Zwilazkowiec Alliancer, May 15, 1955

              '
#
Kttrfrjjsa RvHa
nr MOPATEK i ! DZIAŁ
fP°P'a"lu I
dla
ifldun"1 H koblot dzieci Il
1 S EGElPS IHerackl Łlkaai!aa-alł- -- JtMfTWJj u n w ju j w jyt-- iąitm # czytelników
--- _ -- - i j- - - !- - __- - „ --- a_t ---- Ł-ir w ----
-" HC7rVT- - Wi ---
K 71 :Fag""B=Mm "'HHIiyilllTTiWWiWI
MyI &— '
Sekcja Druga nr is "ZWIĄZKOWIEC" MAJ (MAY) 1 — 1955 Second Section
_______—
S______l_-!lTomas"ws-ka
Pamiętne oszukańsłwa
ais
r e avr fPŁodek Mechanizm natych-R'JE!-- i
d-ninrz- eń myślowych'
$¥ ii7 Tnchanowi
Kj[a0a przeszłość daleka
yfż niemal nierealna na wstę
i'femicci tvlko uirwaiona j
ŁJLelii laty oglądany film
r?lklzine miasto jedynie wiesz
otfejeództa w nezapomnia
kcrMtfilatach niepodległości
mebS IffiKgłe brakem kolei nicmal
a±fe od świata i - powiedzmy
całkiem niecieka
lun itóWcne - Sfchoć przepięknie położone
V-- Ifelcleni - białe mury Fary
c " ! Ipknowanej za nsvych cza- -
S!t°(:zonc'i Uoską ss- - Nazarc'
lu Um "lka lat p"ed "ojn'a -
IW ]5 pamiątkowa na świadectwo
J7o tu właśnie w kościele
i Mlicdjś Jagiełło poślubił Soń- - łJi: Hftolsztańską ochizczono Adama
j] fyfc&uca Miejsc chrztu Mic-- S r)a jest faktem bezspornym
Miejsce narodzin? Spór dotąd
-
aSŁlrzygnicly- - Zaosie z nekro
i" WŁ Władysław Syrokomla z
o°fi foiiwpcją Osówki Litówka któ
&[ &&&iiadomo skądś wysnuł star- -
i teyjprat poety Franciszek Win ft &nB§ Korol) ński broniący praw
&gg$ródLa Antoni Małecki
kii -- (wiedzący że według innej infor- -
_jSejj legoż Franciszka Mickiewicz
doi 'C 'urodzić w jakiejś nędznej
r zalotnej karczmie i to ba z
fjrskaslohi na foliancie dzieł Kra- -
II 1 Mddego Stąd zdaniem Małeckie
: Bftfiiciscem urodzin Mickiewicza
lal? bjć W)goda kaiczma o
$fiefi nuli od Zaosia Ale wszyst--
Bell wersje nic wytrzymały pió
kyfałalncla naukowego Pozostał
MmgrocicK i aosic
yfltt chrztu Mickiewicza odnalo- -
jBUOHUi" MI1L1UIU IJillcIlldlllj'!!! IV {dgródku Ale znów' ani słowa
''SMejscu ani o dniu urodzin
[iaulw zagadka choć bliższa roz-f- ? SMia Zadecydowała tradycja
WdMna powiadająca że stało się
poindzień wigilijny w dzień Ada- -
"fe fińiiEwy Mniejsza więc o spory
[jjj Izeba to liczyć według nasze
?owego" stylu czy też według
vł 'Okazującego wówczas na kre- -
ilścltptarcgo" W każdym razie
?patiny a zarazem imieniny Mic
ip p obchodzono w filomackim
jih Mńfc w dniu wigilu
iJvimy ze dzieciństwo było no
'iii5rodzkie Ale jakie było miasto
sifpflw'1 dniach i lalach? Nie po
' rjjjasic o przedstawienie go Mic
ŚBJŚnw Jastrun w swej powieści
ji firSCficznej Kilkoma zdaniami
al FpSpfł się za tiudnego snąć zada-is#ys}ottien- ie
nic zawsze udat-- i
[ śCj °'azJ' przejścia armii napo
5! J#icJ Jastrun powiada: "Gma-IpgJOubhczn- e
domy mieszczan no
M°a szkoły przepełnione
))Źrozbitkami" Gmachy public- -
Mrf°ZC WIclki' Kl0' nic znający
jMEy1 na miarę ministerstwwar'
??kich A nanraudc? Jeszcze na
B-- H 4
ku drugiego dziesięciolecia
fel
BMSrtgo
t
wieku jedynym "emachem
gjup ICZnym" NnwnPińflk-- n hvłn sta
o zresztą dawny klasztor Po
Hlltl7 'VMcUl i- -i U
