Zwilazkowiec Alliancer, September 03, 1980

              '
Semi-Weekl- y
Mbllshcd In Ihe Pollsh Lanfiuage
every Monday and Wcdnesday
Polish Alliance Press Ltd
1633 Bloor Sł West
Toronto Ontario — Canads
M6P 4A8
Ul: 531-249- 1 531-249- 2
JL W I tiJ2taJ 1 Ir V J
Reakcje światowej opinii publ
na wydarzenia w Polsce
Prezydent Carter wyraził
uznanie dla nowego porozu-mienia
między władzami a
strajkującymi robotnikami w
Polsce i dla dyscypliny wy-trwałości
i odwagi polskich
robotników
Przemawiając 1 bm z oka-zji
święta pracy obchodzone-go
tradycyjnie w Stanach
Zjednoczonych w pierwszy
poniedziałek września prezy-dent
Carter powiedział że za-równo
polscy robotnicy jak i
rząd udowodnili jak społe-czeństwo
które szczerze pod-chodzi
do swych problemów
może wzmocnić się w ramach
tego procesu Robotnicy pol-scy
— powiedział Carter —
stanowią wzór dla wszystkich
miłujących wolność i szanują-cych
godność ludzką Prezy-dent
Carter dodał że cieszy
się szczególnie z tego iż po-lozumic-nie
zawarto bez ze-wnętrznej
ingerencji Powie-dział
również że Amerykanie
modlą się o dobro Polski jej
niepodległość wolność naro-du
polskiego i jego przyszły
dobrobyt
W Moskwie agencja TASS
doniosła lbm p zawarciu po-rozumienia
kończącego strajk
w dzień po jego' podpisaniu
Agencja TASS nie podała
szczególów porozumie-nia
przewidującego min u-Iworz- enie
po raz pierwszy w
jakimkolwiek państwie ko-munistycznym
niezależnych
związków zawodowych
Sowiecki dziennik rządowy
"izwiestia" nie podał infor-macji
o porozumieniu ale o-strz- egl
że dysydenci polscy
zabiegają o uznanie ich jako
antykomunistycznej opozycji
Dziennik "Izwiestia" pisze
również że dysydenci dążą do
całkowitej zmiany struktury
politycznej Polski
Amerykański dziennik "The
New York Times" donosi z
Moskwy że obserwatorzy za-chodni
podzielają opinię iż
przywódcy sowieccy zaakcep-towali
porozumienie między
robotnikami a władzami w
Polsce Dziennik "The New
York Times" pisze również
iż obserwatorzy zachodni są-dzą
że Moskwa ostrzegła
przywódców polskich aby
wprowadzali w życic zawailo
porozumienie w laki sposób
by ograniczyć zagrożenie dla
iządzącej partii komunistycz-nej
Mieczysław Rakowski któ-ry
jest członkiem Komitetu
Centralnego PZPR powie-dział
w wywiadzie dla radia
w
Egipt jest ostatnim państ-wem
które oferowało swe
obiekty militarne dla ewen-tualnego
wykorzystania ich
przez Stany Zjednoczone jako
baz akcji w lejonie Zatoki
Perskiej Rzecznik amerykań-skiego
Departamentu Obrony
rodkrcślil jednak że Eg'pt
jest uważany tylko za jeden
7 łych slialegicznych punk-tów
w sieci zaopatrzenia i
wspaicia planowanej pr
Stany Zjednoczone dla utrzy-maniu
dostępu do złóż iopy
naftowej Zatoki Perskiej
thk wyjaśnił rzecznik Dc-pai
lamentu Obrony w grę
wchodzą takie kluczowe in-stalacje
egipskie jak lotnisku
oraz bazy moiskie Pi zygoto-wani- a
le obejmują również
Oman Kenię i Somalię w
których urzadienia luluk-z-u
NR 7071
zachodnioniemieckiego że
