiec Alliancer, February 27, 1960

              i
&
IT "WIĄŹKOWIEC" LUTY (Fbnmy} Sobola 2 =-- 1760
@ "Związkowiec" (The Alliancer)
Printed for very Wednesdy nd Saturday bj:
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED
Orgia Związku Polaków w Kanadzie wydawany przei
gjg
DrrtteU Ptuową: A Szczepkowski przewodniczący Z Zywert aekr
ktor F Cłosewłkl Klar Drukarni K i Mazurklawlcz - Klar Adm R Frlkka
PRENUMERATA
Bocsau w Kanadzie $600 W Stanach Zjednoczonych
Półroczna $350 i innych krajach _ $700
Kwartalna $200 ' Pojedynczy numer 10
1475 Queen Słraeł West Tet LE 1-2-
491 Toronto Ont
Autharlied u Second Clasa Hall Post Office Department Ottawa
Równowaga terroru
Akurat przed miesiacem poświęciliśmy nasz artykuł wstępny pt "Nieograniczony poligon rakietowy" omówieniu zagadnienia
wyścigu zbrojeń w najnowszej dziedzinie broni tj rakiet Ostatnie
wypowiedzi Chruszczowa w Indonezji i przemówienie prezydenta
Eisenhowera w przeddzień wyjazdu w podróż z oficjalnymi wi-zytami
do państw Południowej Ameryki podkreślają że to jest
obecnie problem numer 1 jeśli chodzi o zagadnienia międzyna-rodowe
Kiedy Chruszczow mówi o tym że sowieckie sputniki już w
najbliższym czasie lądować będą na księżycu a inne przynosić
będą wiadomości o innych planetach to za tymi słowami o nauko-wych
osiągnięciach sowieckich kryje się groźba i ostrzeżenie że
rakiety te zamiast na księżyc czy na Mars skierowane mogą być
z odpowiednim ładunkiem na każdy punkt globu ziemskiego
I nie są to niestety puste przechwałki świadczą o tym najle-piej
ostrożnie formułowane wypowiedzi amerykańskich polityków
Kierownik polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych wyraźnie I
stwierdził w swym przemówieniu do dziennikarzy amerykańskich
w dniu f8 lutego br że największym jego zmartwieniem jest
wzrastające ryzyko "wojny na skutek przeliczenia się" (war by
miscalculation) Oto jego dalsze słowa na ten temat: "Wzrastające
z niesłychaną szybkością współzawodnictwo w dziedzinie strate-gicznego
wystrzeliwania pocisków z coraz krótszym czasem pozo-stawionym
drugiej stronie do zareagowania może łatwo doprowa-dzić
do wojny na skutek niewłaściwej oceny sytuacji Niewłaściwa
ocena siły przeciwnika wpłynąć może na spotęgowanie się mię-dzynarodowego
kryzysu wiodącego do wojny której właściwie
żadna ze stron sobie nie życzy"
Wypowiedź Hcrtera uzupełnić należy trzema kolejnymi prze-mówieniami
prezydenta Eisenhowera na ten temat na przestrzeni
zaledwie kilku tygodni Pierwszy raz w roku bieżącym mówił o
tym w swym doroczny orędziu wygłoszonym 7 stycznia
Główny sens tej wypowiedzi miał wydźwięk ostrzeżenia pod
adresem Sowietów by przez "miscalculation" co do siły amery-kańskiej
nic doprowadziły do wyzwolenia sil których żadna ze
stron nie będzie w stanie kontrolować Fakt bowiem zmniejsze-nia
stanu liczbowego sił sowieckich nie oznacza wcale że zmniej-szył
się potencjał wojskowy bloku sowieckiego Dlatego też Ame-ryka
nie ma wcale zamiaru osłabienia swej potęgi zbrojnej nie-zbędnej
zarówno do obrony jak i dla odstraszenia ewentualnego
napastnika Potęga U S A w ocenie prezydenta a chyba wie on
o czym mówi jest obecnie olbrzymia W razie ataku rakietowego
Stany mogłyby ponieść duże straty lecz napastnik podległby
straszliwemu zniszczeniu Wypróbowane pociski amerykańskie w
ostatnich doświadczeniach zdolne są trafiać na odległość 5000
mil z dokładnością do 2 mil A to nic jest ostateczna granica ani
tych pocisków ani siły uderzeniowej US A które mają do
dyspozycji bazy lodzie podwodne z rakietowymi wyrzutniami
wreszcie stale będące "w locie" flotylle bombowców z możliwoś-cią
wyrzucenia nieszczycielsklch pocisków wodorowych na każdy
punkt ZSRR
Przedstawiony przez Eisenhowera w dniu 10 stycznia preli-minarz
budżetowy w Kongresie USA przewiduje w wydatkach na
bronę narodowa fantastyczna sunie 41 miliardów dolarów n
SiN opozycja demokratyczna zapowiada że wystąpi o dalsze zwiększę- -
i nie wyaatkow na obronę
- 9)Kr nin Ki Ir tlinnnKAfitmlrtń nmi1nnAnlAJnM 1- -1 - 1 i!