deszfoti- - -i- i „: -i _ !!_ i izti dworzec kolejowy (kolejko Bf Poprawiają mnie dziś zło
I JOMia urzędnicza w zahnrimuila- -
i? nowej części miasta A
t? Dumna liczba mnoga W
1939 w przededniu wojny i Jeszcze było mówić o wielu
eh- - Gimnazjum państwowe
oama Mickiewicza (w pokla- -
'łin budynku do którego
szcz ponoć uczęszczał) stło- -
W Skrzydle mknia nniv:7nrh rSlne2 Jakiś czas było jeszcze w
ł1j3:3 u 2'mnazjum białoru-rS11- 1
zlikwidowane na sku-?]5nany- ch
fluktuacji polityki
7™i$szośeiouej y ostatnich la-fp1?rZedW0J"e-nnch
powstało dru-iln}nazi"- m
prywatne nie cie- - wtSlę °Pinią P°ziomu a racze3
--IM epr2ystani i deską ratunku
'IteM ktÓt7y nie mogli P°dołać łnln1 WYma2aniorn egzaminu Tej50 d° gimnazium państwo- -
Isu?ał° ZbiŁ vąskich murach
VISSku!3 PkryŻwaśtnwaiełSnSie Nparzoawreatadnzeokna
lr!sLona' k'edś w przyszłości
IjgSF się --w żeńskie gimnazjum rjgp" a§? koedukacyjnej
J$8s&§lWt0AVlcit NGie'ninaazjduzmiś inisezkzodał-y-fechneJ'
SS Nazaretanki osta- -
ły się pierwszemu wkioczcniu bol-szewików
do Nowogródka by zgi-nąć
z rąk niemieckich
Za mickiewiczowskich czasów
niezmiernie podłą i nędzną mieści-ną
musiał być Nowogródek Brud
ne uliczki o drewnianych chodni
kach i kocich łbach jezdni Hale
targowe (w st)lu klas)cznym po
dobne do krakowskich Sukiennic
— mówiło się dumnie w latach
niepodległości) wznosiły się już
wówczas na rjnku gdzie zapewne
i wtedy co poniedziałek i czwar-tek
zjeżdżało na targ okoliczne
włościaństwo Były już wtedy oczy-wiście
kościoły — i ta Fara w
której ochrzczono Mickiewicza
choć nie biała zapewne ale zawsze
gotycka I kościół św Michała ba
rokowy do godności katedry po
tern wyniesiony I bjł jeszcze jeden
— bazylianów za naszych czasów
cerkiew I jeszcze jedna cerkiew
I synagoga I meczet na Walów-ski- m
trakcie później ulicą Piłsud
skiego nazwanym
Wiele ulic nazywało się w ted)
inaczej Starsi ludzie do ostatnich
czasów mówili "Walowska" — nie
z niechęci do Marszałka lecz z
przyzwyczajenia I z owocu wiado
mości ze tędy właśnie jedzie się
do Wałówki Do Grodna prowa-dziła
oczywiście ulica Grodzieńska
potem — o tempora o mores —
dlica Beczko wicza od nazwiska je-dnego
z wojewodów — jednego z
wielu niczym nie wsławionego
Dlaczego ten zaszczyt go spotkał
trudno dziś powiedzieć Ulica za
kościołem św Michała Kościelna
za mickiewiczowskich czasów zwa
ła się Żydowską gdyż tam właśnie
najwięcej Żydów osiadło
Inny trakt piowadził do Korelicz
stąd Korclicka Bazyliańska na
zwę swą nosiła od klasztoru ko
ścioła ((później cerkwi) Prawdo
podobnie nazwę "Zamkowa" znal
już Mickiewicz — ulicat ta prowa-dziła
w lewo od Góry Zamkowej
z ruinami dawnego zamku Men-dog- a
upamiętnionego w "Graży-nie"
Nie było za to w dniach Ada-mowego
dzieciństwa ulicy jego
imieniem nazwanej kopca na je-go
cześć na t zw "Małej Górze
Zamkowej" ani ulicy Trzeciego
Maja za mickiewiczowskich cza
sów bodaj Drewnianą zwanej Nie
było leż późniejszego znacznie par
ku który tuż przed wojną zaczęto
tworzyć poza obrębem Góiy Zam
kowej Ale czy park był właściwie
potrzebny w miasteczku licznych
ogrodów i nieograniczonych możli
wości spacerów) eh?
