Jedinstvo, May 12, 1961

              "1 5TRANA
Besposleni govore
Na 24. aprila Otawu je pohodilo oko hiljadu neza-poslen- ih radnika. Oni su predali predstavku vladi.
Ovo je ц predgovor iz predstavke.
Besposlica u Kanadi raste. U prvimmjesecima 19G1.
godine ona je bila veca nego ikad u zadnjih 20 godina.
Jedanacst posto radnc snage je besposleno, a samih in-dustrij-skih
radnika preko 13 posto.
Izmedju januara i februara ove godine broj neza-poslen- ih je povecan sa 693.000 na 719.000. Pored toga
33.000 se povuklo iz radne snage. Oni so nisu povukli
zato sto su htjeli ili zato sto su iznenadno pronaili da no
moraju raditi. Oni su se povukli zato sto su se uvjerili
da je uzaludno traziti posao, da nema izgleda da ce ga
naci. Ovo je jedan znak pogorsavanja besposlenicke si-tuac-ije.
Drugi znak je trajnost nezaposlcnja. Broj onih koji
su nezaposleni od Cctiri do Sest mjeseci ove godine je
za 50 posto veci nego prosle, a broj onih koji su nezapo-sleni
preko sest mjeseci je za 75 posto veci nego prosle
godine. Ljudi vise no govore o besposlici kao o privreme-no- j
pojavi — i nije !
Treci znak je povecani broj onih koji su iscrpili be-sposleni-
5ko
osiguranje i potpuno zavise od relifa.
Od svakih desetbesposlenih devet su muskarci, dok
muSkarci inaco Sine tri cetvrtine uposlenih. Pctnaest po-sto
su izmedju 1 1 i 20 godina, dok broj uposlenih u toj
dobi iznosi samo 8 posto. Iz ovoga se vidi da medju bc-sposlcni-ma
ima srazmjerno veliki broj muskaraca ispod
20 godina. Oni zaista slabo zapo6inju svoj mladi zivot.
U jcdnoj mladoj i bogatoj zemlji kao sto je Kanada
besposlica je nacionalna sramota. Mi smo tek poccli raz-vija- ti
potencijalno bogatstvo zemlje, industriju i zapo-slenj- e.
Mi stojimo na stanoviStu : Ako je netko bez posla,
a stoji na raspolaganju za rad, spreman je raditi a no
mozc dobiti posla, onda je on besposlcn. Mi smatramo
da svatko mora imati punu mogucnost da doprinosi raz-vitk- u
zemlje i blagostanju naroda. To vazi za svakog od-rasl- og
Kanadjana bio muskarac ili zona, ozenjen ili sa-ma- c,
cija spremnost da radi treba biti pozdravljena a
sposobnost i vjestina za rad iskoristeni do maksimuma.
Naravno, vecina ljudi radi zato sto mora. U isto vri-jem- c,
njihove nadnice i place sacinjavaju glavnu kupo-n- u
moc za proizvodc kanadske industrije, farmi i poslu-g- e.
Ovo domnce trfiste, temelj naSe privrede, raste sa
porastom nadnica, ukoliko to povccanje ne ponistava
porast cijcna. Ali cijcnc su porasle i malo kanadskih ra-dnika
mozc da zaradi dovoljno da 2ive onako kako tra-z- i
danasnji standard. Bez zaradc drugih clanova obitc- -
Iji, osobitoradnih zona, kupovna moc i prema tome zivo-tn- i
standard milijun ili vise porodica bio hi nizi nego jes-t- e.
A besposlica bi bila jo§ veca.
Ako je potrebna puna zarada jedne osobe, koja ra-di,
a u mnogim sluSajcvima i da clana porodice da se
orirzi priznati zivotni standard, onda nije tesko sagleda-t- i
tcSki polozaj besposlenih. Neka o tome ne bude ni-kak- ve
sumnje; mnogi se teSko pate i svakim danom biva
im gore. Tri stotine hiljada muskaraca, zena i djece
pile Macleans Magazine, "zive siromasno, zaviseci za
2ivotne potrebstine od lokalnog relifa". Ali relif nije
dovoljan za notrebStine.
Djcca ne dobivaju hranu potrebnu za njihovo zdra-vlj- o;
njihovi roditelji ccsto gladuju. Ona ncmaju odjocu
za skole. Mnogi roditelji su prisiljeni prositi hranu i
odjecu, a c"esto pitta upotrcbljavaju bakse od tvrdog
papira za zagrijavanjc stana. Izbacivanja iz stanova su
svo £с8са; sve je vise izgubljenih kuca. Prekida se plin
i elcktricet zbog neplacanja bilova. Oduzinia so pokuc-stv- o
kttpljeno na otplatu.
Iako se relifski izdaci povecavaju, oni nisu dovo-lj- ni
za podmirenjc potreba. Najgore je sa stanovima.
Usprkos zakona o izgradnji i financiranju stanova (Na-tional
Housing Act) i milijardi dolara (vecinom drzav-no- g
novca), koji je stavljcn na raspolaganje graditclji-m- a
i kupcima, gotovo jedna trecina Kanadjana nema
pristojnog stana. Stanarine su pretjerano skupe. Nezapo-sleni
radnici i njihove porodice najvise stradaju i moraju
da placaju trccinu svog oskudnog primanja na stan, koji
je u vecini slufajeva hladan i tijesan. Njih razdiru brige
i bijeda, rasplinjuju im se nade.
"DruStvo izobilja (affluent society) o kome бИато
ne ukljucuje nas.
Iz proslosti nasi li naroda
Dvadeset i sedmog sep-temb- ra
1942. godine hrva-tski
partizani oslobodili su
iz ustaskog logora u Jaski
900 srpske sirocadi — je-di- ne
prezivjele stanovnike
ustaske klaonice u kojoj
se ranije nalazilo nekoliko
tisuca ljudi. U povodu to-ga,
operativni stab NOP i
DVJ za Bosansku Krajinu
uputio je Glavnom stabu
Hrvatske pismo koje do-nosi- mo
u cjelini:
"Drag! drugovi . . .
. . . Beskrajna je sreca
naroda citave Krajine da
su nasa braca hrvatski pa-rtizani
svojim junackim
pothvatom oslobodili nase
najmladje iz fasistickog
logora. Tim su junaci va
sih ceta i bataljona najbo-lj- e
manifestirali veliku i
svetu ideju bratstva Srba i
Hrvata, pokazali put ko-jim
treba da idu svi srps-k- i
i hrvatski rodoljubi u
borbi za oslobodjenje . . .
To je u jedno i najbolji od-gov- or krvozednim njema
ckim i talijanskim fasisti-m- a
i njihovim ustaikim i
cetnickim placenicima i
svim njihovim pokusajima,
da nikada ne ce uspjeti u
svom zlocinackom poslu
sirenja mrznje medju srp- - JedimStyO
Nova partija
NEODREDJENOST VANJSKOJ POLITIC!
Nova partija nece daleko dospjeti ako ne zauzme
jasan i odredjen stav za nezavisnost zemlje od ameriSkog
imperijalizam. A ona to nece uciniti ako usvoji program
kojega je izradio njezini privremeni zemaljski odbor,
sastojeci se od lidcra Kanadskog radnidkog kongresa i
CCF.
Kako smo javili u proslom broju, Nova partija tre-ba
garantirati posao svim gradjanima koji hoce da ra-d- e.
Ali moze li to biti pretvoreno u stvarnost bez razbija-nj- a
americSke dominacije nad Kanadom? Predlozene
mjere medjutim tesko mogu umanjiti ameridku ekono-msk- u,
politi6ku i vojnu dominaciju, a o punoj restau-raci- ji
suvereniteta da se i ne govo!
Ovo vazno pitanje je za
obidjeno i u dokumentu u
vanjskoj politici. Ima u nje-m- u
dobrih prijedloga, kao
na primjer, zabrana nukle-amo- g
oru2ja, povla5enje iz
NORAD-a- , stvaranje neut-raln- o
zone u Eovropi, istov-remen- a
likvidacija Atlants-ko- g
(NATO) i Varsavskog
pakta, primanje N.R. Kino
u UN, ckonomska pomoc ne-razvijen- im
zemljama itd.
Ali ono §to je glavno je zao-bidjen- o,
a to je neposredno
©pet odgodjenje izmjenc
zakona useliavangu
Izgleda ni na ovom za-- 1 se ios Vjerova-- izbo- -
sjcdanju parlamenta neco
biti izvrSena promjena za-kona
o useljevanju (Immi-gration
Act). Ako to ne bu-de
ucinjeno na ovom zasje- -
danju, onda sigurno nece do
poslije izbora.
Izmjena o uselje-vanju
je jedno od original-ni- h
obedanja Diefenbakero-v- e
vlade. Pitanje je bilo na
dnevnom redu svakog zasje-danj- a
pai-lament-a
od 1958.
godine, ali jo svaki put o-dgodj- eno
pod izgovorom da
Novi policijskoff bczakonja
Iznijct je jo5 jedan sluCaj
policijskog teroriziranja pri-stali- ca pokreta za zabranu
nuklcarnog oru2ja. (U pro-б!о- т
broju smo zabiljezili
tivala kod
Saskatchewan protiv takvih koji je to
njezinim Pkodi- -
ssnae- - telii oStro kod
policije Poslije pogsisa pucanstva
Beograd. — Tolitika donosi:
Prvi rezultati popisa stanov-mstv- a
od 31 marta ove godi-ne,
pruiaju, ostalog,
veoma interesantne podatke o
stanovnlStva nalih
gradova. Karakteristicno je da
je u ovom osmogodisnjem pe-rlo- du od proSlog popisa, Icoji
je objavljen 1953. godine, do-jl- o
do uporednog porasta mno-gi- h
naSih gradova i
centara. Iako se broj sta-novni- ka
Beograda, Zagreba,
skom, hrvatskom i sloven-sko- m
bracom. To je od go-vor
izbjeglica iz Londona,
koji danas, oslanjajuci se
na i podrzava-juc- i
cetnicke zlocince, vo-d- e
jos vecem prolijevanju
bratske krvi, da ne ce us-pjeti
u svojoj politici iz-da- je, jer ce junacke oru-zan- e
cete hrvatskog i srp-sko- g
rodoljublja, njihovo
zajednicko junastvo
u borbi i krvi, njiho-v-a
beskrajna pre-ma
citavoj nasoj poroblje-no- j
domovini, neo-pisi- vi
gnjev prema njema-cki- m
i talijanskim zvjeri- -
Published етегу Tuesday and Friday, In Serbo-Croati- an
and Slovenian languages, by Jedinstvo
Publishing Company, 479 Queen Street West,
Toronto 2B, Ontario, Canada: telephone
EMpire 3-Ш- 2. Editor Stjepan Busi-ness
Manager Ivan Stimac Subscription rates:
J 6.00 per year, USA and other countries (7.00.
ithorizeii as Second Gasn Mail, Pout Office DepU Ottawa.
U
ро1абспје Kanade iz Atlan-tsko- g
pakta i proglasavanje
neutralnosti. Bez toga Kana-di
su vezane ruke, ona ne
moze da provodi samostalnu
politiku i ne moze pridoni-jet- i
ostvarenju ostalih cilje-va- .
Ako, na primjer, Kana-da
ostano u NATO, ona cc
morati da primi nuklearno
oruzje htjela ne htjela.
U predlo2enoj rezoluciji
o vanjskoj politici predlaze
se samo reorganizacija At- -
"proucava". useljevanju
lo so ce neki prijedlog I zato
zasigurno biti podnijet sada-§nje- m
zasjedanju parlamen-ta,
ali iz Ottawe javljaju
premijer Diefenbaker uopdo
nije spomenuo zakon o use-Ijavan- ju
kad je prije neko-lik- o
dana govorio o pitanji-m- a
koja se jos nalaze pred
parlamentom.
U vezi s tim otavski dopi-sni- k
"Toronto Daily Star"
iznosi mi§ljenje da je vlada
ostavila izmjenu zakona o
primjeri
stojece porodice u Montrea-lu- ,
koja je aktivna u pokre-t- u
za zabranu nukleamog
oru2ja. Prema pisanju sta-mp- e,
policija se o njoj ispi- -
protest prcmijera provincijr i nadzornika §kole,
slu6ajno rekao
postupaka). " I roditeljima.
Radi se o jcdnoj protestirali
stogodiSnjoj uCenici dobro i ishodili izvinjenje
58
izmedju
kretanju
lndustrij-ski- h
isko-van- o
ljubav
MioJW,
Skoplja' i druqih republickih
centara brzo povedava, lpak
se ne mo2e tvrditi da je kon-centraci- ja
stanovniStva u ovim
ncdhm najve6m gradovima isu-vi- fe
vehk I mnogim manjim
gradovima i industrijskim cen-trim- a,
porast stanovniitva je
bio jos dinamicniji, brJi.
Uporedni podaci o broju na-selj- a
s preko 20.000 stanovni- -
ka pokazuju da se narocito po-vei- ao broj od 20.000
do 40.000 stanovnika. Uosta- -
ma i njihovim cetnickim i
us ta skim slugama satrti u
prah i pepeo sve planove
okupatora, sve izdajice
naroda.
To veliko junacko djelo
parttzana Hrvatske, koji
oslobodise 900 srpske za-roblje- ne
djece u mjestu
Jastrebarskom ostat ce u
divnoj uspomeni nasimbo-rcim- a
i citavom narodu
Krajine, kako se bori brat
za.brata, kako se zrtvuje
Hrvat za oslobodjenje po-roblje-ne
srpske omladine.
Naisjevemije novorodjonde
U najsjevernijoj polarnoj
stanici "Drulni" koja lezi na
80. stupnju geograiske sirine,
rodjena }e ovih dana curlca.
Mala se Natala moze podiciti
time, 5to je osvojila svjetski
rekord. Ona je rodjena na naj
sjevernijoj tafki svijeta. Otac
je meteorolog. a majka vodl
polarnu kantinu.
lantskog pakta (NATO) ta-k- o
da ne bude isklju£ivo vo-j- ni
savez, nego i ekonomski.
Istupanje iz njega predlaze
se samo u slucaju ako pris-tan- e
na nuklearno naoruza- -
nje.
Treba drzati na umu da
se ovdje radi samo o prijed-lozim- a
privremenog vodstva
Nove partije njezinoj osni-vaSk- oj
konvenciji koja 6c cc
odr2ati koncem jula i poCet-ko- m
augusta. Kako kon-venci- ja
odlugiti to je druga
stvar. Svi su izgledi da ce
n,i torn pitanju doci do o§l-r- e
borbe. jer postoji jaka
struja za prekid sa Atlant-ski- m
paktom (NATO). U
torn smislu izjasnila se veci-na
delegata na proSloj kon-venciji
CCF. Sa torn strujom
povezan je i Hazen Argue,
sada§nji nacionalni lider
CCF, koji takodjer namje-rav- a
kandidirati za naciona- -
Inog lidera Nove partije. Dr-- 7.
so njegova pobjeda
©
da poslije
zakona
da ra da so ne zamjeri po- -
da
su
iz
gradova
ce
da
do
bornicima rasne superior-nosti"- .
Ovaj dopisnik ka2c
da bi vlada morala odstra-nit- i
ili bar ublaSiti odredbe
protiv useljevanja pripadnt-k- a
erne i 2ute rase, jer bi
njezino protivljenjc apart-hajd-u
u Ju2noj Africi suplje
zvuJilo ako bi ove odredbe
ostale. Ali ako bi ih ukinula,
zamjerila bi se svojim reak-cionarni- m
pristalicama i ti-me
jo§ vi5e umanjila svoje
Sanse na iducim izborima.
Ovakva policijska djelat-no- st
predstavlja gazenje os-novn- ih
prava gradjana i
mnogi ne mogu da vjcruju
da se dogadja.
Naknadno je javljeno
da jc ministar pravdc Ful-ton
obecao provest! istra
gu o policijskim mjerama
protiv ucesnika pokreta
za nuklearno razoruzanje.
se 39
ama koje nam daju vec ovi
prvi rezultati popisa
U 1953 godim bilo je u ci-tavoj
zemlji 35 gradova s pre-ko
20 000 stanovnika Ovogo-diin- ji
popis je pokazao da sad
imamo 58 takvih gradova.
strukturu,
ih prema broju sta-novnika.
1953. 1961.
preko 100.000 5 7
50 — 100.000 6 7
40 — 50.000 1 5
30 — 40.000 5 12
20 — 30.000 17 28
Ukupno:
Ovi podaci potvrdjuju raniju
konstatadju. Dok se broj gra- dova s preko 50.000 stanovnika
povecao samo za 1, dotle vidi-m- o da se broj gradova sa
20.000 do 50.000 stanovnika
povecao od 23 na 45.
35 58
Neospomo je da je osnovni
uticaj na ovakvo kretanie
novnitva naJih fjradova imao
komunalni sistem. Decentraliza-cij- a privrede, Skolstva i drugih
oblasti, nesumnjivo su bitno
uticali na razvitak mnogih na-5i-h
ranije manjih meeta koja.
uporedo sa stvaranjem i raz-vitko- m industrije i privrede u-opl- te, postepeno menjaju svoj
lik i izrastaju u prava gradska
naselja.
Od 12 gradova koji su prema
ovogodiinjem popisu Imali od
30 do 40.000 stanovnika samo
je jedan, Kragujevac, imao pre-ko
30.000 stanovnika u 1953.
godinl. Svi ostali su imali ma--
nje.
Redosled gradova
Evo kako Izgleda redosled
gradova koji imaju od 30 do I
i
zavisi od toga da li ce ostati
dosljedan do kraja. U torn
pogledu stvorena je mala
konfuzija kad je dnevna sta-m- pa javila da je nacrt re-zoluc- ije
o vanjskoj politici
objavljen u ime privremenog
nacionalnog komiteta u ko-me
se nalazi i Argue. Izglc-dal- o
da je on posao na ko-mprom- is,
posto je i krajna
desniJaska 3truja ncSto od
stupila od svojih ranijih sta-vov- a. Medjutim, Argue je
poslije izjavio §tampi da ce
o ovoj stvart odluciti konven-cij- a.
Iz svega ovoga se jasno
vidi da je pitanje kanadskog
povlacenja iz NATO к1јиб-n- o
za Novu partiju i od toga
kakvu ce odluku donijeti o-sniv- aka konvencija zavisi
put kojim ce ona poci.
Nova partija ce zaista biti
nova samo onda ako potpu-no
prekine sa politikom sta- -
rih kapitalisti6kih partija
(liberala i konzervativaca)
i krone novim p litem koji ce
omoguciti naljni razvoj ze-mlje
i osigurati dobre odno-s- e sasvim narodima u svije-t- u,
§to cc biti krupan dopri-no- s
svjetskom mini.
Knnndski treduiiio-nist- i
u SSSR
Sovjetski Savez je posje-til- a
kanadska trcdunijska
delegacija od tri clana.
Delegaciju su sacinjavali
Carl Erickson od karpen-tersk- e
unije iz Vancouvera,
Mark Mosher od longSor-mensk- e
unije u Port Albemi
i Walter Tickson iz Nanai-m- o,
B. C.
sliajkasima
Royal York hotcla
Toronto Labor Council
(tredunijsko vijece) je od-luC- io
dati punu moralnu i
materijalnu pomoc strajku-juci- m
uposlenicima Royal
York hotela.
Na sjednici je prcdlagano
da se iz solidarnosti sa
oko hotela postavi
strazu od vi5e hiljada toron-tski- h
tredunionista.
Jugoslavija ima gradova sa vise od 20.000 sfanovnika
Hrvatski partizani oslobadjaju srpsku djecu
okupatora
njihov
lom, posluzuno nekim poda-14- 0 00C stanovnika k'arlovac
Po-gledaj- mo
njihovu
grupiiuci
sta- -
Polpora
Straj-kasim- a
803. Sombor 37 802, Tuzla 37
673, Prilep 37 486, Pula 36 838,
Mostar 35 242, Leskovac 33.271,
Vrsac 31 551, Kumanovo 30 734
i Sabac 30 231.
Iz ovih podataka se vidi da
je procenat porasta broja sta-novnika
ovih gradova, prema
1953. godini, veoma razlicit. Od
ovih 12 gradova, najveci po-rast
broja stanovnika zabelezio
je Sabac — 52 odsto. Za njim
dolazi Tuzla s povecanjem bro-ja
stanovnika od 50,9 odsto,
zatim Sombor 41,9, Leskovac
38,2. Zenica. 36,8 odsto itd.
Ako bismo do vellcini svrsta--
li gradove od 25.000 do 30.000
stanovnika dobili bismo slede-- ci redosled: Titograd 29.100,
Slavonski Brod 28.729. Pec 28.
297, Prizren 28.050. Ca&k 9.7
356, Smederevo 27.104, Kosov-- 1
ADRESA
MJESTO
LA2NA DOKTRINA
Novine pisu da su mini-st- ri
vanjskih poslova dr-zava-clan- ica Atlantskog
pakta (NATO) na zasje-danj- u
u Oslu dosli do za-kljuc- ka da je pogresno
pripisivati sve poteskoce
koje ih suocavaju "komu-nistick- oj zavjeri".
Kazu da su se sa tim svi
slozili, cak i americki dr-zav- ni sekretar Rusk, a
francuski ministar vanjs-ski- h
poslova Maurice Co-ve
de Murville je progla-si- o
da je to "lazna doktri-n- a
.
Sta ovo znaci?
Da li ce ministri Atlan-tskog
pakta u buduce u-zim- ati na sebc odgovor-nost- ?
Da li ce, na primjer,
gospodin Rusk sada kaza-t- i
da za ono sto se doga-dja
u Latinskoj Americi
odgovornost snosi americ-ki
imperijalizam?
RAPORT WASHING.
TONU
Kako pise list "Regina
Leader Post", federalni
ministar poljoprivrede Al-vi- n Hamilton po obavjes-tenj- u
parlamenta o zak-ljucen- ju
sporazuma sa Ki-no- m
o prodaji zita telefo-nira- o je amcrickom mini-str- u
poljoprivrede Orville
Freeman u Washington
da ga osigura da se radi o
cisto komercionalnoj tra-nsakc- iji
i da Kini nisu da-te
nikakvc narocite pogo-dnost- i.
Da li Freeman telefoni-r- a Hamiltonu o svojim tr-govac- kim transakcijama.
STARA STVAR
Americki casopis "U. S.
News and World Report"
u svom majskom broju iz-no- si da su Sjedinjene Dr-za- ve izmedju 1900. i 1934.
izvrsile 31 oruzanu inter-vencij- u
u zemljama Latin-sk- e Amerike.
Ove intervencije su izvr.
sene za zastitu intcresa
americkog kapitala i da se
sprijece promjenc kojima
su se Sjcd. Drzavc protivi-Ie- .
Ovo baca svijctlo i na
americku intervenciju u
Kubi.
I
ska Mitrovica 26.620, Titov Ve--
les zobiu, bisat Zb.Z5, vufco-v- ar
25 826, Tetovo 25.203 i Za-d- ar
25 132.
Redosled gradova od 20.000
do 25 000 stanovnika izaleda
ovako Senta 24.987, Becej 24.
854, Pozarevac 24.290, Vinkov-c- i
23113, Dubrovnik 22.290.
KruSevac 22.140, Valjevo 22.
070, Kranj 21 365, Sremeka M-itrovica
20 790, Djakovioa 20.741
Novi Pazar 20.712. