000325a |
Previous | 2 of 8 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
i Zim ifMsmtp imm str 2 "ZWIĄZKOWIEC" PAŹDZIERNIK (Ocfober) soboto 5 — 1963 Jttl jwmtfg? fl2T44? S(VmĄ fC 57 fir r 4 v 8fL "i iStf fe 1&S3K Tł ri % (The Prlnted nd Publljhed for erery Wedneidiy nd Sttordiy by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED Sr IŁ WoLnlk CŁilnaŁa of Tb Botrd Kr A Jikóbtzik SeereUrf OfflcUI Organ of Tbft Pollili AUUnca Frfsndly Society of Caad Edltor-ln-Chle- f — B Heydenkorn — Business Manager — R Frlkke — General Manager S Konopka PrinOng Manager — M Poezynlak Eubscrlptlon: In Canada 1700 per year In other Countrlei J3 00 Authorlzed ai second claai mail by tbe Post Office Department OŁtaws and for payment of poitage In caah 1475 Quten SI West Toronto 3 Ontario Tel: 531-249- 1 531-249- Ł Roczna w Kanadzie $700 l Zagranicą — Roczna $fi w Półroczna C400 Półroczna J450 Kwartalna $250 Pojedynczy numer 15 A NTONIO de 01iveira Salazar rządził Portugalią od 1928 r„ kiedy to objął ministerstwo sk3rbu nieomal zbank rutowanego państwa Portugalia w tym czasie nie mogła znikąd otrzymać kredytu Salazar 40-let- ni profesor ekono-mii okazał się cudotwórcą gdyż nie tylko potrafił natych-miast zrównoważyć budżet ale osiągnąć nadwyżki dochodów nad wydatkami W 1932 r obejmuje urząd premiera i odtąd aż do ubiegłego tygodnia był absolutnym władcą kraju W ten sposób pobił też wszelkie rekordy jeśli chodzi o czas dzierżenia nawy państwowej Dr Salazar był dziwnym swoistym zupełnie dyktatorem Przede wszystkim nie doszedł do władzy w wyniku jakiegoś spisku zamachu stanu czy rewolucji Został powołany przez nrozvdentn nnńsfwa pen Carmone WDlerw na ministra skar-- ' mieć to bu a następnie również na szefa rządu Nigdy nie usiłował usunąć prezydenta państwa aczkolwiek uprawnienia lego zo-stały w konstytucji z 1931 r znacznie zmniejszone Nie stwo-rzył żadnego systemu ani ideologii W przeciwstawieniu do wszystkich dyktatorów świata nie szukał popularności nie powołał komórki dla propagowania jego wielkości zasług itp Nie przemawiał na żadnych zebraniach publicznych nie uczestniczył w pochodach manifestacjach itp Był człowiekiem skromnym do ostatecznych granic Sa-motnik który SDędzał czas nad książkami Nie miał ani żo-ny ani przyjaciół Nie szukał uznania ale wykonywał swój obowiązek Rządzenie Portugalia traktował jako rodzaj misji dziejowej Nie kierowały nim absolutnie żadne względy na-tury osobiste] W polityce był twardym bezwzględnym Nie kierował się żadnymi sentymentami Był politvkiem prakty-cznym i nie opierał się na żadnych "wiecznych" założeniach Głosił potrzebę ciężkiej pracy i oszczędnego trybu żvcia znaczy również spokoju W konsekwencji więc Sala-zar zakazał' wszelką działalność polityczną która naruszała te zasady Praktycznie zlikwidował opozycję Teoretycznie zezwalał na wystawienie nawet opozycyjnego kandydata do wyborów prezydenckich ale zawsze tak się składało iż w o-stat- niej chwili kandydat wycofywał się Salazar umiał rów-nież stosować bardzo drastyczne środki wobec przeciwników politycznych Naturalnie w Portugalii — jak w każdym systemie dyk-tatorskim monopartyjnym — działał rozbudowany aparat cenzury i nie mniej rozbudowany aparat jawnej i tajnei po-licji Cenzura była ostra ale grubo łagodniejsza aniżeli w którymkolwiek państwie rządzonym przez komunistów Nie wolno było atakować wprawdzie rządu ale nic trzeba było dowodzićMż jest najlepszy na świecie Od nikogo nie wyma-gano hołdów dla dra Salazara nie wysyłano pod jego i serwilistycznych rezolucji pism itp Oczywiście prasę" zagraniczną można było bez trudu naby-wać " J Nie stawiano też przeszkód osobom pragnącym wyjechać zagranicę czy też emigrować Ilość więźniów politycznych jest też grubo niższa aniżeli w którymkolwiek państwie blo-ku sowieckiego Zapewne ogólna atmosfera w Portugalii nie była sprzy-jająca dla działalności politycznej stąd też tylko elementy skrajne podejmowały od czasu do czasu próbę wywołania za-mieszek Kończyły się one bardzo szybko Stopa życiowa przytłaczającej większości obywateli jest niska Potrzeba zwiększenia wydatków na wojsko na obsza-rach kolonialnych musiała się oczywiście odbić ujemnie na stopie życiowej pozostała właściwie jedynym mocarstwem Jest małym słabo przemysłowo rozwiniętym państwem europejskim z ludnością ponad 9000000 ale po- siada olbrzymie kolonie z ludnością ponad 14000000 tubyl-ców Dochody z kolonii stanowią największe wpływy Portu-galii są podstawą jej gospodarki narodowej W ostatnich kilku latach dochody te zmniejszyły się głównie z powodu wzrostu wydatków na utrzymanie kolonii Na temat panującego w nich systemu opinie są bardzo podzielono Niewątpliwie faktem jest że Portugalia nie upra wia rasizmu to znaczy iż nie dyskryminuje ludności tubyl-czej co jednak jest obecnie nie wystarczające Zapewne system rządów w koloniach nie jest łagodniej-szy aniżeli w kraju macierzystym To samo odnosi się do sto-py życiowej W sumie więc powodów do utyskiwania jest dość Do tego dochodzi ruch niepodległościowy Ryzykowne byłoby utrzymywać iż nie posiada on żadne-go poparcia że działa li tylko ograniczona partyzantka a wobec tego nie należy do tego przywiązywać wielkiej wagi Wydaje się raczej że nawet administracja kolonialna jest zagrożona ruciiami lud-ności tubylczej Dr Salazar był absolutnie przekonany w słuszność swo-jej linii i utrzymywał że mieszanie się innych państw — ich dobre i złe rady — utrudniają mu jedynie należyte rozwią-zanie przyszłości kolonii Ale nie wydaje się by jego następca nbyiml wNaslteażnyierakcrzoecjzypćrzytpąusszacmzaąć drżoegąw idzuietrjazcyhmaPćorstpuagdaelkii zpa-o kończyła się jedna epoka i rozpoczyna się nowa Jaka? lip™ "Związkowiec" Alliancer) PRENUMERATA adre-empałwpchwalczy-ch Portugalia najhberafnicjsza niepodległościowymi Nie ma takiej rzeczy któ-rej za odpowiednią oczywiście cenę nie możnaby kupić Na-wet mózgu ludzi — specjali-stów różnych rodzajów: inży-nierów uczonych lekarzy itp Najbardziej widoczne jest to w Stanach Zjednoczonych gdzie przemysł potrzebuje ' rluodczzni ieo śrwedynkisoztaołckeonłoiu 75te0c0h-0 nicznym podczas gdy uczel nie wypuszczają rocznie nie więcej niż 45000 takich fa-chowców Powstaje więc nie--dobó- r- który z roku na rok powiększa sie Obok dalszej rozbudowy uczelni technicz ie 'dostępnych krajach W 1965 roku zwerbo-wano na terenie Wielkiej Brytanii najlepszych spe-có- w wrożńych dziedzinach Od1949_do 1965"roku z obsza ru Europy przybyło do ita- - — T flEiiWMW wszelkiego rodzaju specjali-stów (w tym i lekarzy) ina-czej mówiąc przeszło 10 pro- cent elity naukowej konty-nentu europejskiego Co skłania ich do opuszcza- nia krajów pochodzenia i przenoszenia się do Stanów Zjednoczonych? Oczyw iście w pierwszym rzędzie perspektywa dosko-nałych zarobków po drugie wspaniałe możliwości pracy dzięki najbardziej nowoczes-nym urządzeniom i wyposaże-niu wszystkich zakładów ame-rykańskich Takich pracowni naukowych laboratoriów i po-mocy rzadko gdzie w Euro- - snpyecchjalpisrtoówwadziwesię wreskzryusttkacicjhę r można mg np 350 Amerykanie ze swe i strony też robią na tym niemały in-teres Obliczono tam iz spro-wadzenie tych fachowców dało oszczędność przeszło $4000000000 poprostu dla-tego że koszt wykształcenia wysoko wykwalifikowanego nów Zjednoczonych 85000 'specjalisty jest znacznie wyż Polskis Zbliżający się Zjazd KPK będzie reprezentowany nieo-mal przez całą Polonię Win-ny tez bc omówione w pierwszym rzędzie sprawy ży-da Polonii na po:zątku Zja-zdu Sprawy najważniejsze a mianowicie szkoły polskie i młodzież nasza winny się zna-leźć w jednym z pierwszych punktów Zjazdu a nie pozo stawiać je na ostatek Zjazdu gdy juz delegaci wyjeżdżają do domów Przyszłością narodu są dzie-ci Przyszłością Polonii są polskie szkoły których absol-wenci zasilają polonijne orga-nizacje młodzieżowe i są przyszłymi działaczami polo-nijnymi Każdy rozumie znaczenie szkoły codziennej w każdym państwie i rolę jaką odgrywa w przysposobieniu obywateli do życia osobistego i kiero-wania nawą państwową Tę samą rolę winny i mu-szą mieć sokoły polskie w zy-ci- u Polonu oraz musza tez samo u tylko poruszone ale Ostatni JULIAN KULSKI- - Stefan Starzyński w pamię-ci Instytut r 134 ce-na 50 w księgarni ni miejsce ani data śmier-ci Stefana Starzyńskiego nie są pewne Gestapo zabra-g- o go z biura w Ratuszu 27 października 1939 r a na kro-tko przed świętem Bożego Narodzenia został wywieziony w nieznane miejsce w Niem-czech Wszelkie wysiłki zmie-rzające do ustalenia miejsca jego uwięzienia spełzły na ni-czym Nie udało się tez uzy- skać żadnych informacji o je-go losie ani od władz niemie-ckich ani od osób które przebywały w różnych obo-zach koncentracyjnych i wię-zieniach niemieckich Po wojnie misja wojskowa PRL w Berlinie miała ustalić że Stefan Starzyński został rozstrzelany 17 października 1943 r w odległości kilku ki-lometrów od obozu koncen-tracyjnego w Dachau Nie ogłoszono jednak materiałów na podstawie ktorycli misja wojskowa ustaliła datę Nie ma żadnych wiadomo-ści o latach spędzonych przez niego w obozie czy więzie-niu — w Niemczech nie zna-leziono dalej żadnych zapisów w aktach hitlerowskich Stefan Starzyński należy juz niemal do legendarnych postaci Nie dlatego iż zył da-wno temu i zatarł się realny obraz jego dziełalności ale z wzniósł się na poziom który wydawał się wręcz nieosią-galny Stał się żywym symbo-lem walczącej ludności stoli-cy a gdy stwierdził iz dalsza walka jest niemożliwa poddał Warszawę Nie opuścił jednak ludności Pozostał na poste-runku by bronić ją przed o-kupan- tem będąc świadom iż zapłaci za swoje stanowisko najwyższą cenę — to jest ży-cie W poczet bohaterów naro-dowych wszedł Starzyński za postawę działalność niespeł-na dwóch miesięcy września i października 1939 r roy brew dyspozycji Vt Starzyński postanowił zostać w Warszawie Swoim najbliższym współpracowni-kom powiedział m m jak podaje Julian Kulski w pracy p t „STEFAN STARZYŃ- SKI W MOJEJ PAMIĘCI" „Nie jestem prezy-dentem miasta z wboru ludności ale mam obowią-zek działać w jej interesie i pozostać w jej służbie Nie mogę pozostawić lud-ności bez organizacji i or i@ szy w Stanach Zjednoczo-nych niż w Europie Niezależnie tego olbrzy-mią korzyść przynosi ich pra-ca i ich wynalazki które nie tylko usprawniają przemysł amerykański ale sprzedawa-ne zagranicę dają wielkie zy-ski W sumie razem państwa które w ten sposób dostarcza ją Ameryce tych specjali-stów podwójną strat-ę- tracą fachowców i następ-nie zmuszane sa kupować za drogie pieniądze patenty ich wynalazków Sumy asygnowane przez Stany Zjednoczone na cele badawcze i doświadczalne w dziedzinie techniki są bardzo wysokie wvnoszace rocznie około $15000000000 Do te-go dochodzą wydatki na ten cel ponoszone przez prze-mysł prywatny sięgające mi my od S5000000000 do $7000000000 Oczywiście odpływ specja opiekę każdej ' cie należycie i poważnie o- - polonijnej organizacji Ta sa- - mówione na jeździe KPK ma częsc budżetu organizacji winna isc na szkoły polskie w tej samej proporcji jaka część budżetu 1 1 zgładzenie nauczycieli w o- - pochłania szkolnictwo w pan stwie kanadyjskim (Artykuł poszczególnej państwowego Popatrzmy prawdzie w o-c- zy Polonia kanadyjska kur-czy się szkoły istniejące wegetują wiele z nich likwi-duje się z roku na rok Dzisiaj gdyby szkoła co-dzienna nie była obowiązko-wa juz byłoby nie wiele rodziców którzyby dzieci me posyłali do szkoły bowiem znaczenie jej jest absolutnie zrozumiane i ocenione Inaczej ciągle jest w życiu Polonii Ciągle jeszcze jedy-nie jednostki dbają i zabie-gają o istnienie szkół pol-skich a tym samym o utrzy-mani- e naszej młodzieży w polskich organizacjach i ż ciu Polonu Ogół nie rozumie znaczenia polskiej szkoły dla życia i przyszłości kolonii Te spraw" winny byc nie zrozumienie całkowi prezydent mojej — Literacki Paryż 1968 str — $2 Do nabycia „Związkowca" śmier-ci — rządu — — — od ponoszą — — ganu kierowniczego Prze-ciwstawiłem się woli Min-istra" Kiedy rząd opuścił stolicę kiedy przestał tam działać aparat państwowy Stefan Sta-rzyński objął wszystkie obo-wiązki stał się faktycznie „uosobieniem jedynej władzy polskiej" Mianowany został Cywilnym Komisarzem Obro-ny Warszawy i na tym stano-wisku ujawnia obok innych zalet imponujący wręcz hart ducha Jest opiekunem lud-ności ale i przywódcą w wal-ce W ostatnim swoim prze-mówieniu radiowym wygło-szonym 23 września kiedy los dalszych zmagań był juz przesądzony powiedział min „Chciałem aby War-szawa b)ła wielka dziś Warszawa? broniąca hono-ru Polski jest u szczytu swej wielkości" Sylwetkę Stefana Starzyń-skiego nie tylko z okresu tych największych i najtrud-niejszych jego dni kreśli Ju-lian Kulski który był z nim Llisko związany przez ponad lat też ciu października 1957 r na nym bliskim współpracowni' kiem wiceprezydentem War szawy Jego praca „Stefan Starzyński w mojej pamięci" nie jest — na szczęście — bałwochwalczym peanem ale udaną próbą zwięzłej charak-terystyki i oceny działalności publicznej Starzyńskiego Jest to relacja bezpośred nia i serdeczna Nuta osobi-stej przyjaźni nie przesłania jednak obiektywizmu Sta-rzyński był jednostką dyna-miczną i ambitną Nie uchy-lał się od najcięższej pracy był wymagającym wobec sie-bie i dlatego nie wahał się być takim samym wobec pod-władnych Był może oschły w stosunkach z ludźmi ale — jak dowodzi Kulski — spra-wiedliwy Był niezwykle u-czy- nny i bardzo lojalny Autor zaprzecza jakoby Starzyński w polityce perso-nalnej kierował się kumoter-stwem politycznym Cenił wysoko fachowość Starzyński był z wykształ-cenia ekonomistą i po prze-wrocie majowym 1926 r zaczął wywierać poważny wpływ na politykę gospodar-czą On to był głównym rzecz-nikiem „etatyzmu" to jest polityki czynnego udziału państwa w gospodarce naro-dowej Niektórzy określali to mianem „państwowego socia-- dotkliwą stratą dla niedoroz-winiętych — prawdziwa ka-tastrofą Przykładem tego mogą być nisko stojące pod tym względem Indie z któ-rych około 1200 specjalistów wyjechało do Stanów Zjedno-czonych 1 pozostało tam na