Zwilazkowiec Alliancer, December 19, 1972

              i
lv wwtfwfKwarfHflfWffSWir
I Życzenia z
tf% S° ¥
X
X
Mrs KT—tH
MOC SERDECZNYCH ŻYCZEŃ
ŚWIĄTECZNYCH NOWOROCZNYCH
życzy
IGA
Largesł and Friendliesł Supermarket
Everv-Da- v Low & Groserhia gdzie możecie
f lepsze artykuł}' spożywcze
Wlciltl VUUI ilUCSd lUtUJVll gaiunivuiT jjy
jj§ 3 Alice Sf Waterford Ont Js
Kg Tel 443-833- 2 £
fi VVVVVVVVVV''-VVVVVVV- ?
$
Brf
K£
#
Wesołych Bożego Narodzenia
Szczęślmego
SWEDO S
General Kepairs nres
#%
tf
i
&-- -ł£i
&
ft
Naprawa motorów samochodowych
maszyn
Main
ee'S''€''si2s'£W!e!
Silver Hiil Ont
ipeistcffsssssc-oassisisieisisswiectessfssestei- e
Przyjemnych
szczęścia
KC( di
Cockshułł Equipment Ferłilizers
tfźf Insecłicides and Tobacco Growers' SuDDlies
vvvvvvvvvrv#%vvvv'vv &
9
i
f
r
1
'PS
fi
$
~-=- -v nv
y--M '
Town
—£}
i
- - —
opon
oraz
308 St
Tel 443 -
e tf
łf
-- -' ' w
r
I
świąt
i dużo
życzy swym
M
K Farm —
~ Ćeny
Slver Hill Ont' Tel
S5
'11
£
Życzenia z
i
fi Courtland
Ont
z
'M
Waterford @
w
K0CZNUR'S
in
tfc
S
PATTERSON
umiarkowane
--SW iS ss xr ŁJ7f— £S
X
f
s
Low Prices £3
zaopatrzyć się naj fc?
świeże jarzyny owoce W
o"$
hi Nowego Roku
___ & uatienes iowing
rolniczych
Waterford Ont
8343 &
I
i
V
Narodzenia
Nowym Roku
Klientom S
Langron 875-487- 0 W
Courtland
SALES LTD I
I
£53 Tel 842-880- 3
i
i
Tel 842-886- 9 tf
1ł
życzy
l
58 lei 446-241- 2
Moc serdecznych życzeń t
tS świątecznych noworocznych °fjt
?to M771
-- ___
i
8
świąt
składa
lUUMLANU
AŁUMINUM
Specializng in
Awnigs Seamless Eavestroughing
Siding Doors and Windows
Ont
Roku
$j
WESOŁYCH ŚWIAT BOŻEGO NARODZENIA
I SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
życzy swej Klienteli całej Polonii
NORMAN HALL
FARM AGENT
PROMPT COURTEOUS DELIVERY
Gas Curing Heating and Motor Oil
Greases Anti-Freez- e
55
Courtland —
Życzenia
1 5&XXi&tt&£fito&&&&4& - - - - - - -
GARAGE i
Yanessa
CV'VVVV''V''J$
Supertest
g Pr2jje7?uiyci Wesołych świąt
'M Bożego Narodzenia dużo szczęścia
to Nowym
'i VANESSA MEAT MARKET g
!§ Właściciel KAZIU ŻYWICKI jg
Ubój bydła trzody chlewnej zamrażamy
wędzimy Fachowe opakowanie
Ceny umiarkowane
j wYanessa unr —
B
—
w
8
— —
"
Bożego
w
__
- - w-r-r--
w-r ł
_
i
c "
l
—
—
i
ł
i
i
K
STR 39
Dr Franciszek Bartek-Kosłows- hi Na kanwie
W 19 wieku Polska nie ist-niała
wśród narodów Europy
To nie znaczy że nie było dą-żeń
niepodległościowych Zry-wy
niepodległościowe pochła-niały
najwartościowszy ele-ment
polski który ginął w
powstaniach narodowych lub
gnił w więzieniach zabor-czych
Niegdyś Polska mocarstwo-wa
była teraz znów niewol-nicą
obcych narodów Zapa-leńcy
o romantycznych ser-cach
wychowani na trady-cjach
narodowych przy tym
odwaga męstwo i płomienna
świadomość że naród musi
przebrnąć burze dramatu
dziejowego by żyć Dlatego
trzeba było zebrać skupić
Mszystkie siiy duchowe soli-darnie
i rzucić na stos obrony
wolności
Literatura współczesna ta
od początku wieku dala pa-mięci
życie nie podlegające
przemijaniu rzec£ i zjawisk
Jedne odchodzą w przeszłość
a pamięć o nich trwa Pamięć