Ruiny Zamku Biała Fara wał —
ongiś obionny — widoki z okna
mego dzieciństwa poprzez ścianę
zieleni starego ogiodu Poprzez
okna na noc zasłaniane drewniany-mi
okiennicami Poprzez ściany
Były premier brytyjski Attlec
bawiący obecnie w Kanadzie o
kreślił Chiny komunistyczne ja-ko
kraj rozmiłowany w pokoju
Zapomniał on widocznie o Korei
i Indochinach Jak politycy mają
krótka pamięć gdy im to potrzeb
ne na rynku wewnętrznym
szczególnie przed wyborami
jf
Autor jednego z listów do
dziennika "Telegram" komentu-jąc
artykuł dr Chisholma jedne-go
z najświatlejszych Kanady]
„„i-A-r nt "Ton Manv Babies
— uważa za rzecz niesłychanie
śmieszna ze doktór ten odważa
się proponować "kontrolowanie
przyrody"
Ciekawe że autor tego listu
nigdy nie słyszał o takim kontro-lowaniu
przyrody jak regulacja
rzek sadzenie i wycinanie lasów
produkowanie nowych ras zwie-rząt
i nowych gatunków zdoz
używanie energii atomowe] nie
tylko do bomb ale i do porusza
nia np okrętów podwodnych
„„ ni-nrini-nwa- nia liczby zwie
rząt domowych odpowiadających
możności utrzymania i-- u yi
danego farmera czy przez kraj
I chyba tylko ignorancja om-piętn- a
tego co się dzieje na świe-cie
może wytłumaczyć fakt ze
autor listu nie wie że regulacja
urodzin ludzkich jest stosowana
przez jednostki plemiona czy
narody od nie tylko setek ale ty-sięcy
lat
Churchill mając teraz sporo
stuletniego ponoć modrzewia
Ciężko jest być miastem obarczo
n)in trad)cją wielkiego imienia
Małym prowincjonalnm miastecz-kiem
gdzie się nic hie dzieje
Gdzie "Przepióreczkę" grano — o
litości — w sali straży ogniowej
z przepisów) m dwugodzinn)m opó
źnieniem Gdzie kied)-niekied- y
zjeżdżała Reduta — zrazu do tej
samej sali potem do kinowej
Gdzie z rzadka odbywał się jakiś
koncert Gdzie pierwszy raz —
i bez mała przypadkiem — słyszą
ni de Falla i Prokofiew wydali się
bluźnieistwem Gdzie nic było nic
Ploteczki i atmosfera stojącej w o
dy Kasyno ognisko urzędnicze 2
dorocznymi balami "reprezenta
cyjnymi" Sensacja roku — bal
czy podwieczorek akademicki na
przełomie roku gdy studenteria
zjeżdżała na święta
Czasem większe przcż)cic "Pa-nowie
w nowjch kapeluszach" —
przed teatrem Malickiej Pra-prc-mie- ra
powiedzieć można Smukły
podówczas Ryś Kicrsnowski — au
tor aktor i reżyser Nowy głos —
nie znany dotąd kontakt sceny z
widownią
Kino z początku było "nieme"
W małej wąskiej salce ktoś dziel
nie choć nie zawsze a propos se
kundował na rozklekotanym forte-pianie
Potem przyszedł dźwięko-wiec
już do nouej sali Co tizy
dni zmieniany progi am (każdy
trzeba zobaczyć) trzy seanse
dziennie i wiele filmów niedozwo
lonych dla młodzieży szkolnej Je-dyna
rozrywka głuchej prowincji
i rendez-vou- s znajom)ch prawie
tak samo jak po sumie przed ko
ściołem
Radio na akumulator i baterie
Nie mówiąc o słuchawkach i sre-brnym
głośniku nęcącym wzrok
kofa Ale ria"'cleklryczności "ho
końca trudno b)ło polegać Nie-kiedy
ostrzegawcze mrug mrug
mrugnięcie — polem ciemność W
ostatnich latach jest już inaczej
i lepiej ale jeszcze nie ma się
pełnego zaufania i pewności
Książki Jedyna może ucieczka