rząd polski naraziłby kraj na
katastrofę gdyby nie dotrzy-mał
przyrzeczeń danych ro-botnikom
Rakowski który
jest redaktorem naczelnym
paityjnego tygodnika "Poli-tyka"
powiedział że rząd mu-si
dotrzymać wszystkich zobo-wiązań
gdyż w przeciwnym
razie znalazłby się w obliczu
nowej fali niepokojów robot-niczych
i
Natomiast prof Adam
Bromke wykładający nauki
politycznie na Uniwersytecie
McMasler w 'Hamilton jest
zdania że walka polskich ro-botników
z rządem będzie to-czyć
się dalej Bromke powie-dział
że obie strony dokona-ły
ważnych ustępstw w poro-zumieniu
kończącym strajk
oraz że robotnicy postąpili
bardzo rozsądnie uznając
przodującą rolę partii komu-nistycznej
! V ►
Podczas tradycyjnego dnia
pracy w Stanach Zjednoczo-nych
czołowi przywódcy ame-rykańscy
związków zawodo-wych
oraz sekretarz pracy
wyrazili w wywiadach telewi-zyjnych
wyrazy najwyższego
uznania dla zwycięstwa osią-gniętego
przez robotników
polskich
Pizewodniczący najwięk-szej
amerykańskiej organiza-cji
związków zawodowych
AFL-CI- O Lane Kirkland na-zwał
proces zdobywania przoz
robotników polskich prawa
do tworzenia wolnych związ-ków
zawodowych "nfi'"'v-czajny- m
przykładem ludzkiej
odwagi" Kirkland zaznaczył
że konsekwencje lego osiąg-nięcia
mogą być dalekosiężne
Dodał też że w innych kra-jrc- h
Europy wschodniej a
nawet w Związku Sowieckim
również trwają prace nad
organizowaniem wolnych
związków zawodowych
Sylwetka
Pizywódcą robotników pol-skich
strajkujących na Wy-brzeżu
jest elektryk Lech
Wałęsa Nie po raz pierwszy
napotykał on na trudności w
starciu z władzami polskimi
W wieku 36 lat Lech Wa-łęsa
jest już weteranem ro-kowań
z władzami polskimi
Uśmiechnięty o sumiastych
wąsach bral udział w krwa-wych
rozruchach robotni-cyc- h
na Wybrzeżu w roku
1970 Zwolniono go za to z
pracy i oskarżono o oiga-nizowan- ie
nielegalnych korni- -
i morskie mogą być wykorzy-stane
jako zaplecze dla sit
amerykańskich w razie wy-siania
ich na le obszary
robotniczego działacza
Egspt zctderowoii swe bazy
7 wiadomości przedostają-cych
się z Afganistanu wyni-ka
że anlysowicccy powstań-cy
wraz z żołnierzami którzy
ojKinowali w ubiegłym tygo-dniu
urządzenia elektrowni
pod Kabulem pozbawiając
cześć tego miasta prądu Jak
podije agencja Associated
Press większość gaiwonu
stacjonowanego pod Kabulem
w liczbie ponad 300 żołnierzy
przeszła z bronią w ręku na
struli? yowiiiców yo csyzi
TORONTO —
iczoe
Zarówno przewodniczący
federacji związków zawodo-wych
Kirkland jak przewod-niczący
Związku Pracowni-ków
Przemyślu Samochodo-wego
Douglas Fraser mówili
w wywiadach telewizyjnych o
poparciu międzynarodowych
organizacji pracy dla robot-ników
polskich włącznie z ak-cją
podjętą przez dokerów a-m- ery
kańskich którzy odmó-wili
rozładowywania i załado-wywania
polskich statków
handlowych
Fraser ujawnił że zebrano
pewne sumy pieniędzy aby
dopomóc robotnikom polskim
i sumy te zostały im przesła-ne
od Związku Pracowników