o bohaterach współczesności
cerpie się z dokumentów
przeszłości wspomnień rela-cji
i przeżyć własnych Mo-ment
wprowadza w luch me-chanizm
pamięci które po
jakimś czasie wychodzą z za-pomnienia
jako ożywione
wspomnienia i nigdy nie-umarł- e
Jednego z bohaterów ciągle
wśród nas żyjących nasuwa
mi sie w pamięci osoba Wi
tolda Hulewicza urodzonego
26 listopada 1895 roku w
Kościankach pod Wrześnią
Witold był najmłodszym z
trzech braci Hulewiczów któ-rych
wkład do historii pol-skiej
był niezwykły Poświe-cili
oni majątek rodzinny by
wspierać materialnie poczyna-nia
grupy artystycznej która
powstała w 1917 roku wokół
czasopisma poznańskiego
"Zdrój" Redaktorem został
najstarszy z Hulewiczów Je-rzy
malarz i literat debiutu-jący
w 1910 r tomem ese
O książkach księgarni
(Ciąg dalszy ze słr 38)
przykładowo książka która
kosztuje w Polsce 30 złotych
może być wyceniona przez
krajowych handlowców na 10
dolarów i tyle księgarnia
"Związkowca" musi za nią
zapłacić Jest to fatalny błąd
nie prowadzący do propago
wania polskiego słowa na
emigracji
Kto czyta? Chyba wszyscy
przedstawiciele najbardziej
lóżnych zawodów ludzie star-si
i młodsi Do księgarni przy-chodzi
ponad stu stałych do-brze
znanych klientów dzień
w dzień pojawiają sie też no-we
twarze Powodzeniem u
yszystkich cieszy się historia
współczesna wydawane przez
"Kulturę" "Zeszyty History-czne"
i inne prace z tego za-kresu
Mało jest nabywców
płyt gramofonowych — to z
kolei spowodowane jest kon-kurencją
innych sklepów
opierających się na tzw "im-porcie
prywatnym" gdzie
sprzedawane płyty pochodzą
: wymiany za amerykańskie
nagrania wysyłane do Polski
Nie wszystko jednak wy-gląda
tak różowo — księgar-nia
zaopatruje w polskie
książki biblioteki publiczne w
Toronto Hamilton London
Windsor i Regina — niestety
rzadko dobór tomów jest wła-ściwy
rzadko czytelnik może
znaleźć tam najpopularniej-sze
wydawnictwa Pięknym
wyjątkiem jest p Irena Kor-sak
z biblioteki publicznej
Queen-Cova- n często za wła-sne
pieniądze kupująca no-wości
Jedyna znana mi cał-kowicie
polska biblioteka w
Toronto mieści się w SPK a
to stanowczo za mało na wszy- stkich polskich czytelników
Zorganizowanie polskiej
biblioteki na poważną skalę
w Toronto to problem skom-plikowany
wymagający na-kładów
finansowych na dużą
skalę Ale w Londynie i Pa-ryżu
istnieją cieszące' się
ogromnym powodzeniem
świetnie prowadzone biblio-teki
polskie Nie wiem czy
nie byłoby słuszne — tu
ukłon - stronę polskich or-ganizacji
kulturalnych — zor-ganizowanie
wspólnej biblio-teki
wielojęzycznej w Toron-to
WTaz z narodami o historii
zbliżonej do naszej Można by
myśleć o Ukraińcach Cze-chach
Litwinach Węgrach
czy Rosjanach — biblioteki
londyńska i paryska zawiera-ją
wiele dzieł w językach tych
narodów i wśród nich także
cieszą się popularnością In-stytut
Literacki- - w Paryżu
drukował książki po rosyjsku
i po czesku w tych samych
jów noszącym tytuł "Dialogi
estetyczne' Jego nuoaszy
hrat Bohdan pisujący jako
"Nowina" oficer armu nie-mieckiej
późniejszy bohater