prezydent Eisenhower powrócił do tego zagadnienia ponownie w
czasie swe i konferencji prasowej w dniu 17 lutego br a dla
zapewnienia społeczeństwa amerykańskiego że rząd w polni zdaje
sobie sprawę z powagi sytuacji powtórzył te uwagi 21 lutego w
przemówieniu nadawanym przez telwizję w przedzien wyjazdu z
Waszyngtonu
Uwagi swe skierowane do dziennikarzy zakończył tymi słowy:
"Oświadczyć wam mogę że obrona nasza jest nie tylko należyta
ale budzi lęk a z tym idzie i powszechny respekt" (Our defense
is' not only strong it is awsome and is respected elsewhere) A
telewizyjne swe przemówienie poświęcił w dużej części wyjaśnie-niu
dlaczego uważa że Stany Zjednoczone "wykuły niezniszczalna
siłę o nieobliczalnej Avprost potędze" (United States had forged"
an indestructible force of incalculable power)
Oczywiście rzeczą fachowców wojskowych jest szczegółowa
analiza potencjału wojennego USA i ZSRR Z publikowanych w
prasie fachowej wypowiedzi jak i z artykułów poważnych dzien-nikarzy
amerykańskich wynika jednak że Stany Zjednoczone
przyznają się do tego że zostały w tyle za rakietowymi OSiągnię-Cinm- i sowieckimi Czynniki wojskowe twierdza jednak popiera
jąc swe wywody szeregiem danych że Stany Zjednoczone w wy- padku wojny w roku bieżącym byłyby w stanic zniszczyć Sowiety
podczas kiedy Rosja nie jest w stanie uczynić tego w stosunku
do USA W roku 1961 sowieckie pociski rakietowe będą bardziej
groźne dla US A niż w roku bieżącym Amerykańskie rakiety
jeszcze nie będą w stanie dorównać temu co posiadać będą So-wiety
Nie mniej Ameryka rozporządzać będzie 80 łodziami "pod-wodnymi
z pociskami rakietowymi' o zasięgu 1200 mil mieć
będzie nadal bazy w krajach europejskich i w Afryce z wyrzut-niami
rakiet średniodystansowych no 1 oczywiście "latającą flo-tyllę"
odrzutowców z ładunkiem bomb wodorowych które będą
w dalszym ciągu głównym "powstrzymującym" argumentem
Rok 1962 (opinia przedstawiona komisji Kongresu) będzie
rokiem największego niebezpieczeństwa Rosja do tego czasu "mieć
będzie do 300 precyzyjnie bijących rakiet które może wypuścić
na Stany Zjednoczone w dodatku rozporządzać będzie dużą iloś-cią
średniodystansowych pocisków którymi szachować będzie
Europę Stany Zjednoczone będą miały najwyżej jedną trzecią
tego co Rosja jeśli idzie o dalekosiężne rakiety 'USA równowa-żyć
będą to jednak liczbą łodzi podwodnych z wyrzutniami ra-kietowymi
których liczba wzrośnie do 130 i wyposażeniem baz
wśredniodystansowe bardziej precyzyjne pociski Rok 1963 może
jeśli nie zaistnieją jakieś nieprzewidziane okoliczności doprowa-dzić
do wyrównania siły niszczycielskiej obu stron
I co wtedy?