Przemyślu Samochodowego
przez Międzynarodową Fede-rację
Pracowników Przemy-ślu
Metalurgicznego z siedzi-bą
w Genewie Fraser nazwał
strajki robotników polskich
aktem nadzwyczajnej odwagi
Dodał on też że podczas po-niedziałkowego
dnia pracy
"byliśmy myślami ze wspa-niałymi
robotnikami polski-mi"
Amerykański sekretarz pra-cy
Ray Marshall powiedział
że walka robotników' polskich
o prawo do wolnych związ-ków
zawodowych potwierdza
aby użyć jego słów że ludzie
na całym świecie pragną wol-ności
i wolny demokratyczny
ruch robotniczy jest niezbęd-nym
elementem swobód oby-watelskich
Marshall wyraził
też przekonanie że — jak to
określił — fakt iż sami Po-lacy
przezwyciężyli swe prob-lemy
bez interwencji z zew-nąti- z
jest pomyślny dla nas
wszystkich
Amerykański sekretarz pra-cy
dodał że jeśli powstaną ja-kieś
problemy z przystosowy-waniem
się do wolnych zwią-zków
zawodowych Międzyna-rodowa
Organizacja Pracy
jest gotowa przyjść z pomo-cą
lelów strajkowych w Stoczni
im Lenina
W ciągu ostatnich dziesię-ciu
lat Lech Wałęsa byl kil-kakiol-nie
wyrzucany z pracy
Podczas gdy prowadził walkę
na 'rzecz praw robotników
nic wykluczając swobód poli-tycznych
wspomagała go ro-dzina
i pizyjacicle Robotnik
ten jest ojcem sześciorga
dzieci i gdy aresztowano go
przeszło dwa tygodnie temu
wracał właśnie do domu z szó-stym
dzieckiem — noworod-kiem
Na wieść o aresztowa-niu
Wałęsy strajkujący robot-nicy
Stoczni im Lenina wśród
żądań z jakimi wystąpili wo-bec
władz domagali się zwol-nienia
go i więzienia Gdy zo-stał
już zwolniony wrócił do
swoich kolegów wr stoczni
którzy wybrali go przewodni-czącym
międzyzakładowego
komitetu strajkowego
zaatakowała elektrownię
Uprzednio podawano że
wojska sowieckie zostały na-głe
wysłane w te okolice ze
względu na niepokoje w ku-farach
komandosów
Armia sowiecka przy pomo-cy
bombowców i helikopterów
przystąpiło do realizowania
strategii polegającej na znisz-czeniu
okolic iiownjch miast
dla odizolowania ich od sił
powstańczjch działających w
td'CIliS
Partyzanci wysadzili elektrownię
pod Kabulem
v~iimiim7i™nir&iniULismirxH!r™ruiimmuwvmK3Tnmrw
ŚRODA 3 WRZEŚNIA (September)
CTłBiano3rtBłTiTCTiaT3ammra3iaEmMuBMiijLww
__
PO BREŻNIEWIE FRZYJDĄ
LUDZIE MŁODSI
Po przeanalizowaniu zagad-nienia
przywództwa w Związ-ku
Sowieckim znany Instytut
Brookingsa w Waszyngtonie
twierdzi ze ewentualne odej-ście
Breżniewa doprowadzi
prawdopodobnie do zasadni-czych
zmian w sowieckiej po-lityce
Jak wskazują badania
przeprowadzone przez amery-kańskiego
sowielologa Jeiry
]Iughs'a po 15 latach rządów
Breżniewa wszystkie wyższe
stanowiska w ZSRR zajmują
ludzie starsi Ilughs twierdzi
że po Breżniewie przyjdą no-wi
i młodsi przywódcy pew-niejsi
siebie i skłonniejsi do
podejmowania bardziej ryzy-kownych
decyzji
Aby skierować tego rodzaju
tendencje w kierunku dyplo-- '
matycznym Stany Zjednoczo-ne
i w ogóle Zachód winny w
dalszym ciągu zabiegać o kon-tynuowanie
polityki odpręże-nia
USfi za
w Fu!