stałe Wielka Brytania i szereg innych państw stara się zapo- biec temu odpływowi sil fa-chowych przez stwarzanie im na miejscu coraz to lepszych i korzystniejszych pracy Nie wiele to jednak pomaga — takich warunków jakie oferuje im Ameryka me są w stanie im zapewnie Dowodem tego jest fakt iz z dziesiątków tysięcy specjali-stów którzy od 1951 roku wyjechali do Stanów Zjedno-czonych wróciło do Wielkieil Brytanii jedynie około 100M esob W pewnym sensie sytuacja ta jest kłopotliwa i dla USA ponieważ z różnych względów nie chcą one z tym czy inny m listów z kraiow rozwiniętych stosunków ZaoroDonowaH- - technicznie jest dla nich dość więc one by zachjd-- li kiręposlup dyskusyjny) wróg w czasie 11 wojny światowej zaczął niszczenie narodu od likwidowania szkół bozach śmierci Szkoła polska to rdzeń Po-lonii to jej kręgosłup Nikt t nas nie może sobie wyobra-zić jakiegokolwiek narodu bez szkoły Ta sama zasada obowiązuje Polonię Bez szko-ły polskiej nie ma Polonii Dotychczasowe postawienie spraw y szkolnictwa polskie-go wśród Polonii Kanadyj-skiej — to jest zabawa w ciu-ciubabkę Jeśli są szkoły — to dzieło jednostek Ogół nie zawsze popiera i wspiera a co gor-sza jest mnóstwo jednostek i często tak zwanych działaczy którzy robią wszystko aby polska szkołę zniszczyć i zli-kwidować całkowicie Oczywiście KPK jest od re-prezentowania Polonii w Ka-nadzie Ale gdy Polonia za-niknie nie będzie co i kogo lizmu" Był wpierw dyrekto-rem departamentu w mini-sterstwie skarbu a następnie wiceministrem tego resortu W 1932 r opuścił minister-stwo skarbu i objął stanowi-sko wiceprezesa Banku Gos-podarstw a Krajowego a 1 sier-pnia 1934 r mianowany zo-stał komisarycznym prezy-dentem Warszawy Kulski jest zdania że na wszystkich poprzednich stanowiskach Starzyński wiele zdziałał wy-wybijaj- ąc się to prawdziwe pole do pracy otrzymał do piero na ostatniej placówce Jako jeden z jego zastępców autorytatywnie informuje o jego pracy o osiągnięciach w Warszawie Był dbałym go-spodarzem o szerokich hory-zontach Nie zaniedbywał więc żadnego problemu miej-skiego poświęcał uwagę ko-munikacji i przedsiębior-stwom miejskim szkolnictwu i parkom teatrom i muzeum ozdabiał Warszawę w kwiaty Chciał by Warszawa była nie tylko chlubą Polski ale jed-nym z najpiękniejszych"miast Europy Miał wspaniałe pla-ny które z powodu wojny nie zostały zrealizowane Julian Kulski na odsłonię- - 20 Był jego podwład-- 1 27 warunków państwa rowazKacn tymczasowego po-mnika Stefana Starzyńskiego wygłosi ł krótkie przemówie-nie którym zamyka opubliko-wane teraz wspomnienia Po-wiedział wówczas m in: „Nie ma konieczności odtwarzania kolejnych od-cinków drogi jaką Sta-rzyński kroczył od młodo-ści do dnia śmierci w wie-ku lat pięćdziesiątych Wy-starczy gdy dziś stwierdzi-my że był to patriota ob-darzony nieugiętą wolą Człowiek wielkiej odwagi bojowej i cywilnej Bojow-nik który wiedział co go czeka od wroga a który nie ugiął się pod groźbą i wytrwał na osamotnionej placówce walki jaka stała się Warszawa w dniach września 1939 I wystar-czy chyba jeśli dedamy że ten wielki syn Warsza-wy szedł przez całe życie ożywiony jedna ideą: wier-nej służby Polsce" Wspomnienia Kulskiego wzbogacają nasze wiadomości o tym który — jak to sam powiedział — chciał „aby Warszawa była wielka dziś Warszawa broniąca honoru Polski jest u szczytu swej wielkości" B H niej Europy przede wszyst-kim te które wchodzą jako członkowie do Paktu Północ-no Atlantyckiego utworzyły różne instytucje badawczo--naukow- e które będą znajdo-wały sią pod nadzorem ame-rykańskim Współpraca taka byłaby odpowiednio opłacana przez Amerykę wyniki zaś prac szłyby na korzyść wszyst-kich partnerów Jak ustosun-kująsi- ę one do tej oferty — jeszcze nie wiadomo Nie jest wykluczone iż sze reg państw chcąc zabezpie-czyć się przed odpływem ich specjalistów za Ocean mogą zawiązać pomiędzy sobą ja-kąś umowę odnośnie współ-pracy w dziedzinie naukowo- - --technicznej To może i dało-by sie zrobić czy zapewni to jednak fachowcom danie ta-kich możliwości pracy i upo-sażeń jakie zapewniają Sta-ny Zjednoczone — raczej na-leży wątpić Wygląda więc na to iż za bieranie fachowców przez państwem zadrainiać-ptzfi- z tojtarriJljfHinoczone—z-innyc- hJ państw nie pręaKo się SKon czy O ile skończy się wogóle I BSSs o o 1MH11 reprezentować Trzeba więc omówić to co musi istnieć żyć rozwijać się Nakreślić ramy rozwoju Polonii Bezwzglądna uwaga musi być zwrócona na zorganizo-wanie przedszkoli przy każ-dej polskiej szkole oraz za-wiązania organizacji absol-wentów Zacznijmy od pod-staw: przedszkole szkoła młodzież dojrzali Polonia Sprawy powyższe są kom-pletnie zaniedbane Na ostat-nim Zjeździe KPK dużo czasu poświęcono na ustalenie or-derów a na przyszłość Polo-nii — młodzież — zabrakło czasu Komuż będą potrzebne ordery gdy wogóle Polonia przestanie istnieć Polonia i szkoła polska_ to są dwie nierozerwalne części które stanowią jedną całość Jedno bez drugiego nie może istnieć Szkoła polska nie mo-że istnieć bez Polonu Polo-nia zaniknie gdy przestanie istnieć szkoła polska Niestety znaczenie polskiej szkoły rozumie minimalna cząstka Polonu Bezpośrednim celem każdej polonijnej organizacji jest szkoła polska opieka nad nią moralna 1 materialna oraz zdobycie zawodowego nowo-czesnego nauczyciela Szkoła polska w Kanadzie będzie szwankowała dotąd dopóki nie będzie fachowców którzy będą się zajmowali tylko nauczaniem Gdy nau-czanie jest dodatkowa pracą do zarobkowej — nauczający nie może poświęcić wiele czasu na pracę pozaszkolną tak samo ważną i konieczną jak i szkolna Dotychczas organizacje z małymi wyjątkami sprawę szkół polskich traktują albo po macoszemu albo wręcz odnoszą się wrogo do istnie-jących szkół A przecież Polonia Kana-dyjska ma ambicję słuszną włączenia polskiej kultury do mozaiki kultury kanadyj-skiej Bez polskiej szkoły le-go nie da się zrobić Przestańmy każdy sobie rzepkę skrobać Ramy rozwo ju Polonii winny być ustalone na Zjeździe KPK Przypomnijmy sobie iz po-chodzimy z narodu który pierwszy na świecie ustano-wił ministerstwo oświaty — Komisję Edukacji Narodowej już w 1773 r (dnia 14 paź-dziernika ) właśnie wówczas gdy narodowi zagrażała za-głada państwowości Zbliżający się zjazd KPK musi wybiec w przyszłość Postanowienia muszą być da-lekowzroczne i związane z życiem i istnieniem całej Po-lonii Helena Pierzchalska MIESIĘCZNIK KULTURA Numer podwójny 89 sierpień —wrzesień 1968 r zawiera m in następujące pozycje: Czesław Miłosz: Liturgia Efraima Witold Gombrowicz: Frag-ment z dziennika Jan Warski: Kino Centralne Bogdan Adamski: My home my castle Wacław Iwaniuk: Najmniej-sza Antologia Juliusz Mieroszewski: Czyja krowa? Włodzimierz Sznarbachow-ski- : Włoska partia komu-nistyczna o Czechosłowacji Arkadij Bielinków: List otwarty Wienjamin Kawierin: Do Konstantina Fiedina Pavel Hanus Do przyjaciela -- Moskala Pavel Hrisny: Odpowiedź pol-skiemu koledze Józef Lobodowski: Znamien na napaść Wiktor Weintraub: Dwugłos o Sepie-Sarzjński- m i ba-roku Adam Sułkowski: Międzyna-rodowa wystawa sztuki go tyckiej Tadeusz Kotarbiński: Nie-zbędne przypomnienie W A Zbyszewski: Dwaj Led-niccy Boyden Morison: Wspomnie-nie o Profesorze Zygmunt Nagórski sr: Dy-nastia Kennedy'ch Książki omawiają: Gustaw Herling-Grudzińs- ki E Żagiel) Adam Czerniawski Adam Sułkowski i Andrzej Nakov OBSERWATORIUM zawie-ra ciekawe materiały doty-czące Czechosłowacji w tym pełny tekst sławnej już de-klaracji intelektualistów cze-chosławek- ich "Dwa tysiące słów" dalej "Apel czterech S" oraz tekst pisma wystoso-wanego do kierownictwa par- tii Czechosłowacji przez przy-wódców partii ZSRR PRL NRD Węgier i Bułgarii po spotkaniu w Warszawie Numer objętości 240 stron Cena egzemplarza $2J0 -O-O- NABYCIA W-KSIEGA- R-NI '"ZWIĄZKOWCA" Wkl PRZYDAŁBY SIE KAGANIEC Przed sądem w Londynie stanął 30 letni Rachel Wil-liams oskarżony o dotkliwe pogryzieriie 3 pracowników autobusu miejskiego Naj-pierw pogryzł on konduktor-kę gdy domagała się ona od mego opłaty na przejazd na-stępnie interweniującego kontrolera i w rezultacie na-czelnika stacji Krewki jegomość skazany został na 30 funtów grzyicny MĄDRA INICJATYWA Brytyjski Royal Automo-bile Club rozdaje za darmo wszystkim kierowcom mapę na ktorei naznaczone są wszystkie niestrzeżone prze jazdy kolejowe na drogach na obszarze całego państwa Okazało się to konieczne ze względu na stały wzrost iuij- - padków zderzeń na tych skrzyżowaniach JAK ONA TO WYTRZYMA? Okazuje się iż bicie ióz- - nych idiotycznych rekordów me jest wyłącznym tylko przywilejem Amenjkanow Dowód tego dała angielska zakonnica Emma Smith z Londynu któia ośiciadczyła iz chce pobić rekord przeby-wania w tiumnie zakopanej do ziemi Oczymście będzie ona luyposazona w dopływ powietrza 1 tym podobne ko nieczne udogodnienia Rekoid w tej dziedzinie na-lpż- y obecnie do Irlandczyka Meaney'a który przebywał pod ziemią pi zez okres 61 dni Smith oświadczyła iz bę-dzie ona zakopana przynaj-mniej przez 1000 dni Z TAJEMNIC PRZYRODY Jednym z najbai dziej ta-jemniczych ptaków jest alba-tros ktoiy potrafi bez trudu pizelatywać olbizymie pizc-strzem- e ponad morzami 1 oce-anami Badacze życia ptaków — ornitolodzy zastanaiuiah się od dawna w jaki sposób może on wytizymać tak długie o-kie- sy bez picia wody Jak za-spakaja on pragnienie? W czasie badań okazało się iż albatros posiada specjalne wyposażenie jak gdyby apa-la- t który destyluje słoną wo-dę morską Jak działa on nie' udało się dotychczas stwier-- 4 dzic w każdym razie jest to fakt juz dowiedziony iz oczy-szcza on słoną wodę morską z soli Uczeni są zdania iż roz-wiązanie tej fascynującej za-gadki może dać ludziom iczor w jaki sposób odsalać wodę mórz i oceanów wwi-K- i W 52H3Hjj SE!" NAGRODA DLA GRAFIKA Na trwającej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Vitto-ri- a Brazylia Światowej 'Wy stawie Grafiki — polski gra fik prof K Srzednicki otrzy mał złoty medal najwyższe odznaczenie za zestaw ekspo nowanych prac W uczestniczą 34 kraje — każdy z nich repre-zentowany jest przez jedne-go artystę który pokazuje dziesięć swoich prrc I ZNOWU NIEWYPAŁ Na polach wsi Łęgowo w pow Pruszcz Gdański wyda-rzył się tragiczny Trzej chłopcy znaleźli po-chodzący jeszcze z czasów II wojny światowej niewypał Podczas próby rozebrania niewypału nastąpiła eksplo-zja w wyniku której 11-let- ni Waldemar Ginalski zginął na miejscu zaś jego dwaj kole-dzy — bracia 9-let- ni Roman i 11-let- ni Leszek Kuśmierscy z licznymi ranami rąk i nog przebywają w szpitalu powia-towym w Pruszczu Gdańs kim GROŹNY POŻAR Tylko energicznej akcji 17 oddziałów straży pożarnych należy zawdzięczać ugaszenie groźnego pożaru w Tomaszo wie Lubelskim Strażom o chotniczym pomagały jedno-stki straży zawodowej z Za mościa i z Lubaczowa z woj rzeszowskiego Mimo natychmiastowej po-mocy 10 budynków mieszkalnych i gospodar-czych oraz kilka sklepów Po zlokalizowaniu ognia doga-szenie pożaru zakończono na-stępnego dnia Wedłu? wsteDnei opmw i NIEWAŻNE NIESFORNI ANGLICY z AcoTrieazmotoaa' rbarcndKz--ie„ j 3 i wych władze bryty łowego W b r zanotnim 214 pogwałceń prj chu o 135000 r"V tCTfcej 1966 roku Tytułem L] '"""ii iupifaciii rńrrm tosc S18520 000 co srf '"!("'f u ji procet u cieniu i lutaem poprui ZA MAŁO MIĘSA Zebrane z terenu świata dane statystyc-- r kazują iż jest za nnh W ub wku eapotrzeboif" na mięso wymowo 9' m ton wypi odukowano v-f- ? yŁ "lUUVUUU 1071 bór był 10 ia:y nnę} pued 4 laty tacnowcy sa zdam stan ten będzie noaamJ z roku na wk i odpoirel uusc lego pożywienia bn „„ ji _ uie unmuuicac wHL tylko kraje o wysokim J fłKtr luuiiLiua i nodoirli dła "POŁUDNIK ZERO" Az do XVIII br ska żegluga miała mit potów z oki e sianiem c-- 1 Aby znaleźć jakieś wyjseft lej mewygoanej sytuacji aen z najstynniejszv:h czesnycn astronomów fi królewskiej mości ustali! na południku przebite cym pizez Gieenwich pri mieście Londynu okres' I qo mianem "zero" tre: Kioreao oa icj poru :cc 1 reąulować czas w kv I miejscu na świecie Oficjalne uznanie stemu nastąpiło w l&$ir na konferencji miedzyw wej i czas ten u:r I za powszechnie oboinc cy W loku w prceJ jącej części państw eml skich wpi owadzono smejszy o godzinę od Greenwich za wyjątkiem kiedy obowiązywał czas ! Za przykładem tum posi: końcu i Wielka Brytowi chWalając posuniecie t b'r)ótlzine napizód]lokv ma miejsce na fcoiitynri Obserwatoi tum— aslri miczne w Greenwich pod ło jednak przy dawnym s mie me chcąc -- n „-„- o nJ„ IV III-HUWU- JI L LUOJVJ yuy ka Bi litania była ma nia mórz i swata mimo mtiicło to juz bezpoW Jii3 KKku został 1949 czaili worów I li teset % roiBRW wystawie wypadek spłonęło pdiUtd praej krafcesf ZJAZD CHIRURGÓW W Krakowie odbył sie dniowy XLIV Zjazd C gów Polskich Obrady Zj toczyły się w nastepujai sekcjach: niedrożność ]i rhinirpii rrzelvku i żoll chirurgii doświadczalnej raz kardiochirurgii DOSTAWY DLA RUMPj W "Centromorze" vr skn pościła delegacja skiej Centrali Handlu Ł niczn-jg- o W wyniku pn! wadzonvch rozmów po no duży kontrakt na dosjg do Rumunii polskiego sażenia okrętowego Kontrakt obejmuje m rlnstnwe urządzeń stero z gdańskiego "Hydro wirówek z WSK Krakoff nncni' mu i?acvineS0 rządzeń kUmatyzacyjn™1! dzi ratunkowych i K3F nia elektrycznego Zakontraktowane 3? onio ntretowe ZObwK cfnrf7nrie 'nrzez "Centro: w przyszłym roku DAR DLA BIBLI01 NARODOWEJ Amhn:ndor RuiMmii Polsce przekazał na r? rektora Biblioteki wej dr W Stankiewica ok 400 ksiązeK iu- - autorów Uroczystość odbyła -c- - Połinif R7PC7Vt0Sp0U'eJ _ t- - :j-- i 'ii edzie 11 pi rvra:ui:An-- i o— się siedziba zbiorów T t„ r'rnu-nn- e KS i-o-iit-d- łnfla-ia się fot różnych dziedzin Pjj l-cin- il-i nonlrnwe !"-"- " irorsiacfc -v-j:i: „rt n- - jt ' ' -f-cSB _t_2_i rnrr-TTCin- ei łKiej um"" — - l--i oi i rncłńsfciei Z0-?aS-aaru mmiiine - StratV CTVMrfułnttonz nmn _ _-_:- _"„ " ' - - "" f" trtitSlf? u-- -- zorgaxujuaio - j- -f gien przekroczyły milion zło- - rjisów i starodruków o en cyrh Rumunii CK v
Object Description
Rating | |
Title | Zwilazkowiec Alliancer, October 05, 1968 |
Language | pl |
Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
Date | 1968-10-05 |
Type | application/pdf |
Format | text |
Identifier | ZwilaD2000649 |
Description
Title | 000325a |
OCR text | i Zim ifMsmtp imm str 2 "ZWIĄZKOWIEC" PAŹDZIERNIK (Ocfober) soboto 5 — 1963 Jttl jwmtfg? fl2T44? S(VmĄ fC 57 fir r 4 v 8fL "i iStf fe 1&S3K Tł ri % (The Prlnted nd Publljhed for erery Wedneidiy nd Sttordiy by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED Sr IŁ WoLnlk CŁilnaŁa of Tb Botrd Kr A Jikóbtzik SeereUrf OfflcUI Organ of Tbft Pollili AUUnca Frfsndly Society of Caad Edltor-ln-Chle- f — B Heydenkorn — Business Manager — R Frlkke — General Manager S Konopka PrinOng Manager — M Poezynlak Eubscrlptlon: In Canada 1700 per year In other Countrlei J3 00 Authorlzed ai second claai mail by tbe Post Office Department OŁtaws and for payment of poitage In caah 1475 Quten SI West Toronto 3 Ontario Tel: 531-249- 1 531-249- Ł Roczna w Kanadzie $700 l Zagranicą — Roczna $fi w Półroczna C400 Półroczna J450 Kwartalna $250 Pojedynczy numer 15 A NTONIO de 01iveira Salazar rządził Portugalią od 1928 r„ kiedy to objął ministerstwo sk3rbu nieomal zbank rutowanego państwa Portugalia w tym czasie nie mogła znikąd otrzymać kredytu Salazar 40-let- ni profesor ekono-mii okazał się cudotwórcą gdyż nie tylko potrafił natych-miast zrównoważyć budżet ale osiągnąć nadwyżki dochodów nad wydatkami W 1932 r obejmuje urząd premiera i odtąd aż do ubiegłego tygodnia był absolutnym władcą kraju W ten sposób pobił też wszelkie rekordy jeśli chodzi o czas dzierżenia nawy państwowej Dr Salazar był dziwnym swoistym zupełnie dyktatorem Przede wszystkim nie doszedł do władzy w wyniku jakiegoś spisku zamachu stanu czy rewolucji Został powołany przez nrozvdentn nnńsfwa pen Carmone WDlerw na ministra skar-- ' mieć to bu a następnie również na szefa rządu Nigdy nie usiłował usunąć prezydenta państwa aczkolwiek uprawnienia lego zo-stały w konstytucji z 1931 r znacznie zmniejszone Nie stwo-rzył żadnego systemu ani ideologii W przeciwstawieniu do wszystkich dyktatorów świata nie szukał popularności nie powołał komórki dla propagowania jego wielkości zasług itp Nie przemawiał na żadnych zebraniach publicznych nie uczestniczył w pochodach manifestacjach itp Był człowiekiem skromnym do ostatecznych granic Sa-motnik który SDędzał czas nad książkami Nie miał ani żo-ny ani przyjaciół Nie szukał uznania ale wykonywał swój obowiązek Rządzenie Portugalia traktował jako rodzaj misji dziejowej Nie kierowały nim absolutnie żadne względy na-tury osobiste] W polityce był twardym bezwzględnym Nie kierował się żadnymi sentymentami Był politvkiem prakty-cznym i nie opierał się na żadnych "wiecznych" założeniach Głosił potrzebę ciężkiej pracy i oszczędnego trybu żvcia znaczy również spokoju W konsekwencji więc Sala-zar zakazał' wszelką działalność polityczną która naruszała te zasady Praktycznie zlikwidował opozycję Teoretycznie zezwalał na wystawienie nawet opozycyjnego kandydata do wyborów prezydenckich ale zawsze tak się składało iż w o-stat- niej chwili kandydat wycofywał się Salazar umiał rów-nież stosować bardzo drastyczne środki wobec przeciwników politycznych Naturalnie w Portugalii — jak w każdym systemie dyk-tatorskim monopartyjnym — działał rozbudowany aparat cenzury i nie mniej rozbudowany aparat jawnej i tajnei po-licji Cenzura była ostra ale grubo łagodniejsza aniżeli w którymkolwiek państwie rządzonym przez komunistów Nie wolno było atakować wprawdzie rządu ale nic trzeba było dowodzićMż jest najlepszy na świecie Od nikogo nie wyma-gano hołdów dla dra Salazara nie wysyłano pod jego i serwilistycznych rezolucji pism itp Oczywiście prasę" zagraniczną można było bez trudu naby-wać " J Nie stawiano też przeszkód osobom pragnącym wyjechać zagranicę czy też emigrować Ilość więźniów politycznych jest też grubo niższa aniżeli w którymkolwiek państwie blo-ku sowieckiego Zapewne ogólna atmosfera w Portugalii nie była sprzy-jająca dla działalności politycznej stąd też tylko elementy skrajne podejmowały od czasu do czasu próbę wywołania za-mieszek Kończyły się one bardzo szybko Stopa życiowa przytłaczającej większości obywateli jest niska Potrzeba zwiększenia wydatków na wojsko na obsza-rach kolonialnych musiała się oczywiście odbić ujemnie na stopie życiowej pozostała właściwie jedynym mocarstwem Jest małym słabo przemysłowo rozwiniętym państwem europejskim z ludnością ponad 9000000 ale po- siada olbrzymie kolonie z ludnością ponad 14000000 tubyl-ców Dochody z kolonii stanowią największe wpływy Portu-galii są podstawą jej gospodarki narodowej W ostatnich kilku latach dochody te zmniejszyły się głównie z powodu wzrostu wydatków na utrzymanie kolonii Na temat panującego w nich systemu opinie są bardzo podzielono Niewątpliwie faktem jest że Portugalia nie upra wia rasizmu to znaczy iż nie dyskryminuje ludności tubyl-czej co jednak jest obecnie nie wystarczające Zapewne system rządów w koloniach nie jest łagodniej-szy aniżeli w kraju macierzystym To samo odnosi się do sto-py życiowej W sumie więc powodów do utyskiwania jest dość Do tego dochodzi ruch niepodległościowy Ryzykowne byłoby utrzymywać iż nie posiada on żadne-go poparcia że działa li tylko ograniczona partyzantka a wobec tego nie należy do tego przywiązywać wielkiej wagi Wydaje się raczej że nawet administracja kolonialna jest zagrożona ruciiami lud-ności tubylczej Dr Salazar był absolutnie przekonany w słuszność swo-jej linii i utrzymywał że mieszanie się innych państw — ich dobre i złe rady — utrudniają mu jedynie należyte rozwią-zanie przyszłości kolonii Ale nie wydaje się by jego następca nbyiml wNaslteażnyierakcrzoecjzypćrzytpąusszacmzaąć drżoegąw idzuietrjazcyhmaPćorstpuagdaelkii zpa-o kończyła się jedna epoka i rozpoczyna się nowa Jaka? lip™ "Związkowiec" Alliancer) PRENUMERATA adre-empałwpchwalczy-ch Portugalia najhberafnicjsza niepodległościowymi Nie ma takiej rzeczy któ-rej za odpowiednią oczywiście cenę nie możnaby kupić Na-wet mózgu ludzi — specjali-stów różnych rodzajów: inży-nierów uczonych lekarzy itp Najbardziej widoczne jest to w Stanach Zjednoczonych gdzie przemysł potrzebuje ' rluodczzni ieo śrwedynkisoztaołckeonłoiu 75te0c0h-0 nicznym podczas gdy uczel nie wypuszczają rocznie nie więcej niż 45000 takich fa-chowców Powstaje więc nie--dobó- r- który z roku na rok powiększa sie Obok dalszej rozbudowy uczelni technicz ie 'dostępnych krajach W 1965 roku zwerbo-wano na terenie Wielkiej Brytanii najlepszych spe-có- w wrożńych dziedzinach Od1949_do 1965"roku z obsza ru Europy przybyło do ita- - — T flEiiWMW wszelkiego rodzaju specjali-stów (w tym i lekarzy) ina-czej mówiąc przeszło 10 pro- cent elity naukowej konty-nentu europejskiego Co skłania ich do opuszcza- nia krajów pochodzenia i przenoszenia się do Stanów Zjednoczonych? Oczyw iście w pierwszym rzędzie perspektywa dosko-nałych zarobków po drugie wspaniałe możliwości pracy dzięki najbardziej nowoczes-nym urządzeniom i wyposaże-niu wszystkich zakładów ame-rykańskich Takich pracowni