Zaistnieje chyba jeszcze większa obawa "miscalculation" siły
czy intencji strony przeciwnej i politycy obu bloków jeżeli w
międzyczasie nie znajdą na jakiejś "szczytowej" konferencji spo- sobu rozładowania zbrojeń będą chodzić po arenie światowej
jeszcze ostrożniej niż linoskoczek w cyrku by nie zachwiać deli-katnej
"równowagi terroru" który zdaje się stał się ostatnio
głównym czynnikiem utrzymującym pokój na świecie
Różański na wolności
W Warszawie rozeszła sięiszawie przy drzwiach zamknie-ostatni- o niepotwierdzona dotąd tych Różańskiego oskarżono b
pogiosłca ze aiugoieim crygni
tarz Bezpieki Józef Różański zo- stał przedwcześnie zwolniony z
"więzienia Różańskiego oraz
dwóch innych katów Bezpieki
(wiceministra Bezpieki R Rom-kowękie- go i A Fejgina) zasądzo-no
w 1957 r na długoletnie wie--
zienił za zbrodnie popełnione w
okresie stalinowskim
nadużycie wiaazy o więzienie
niewinnych ludzi oraz wymusza-nie
torturami zeznań wskutek
czego wydano w Polsce kilkaset
wyroków śmierci Romków ski i
Fejgin przebywali w areszcie od
kwietnia 1956 r a Różańskiego
skazanego najpierw na 5 lat
I więzienia a we wrześniu 1957 r
Proces ich odbył się w War-- ' na 14 lat aresztowano wcześniej
Proces "Narodowca" w Londynie
Nie sposób jest podawać w na- - Zniesławiające słowa
szym piśmie szczegółowo przebiegu Adwokat pozwanego Gasia
procesu który wytoczył pismu "Na- - Fau]kSi we wstępnym przemówie-rodowiec- "
we Francji gen Wł niu sprecvzokał zagadnienia które
Anaers uważając c horeponaeni st0J--ą przcd sądeni- - pJCrwszympy
londyński tego pisma zniesławił
go
Podajemy więc jedynie w wy-jątkach
ważniejsze momenty i za-sadnicze
wypowiedzi licznie pozwa-nych
świadków tak przez powódz-two
jak i oskarżonych
Kłóra bitwa o Warszawę?
świadek amb Edward Raczj li-ski
stwierdza że był kierownikiem
ministerstwa spraw zagraniczni eh
do czasu śmierci gen Sikorskiego
w 1943 r Nie było zdaniem świad-ka
między gen Andersem i gen
Sikorskim różnic poglądów w spra-wach
zasadniczych
Omawiając sprawę ewakuacji
W P z Rosji i rozmowę z podse-kretarzem
stanu w Foreign Office
Cadoganem amb Raczyński oś-wiadcza
że był zdumiony gdy do-wiedział
się że Brytyjczycy wzięli
sprawę ewakuacji w swe ręce i że
Sowiety zwróciły się w tej spra-wie
do rzndu brytyjskiego a nic
bezpośrednio do Polaków
Dalej ambasador tłumaczy na
angielski artykuł "Narodowca" ze
stycznia 195G będący podstawą
skargi gen Andersa o zniesławie-nie
Ambasador wyraża opinię że
ustęp tego artykułu twierdzący
jakoby gen Anders uchylał się od
wzięcia udziału w bitwie pod War-szawą
dotyczy bitwy w roku 1920
Między adwokatami wywiązuje
się dyskusja na temat znaczenia te-go
ustępu: czy dotyczy on bitwy
pod Warszawą w roku 1920-ty- m
czy też 1939-y- m
Świadek obrony
W siódmym dniu rozprawy ze-znawał
płk Ludwik Schweitzer
(świadek pozwanych) który pod
czas kampanii wrześniowej 1939 r
dowodził 2G Pułkiem Ułanów wcho-dzącym
w skład brygady kawalerii
pod komendą gen Andersa
Pytania adwokatów zmierzały do
ustalenia kiedy świadek otrzymał
od gen Andersa rozkaz zawrócenia
swego pułku i maszerowania z po-wrotem
do Puszczy Kampinoskiej
skąd wyszedł Świadek twierdzi że
było to w dniu 9 a nic 10 jak u-trzym- uje
gen Anders
Świadek zeznał ie w ostatnich
dniach wojny polsko-niemiccki- ej został zawieszony jako dowódca