Ponad polową posłów do
Izby Reprezentantów Stanów
Zjednoczonych podpisała pro-jekt
rezolucji popierającej
ulwoizenie wolnych związ-ków
zawodowych w Polsce i
prawo tych związków do
strajku Rezolucja ta ma być
i ozpalrywana przez Komisję
Spraw Zagranicznych Izby je-szcze
w tym tygodniu Komi-sja
prawdopodobnie szybko
zatwierdzi wniosek i prześle
go na plenum Izby
Rezolucja chociaż nie ma
rez te? m
Prezydent Carter ogłosił 2(5
sierpnia oczekiwany pi ograni
gospodarczego kra-ju
przewidujący relormę po-datków
zachęcanie do inwes-towania
przez różne przedsię-biorstwa
oraz ulwoizenie w
przyszłym roku nowych sta-nowisk
pracy Carter po-wiedział
kół
świata pracy i Kongresu c
Walesa powiedział ze za-kres
ostatniego strak'i pow-szechnego
lóznił go zasad-niczo
od strajku z roku
1!)70 kiedy to policja zaala
kowala strajku lących robotni-ków
Lech Wałęsa pragnął
pokojowego rozwiązania ostat-niego
strajku Uwijał się
po stoczni z papierosem w je-dnej
ręce i mikroloncm w
drugiej usiłując skoordyno-wać
rokowania strajkujących
robotników' z różnych zakła-dów
z rzą-du
Niektóre żądania Wałęsy
odnośnie reform politycznych
w Polsce wydają się naiwne
ze względu na położenie geo-graficzne
Polski graniczącej
ze Związkiem Sowieckim Nie
powstrzymało I" jednak tego
elektryka od uzyskania więk-szych
ustępstw niz kiedykol-wiek
przewidywał
ZAPOWIEDŹ ZMIAN
W RfirUBUICE
rOLUPNlOWEJ AFRYKI
Premier Republiki Połud-niowej
Al'rki Pclcr Boi ha
cylusil o poważnych zmia-nach
w swym gabinecie w ra-mach
projektowanych reform
Jak stwier-dzają
korcsiiondcnci posunię-cia
le mogą utorować diog"
do zmian w jjolitj co i a suw ej
państwa Biali niinisli ow io
bowiem należą du umiaiko-waiijcl- i
sfer jiailii lyądzącei
Piumier llollia zie-ygiui-w- al
również z jednoczesnego
kierowania ministerstwem o-bre- ny
fi w 4 jn J Vi'' A'f?łŁfvf W
1980 R
merzi
p©
Strajkujący robotnicy w
Polsce powiócili w poniedzia-łek
do pracy w oczekiwaniu
rozpoczęcia nowej ery dla
klasy robotnicze) w o5-milio-now-ym
społeczeństwie kraju
Powrócili do około 600 zakła-dów
pracy stoczni i fabryk
lubiojeni w historyczne ustęp-stwa
ze strony rządu zdobyte
w 18-dniowy- m strajku gene-ralnym
Wśród ustępstw na czoło
wysuwa się prawo robotników
do zorganizowania nowych
aulonomicznj eh związków za-wodowych
i prawo do strajku
Związki te będą wyłonione w
wyborach a
ich celem jest obrona społe-cznych
i materialnych praw
robotników
W porozumieniu o zakon- -
isc
mocy ustawy została zgłoszo-no
dla okazania Polsce i
Związkowi Sowieckiemu na-strojów
panujących w społe-czeństwie
amerykańskim 25
bm prezes Kongresu Polonii
Amerykańskiej Alojzy Mj-zews- ki
na czele delegacji Po-lonii
konferował z przedsta-wicielami
Dcpai lamentu Sta-nu
i zwrócił się do rządu
o zwiększe-nie
lak moralnego jak i fi-nansowego
poparcia dla spo-łeczeństwa
polskiego
'0S3i Mowom
Izba Reprezentantów wolnymi
związkami zawodowymi
ozywisiM
ożywienia
przedstawicielom
przemysłowo-handlowyc- h
przedstawicielami
konstytucyjnych
Samicy
demokratycznych
amerykańskiego
[ospsiiftfczsp
w przyszłym roku ogłosi o ko-rzyściach
podatkowych zwią-zanych
z tym planem zazna-czane
tez że użyje weta prze-ciwko
każdej uchwale Kon-gresu
przewidującej natych-miastowe
cięcia podatkowe
Kandydat partii republikań-skiej
na prezydenta Ronald
Reagan natychmiast skryty-kował
propozycję prezydenta
Cartera określając ją jako
chwyt polityczny o pozorach
szybkiego środka zaradczego
Twierdzi on że plan ten nie
zmniejszy ciężarów podatko- -
cn ouywaieii Kraju ani nie
clopi owadzi do ożywienia gos-podai- ki
WARSZAWA ZABIEGA
O WIĘKSZE KREDYTY
Dziennik '"Ihe New York
Times" doniósł że rząd war-szawski
zwtócił sie do Sia-nów
Zjednoczonych o powię-kszenie
o 22rfi kredjtów ja-kie
zostaną udzielone Polsce
w przyszłym roku Mają one
zostać przeznaczone na zakup
zboża amerykańskiego i żyw-ności
dla zapobieżenia wzra-stającym
trudnościom ekono-micznym
Polski
była możliwa do
Specjalna komisja wojsko-wa
Stanów- - Zjcdnoczonjih
I przeprowadziła badania
clolyczące nieudanej misji u-ratow- ania zakładników ame-rykańskich
w Iranie oświad-czała
że misja ta jako laka
była możliwa do przeprowa-dzenia
ric nie udała się po-nieważ
Konieczność zachowa-ni!
najwyższej lajcmnicy u-nieinożl- iwila
odpowiednie jej
pi z golów anie
Komisia nie uznol'i spegal-ne- i
winy a niepowodzeniu
akcji ale skr ty kowala nie-ktoi- c
jej aspekt) Stwieulzo-n- o
że planujący ją powinni
I) li zjpewinci wici-e- j wni- -
Cena egzemplarza 30(2
Hf IV IF km ll tł jaAĄ
i
czeniu strajku robotnicy pol-scy
zgodzili się uznać przodu-jącą
rolę partii komunistycz-nej
w Polsce
Według porozumienia robo-tnicy
powinni mieć oTjecnie
prawo do publicznego kryty-kowania
rządowych planów
gospodarczych i decyzji eko-nomicznych
Mogą leż kwe-stionować
decyzje cenzury
To historyczne porozumie-nie
zapewniło także uwolnie-nie
opozycjonistów aresztowa-nych
w czasie strajku general-nego
Według depesz praso-wych
czterech głównych opo-zycjonistów
uwolniono 31
sierpnia a w dniu następnym
— pozostałych
Porozumienie podpisali 3L
sierpnia w Gdańsku przywód-ca
Międzyzakładowego Komi-tetu
Strajkowego Lech Wałęsa
i wicepremier Mieczysław Ja-gielski
który stwierdził że w
kompromisie nie ma zwycięz-ców
i pokonanych Wałęsa po-wicd7- iał
że jest to sukces dla
obu stron Dodał leż że robot-nicy
osiągnęli wszystko co by-ło
możliwo w obecnej sytuacji
"Osiągniemy jeszcze więcej —
podkreślił Wałęsa — gdyż
obecnie mamy niezależne
związki zawodowe gwarancję
naszej przyszłości"
W miarę zbliżania się do
końca strajku robotników
polskie oficjalne środki ma-sowego
przekazu rozpoczęły
silny atak na opozycjonistów
polskich zaangażowanych w
akcje strajkowe "Trybuna
Ludu" organ prasowy pol-skiej
partii komunistycznej
zamieściła artykuł krytykują-cy
rolę — jak to nazwano —
sił antysocjalistycznych i os-karżono
je o komplikowanie
rokowań pomiędzy władzami i
robotnikami W artykule od-chodząc
od dotychczasowych
reguł wymieniono nazwiska
członków opozycji — Jacka
Kuronia i Adama Michnika
Dwóch z czterech aresztowa-nych
przez władze przywód-ców
"Trybuna Ludu" twier-dzi
że Jacek Kuroń i Adam
Michnik wygłaszali podżegają-ce
przemówienia na zebra-niach
strajkujących robotni-ków
i rozdawali komunikaty
zagranicznych radiostacji oraz
— jak to nazwano — burżua-- (
zyjne wydawnictwa
Na śląsku wicepremier
Aleksander Koj)cć podpisał 3
hm rano porozumienie ze
strajkującymi górnikami w
celu zakończenia strajku po-nad
200 tysięcy pracowników
w najważniejszym sektorze
przemysłowym Polski
lisja w Iranie
tówi
Sekretarz stanu Muskie i
zachodnionicmjecki minister
spraw zagranicznych Hans
Dietrich Genscher wyrazili
pizekonanie że wkrótce doj-dzie
do romów wstępnych i
Moskwą na lemat ogranicze-nia
rakiet nuklearnych śred- -
lowców piveirowadzić próby
i zapewnić większą informa-cję
o warunkach atmosfer) cz-1- 5)
cli
Komisja zaleciła utworze-nie
specjalnego oddziału jiiyc-ciwk- o
terrorystom na w ) Ju-dek
gd)by ]uwsta!y w przv
szlości podubne nadzwyczajne
sluacje
Niedawną misję ratowania
zakładników amor) kańskich
w Iranie )U7cprowadzono w
kwietniu Zaniechano jej na
jmsljni irańskiej wskutek
mechanicznej a wafli kilku
śmigłowców Ośmiu żołnieizy
ćiierY-iii!- — eh LrzLiio życiu
j-- ł (jWi a--- y— ł- -i ~-- M(ittłl -
'
BRATERSTWO
TOLERANCJA
OŚWIATA
Organ
Związku Polaków w Kanadzi
Wydawany 2 razy w tygodniu
Służy całej Polonii --w Kanadzie
ma
założono pierwszy
zwiqzek zawodowy
z rządem
Porozumienie umożliwia po-wrót
górników do pracy w
dniu jutrzejszym
Nie nadeszły — jak dotąd
— doniesienia o szczegółach
umowy ale władze oświadczy-ły
uprzednio że zgodzą się na
zadania górników Domagają
się oni min prawa do zakła-dania
niezależnych związków
zawodowych które uzyskali
strajkujący robotnicy Wybrze-ża
a ponadto zmiany szycht
roboczych 5-dniow-cgo
tygo-dnia
pracy i obniżenia wieku
emerytalnego dla górników z
53 do 50 lat
Strajki w przemyśle górni-czym
które rozj)oczęły się w
ubiegły piątek groziły dal-szym
sparaliżowaniem pol-skiej
gospodarki Eksport wę-gla
przynosi Polsce najwięk-sze
ilości dewiz z Zachodu
Węgiel jest również głównym
krajowym surowcem energe-tycznym
w Polsce
Tymczasem Związek Sowie-cki
skrytykował prezydenta
Cartera i jego rywala w wy-borach
prezydenckich Ronal-da
Reagana za ich wypowie-dzi
na temat strajków robotni-czych
w Polsce i Agencja
TASS oświadczyła że ich wy-powiedzi
stanowiły jaskrawą
ingerencję w wewnętrzne
sprawy Polski
' Prezydent Carter powchwa-li- i
w poniedziałek nowe poro-zumienie
między władzami a
strajkującymi oraz — jak się
wyraził — dyscyplinę wy-trwałość
i odwagę strajkują-cych
robotników polskich Po-wiedział
on również że cieszy '
sie iż zawarto porozumienie
bez ingerencji z zewnątrz
Ronald Reagan wyraził ]io-dzi- w
dla odwagi polskich ro-botników
1 bm w czasie wie-cu
w Jersey City w stanic
New Jersey przedstawił on
mieszkającego w Stanach Zje-dnoczonych
Stanisława Wałę-sę
ojca Lecha Wałęsy przy-wódcy
strajkujących robotni-- "
ków w Gdańsku
W Stoczni im Lenina w
Gdańsku ośrodku strajku
który spowodował zamknięcie
wybrzeża bałtyckiego Polski
robotnicy założyli 1 bm
pierwszy niezależny związek
zawodowy
W Warszawie działacz KSS
KOK Jacek Kuroń powie-dział
ze Polacy mus jo dążyć
obecnie do zwiększenia wolno-ści
i zmniejszenia totalitaryz-mu
bez — jak się wyraził —
przekroczenia gianie wyzna-czonych
przez czołgi sowiec-kie
niego zasięgu na terenie Eu-roj- )y
Podczas konferencji 26
sierpnia w Waszyngtonie o-maw- iali
oni list przesłany
przez Leonida Breżniewa
przywódcom państw należą-cych
do Paktu Północno-Atlantyckieg- o
Breżniew za-rzuca
w tym liście że Stany
Zjednoczone zwlekają z odpo-wiedz- ia
na sowiecką ofertę
przeprowadzenia takich roz-mów
Sekretarz stanu Muskie
odrzucił ten pogląd zaznacza-jąc
żo Waszyngton musiał
jirzejjrowadzić konsultacje ze
swymi sprzymierzeńcami oraz
jjocz)nić przygotowania natu-ry
technicznej
Oczekuje się że Muskie po-lus- y
tę sprawę z sowieckim
ministrem sprw zagranicz-nych
Gromyką w przyszłym
miesiącu w czasie obrad Zgro-madzenia
Ogólnego ONZ Ne-gocjacje
mogą objąć zarówno
zwiększający się zasięg rakitt
sowieckich typu SS-'J- 0 vy
iuicrzoii)ch obecnie przeciw-ko
celom w zachodniej Euro-pi- c
jak i siły nuklearne
ICATO
Hozmciwy Muskic-Gensche- r
amerykańska
przeprowadzenia