od beznadziejnej szai żyzny Wąs
kie schody wypożyczalni Kółek
Rolniczych — dlaczego właśnie
one? I miejska wypoz)czalnia bar-dziej
postępowa z większą ilością
nowości Jawnie czytane "Noce
i dnie" i ukradkiem z łaski mło
dego historyka o wątpliwych ta-lentach
pedagogicznych "Zazdrość
i medycyna" "Wiadomości Lite-rackie"
"Pion" i "prosto z Mo-stu"
w kioskach Znamiona prze-mian
i nowości
W godzinach późnego popołud
nia miasto w) legało na spacer Na-pko- ł
rynku głównie młodzież
Wzdłuż brudnawych kamienic od
wolnego czasu wybrał się na wa
kacje na Sycylie Bagaż jego skła-dał
sie z 32 walizek Ciekawe jak
wygląda jego bagaż gdy udaje sio
gdzieś na dłuższy pobyt
Gdy mowa o tysiącach lat —
coś z cywilizacją naszą widocmie
jest nie w porządku skoro dwóch
młodzieńców amerykańskich rno-ż- e
jak to miało miejsce ostatnio
uważać za normalne obchodze-nie
urodzin jednego z nich orzez
— ciężkie pobicie pod groźbą re-wolwerów
siedmiu nieznajomych
im osób ot tak sobie bez żadnej
racji kradzież dwóch samocho-dów
i pięć napadów rabunko-wych
- ¥
Studenci uniwersytetu w Lin-coln
w stanie Nebraska przewra-cali
samochody na ulicach za
trzymali ruch w znacznej części
miasta i napadli na domymiesz-kaln- e
studentek gdzie pozabie-rali
cała bieliznę po czym t?ń
czyli dokoła ognisk ponnpala-nyc-h
na terenie Uniwersytetu
"Manifestacja" ta wywołana
została zakazem sprzedaży piwa
w obrębie uniwersytetu
Nasuwa się tu świetne określe-nie
znanego "nam działacza polo-nijnes- o
z Hamiltonu p Pawe- -
ski: "Uczone idioty"
Ponieważ Mrs Alice Chcnier
zawróciła głowę Mr Pritchard
i skłoniła go dorozwiedzenia się
z żoną ta 'ostatnia wytoczyła
"wampirzycy" sprawę sądową
Nowogródek
b)wał się przegląd małomiastecz
kowej elegancji dbałej kapelusze
w ej rękawiczkowej w największ)
upal Część — dla zdiowia — kil
ka kilometrów wzdłuż szosy tras)
autobusów prowadząc) eh w świat
Świadomość ze gdzieś za krajem
widnokręgu Nownjelnia — po
ciągi —i nieznane obce a pociąga
jące To w marzeniach A na
prawdę — pachnące dzikie stor
cz)ki w Skrzydlcwic Nic wie-działo
się jeszcze wtedy że to
na wolności ' wyrosłe orchideje
Ale ciekawiej b)ln w Braciance
jesienią pełnej' orzechów w Li-tówc- e
gdzie niektórzy jeszcze zi-mą
chodzili się kapać W Hordzi-lówc- e
i Horodecznie Tam był las
były pola nigdy nie zbanalizowa-n- e
pamięcią że "panieńskim ru-mieńcem
dzięćielina pała" Na
szosie doNowojelni był tylko kun
i znajomi
Z inych rozrywek — tenis natty
biydż Jak na ogłoszeniu pociągu
w nieznane Nuda t)ch samych
twarzy Czapki studenckie poja-wiające
się wakacyjnym czasem
Tęsknota by przyspiesz) ć bieg
szkolnych dni
Na święta stoły uginały się od
jadła Marzyło się o nim w kar-toflan- o
kapuścianych latach oku-pacji
w Warszawie
JagjTakłTozrywkjJJiOw ogródzkie to
były atrakcje miasta jakich wiele
Na kresach Wscłiodu Północy i
Południa Żadne inne miasto tego
typu nie rościłoby pretensji do
miejsca w administracji państwo
wej do województwa
Dziś czasem padają złośliwe py
tania Jak lo b)!o u was z wodą?
Nosiło się ją ze studni na rynku?