pułku W W Brytanii domagał się
sądu wojskowego który by mu dał
satysfakcję a gdy jego żądanie
nie zostało uwzględnione napisał
w
ramienia strony skarżącej t j gen
zapytywał pik
czy daty podane w jego
są i czy żadnych in-nych
kampanii wrześniowej
nie składał świadek od-powiada
że nie
uiwoKai przedstawia oryginał
raportu sporządzonego płk
Schwcizcra złożonego dowództwu
I Korpusu W P w Szkocji po
przybyciu do W Brytanii
przyznaje że jest to je
go raport o istnieniu
Porównanie
ustępów raportu wykazuje
że daty podane odnośnie operacji
w 1939 r pokrywają się z
gen Andersa a są sprzeczne z
podanymi w jego książce
tanicm jest czy słowa "Narodow
ca" są ściśle na-stępnie
— te słowa znaczą wre-szcie
— czy te słowa są zniesławia-jące
Lawa przysięgłych musi po-stawić
siebie na miejscu prawo-myślnyc- h
Polaków a nie
Zdaniem Faulksa słowa wed-ług
których w czasie pierwszej woj-ny
światowej gen Anders nie u-wa- żał
się za Polaka są oszczercze
tak pozwani muszą albo dowieść
że są prawdziwe albo też zapłacić
za nie Dalej są słowa ze powód
odmówił wzięcia udziału w bitwie
pod Warszawą Te słowa są wy-raźnie
zniesławiające dla zawodo-wego
żołnierza ale pozwani nie
twierdzą że powód był
lecz że był człowiekiem upartym
Pozwani będą musieli tego do-wieść
Dalej są słowa określające
gen Andersa jako wroga rządu
gen Sikorskiego Adw Faulks py-ta
czy jeżeli ktoś określi Lorda
Russell jako zdecydowanego wro-ga
rządu w jego polityce atomowej
to czy lawa przysięgi} eh uważałaby
te słowa za zniesławiające Wresz-cie
chodzi o słowa artykułu wed-ług
których gen wierzył
w zwycięstwo Hitlera Co znaczy
zwycięstwo Hitlera? Pozwani twier-dzą
że chodziło o "zwycięstwo
prawdopodobnie na
Adw że tego sa-mego
zdania był marszałek Brooke
i nikt z tego powodu nie miał o
nim gorszącej opinii
Zeznawali także w drugim
procesu Czarnec-ki
sekr gen Andersa pik bry-tyjski
L R Hulls (prz
do armii polskiej w Rosji od lu-tego
1942 r do lutego 1943) gen
Szyszko-Bohus- z gen St
Kopański pik
gen Józef Wiatr Józef Czapski
książki "Na nieludzkiej
ziemi") oraz profesor Stanisław
Kot W 8 dniu rozprawy gen An-dersa
zeznawał pozwany Adam Gaś
korespondent londyński i przedsta-wiciel
"Narodowca" autor artyku-l- u
ogłoszonego w styczniu 195G a
którego jest podstawą
skargi o zniesławienie
Całodzienne zeznania Gasia
W odpowiedzi na pytania swego
adwokata N Faulksa Gaś zeznaje
że podczas niemieckiej
w Polsce był ruchu nod- -
książkę p t "Wojna bez legendy" ziemnego został aresztowany przez
Adw Rawlinson (występujący z Gestapo osadzony obozie w 0- -
Andersa) Schwel-zer- a
książ
ce dokładne
raportów odnośnie prze-biegu
Schweizer
przez
świadek
którego za-pomniał
poszczegól-nych
zeznania-mi
datami
przetłumaczone
co
Angli-ków
iż
tchórzem
Anders
Kaukazie"
Faulks oświadcza
ty-godniu
Krzysztof
dzielony
Zygmunt
Antoni Grudziński
(autor
fragment
okupacji
członkiem
święcimiu a następnie w Matthau-se- n
Po oswobodzeniu przez Ame
rykanów udał się do Włoch gdzie
został skierowany do pracy kultura-lno-
oświatowej Artykuł w
"Narodowcu" napisał ponieważ
nie był zadowolony ze stosunków
wśród emigracji londyńskiej i
chciał zabrać głos w tej sprawie
Adw Faulks: Pan zgodził się
na przeproszenie jeśli chodzi o bit-wę
w r 1920 a nie wycofuje Pan
sweeo twierdzenia jeżeli chodzi o
bitwę w r 1939?