naukowych laboratoriów i po-mocy rzadko gdzie w Euro- - snpyecchjalpisrtoówwadziwesię wreskzryusttkacicjhę r można mg np 350 Amerykanie ze swe i strony też robią na tym niemały in-teres Obliczono tam iz spro-wadzenie tych fachowców dało oszczędność przeszło $4000000000 poprostu dla-tego że koszt wykształcenia wysoko wykwalifikowanego nów Zjednoczonych 85000 'specjalisty jest znacznie wyż Polskis Zbliżający się Zjazd KPK będzie reprezentowany nieo-mal przez całą Polonię Win-ny tez bc omówione w pierwszym rzędzie sprawy ży-da Polonii na po:zątku Zja-zdu Sprawy najważniejsze a mianowicie szkoły polskie i młodzież nasza winny się zna-leźć w jednym z pierwszych punktów Zjazdu a nie pozo stawiać je na ostatek Zjazdu gdy juz delegaci wyjeżdżają do domów Przyszłością narodu są dzie-ci Przyszłością Polonii są polskie szkoły których absol-wenci zasilają polonijne orga-nizacje młodzieżowe i są przyszłymi działaczami polo-nijnymi Każdy rozumie znaczenie szkoły codziennej w każdym państwie i rolę jaką odgrywa w przysposobieniu obywateli do życia osobistego i kiero-wania nawą państwową Tę samą rolę winny i mu-szą mieć sokoły polskie w zy-ci- u Polonu oraz musza tez samo u tylko poruszone ale Ostatni JULIAN KULSKI- - Stefan Starzyński w pamię-ci Instytut r 134 ce-na 50 w księgarni ni miejsce ani data śmier-ci Stefana Starzyńskiego nie są pewne Gestapo zabra-g- o go z biura w Ratuszu 27 października 1939 r a na kro-tko przed świętem Bożego Narodzenia został wywieziony w nieznane miejsce w Niem-czech Wszelkie wysiłki zmie-rzające do ustalenia miejsca jego uwięzienia spełzły na ni-czym Nie udało się tez uzy- skać żadnych informacji o je-go losie ani od władz niemie-ckich ani od osób które przebywały w różnych obo-zach koncentracyjnych i wię-zieniach niemieckich Po wojnie misja wojskowa PRL w Berlinie miała ustalić że Stefan Starzyński został rozstrzelany 17 października 1943 r w odległości kilku ki-lometrów od obozu koncen-tracyjnego w Dachau Nie ogłoszono jednak materiałów na podstawie ktorycli misja wojskowa ustaliła datę Nie ma żadnych wiadomo-ści o latach spędzonych przez niego w obozie czy więzie-niu — w Niemczech nie zna-leziono dalej żadnych zapisów w aktach hitlerowskich Stefan Starzyński należy juz niemal do legendarnych postaci Nie dlatego iż zył da-wno temu i zatarł się realny obraz jego dziełalności ale z wzniósł się na poziom który wydawał się wręcz nieosią-galny Stał się żywym symbo-lem walczącej ludności stoli-cy a gdy stwierdził iz dalsza walka jest niemożliwa poddał Warszawę Nie opuścił jednak ludności Pozostał na poste-runku by bronić ją przed o-kupan- tem będąc świadom iż zapłaci za swoje stanowisko najwyższą cenę — to jest ży-cie W poczet bohaterów naro-dowych wszedł Starzyński za postawę działalność niespeł-na dwóch miesięcy września i października 1939 r roy brew dyspozycji Vt Starzyński postanowił zostać w Warszawie Swoim najbliższym współpracowni-kom powiedział m m jak podaje Julian Kulski w pracy p t „STEFAN STARZYŃ- SKI W MOJEJ PAMIĘCI" „Nie jestem prezy-dentem miasta z wboru ludności ale mam obowią-zek działać w jej interesie i pozostać w jej służbie Nie mogę pozostawić lud-ności bez organizacji i or i@ szy w Stanach Zjednoczo-nych niż w Europie Niezależnie tego olbrzy-mią korzyść przynosi ich pra-ca i ich wynalazki które nie tylko usprawniają przemysł amerykański ale sprzedawa-ne zagranicę dają wielkie zy-ski W sumie razem państwa które w ten sposób dostarcza ją Ameryce tych specjali-stów podwójną strat-ę- tracą fachowców i następ-nie zmuszane sa kupować za drogie pieniądze patenty ich wynalazków Sumy asygnowane przez Stany Zjednoczone na cele badawcze i doświadczalne w dziedzinie techniki są bardzo wysokie wvnoszace rocznie około $15000000000 Do te-go dochodzą wydatki na ten cel ponoszone przez prze-mysł prywatny sięgające mi my od S5000000000 do $7000000000 Oczywiście odpływ specja opiekę każdej ' cie należycie i poważnie o- - polonijnej organizacji Ta sa- - mówione na jeździe KPK ma częsc budżetu organizacji winna isc na szkoły polskie w tej samej proporcji jaka część budżetu 1 1 zgładzenie nauczycieli w o- - pochłania szkolnictwo w pan stwie kanadyjskim (Artykuł poszczególnej państwowego Popatrzmy prawdzie w o-c- zy Polonia kanadyjska kur-czy się szkoły istniejące wegetują wiele z nich likwi-duje się z roku na rok Dzisiaj gdyby szkoła co-dzienna nie była obowiązko-wa juz byłoby nie wiele rodziców którzyby dzieci me posyłali do szkoły bowiem znaczenie jej jest absolutnie zrozumiane i ocenione Inaczej ciągle jest w życiu Polonii Ciągle jeszcze jedy-nie jednostki dbają i zabie-gają o istnienie szkół pol-skich a tym samym o utrzy-mani- e naszej młodzieży w polskich organizacjach i ż ciu Polonu Ogół nie rozumie znaczenia polskiej szkoły dla życia i przyszłości kolonii Te spraw" winny byc nie zrozumienie całkowi prezydent mojej — Literacki Paryż 1968 str — $2 Do nabycia „Związkowca" śmier-ci — rządu — — — od ponoszą — — ganu kierowniczego Prze-ciwstawiłem się woli Min-istra" Kiedy rząd opuścił stolicę kiedy przestał tam działać aparat państwowy Stefan Sta-rzyński objął wszystkie obo-wiązki stał się faktycznie „uosobieniem jedynej władzy polskiej" Mianowany został Cywilnym Komisarzem Obro-ny Warszawy i na tym stano-wisku ujawnia obok innych zalet imponujący wręcz hart ducha Jest opiekunem lud-ności ale i przywódcą w wal-ce W ostatnim swoim prze-mówieniu radiowym wygło-szonym 23 września kiedy los dalszych zmagań był juz przesądzony powiedział min „Chciałem aby War-szawa b)ła wielka dziś Warszawa? broniąca hono-ru Polski jest u szczytu swej wielkości" Sylwetkę Stefana Starzyń-skiego nie tylko z okresu tych największych i najtrud-niejszych jego dni kreśli Ju-lian Kulski który był z nim Llisko związany przez ponad lat też ciu października 1957 r na nym bliskim współpracowni' kiem wiceprezydentem War szawy Jego praca „Stefan Starzyński w mojej pamięci" nie jest — na szczęście — bałwochwalczym peanem ale udaną próbą zwięzłej charak-terystyki i oceny działalności publicznej Starzyńskiego Jest to relacja bezpośred nia i serdeczna Nuta osobi-stej przyjaźni nie przesłania jednak obiektywizmu Sta-rzyński był jednostką dyna-miczną i ambitną Nie uchy-lał się od najcięższej pracy był wymagającym wobec sie-bie i dlatego nie wahał się być takim samym wobec pod-władnych Był może oschły w stosunkach z ludźmi ale — jak dowodzi Kulski — spra-wiedliwy Był niezwykle u-czy- nny i bardzo lojalny Autor zaprzecza jakoby Starzyński w polityce perso-nalnej kierował się kumoter-stwem politycznym Cenił wysoko fachowość Starzyński był z wykształ-cenia ekonomistą i po prze-wrocie majowym 1926 r zaczął wywierać poważny wpływ na politykę gospodar-czą On to był głównym rzecz-nikiem „etatyzmu" to jest polityki czynnego udziału państwa w gospodarce naro-dowej Niektórzy określali to mianem „państwowego socia-- dotkliwą stratą dla niedoroz-winiętych — prawdziwa ka-tastrofą Przykładem tego mogą być nisko stojące pod tym względem Indie z któ-rych