Tak na tynku była studnia była
tez inna własna koło domu Wodę
do picia przywoził woziwoda Dy-miła
rozpalana mozolnie drzewem
"kuchnia" Lodówkę zastępowała
piwnica Ale Nowogródek miał
kiedyś Mickiewicza — Adama —
wieszcza To obowiązuje To zastę-puje
połączenie z dalekim światem
To wynagradza niedomagnia elek-tryczności
i brak wodociągów
Trudno byłoby mówić na serio
o kulcie Mickiewicza w Nowo
gródku O takim kulcie jaki gdzie
Sąd pizyznał jej odszkodowanie
w' wysokości $25000 których ta
porywaczka cudzych mężów nie
mogła zapłacić Wobec lego po-sadzono
ją do ciupy gdzie będzie
musiała być jednak utrzymywana
przez pokrzywdzoną ex Mrs Prit-chard
która będzie płaciła $350
dziennie W razie niepłacenia lej
surny — jej rywalka zostanie
zwolniona
Chyba tylko w Ameryce mozli
wa jest taka sytuacja gdzie za
kilka dolarów można trzymać ko-goś
w wiezieniu według własne-go
uznania
Dwie i d-ziewczy- ny z Detioit w
wieku lat 6 i 9 zabawiały się kłu-jąc
dwuletnia dziewczynkę przez
godzinę szpilkami
Wańkowicz twierdzi że Ame-ryka
jest w trakcie wypracowy-wania
obecnie własnej nowej cy-wilizacji
na którą pokłada on
wielkie nadzieje Jeżeli tych kil
ka powyższych urywków z żvcia
amervkańskie20 ma bvc nrobka-lsz- e
mi tej cywilizacji nie wydaje
się ona bardzo atrakcyjną
¥
Zawodowy amerykański ka-znodzieja
świecki Billy Graham
przebywający obecnie w Anglii
gdzie dziesiątki tysięcy schodui
się by wysłuchiwać jego kazań
nie zna widocznie ckliwego uśto
sunkowania się Anglików do zwie
rząt Co nie przeszkadza im zresz-tą
do uprawiania zzapałem nie-słychanie
okrutnego polowania
na jelenie i lisy z psami
Ostatnio wygłosił Graham opi-nię
że "ryby należą do woriy
zwierzęta do dżungli a ludzie do
Boga" W Anglii podniósł się je- den wielki krzyk protestu że
amerykański kaznodzieja odsu-wa
zwierzęta od Boga Kaznodzie- -
_Y -
Fara i ruiny Zamku
indziej cechuje miasta wielkich
ludzi Był może w klasach szkol-nych
gdy dobry nauczyciel mówił
o "Panu Tadeuszu" czy "Dzia
dach" Reszta była swoistym za
mówieniem społcczn)in W)two
rem potrzeb tuiyst)czn)ch po
przez Dni Mickiewiczowskie Szla-kiem
Mickiewicza poprzez Sopli-ców
o-Czomb-rów
Świteź Tuhanowi
cze Muzeum Mickiewiczowskie
rękopisy przekłady pokój Zosi z
niedbale przerzuconą białą sukien-ką
Ale bardziej zdaje się atrak-cyjne
dla przybyszów z Warszawy
Poznania Krakowa były samodzia-ły
nowogródzkie tkane narzuty
(rediuszki) w geometryczne wzory
(gdyby ż taką w nasze kanadyjskie
mieszkanko!) i przecież — wędliny
litewskie o smaku nie zapomnia-nym
po wielu lalach
Kultu więc chyba nie było By-ła
pamięć i świadomość Bo gdy
się patrzyło na ruiny zamku gdy
droga wypadła wzdłuż mogiły
Jtfendoga gdy gęstwę płużyńskiego
boru rozświetliła tafla Switezi —
liudno było nie pamiętać nie
powtarzać strof
Polem chyba zapomniano wszyst-ko
Została twaida rzeczywistość
dnia codziennego 17 września
i czołgi pruiące młode chodniki
Nocńe"gonkrpo ćhlclri 'sólUknTd-kie- m
słuchane radio i niepewność
jutra Znajomi po kolei odchodzą-cy
w nieznane — polem poycje
na katyńskiej liście Ucieczka w
mioźny zimowy świt W inne nie-znane