Gaś: Tak bylnm zaskoczony
skargą wi:n że s-"-
iwy o zniesła-wienie
a bardzo pr ważne zaczą-łem
sprawdzać źródła
Adw Faulks- - a no sprawdzeniu
doszedł Pan do przekonania że
wiadomości takie Pan zebrał sa ' f#ister £i
Kolonizacja zachodu
W okresie Konfederacji 1867 roku kanadyjski 7jchód wgla-da- l zupełnie inaczej Tam gdzie dziś znajdują 'sie ludzie miasta "i
kptrooisypcehrujwącłóeczyfłyarmsiyę kcoicązgonwęłnyiczseię ploelmbrizoynma ieIndpiraeniieBli owzcogóprzraawdpao
sptaerręun"kfoi rtHówud"soontocBzaoynyCchomppaalnisyadąalektiósrteniacłyhrotnyilłkyo htarznydlowwieękspzoe-sokbuepcinsikea
loeżsyadnWikiónwnipaegto: oksoadloanianaRdedrzRekiąerFwrasetyrmsmkuipejisacjąucagdpzoi-e Kszoulkuimwbaicizyorzałzotaosazdytycnha wokyospliice iYaonkcroęugyuer CaŁnąbcozoniewlicBzrbyaty"jlusdknieo-j
ści nie przekraczała 25000 Szeroki pas lasów ciągnący sie 750
nul dzikich wzgórz i jezior oddzielał osiedla nad"KedRiyer od
zamieszkałych okolic nowego Dominium Kanady Dalsze 1200
mil oddzielało Red Ri er od nielicznych osiedli w British Columbia
Chociaż już w 1793 r Aleksander Mackenzie przemierzył cały
kontynent drogą lądową to jednak i po upływie 74 lat przejście
wszerz terenów Brytyjskiej Ameryki Północnej bło nielada wy-czynem
Z niezłomną jednak energią i wielkim optymizmem twórc
Dominium przystąpili do zadania włączania Zachodu w crbife
młodego państwa Pierwszym krokiem było wykupienie praw do
handlowej eksploatacji i administracji Zachodu od Hudson Bay
Company która posiadała je od prawie 200 lat Osiągnięto to
płacąc spółce 300000 funtów szterlingów i nadając jej olbrzymie
połacie ziemi na własność co stanowiło znacznie większą zapłatę
niz gotówka
Wschodnia część terytoriów które administrowała Hudson
Bay Company — zwana wtedy Ziemią Ruperta iRuperfs Land)
otrzymała status prowincji w 1S70 r stając się oiątą prowincja
Dominium pod nazwą Manitoba Zamieszkiwało tu wówczas 12000
ludzi w tym 15S5 białych 558 Indian i 9840 mieszkańców fran-cusko-indiańsk-ich
zwanych "Metis"
Ci ostatni przysparzali sporo kłopotów nowej prowincji w jej
pierw szych 15 latach istnienia "Metis" byli potomkami francu
skich traperów i handlarzy skórek przybywających na tereny
uzasadnione jeżeli chodzi o rok
1939?
Gaś: tak
Adw Faulks zapytuje o ustęp ar-tykułu
w którym Gaś napisał że
gen Anders był wrogiem rządu
Sikorskiego Na jakich przesłan-kach
oparty był ten zarzut?
Gaś: w kołach przeciwników po-litycznych
gen Andersa te sprawy
były dyskutowane znajdowały wy-raz
w publikacjach mówiono o
nich na zebraniach partyjnych W
rozmowach z Mikołajczykiem Po-pieleni
i Kotem z dyskusji na ze-braniach
partyjnych doszedłem do
przekonania że to jest prawda
Adw Faulks: czy Pan w to i dziś
wierzy?
Gaś: tak
Wycofany dokument
Z kolei przystępuje do przesłu-chania
pozwanego adwokat powo-da
Rawlinson i zapytuje: czy czuł-by
Pan nienawiść do Polaka który
by aprobował metody niemieckie
stosowane podczas okupacji w Pol-sce?
Gaś: miałbym pogardę dla ta-kiego
rodaka
Rawlinson: czy nie byłoby po-tworne
że Polak mógłby popierać
takie morderstwa?
Gaś: to byłoby smutne
Sędzia: czy to byłoby hańbiące?
Gaś: byłoby
Adw Rawlinson zwraca uwagę
że w dokumentach obrony był po-czątkowo
dołączony dokument ja-koby
gen Anders bronił postępo-wania
Niemców w Polsce ale ten
ustęp został później wycofany
Na pytania adw Rawlinsona Gaś
stwierdza że teir ustęp został u- -
mieszczony w dokumencie obrony
nic przez niego i że zapoznał się
on z treścią tego ustępu kiedy był
on już przekreślony
Adw Rawlinson: czy było rzeczą
hańbiącą stawiać gen Andersowi
taki zarzut?
Adw Rawlinson przechodzi do
drugiego zarzutu dotyczącego uchy-lania
się gen Andersa w bitwie
pod Warszawą
Rawlinson: czy Pan pisząc arty-kuł
wiedział dokładnie co robił
gen Anders gdy była bitwa pod
Warszawą w r 1920?
Gaś: nic wiedziałem dokładnie
W mej pamięci pozostało wrażenie
źc gen Anders w jednej z bitew
nie wykonał jakiegoś rozkazu
Rawlinson: w jakiejś bitwie w
jakimś czasie jakiegoś rozkazu?
W jakim stopniu pomogła panu
książka Rybaka?
Gaś: nic pomogła ale zamąciła
mi myśli Stwierdziwszy że książ
ka gen Rybaka nie jest dobrym
źródłem wyraziłem gotowość prze-proszenia
Nawiązując do pytań adwokata
sędzia zapytuje Gasia: Pański ar-tykuł
datowany jest ze stycznia
1956 Powiedział pan że widział
pan płk Schweizera później Kie-dy?
Gaś: na jesieni 1956 r
Sędzia: pytam się dlatego że do
piero w listopadzie 1959 r pańscy
adwokaci powołali się na nazwisko
Schweitzera Czy może Pan to wy-tłumaczyć?
Gaś: późno dyskutowane to by-ło
z moimi adwokatami
Sędzia: czy pan zdaje sobie spra-wę
że zarzut iż generał odmówił
udziału w bitwie jest poważnym
zarzutem?
Gaś: tak
Adwokat Rawlinson przechodzi
czasów Sallea i Verendńe'a sie rzeczywistością
MIAŁO BYĆ INACZEJ
(Dokończenie ze str 1-sz-ej)
Gdyby "Związkowiec" był na-stawiony
wyłącznie na korespon-dencie
o życiu artystycznym w
Polsce zimowa wyprawa byłaby
wręcz idealna i powitaioym ta-kie"
zlecenie już nie z radością
lecz z entuzjazmem Naczelny
redaktor snuł inne plany pod-suwając
mi zlecenia sugestie
które 'napawały mnie przeraże-niem
Oczywiście Warszawa jest
bardzo ważna teatry niewątpli-wie
doskonale ale musi pan zro-bić
turę po Polsce niegorszą a-niż- eli
w 1958 r
właśnie mnie przeraziło i
zatkało Milo było podróżować
latem samochodem ale teraz zi
mą kiedy szosy zawalone śnie-- J
giem? Władza zdawała się nie obiektywnej wadze no i oczy- - dostrzegać mojego przerażenia
przechodzącego w rozpacz i spo-kojnie
wymieniała miasta A gdy
ten geograficzny wykład dobiegi
końca zapytałem: czym mam
wojażować i jak długo'?
— Jak to czym? Przecież są
pociągi i samoloty Nic się pa-nu
nie stanie jak się powłóczy
po Polsce od krańca do krańca
Naturalnie zrobi to pan w rekor
dowym tempie szybciej tym
lepiej bo przecież potrzebuje
my pana tutaj w redakcji uc-ważny- m
los sprzyja — pomyśla-łem
Plany na papierze to jed-no
a rzeczywistość diugie Po co
więc sprzeczać się? Zobaczymy
jak" to będzie na miejscu
W nastroju zupełnej zgody u-daliś- my
się w kilka dni później
do dyrektora holenderskich li-nii
lotniczych KLM w Toronto
celem załatwienia biletu Linia
ta wyraziła gotowość wystawie-nia
biletu na podstawie rozra-chunku
na ogłoszenia
w "Związkowcu" powstała
więc w ten sposób dwustronna
operacja bezgotówkowa Pan
Moulder dyrektor KLM był
przekonany że pasażerem bę
dzie lcd Głogowski a kiedy do-wiedział
się że bilet ma dla
mnie zawołał: jakże się
cieszę że to pan leci
Coprawda nic wiem dlaczego
miało mu to sprawić takie za-dowolenie
ale iiie omieszkałem
triumfująco spojrzeć "wo-dza"
Zbagatelizował to jednak
Normalna prawic kolej rzeczy
Po dłuższych dcliberacjach w
których cześć była natury han
dlowej wiadomo rozliczenia
komu się będzie jeszcze należeć
a część towarzyskiej ustaliliśmy
termin odlotu Przy rozstaniu p
Moulder zapomniawszy widocz-nie
o poprzednio wyrażonej ra-dości
wyraził mirwspólcziicie iż
na takie' mrozy wybieram się do
Polski Kcd Głogowski pozostał
i tym razem niewzruszony
że o tej
myślałem cały czas z przeraże-niem
gdyż hic znoszę zimna
Czy w Polsce chłodniej aniżeli
w Toronto? Może i nie ale prze-cież
ostatnio donoszono o fali
mrozów Zabrakło w Warszawie
nawet wody i prądu elektrycz
nego uoprawda minęło juz
dawno ale skąd pewność że zno- -
do trzeciego zarzutu iż gen An-ders
był wrogiem rządu gen Si-korskiego
i zapytuje Gasia:
wiedział że gen Anders był prze-ciwny
Mikołajczyka do
Polski jak również objęciu przez
prof Kota stanowiska ambasadora
w Rzymie?
Gaś: tak Gdy byłem w Bartlet-t- a
z rozkazu gen Andersa pro-wadziłem
propagandę przeciwko
ambasadzie Kota
Rawlinson: dlaczego pan nie wró-cił
do Polski?
Gaś: byłem po obozie koncen-tracyjnym
i obawiałem się każdo--
I go reżymu totalitarnego
m€MMwm€Sąg (fB)
się tu z Indiankami żli swobodnie bez żadnej ingerencji ze
strony władz Na teienach obowiązywały bardzo luźno przepisy
administracyjne Hudson Bay Company tak ze "Metis" polowali
gdzie chcieli uprawiali ziemie gdzie im przyszła na to chęć nie I
oglądając się na żadne tytuły prawne Nie dziw wiec ze nie
radowali się nadejściem prawnego porządku i dwukrotnie wy- stąpili z bronią w ręku pod wodzą fanatycznego i niezrównowa-żonego
przywódcy Louis Riela Pierwszy raz w roku 1870 a drugi
w 1885
Obydwa powstania zgniecione zostały przez wojskowa ekspe-dycję
wysłaną z Ontario Rewolty te nic zdołały zwolnić tempa
ekspansji Dominium w stronę Pacyfiku
Brytyjska Kolumbia dołączyła się do Konfederacji w 1871 r
jako szósta z kolei prowincja Zrozumiałym jest że osadnicy z nad
Pacyfiku nie uważali za zbyt celowe łączyć się z państwem od
którego oddzieleni byli większymi geograficznymi przeszkodami
aniżeli cd kraju leżącego po drugiej stronie oceanu Wątpliwości
te przezwyciężyła dopiero obietnica rządu federalnego zbudowania
w przeciągu najbliższych 10 lat transkontynentalnej linii kole-jowej
któraby na stale zabezpieczała połączenie Brytyjskiej Ko-lumbii
z reszta Kanady
Dla młodego państwa liczącego niespełna cztery miliony
mieszkańców nie posiadającego j'eszcze własnych kapitałów i źró-deł
kredytu było to nielada przedsięwzięcie Do roku 1879 zdawało
się że nie będzie można tej obietnicy wypełnić Połączenie jednak
zrywu ekonomicznego z energią Sir John Macdonalda zorganizo-wkiaenricewsrpicótłwkiemkolteajkoiwchej
f"iCnaannsaidstióanw PjaackifiGc eRoragilewaSytepChoemn painvD"onpaoldd
Smith przy współpracy technicznej ekspertów typu William Yan Horre uczyniło z niemożliwości fakt dokonany"
Trzykrotnie rząd federalny musiał starać" sie o fundusze by
utrzymać budowę w toku Za to w dniu 8 listopada 1885 r p"o blisko sześciu latach pracy z karkołomną szybkością Donald Smith
wbił ostatni gwóźdź w pokład kolejowy na "końcowej stacji pierw-szej
transkontynentalnej linii kolejowej
Tak więc po 18 latach od chwili podpisania aktu Konfede
racji marzenie o Dominium siągającym od morza do morza stało ! te od L3 Radisson'a Le Pożeniwszy
To
Im
umieszczo-ne
wystawić
na
to
Przyznaję wyprawie
to
czy
wyjazdowi
'
wu nie powtórzy się i to akurat-ni- e w czasie mojego pobytu'
Ale że termin odlotu zbiim
sie nieuchronnie trzeba było ot
łtoeżmyćat tepoorgetoydcyznei jąroćzwsaiżeancizaegonśa bardziej konkretnego Nakre%
ny program pobytu nie pociąg
mnie Mam zresztą wstręt do planowania Może innym ułatwia
to życie ale mnie krepuje Mam wrażenie że to jakieś pęta ogr-aniczające
swobodę poruszania
się Planowanie powoduje k-onieczność
przygotowania się do określonych funkcji wysuwa jedne zagadnienia a przeoczą
drugie
Hierarchiczność zadań bynai
mniej nie musi odpowiadać ich
twiście najmniej osobistym zain teresowaniom iaturainie sug-erowany
mi program nie jest
sztywny ani oderwany Uczc-iwie
muszę przyznać iż ma wszel
kie znamiona rzeczowości rea- lizmu i stanowić może doskona-lą
wytyczna ale
"Postanowiłem z góry nie z-akładać
niczego Oczywiście za-pew- ne automatycznie narzucać
sie będzie stale lub conajmniej
bardzo często skala porów naw-cz- a Odruchowo niewątpliwie bę-dę
zmierzał do porównania te-go
co oglądam i słyszę teraz z tvm z maja i czerwca 1958 r Nie mam jednak pewności czy tylko takie podejście będzie słu
szne uzasadnione Myślę że ko
nieczne będzie uwzględnić wiele
innych być może ubocznych
czynników Nie wiem To właś-nie
będzie trzeba na miejscu
siwierozic
Sadze również ża natrafię na
zagadnienia które ominąłem
przed dwoma laty Więcej bar-dzo
tego pragnę Rozumiem wre-szcie
że siła faktu spotkanie z
Polską po 19 latach musiało być
inne aniżeli będzie powlóińc
spotkanie po niespełna dwóch
Za piciwszym pobytem niejako
sercem "okrywaliśmy" Polskę
Było to spotkanie uroczyste i
świąteczne oplatane szeroką tę- sknota obejmującą cały kraj i
węższą bo wobec określonych
osób: rodziny i przyjaciół W
tym spotkaniu była i nienasyco-na
ciekawość
A teraz? Niewątpliwie pewne
slcmcnty pozostały i są być mo-że
równie' silne jak poprzednio
ale odpada ow nastrój świątecz-ności
ł uroczystości I dobrze że
tak jest Boć przecież święta to
tylko kilka dni w roku Przyg-otowujemy
sie do nich psychicz-nie
i materialnie W bardzo ni-eznacznym
tylko stopniu mona
iednak na tej podstawie oceniać
tycie codienne powszednie A
ono jest przecież tak ważne i-st-otne
— Dlaczego nie poczeka pan
trochę by pojechać do Polski
na początek wielkich uroczystoś-ci
Tysiąclecia np na obchód
rocznicy bitwy pod Grunwaldem
— zapytał ktoś
— Bo to będzie widowisko
nadzwyczajne świąteczne odp-owiedziałem
Mnie interesuje co-dzienność
Udaje się więc na
spotkanie z tą codzienną rzeczy-wistością
z Polską na "codzień
Z PRASY POLONIJNEJ
Polonia amerykańska
"Dziennik Związkowy" ukazu-jący
się w Chicago zamieścił
artykuł dr K Ripy pt "Mała
ofiarność Polonii Amerykań-skiej"
w którym autor pisze p
ODoiętnosci serc 1 sumień szes-ciomilionow- ej
rzeszy Polaków w
Stanach Zjednoczonych Kada
Polonii Amerykańskiej zbicia o-ko- lo
2000 dolarów miesięcznie
na rzecz pomocy mateiialnej dla
Kraju co w porównaniu z ofiar-nością
innych grup narodowoś-ciowych
jest cyfrą znikomą
Jako przykład dr Ripa podaje
żydów amerykańskich 1 Węg-rów:
"Jest prawda ze pi zecie-tn-y
żyd amerykański jest wiel-okrotnie
bogatszy od przeciętne-go
Polaka ale mimo to nawet
proporcjonalnie do swych mo-żliwości
loży on wielokrotnie
więcej na sprawy Izraela niz Po- -
laK amerykański na rzecz rou-k- i
Materialny wysiłek Węgrów
emerykańskich jest wprost po-dziwu
godny a jest ich 10 razy
mniej w tym kraju niż Polacy
Mówiąc o tym że zaledwie poł
milionowa masa Polaków bierze
czynny udział w życiu społecz-nym
autor zauważa:
"W czasie objazdów kraju spo-tykam
wielu rodaków pytam
ich czy czytają polskie gazety
czy należą do polskich organiza-cji
czy dają na Rade Polonii 1
na Kongres Polonii Z przykroś-cią
stwierdzam że ogromna wię-kszość
zapytanych ani nie czyta
polskich czasopism ani nie in-teresuje
się w ogóle polskim ż-yciem
organizacyjnym a młod-sze
pokolenie "poza świado-mością
że nosi w sobie polska
krew i' kości wręcz stroni od po-lskiego
życia zbiorowego"
Małcużyński pojedzie
do Polski
Po 25 koncertach w Kanadzie
i Ameryce Witold MałcużynsKi
przyjechał do Londynu gane
w niedziele 28 lutego da kon-cert
chopinowski a następnego
dnia odleci do Warszawy oy
zasiąść w iurv Miedzynarodoe- -
(Canadian Scenę) go Konkutiii Chopinowskiego