około 1200 specjalistów wyjechało do Stanów Zjedno-czonych 1 pozostało tam na stałe Wielka Brytania i szereg innych państw stara się zapo- biec temu odpływowi sil fa-chowych przez stwarzanie im na miejscu coraz to lepszych i korzystniejszych pracy Nie wiele to jednak pomaga — takich warunków jakie oferuje im Ameryka me są w stanie im zapewnie Dowodem tego jest fakt iz z dziesiątków tysięcy specjali-stów którzy od 1951 roku wyjechali do Stanów Zjedno-czonych wróciło do Wielkieil Brytanii jedynie około 100M esob W pewnym sensie sytuacja ta jest kłopotliwa i dla USA ponieważ z różnych względów nie chcą one z tym czy inny m listów z kraiow rozwiniętych stosunków ZaoroDonowaH- - technicznie jest dla nich dość więc one by zachjd-- li kiręposlup dyskusyjny) wróg w czasie 11 wojny światowej zaczął niszczenie narodu od likwidowania szkół bozach śmierci Szkoła polska to rdzeń Po-lonii to jej kręgosłup Nikt t nas nie może sobie wyobra-zić jakiegokolwiek narodu bez szkoły Ta sama zasada obowiązuje Polonię Bez szko-ły polskiej nie ma Polonii Dotychczasowe postawienie spraw y szkolnictwa polskie-go wśród Polonii Kanadyj-skiej — to jest zabawa w ciu-ciubabkę Jeśli są szkoły — to dzieło jednostek Ogół nie zawsze popiera i wspiera a co gor-sza jest mnóstwo jednostek i często tak zwanych działaczy którzy robią wszystko aby polska szkołę zniszczyć i zli-kwidować całkowicie Oczywiście KPK jest od re-prezentowania Polonii w Ka-nadzie Ale gdy Polonia za-niknie nie będzie co i kogo lizmu" Był wpierw dyrekto-rem departamentu w mini-sterstwie skarbu a następnie wiceministrem tego resortu W 1932 r opuścił minister-stwo skarbu i objął stanowi-sko wiceprezesa Banku Gos-podarstw a Krajowego a 1 sier-pnia 1934 r mianowany zo-stał komisarycznym prezy-dentem Warszawy Kulski jest zdania że na wszystkich poprzednich stanowiskach Starzyński wiele zdziałał wy-wybijaj- ąc się to prawdziwe pole do pracy otrzymał do piero na ostatniej placówce Jako jeden z jego zastępców autorytatywnie informuje o jego pracy o osiągnięciach w Warszawie Był dbałym go-spodarzem o szerokich hory-zontach Nie zaniedbywał więc żadnego problemu miej-skiego poświęcał uwagę ko-munikacji i przedsiębior-stwom miejskim szkolnictwu i parkom teatrom i muzeum ozdabiał Warszawę w kwiaty Chciał by Warszawa była nie tylko chlubą Polski ale jed-nym z najpiękniejszych"miast Europy Miał wspaniałe pla-ny które z powodu wojny nie zostały zrealizowane Julian Kulski na odsłonię- - 20 Był jego podwład-- 1 27 warunków państwa rowazKacn tymczasowego po-mnika Stefana Starzyńskiego wygłosi ł krótkie przemówie-nie którym zamyka opubliko-wane teraz wspomnienia Po-wiedział wówczas m in: „Nie ma konieczności odtwarzania kolejnych od-cinków drogi jaką Sta-rzyński kroczył od młodo-ści do dnia śmierci w wie-ku lat pięćdziesiątych Wy-starczy gdy dziś stwierdzi-my że był to patriota ob-darzony nieugiętą wolą Człowiek wielkiej odwagi bojowej i cywilnej Bojow-nik który wiedział co go czeka od wroga a który nie ugiął się pod groźbą i wytrwał na osamotnionej placówce walki jaka stała się Warszawa w dniach września 1939 I wystar-czy chyba jeśli dedamy że ten wielki syn Warsza-wy szedł przez całe życie ożywiony jedna ideą: wier-nej służby Polsce" Wspomnienia Kulskiego wzbogacają nasze wiadomości o tym który — jak to sam powiedział — chciał „aby Warszawa była wielka dziś Warszawa broniąca honoru Polski jest u szczytu swej wielkości" B H niej Europy przede wszyst-kim te które wchodzą jako członkowie do Paktu Północ-no Atlantyckiego utworzyły różne instytucje badawczo--naukow- e które będą znajdo-wały sią pod nadzorem ame-rykańskim Współpraca taka byłaby odpowiednio opłacana przez Amerykę wyniki zaś prac szłyby na korzyść wszyst-kich partnerów Jak ustosun-kująsi- ę one do tej oferty — jeszcze nie wiadomo Nie jest wykluczone iż sze reg państw chcąc zabezpie-czyć się przed odpływem ich specjalistów za Ocean mogą zawiązać pomiędzy sobą ja-kąś umowę odnośnie współ-pracy w dziedzinie naukowo- - --technicznej To może i dało-by sie zrobić czy zapewni to jednak fachowcom danie ta-kich możliwości pracy i upo-sażeń jakie zapewniają Sta-ny Zjednoczone — raczej na-leży wątpić Wygląda więc na to iż za bieranie fachowców przez państwem zadrainiać-ptzfi- z tojtarriJljfHinoczone—z-innyc- hJ państw nie pręaKo się SKon czy O ile skończy się wogóle I BSSs o o 1MH11 reprezentować Trzeba więc omówić to co musi istnieć żyć rozwijać się Nakreślić ramy rozwoju Polonii Bezwzglądna uwaga musi być zwrócona na zorganizo-wanie przedszkoli przy każ-dej polskiej szkole oraz za-wiązania organizacji absol-wentów Zacznijmy od pod-staw: przedszkole szkoła młodzież dojrzali Polonia Sprawy powyższe są kom-pletnie zaniedbane Na ostat-nim Zjeździe KPK dużo czasu poświęcono na ustalenie or-derów a na przyszłość Polo-nii — młodzież — zabrakło czasu Komuż będą potrzebne ordery gdy wogóle Polonia przestanie istnieć Polonia i szkoła polska_ to są dwie nierozerwalne części które stanowią jedną całość Jedno bez drugiego nie może istnieć Szkoła polska nie mo-że istnieć bez Polonu Polo-nia zaniknie gdy przestanie istnieć szkoła polska Niestety znaczenie polskiej szkoły rozumie minimalna cząstka Polonu Bezpośrednim celem każdej polonijnej organizacji jest szkoła polska opieka nad nią moralna 1 materialna oraz zdobycie zawodowego nowo-czesnego nauczyciela Szkoła polska w Kanadzie będzie szwankowała dotąd dopóki nie będzie fachowców którzy będą się zajmowali tylko nauczaniem Gdy nau-czanie jest dodatkowa pracą do zarobkowej — nauczający nie może poświęcić wiele czasu na pracę pozaszkolną tak samo ważną i konieczną jak i szkolna Dotychczas organizacje z małymi wyjątkami sprawę szkół polskich traktują albo po macoszemu albo wręcz odnoszą się wrogo do istnie-jących szkół A przecież Polonia Kana-dyjska ma ambicję słuszną włączenia polskiej kultury do mozaiki kultury kanadyj-skiej Bez polskiej szkoły le-go nie da się zrobić Przestańmy każdy sobie rzepkę skrobać Ramy rozwo ju Polonii winny być ustalone na Zjeździe KPK Przypomnijmy sobie iz po-chodzimy z narodu który pierwszy na świecie ustano-wił ministerstwo oświaty — Komisję Edukacji Narodowej już w 1773 r (dnia 14 paź-dziernika ) właśnie wówczas gdy narodowi zagrażała za-głada państwowości Zbliżający się zjazd KPK musi wybiec w przyszłość Postanowienia muszą być da-lekowzroczne i związane z życiem i istnieniem całej Po-lonii Helena Pierzchalska MIESIĘCZNIK KULTURA Numer podwójny 89 sierpień —wrzesień 1968 r zawiera m in następujące pozycje: Czesław Miłosz: Liturgia Efraima Witold Gombrowicz: Frag-ment z dziennika Jan Warski: Kino Centralne Bogdan Adamski: My home my castle Wacław Iwaniuk: Najmniej-sza Antologia Juliusz Mieroszewski: Czyja krowa? Włodzimierz Sznarbachow-ski- : Włoska partia komu-nistyczna o Czechosłowacji Arkadij Bielinków: List otwarty Wienjamin Kawierin: Do Konstantina Fiedina Pavel Hanus Do przyjaciela -- Moskala Pavel Hrisny: Odpowiedź pol-skiemu koledze Józef Lobodowski: Znamien na napaść Wiktor Weintraub: Dwugłos o Sepie-Sarzjński- m i ba-roku Adam Sułkowski: Międzyna-rodowa wystawa sztuki go tyckiej Tadeusz Kotarbiński: Nie-zbędne przypomnienie W A Zbyszewski: Dwaj Led-niccy Boyden Morison: Wspomnie-nie o Profesorze Zygmunt Nagórski sr: Dy-nastia Kennedy'ch Książki omawiają: Gustaw Herling-Grudzińs- ki E Żagiel) Adam Czerniawski Adam Sułkowski i Andrzej Nakov OBSERWATORIUM zawie-ra ciekawe materiały doty-czące Czechosłowacji w tym pełny tekst sławnej już de-klaracji intelektualistów cze-chosławek- ich "Dwa tysiące słów" dalej "Apel czterech S" oraz tekst pisma wystoso-wanego do kierownictwa par- tii Czechosłowacji przez przy-wódców partii ZSRR PRL NRD Węgier i Bułgarii po spotkaniu w Warszawie Numer objętości 240 stron Cena egzemplarza $2J0 -O-O- NABYCIA W-KSIEGA- R-NI '"ZWIĄZKOWCA" Wkl PRZYDAŁBY SIE KAGANIEC Przed sądem w Londynie stanął 30 letni Rachel Wil-liams oskarżony o dotkliwe pogryzieriie 3 pracowników autobusu miejskiego Naj-pierw pogryzł on konduktor-kę gdy domagała się ona od mego opłaty na przejazd na-stępnie interweniującego kontrolera i w rezultacie na-czelnika stacji Krewki jegomość skazany został na 30 funtów grzyicny MĄDRA INICJATYWA Brytyjski Royal Automo-bile Club rozdaje za darmo wszystkim kierowcom mapę na ktorei naznaczone są wszystkie niestrzeżone prze jazdy kolejowe na drogach na obszarze całego państwa Okazało się to konieczne ze względu na stały wzrost iuij- - padków zderzeń na tych skrzyżowaniach JAK ONA TO WYTRZYMA? Okazuje się iż bicie ióz- - nych idiotycznych rekordów me jest wyłącznym tylko przywilejem Amenjkanow Dowód tego dała angielska zakonnica Emma Smith z Londynu któia ośiciadczyła iz chce pobić rekord przeby-wania w tiumnie zakopanej do ziemi Oczymście będzie ona luyposazona w dopływ powietrza 1 tym podobne ko nieczne udogodnienia Rekoid w tej dziedzinie na-lpż- y obecnie do Irlandczyka Meaney'a który przebywał pod ziemią pi zez okres 61 dni Smith oświadczyła iz bę-dzie ona zakopana przynaj-mniej przez 1000 dni Z TAJEMNIC PRZYRODY Jednym z najbai dziej ta-jemniczych ptaków jest alba-tros ktoiy potrafi bez trudu pizelatywać olbizymie pizc-strzem- e ponad morzami 1 oce-anami Badacze życia ptaków — ornitolodzy zastanaiuiah się od dawna w jaki sposób może on wytizymać tak długie o-kie- sy bez picia wody Jak za-spakaja on pragnienie? W czasie badań okazało się iż albatros posiada specjalne wyposażenie jak gdyby apa-la- t który destyluje słoną wo-dę morską Jak działa on nie' udało się dotychczas stwier-- 4 dzic w każdym razie jest to fakt juz dowiedziony iz oczy-szcza on słoną wodę morską z soli Uczeni są zdania iż roz-wiązanie tej fascynującej za-gadki może dać ludziom iczor w jaki sposób odsalać wodę mórz i oceanów wwi-K- i W 52H3Hjj SE!" NAGRODA DLA GRAFIKA Na trwającej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Vitto-ri- a Brazylia Światowej 'Wy stawie Grafiki — polski gra fik prof K Srzednicki otrzy mał złoty medal najwyższe odznaczenie za zestaw ekspo nowanych prac W uczestniczą 34 kraje — każdy z nich repre-zentowany jest przez jedne-go artystę który pokazuje dziesięć swoich prrc I ZNOWU NIEWYPAŁ Na polach wsi Łęgowo w pow Pruszcz Gdański wyda-rzył się tragiczny Trzej chłopcy znaleźli po-chodzący jeszcze z czasów II wojny światowej niewypał Podczas próby rozebrania niewypału nastąpiła eksplo-zja w wyniku której 11-let- ni Waldemar Ginalski zginął na miejscu zaś jego dwaj kole-dzy — bracia 9-let- ni Roman i 11-let- ni Leszek Kuśmierscy z licznymi ranami rąk i nog przebywają w szpitalu powia-towym w Pruszczu Gdańs kim GROŹNY POŻAR Tylko energicznej akcji 17 oddziałów straży pożarnych należy zawdzięczać ugaszenie groźnego pożaru w Tomaszo wie Lubelskim Strażom o chotniczym pomagały jedno-stki straży zawodowej z Za mościa i z Lubaczowa z woj rzeszowskiego Mimo natychmiastowej po-mocy 10 budynków mieszkalnych i gospodar-czych oraz kilka sklepów Po zlokalizowaniu ognia doga-szenie pożaru zakończono na-stępnego dnia Wedłu? wsteDnei opmw i NIEWAŻNE NIESFORNI ANGLICY z AcoTrieazmotoaa' rbarcndKz--ie„ j 3 i wych władze bryty łowego W b r zanotnim 214 pogwałceń prj chu o 135000 r"V tCTfcej 1966 roku Tytułem L] '"""ii iupifaciii rńrrm tosc S18520 000 co srf '"!("'f u ji procet u cieniu i lutaem poprui ZA MAŁO MIĘSA Zebrane z terenu świata dane statystyc-- r kazują iż jest za nnh W ub wku eapotrzeboif" na mięso wymowo 9' m ton wypi odukowano v-f- ? yŁ "lUUVUUU 1071 bór był 10 ia:y nnę} pued 4 laty tacnowcy sa zdam stan ten będzie noaamJ z roku na wk i odpoirel uusc lego pożywienia bn „„ ji _ uie unmuuicac wHL tylko kraje o wysokim J fłKtr luuiiLiua i nodoirli dła "POŁUDNIK ZERO" Az do XVIII br ska żegluga miała mit potów z oki e sianiem c-- 1 Aby znaleźć jakieś wyjseft lej mewygoanej sytuacji aen z najstynniejszv:h czesnycn astronomów fi królewskiej mości ustali! na południku przebite cym pizez Gieenwich pri mieście Londynu okres' I qo mianem "zero" tre: Kioreao oa icj poru :cc 1 reąulować czas w kv I miejscu na świecie Oficjalne uznanie stemu nastąpiło w l&$ir na konferencji miedzyw wej i czas ten u:r I za powszechnie oboinc cy W loku w prceJ jącej części państw eml skich wpi owadzono smejszy o godzinę od Greenwich za wyjątkiem kiedy obowiązywał czas ! Za przykładem tum posi: końcu i Wielka Brytowi chWalając posuniecie t b'r)ótlzine napizód]lokv ma miejsce na fcoiitynri Obserwatoi tum— aslri miczne w Greenwich pod ło jednak przy dawnym s mie me chcąc -- n „-„- o nJ„ IV III-HUWU- JI L LUOJVJ yuy ka Bi litania była ma nia mórz i swata mimo mtiicło to juz bezpoW Jii3 KKku został 1949 czaili worów I li teset % roiBRW wystawie wypadek spłonęło pdiUtd praej krafcesf ZJAZD CHIRURGÓW W Krakowie odbył sie dniowy XLIV Zjazd C gów Polskich Obrady Zj toczyły się w nastepujai sekcjach: niedrożność ]i rhinirpii rrzelvku i żoll chirurgii doświadczalnej raz kardiochirurgii DOSTAWY DLA RUMPj W "Centromorze" vr skn pościła delegacja skiej Centrali Handlu Ł niczn-jg- o W wyniku pn! wadzonvch rozmów po no duży kontrakt na dosjg do Rumunii polskiego sażenia okrętowego Kontrakt obejmuje m rlnstnwe urządzeń stero z gdańskiego "Hydro wirówek z WSK Krakoff nncni' mu i?acvineS0 rządzeń kUmatyzacyjn™1! dzi ratunkowych i K3F nia elektrycznego Zakontraktowane 3? onio ntretowe ZObwK cfnrf7nrie 'nrzez "Centro: w przyszłym roku DAR DLA BIBLI01 NARODOWEJ Amhn:ndor RuiMmii Polsce przekazał na r? rektora Biblioteki wej dr W Stankiewica ok 400 ksiązeK iu- - autorów Uroczystość odbyła -c- - Połinif R7PC7Vt0Sp0U'eJ _ t- - :j-- i 'ii edzie 11 pi rvra:ui:An-- i o— się siedziba zbiorów T t„ r'rnu-nn- e KS i-o-iit-d- łnfla-ia się fot różnych dziedzin Pjj l-cin- il-i nonlrnwe !"-"- " irorsiacfc -v-j:i: „rt n- - jt ' ' -f-cSB _t_2_i rnrr-TTCin- ei łKiej um"" — - l--i oi i rncłńsfciei Z0-?aS-aaru mmiiine - StratV CTVMrfułnttonz nmn _ _-_:- _"„ " ' - - "" f" trtitSlf? u-- -- zorgaxujuaio - j- -f gien przekroczyły milion zło- - rjisów i starodruków o en cyrh Rumunii CK v |
Tags
Comments
Post a Comment for 000325a