powstania wielkopolskiego
trzeci z braci Witold noszący
pseudonim "Olwida" oraz
Adam Bederski uczestnicy
pierwszej wojny światowej
(oficer armii niemieckiej) sta-nowili
trzon grupy literackiej
o której było głośno w całej
Polsce Pozyskali jako redak-tora
Stanisława Przybyszew
skiego i na współpracowni-ków
zdobyli wybitnych twór-ców
jak: Wacław Berent Jan
Kasprowicz Jarosław Iwasz-kiewicz
Antoni Słonimski
Kazimierz Wierzyński Emil
Zagadłowicz William Horzy-ca
Julian Tuwim Józef Wit-tli- n
oraz innych "Zdrój" za-słynął
jako organ ekspresjo-nistów
Ten okres "burzy"
wielkopolskich twórców zna-lazł
duży oddźwięk w wyda-nym
tomie artykułów i ese-jów
pt "Brzask epoki" Wi-told
Hulewicz jako Olwid
ogłosił tom poezji "Płomień
w garści" Iwaszkiewicz tłu-maczył
dramaty Claudela a
Kosidowski ogłosił swego
"Szalonego łowcę"
W 1919 r nastąpiły prze-grupowania
w siłach zbroj-nych
na obszarze byłego za-boru
pruskiego Trzeci okręg
wojskowy przeniósł się ze
Śremia do Jarocina przeista-czając
się w 3 dywizje wiel-kopolską
której dowództwo
po generale Kuczewskim ob--
iał generał Odyniec Mówio- -
noz że nastąpi przejęcie wszy-stkich
wojsk wielkopolskich
przez naczelne dowództwo w
Warszawie a gen Dowbor ze
swoim sztabem w Poznaniu
zostaje zlikwidowany W mie-Łiąc- u
czerwcu został do szta-bu
dywizji przydzielony Wi-told
Hulewicz Szeptano że
ma duże fory u Marszalka
Piłsudskiego
Po trzech-- miesiącach pra-cy
w sztabie z Witoldem Hu- -
i paru innych sprawach
jeżykach wydawano poszcze-gólne
egzemplarze "Kultury"
Chciałbym byc dobrze zrozu
miany — to nie utopia ale
trudna sprawa wielkiej wagi
zamierzenie poważne ale na
pewno możliwe do zrealizowa
nia Biblioteka publiczna na
College Street mająca działy
różnojęzyczne opiera się na
innych zasadach i siłą rzeczy
musi traktować je marginal-nie
Każda inicjatywa z pol-skiej
strony poparta przez
rasowego czytelnika emigra-cyjnego
miałaby znaczenie
ogromne Polonia dorzuciłaby
jeszcze jedną — niemałą —
cegiełkę do budowanego
przez nią tak pięknego prze-cież
gmachu zasług kultural-nych
w Kanadzie Sadze że
popierając inicjatywy etnicz-ne
rządy federalny i prowin-cjonalny
także byłyby zain-teresowane
tą sprawr
Księgarnia spełnia ważną i
pożyteczną rolę jest placów-ką
dla propagowania czytel-nictwa
i lultury polskiej
Są to lakty tworzące
w jakimś sensie historię emi-gracji
polskiej popieranie
maleńkiego centrum kultu-ralnego
jakim stała się księ-garnia
jest zasługą wszyst-kich
od których te sprawy
zależą Myślę też że zasługi
te nie zostaną pominięte w
kronikach polskiej emigracji
w Kanadzie
Książki słowo drukowane
ire potrzebują deklaracji ze-brań
i uchwał — potrzebny
jest czytelnik człowiek zain-teresowany
tym co nas ota-cza
i tym co się wokół nas
zmienia Jestem przekonany
że czytać będziemy coraz wię-cej
że powstawać będą na
świecie polskie biblioteki że
nigdy nie zbraknie nabywców
— czytelników w malej pol-skiej
księgarni na Queen
Street w Toronto
Hargitay
Życzenia
£
I
' v~— - £h K) ~fó '' if
"ZWIĄZKOWIEC"' - BOŻE
wspomnień
i Ii wiczem na moje żądanie zo- -
sialem odkomenderowany do
Poznańskiego Batalionu
śmierci w Wilnie którego
symbolicznym dowódcą był
pułkownik Józefowicz pow-staniec
z 1863 roku Bohdan
Hulewicz odszedł również do
jednostek frontowych a jako
zawodowy wojskowy w stop-niu
pułkownika był do wojny
attache wojskowym w Wa-rzyngton- ie
i zmarł w czasie
oftatniej wojny odosobniony
na "Wyspie Wężów" dzieląc
los majora Palucha komen-danta
2 Powstania śląskiego
Po raz ostatni widziałem
się z Hulewiczem w roku 1924
w Paryżu skąd po odbytych
studiach wybierał się do Pol-ski
Po powrocie z Paryża
osiadł w Wilnie gdzie został
kierownikiem literackim a
następnie dyrektorem progra-mowym
rozgłośni Polskiego
Radia: na tym stanowisku dał
się poznać jako wybitny or-ganizator
W tym czasie zda-je
mi sie był wojewodą puł-kownik
Bociański b dowódca
wojskowy na powiat pleszew-'- !
zasłużony powstaniec
' lc-lkopo- lski b oficer armii
r emieckiej również zdolny
i umiejętny organizator i ad-ministrator
Hulewicz jako człowiek
czynu pełen entuzjazmu po-t'at- il
rozruszać kulturalne
miasto: założył Związek Zawo-dowy
Literatów Przyczynił
sie do powstania Rady Wileń-skich
Zrzeszeń Art stycz-nych
Redagował ''Tygodnik
Wileński" był kierownikiem
literackim słynnej "Reduty"
a najbardziej znana z książek '
to opowieść o Beethovenie
lod tj tulem "Przybłęda Bo- -
zj której drugie wydanie
ukazało sie w 1939 r
Wielki czyn nie szuka
sprzymierzeńców ponieważ z
miejsca dal sie poznać jako
wybitny poznańczyk
Ksawery Pruszyński w trzy-nastu
opowieściach swych bo-haterów
takie oto wystawia
świadectwo Witoldowi Hule-wiczowi:
"Był prezesem czy
wiceprezesem kilku takich or-ganizacjach
jak Syndykat
Dziennikarzy Związek Litera-tów
Oddział Pen-Club- u Koła
MIłośników~"Muzyki Przema-wiał
nieustannie w radio ce-lebrował
na zjazdach wystę-pował
na akademiach Miał
niezwykły talent i zmysł or-ganizacyjny
Na wieczory li-terackie
ściągał istotnie wy-bitnych
pisarzy z całej Polski
Z ospałego jeziora Świteź ca-teg- o
spowitego w dostojne
mgły mickiewiczowskiej le-gendy
i białoruskiej nędzy
pióbował uczynić kąpielisko
jakiś "Balaton" z dansingami
legatami i kawiarniami Na
to teatralne widowisko zjeż-dżaliby
znudzeni ludziska ze
stolicy Poznania i Katowic
Kiedy wykładał swe plany
organizacji świtezi jak pięk-nie
będą wyglądały tradycyj-ne
jarmarki w marcu — gdy
zwalą sie turyści ze wszyst-kich
okolic ile to się wtedy
będzie brało za garnki samo-działy
wyroby z czeczotki i
lnu sprzedawane jako arcy
dzieła miejscowogeo folkloru
Ten człowiek ze swymi zmy-słem
organizacyjnym nie na-dawał
się do Wilna
Wilno było coraz bardziej
nędzne i coraz bardziej dos-tojne
umiało znosić swój los
ciężki z godnością z jaką zno-szą
biedę wielkie damy i
prawdziwi magnaci
Nie żeby Wilno nie ceniło
swojej świtezi ani swego Ka-ziuk- a
ani swych katakumb
pod kościołem Dominikanów
gdzie cały sejmik wyschłych
na kość szlachciców spał
snem trwardszym niż popici
szlachcice z Dobrzynia we
dworze sędziego Soplicy Wil-no
ceniło wszystko bardzo i
oburzało się na pomysły bo-hatera
mej opowieści To
wszystko stanowiło rodzaj ro-dzinnej
pamiątki wszystkich
jego mieszkańców a wiado-mo
że żydzi wileńscy żywili
prawdziwe nabożeństwo —
z Chatham
&t
$
i VVV'VrVVVVVVVVVVVVVVVrVV
WESOŁYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
I SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
przesyła Polonii Czytelnikom
i całemu Zespołowi Wydawnictwa "Związkowiec"
Stanisław Blicharski
PRZEDSTAWICIEL "ZWIĄZKOWCA"
we wszystkich sprawach tyczących pisma
prosimy zwraceć się z pełnym zaufaniem
5 West Street --=— Chatham Ontario
NARODZENIE (Xm) W72 R
dla tej co w Ostrej świeci
Bramie Wilnianie reklamo
wać tego nie chcieli Plany
rozruszania miasta i wysta-wienia
na pokaz jego rodzin-nych
precjozów zawiodły na
całej linii Wytworzyły woko-ło
przybysza chłód jeszcze
większy niż wokoło przyby-szów
ze Lwowa Krakowa
Warszawy a nawet Poznania
którzy przeważnie w rolach
urzędniczych napłynęli do ci-chego
miasta
Wilno ceniło pisarzy Trak-towano
pisarzy jako pewnego
rodzaju kapłanów sztuki
Dwaj poeci Wilna ustanowili
niebezpieczne przykłady ma-terialne
ascezy Mickiewicz
głodem przymierał Syrokom-la
zaś nieomal z głodu umarł
Bohater naszej opowieści
niosący na litewską północ
spóźnione echa merkantyzmu
i amerykanizację nie bardzo
rozumiał dlaczego pisarz nie
ma zarabiać lak jak urzęd-nik
architekt inżnier le-karz
skoro nawet kapłan bo-ży
nimi nie gardzi
Przybysz pragnął mieć du-i- y
czysty i widny pokój do
pracy dobrą kawę francuski
koniak kajak narty i moto-cykl
Kapłani sztuki winni
kroczyć pieszo w chwilach
wolnych
Wilno było 'ą częśtią daw-nej
Rzeczypospolitej gdzie
najdłużej utrzymały się za-juz- dy
sejmiki i zaścianki
gdzie Domejko i Dowejko
wiedli te same waśnie i spory
dla sportu Przybysz nie mógł
rojąc że miasto słynące z ła-godności
i dobroci naraz przy
lada okazji jeży się przeciw
niemu złowrogo Nasz przy-bysz
z ziem zachodnich prze-szedł
szkole niemiecka prze-siąknięty
kulturą zachodnią
stracił panowanie i wyniósł
się z miasta Wilno zaś odsa-pł- o
jakby pozbyło się przy-najmniej
Murawiewa — ży-cie
organizacyjne przygasło
Na wieczory literackie mało
kto przyjeżdżał Kaziuk jar-marczny
poczynał chromać
Świteź szumiała dziewiczą
dżunglą szuwaru
Wilnianie zauważyli że cze-goś
im brak Zaczęto zapomi-nać
o krzyżackich najazdach
na stolicę Giedymina ulice
Wilna stały sie znów senne i
lozmarzone gdzie w noc księ-życową
słychać kroki Konra-da
W uznaniu jednak jego
pracy otrzymał w 1937 r na-grodę
literacką miasta Wilna
im Filomatów za całokształt
twórczości literackiej i zasłu-gi
dla rozwoju życia kultural-nego
i artystycznego Wrilna
Z Wilna został przeniesiony
na większe stanowisko do
Warszawy gdzie objął kiero-wnictwo
działu literackiego
Polskiego Radia
W dwa lata potem przy-szedł
wrzesień i wojna Hule-wicz
jako kapitan rezerwy na-leżał
do tych pracowników
Polskiego Radia którzy w
1939 r stanęli do walki w
audycjach nadawanych w ję-zyku
niemieckim który znał
(Ciąg dalszy na str 40)
ft
U
v
m
X
i:
!
tfś?j:rifo$vmz%ś0:zśł5%iirriZśmmw
SINCE I64
Ss Życzenia
%
Chatham
v _ y- - +4 "W I V- _- (# i'w Wo fc
BEST CHRISTMAS AND NEW YEAR'S WISHES
Y TO MY NUMER OUS FRIENDS
§ 5 IN CHATHAM AND IT'S DISTRICT FROM
' HAROLD W DANFORTHMP
'fi RR 5 Blenheim nr Chatham Ont s
'A
31
9
J J J V JJJMJAJAAJAJAAJ M A M v'v'vvvvvvvv'vvvv(r(VvvvvvvvV %y %IM§ Ihmk
Życzenia Świąteczne i Noworoczne składa
VELLINGA'S
WORLD WIDE TRAVEL
SERYICE y EXPERT SERVICE
TRAVEL
352-515- 0
224 Queen St — Chatham Ont
Home Phones Hours 1
JOHN
8S 352-271- 8 $
OUR
MAKES
EASY
Tel
After
352-646- 6 vWVvVAVfVvV'v'vvvV' 3s
Christmas GreeUngs to the Polish Community
from
The Manager and Staff
CANADIAN IMPERIAL
BANK OF COMMERCE
&
9
99 King Sr W :''''' i '' '' 'ff - - -
NAJLEPSZE ŻYCZENIA
ŚWIĄTECZNE I NOWOROCZNE
& składa swoim Klientom i całej Polonii
I ladies- - wear
Wszystko dla
tt 117 King St W
&
'Jl~ W
WALLACEBURG
Tel
VVV(VfVVV(VVV(V(VVVV'VAVVVVfV
Przyjemnych Wesołych Narodzenia
Szczęśliwego Nowego Roku życzy
Klientom
LIONELS MENS WEAR
pierwszorzędnej galanterii
M
1
King St
m'as&fz
-- o
mm
''' - - -
—
—
i
i
i
Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego życzy
THE LAMBTON LOAN INVESTMENT Co
THE LAMBTON TRUST Co Ltd
Konta — 35 proc
Konta oszczędnościowe — 50
balans 2 razy w roku)
OBLIGACJE POŻYCZKOWE
(Debentures i Bondy
BIURA:
SARNIA
191 Front St N 344-749- 1
Northgałe
CHATHAM
133 King St W
"MEMBERS CANADA DEPOSIT
541
St S
CORP
THE STAFF OF
CAR WASH
WISHES YOU
A VERY CHRISTMAS and an
noc!
z
BOB
at
9
48
c'1
354-629- 5
W
Chatham Ont '''
S
wybrednych pań
Chatham Ont
Chatham Ont
X
X
31
352-2850- -1
świąt Bożego
całej Polonii
Duży wybór
jakości
West
Roku
&
obrotowe
proc
proc
okres lat)
Centrę 337-320- 3
354-556- 0
James
LEAMINGTON
Erie 326-262- 4
INSURANCE
PARKyAVENUE
MERRY EXTRA
i
i:
1
627-226- 8
i
HAPPY NEW YEAR
mk l
X
thankYou for YOUR PATRONAGE
FOR YOUR CONVENIENCE
WE ARE OPEN OŃ CHRISTMAS and NEW YEAR'S DAY
93 PARK AV — CHATHAM ONT
f?
I
I
13 I
I
X
9$
HERMAN K
V
u
(Mieś
na 1- -5
St
E