W przyszłość o której nie
wiedziało się jeszcze' e prószyć
jej będzie inny — kanadyjski —
śnieg
C0
"NOCE
Maria Dąbrowska
— łomy $450
W okresie dwudziestolecia nie-podległości
wyjątkowo duża ilość
kobiet piszących weszła na-szej
literatury zajmując tiwałe
Wspomnijmy chociażby
Dąbrowską Kossak - Szczucką
Kuncewiczowa Nałkowska
ja musiał się tłumaczyć źc nic
miał zamiaru poniżać zwierzęta
ale ze jest zajęty zbawianiem
ludzkich dusz i nie ma czasu za-jąć
się zwierzętami
Partia Kredytu Społecznego w
Saskatchewan poszukuje na
gwałt lidera Nie mając nikogo
odpowiedniego we własnych
regach zaproponowała ona 10C
lys dolarów konserwa-tywnemu
Kohaly by został ich
fuehrerem
Ten odmówjł podkreślając j"
dnak że była lo najtiudniejsza
decyzja w jego życiu i że "flirto-wał
on" z tą partią dlatego tylko
sądzi iz zajmie ona ważne
miejsce w polityce kanadyjskiej
To że program tej pat lii nie
odpowiada przekonaniom tego
konserwatysty to oczywiście byl
drobny detal
Zasięg asekuracji sie wciąż po
większa ł obejmuje najrozmail
sytuacje Pewien Włocn z
PaleYmo postanowił zaasekuro
wać sie na życie pozagrobowe
wybudował więc dwom "wróż-kom"
dom za co miał otrzymać
piękną willę w niebie
Policja nie zaaprobowała tego
rodzaju asekuracji i "posadziła''
przedsiębiorcze niewiasty
Wyjątek z jednego z czasopism
amerykańskich:r"W Nowym Jor-ku
na wystawfe psów najbar-dziej
poszukiwana nagroda dana
była cudzoziemcowi buldogowi
imieniem Champion Feanrought
urodzonemu w Anglii''
I to pomimo że Amerykanie
urządzili swego czasu rewolucję
by się uwolnić od wpływów an-gielskich!
M
-- i " i 3Mj ffifl
¥' 'frJ ?i$P
' PISK
i i ! rfy
ł
i
T ił 3- -- o J
i
„
i
t
—
i
i
—
—
—
—
"Można oszukiwać niektórych
cały czas można oszukiwać
wszystkich przez jakiś czas ale
nie można oszukiwać wszystkich
cały czas" — głosi znane powie
dzonko amerykańskie Czasem
jednak wszyscy są nabierani
przez długi czas
Oto kilka przykładów
W roku 1912 niejaki Charles
Dawson przekonał słynne Mu-zeum
Brytyjskie w Londynie że
wykopał przypadkowo czaszkę
człowieka sprzed 50 000 lat któ-rego
nazwano Człowiekiem z PUt-dow- n
Dopiero w roku 1954 ulep-szone
metody badań naukowych
wykazały że była to sprytna kom
binacja czaszki nowoczesnego
człowieka ze szczęką małpy
Największy humbug literacki
w historii Kanady wykombino-wany
został przez niepokażnego
"biznesistę" z Calgary którego
książka opisująca jego sensacyj-ne
(i całkowicie1 fikcyjne) przej
ścia podczas drugiej'vojny świa-towej
jako tajnego agenta nos]
iioniczny tytuł: "The man wlio
wóiildn't talk" — "Czlowick'któ
rego nie można było zmusić do
mówienia" Autor miał tu na' my-śli
jego zmyślona odmowę udzie-lenia
nieprzyjacielowi jakichkol-wiek
informacji pomimo że sto-sowano
do niego Jakoby najsroż-sz- e
toitury
Humbug który dal dodatnie
wyniki był wymyślony przez pe-wna
młodą dziewczynę z Winni-peg- u
Pozując jako aktorka fil-mowa
z Hollywoodnakłoniłą ona
studentów miejscowego uniwen
syletu do dania krwi dla później-szych
transfuzji w szpitalach
Inny pomysł spowodował spo-1- 0
kłonotu" noczmistrzowi zauc- -
CZYTAĆ?
Do nabycia w "Związkowcu" 4
do
pozycje
sze
posłowi
że
beckiej osady Rimoiiski Jaki
zariownis ogiosu w iiimjscimj-j- y
dzienniku że rząd kanadyjski bę-dzie
płacił po $4 od kota znacz-na
ilość tych zwierząt miała bo-wiem
być wysłana żołnierzom ka-nadyjskim
na Korei jako "pets"
Czasem jednak żartownisiom
Stalowe wyspy
W odległości 10 mifod jąduzbu
dowana będzie pierwsza "stalowa wy
spa wagi 6000 lon na której usta
wionc będą urządzenia radarowe
Będzie lo pierwsza wyspa w lań
cuchu tego rodzaju wysp które '-
-o
staną zbudowane wzdłuż wschód
niego wybrzeża Stanów Zjednoczo
nych w celu umożliwienia ostrzega"
nia przed atakiem nieprzyjaciel
skich bombowców
I DNIE"
Jerozolima 1945
Dziś chcielibyśmy właśnie po
święcić słów parę jednej z nich
Marii Dąbrowskiej i jej wielkiej
powieści rodzinnej "Noce i
Dnie" Określenie powieść "ro
dzirfna" i autorstwo kobiece mo
gą nasunąć niesłuszne podcjric
nie że jest to powieść pisana
specjalnie dla kobiet zbliżona
sposobem pisania uu tygodników
kobiecych czy kobiecych rubryk
w pismach
Jest jednak inaczej Przede
wszystkim musimy zdawać sobie
sprawę że w naszym wieku iiie- -
Pokoju i uranu siaiusci caiy sze-reg
pisarzy światowej 'sławy (Ga-lsworthy
Mann Duhamel) za le-mat
swych powieści tworzonych
między dwiema wojnami wzięło
właśnie rodzinę jako komórkę
społeczną niezmiernej wagi choć
ulega ona w naszych czasach
'wielu rozbiciom i przetworze-niom
Przyszła druga wojna ro
'dżiny uległy dalszemu rozbiciu
rozłąkom stratom niepowracal-ny- m
I dziś być może powieści
rodzinne należą już do przeszło
ści Do tej pizeszłości do które?
'wraca się chętnie myślą jak' do
czasów które minęły ale nie
straciły dla nas swego znaczenia
Bohaterem powieści Dąbrow-skiej
jest rodzina Niechciców w
ostatnich latach poprzedzających
pierwszą wojnę światową Nia
ma lu jednego bohatera czy bo-haterki
— bohaterem jest pe- wna całość rodzina Bogumił
i Barbara ich dzieci krewni naj-bliżsi
i to co ich wszystkich łą-czy
przywiązanie do ziemi-walk- a
o jej posiadanie i utrzymanie
Dla części rodziny będzie tym
łącznikiem nie ziemia a chęć
wejścia do nowych zawodów u-trzyma- nie
się na powierzchni
gdy ziemiańskie pochodzenie sta-ło
się już przeszłością 1 przeżyt-kiem
Toczą się noce i dnie pow- szednie podobne zda się do sie-bie-
a jednak wpiąj inne Nabrz-miałe
znaczeniem dla członków
rodziny poprzez wypadki ich ży
cia przeplatane odgłosami z da
lekiego świata Czasem
dostawało się mocno za leli po
mysly jak to miało miejsce z ar
tysta niemieckim który dał twarz
aktorki hollywoodskicj jednej z
postaci kobiecych na starym fre-sku
ściennym odnawianym przez
niego w starym kościele Lub tez
z owym Amerykaninem który
posłał w imieniu gubernatora
stanu Waszyngton rozkaz 4tc e
graficzny do naczelnika wiciic-ni- a
wstizymania egzekucji ska-zanego
na śmierć przestępcy
Przypominamy że kilka lal te-mu
"Związkowiec" przytoczy!
dwa oszukaństwa które spowo
dowały wielkie zamieszanie i -z- ażenowanie
w świecie naukowym
Chodziło w tych wypadkach" p
słynną złotą tiarct którą specja-liści
uznali za nakrycie głowy
starożytnego króla Sajtafernesa:
a która w istocie była fabryka-tem
małego złotnika żydowskiego
z Odcsy oraz o sporę -- liczbę
"przedhistorycznych" narzędzi
i naczyń kamiennych wykopa-nych
przypadkowo przez kilku-nastoletniego
pastuszka francu-skiego
W tym wypadku archeo-logowie
światowi rozdzielili się
na dwa obozy Jeden z riichlwicr-dzi- ł
że są to autentyczno' przed-mioty
sprzed wiciu tysięcy ld(
drugi zaś sądził że chodzi 4U o
falsyfikaty Ta druga grupa Smiil-l- a
rację gdyżiokazalo sięiżcMcj
"wykopaliska" sfabrykowane by
ły przez samego pastuszKa Kiory
je "przypadkowo odnalazł'1 Wż"
rował sie on na iltistraciacMW
książce o wykopaliskach tego ro-dzaju
pożyczonej mujarzcz miej-scowego'
nauczyciela
Znane są liczne wypadki pod-robienia
obrazów staryclr słyn-nych
mistrzów wJ-spps- óh )tak
iprytny że później? eksperci! nic
chcieli wierzyć w lchjnieaillcn-tycznoś- ć
nawet gdy fałszerze ślę
przyznawał I ci-zręcz-ni
imitalo-rz- y
musieli dopiero przekony-wać
o swym humbugumaluląć
publicznie "obrazy starych' mi-strzów"
-
na Atlantyku
Ą ' „S7™?TirA„ijt?i'hiir!(tiwv'tVcrr wVS oafo -- :- -- - iirj siły dwie Jirmy nuaowianeKune
przygotowały ich plany nazlcccnle
sztabu lotnictwa amerykańskiego'
Vyspy le nazywają "więzami Tek
s"asu" ponicważlimicszczonc Łsą"na
nich wysokie" wieże radarowciPny"
pominają one {wyglądu rusztowa-nia
stalowe sybów naftowych ]Wy_-sunię-te
daleko w morze w zatoce
meksykańskiej
Wyspy maja i kształt tróJkątaUa
pokład ich wznosi się 87 stóp Ł nad
powierzchnię oceanu Największe
fale Atlantyku nie dosicgnVwicc
pokładu który oparty będzie" na
trzech filarach długości 20OAstóp'
każdy Filary opierają się nafdhle
oceanu Każda wyspa będzie samo
wystarczalna Będzie miała własnfj
elektrownię 1 załogę50 do 70 ludzi
Na wyspie będzie' mały port'dla']ie-likopteró- w
warsztaty izba chorych
kantyna i inne" urządzenia dla wy-gody
załogi
Wyspy będą budowane na lądzie
po czym części składowe zostaną
przewiezione na statkach' na miej-sce
przeznaczenia Prace nad budo-wą
pierwszej wyspy już sic rozpo-częły
poprzez gazety listy poleirifcćba
te dochodzą coraz głośniej1 jjdy
młode pokolenie wyjdzie w świat
i poprzez Agnieszkę i jej męża
Marcina śnialowskiego wniesie
element pracy społecznej i przy-gotowań
do walki o niepodle-głość
Tak jak winnych powieściach
tego typu obserwujemy wzro-i- l
społeczny rodziny polepszanie
się jej bytu w' walce o zdobycie
niezależności materialnej Tyl-ko
źc — jak to się zwykło dziać
w naszym kraju — gdy marzenie
stało się rzeczywistością przy
chodzi wojna by przekreśllćfdo
rbbek i dążenia całego życia
Powieść Dąbrowskiej 'składa
się z szeregu tomów sejśle zetsp
ba 'związanych występującymi
postaciami akcją i myślą {ogól-ną
Nie przerażajmy się 'jednak
rozmiarami utworu anunaweli
ze znajdzieniy-wini- m dłuźszCjfH
gmenty 'w' których '— rzekomo t-- 'nic się 'nie dzieję poza"ziv'y'
kłym szarym' powszćdnim %y
ciem" Lata między 'wojnatriiCto
przecie w literaturze okres kultu
codzienności ludzi przeciętnych
jak my sami jak ci których co
dzień mijamy kolo których co
dzień przechodzimy
Lektura "Nocy i dni" przenie-sie
nas w okres daleki wijniic
życie które ludziom ówczesnym
wydawało się nabrzmiałe wypad-kami
i troskami Dla nas1 będzie
ono niezmąconą sielanką odprę-żeniem
po tym cośmy sami 'prze-szli
i co przeżywamy rzuceni na
drugą stronę oceanu Odpocznie-my
czytając "Noce i dnieV—jrhy
inne pokolenie żyjące w epoce
zmotoryzowanej zmechanizowa-nej
i bezlitosnej dla szareeo cżło- - zdalawieka
IMilf
fiim
" ilrtJ fv I
IV i
"Si
km&fSwmMąl
lEi£i0i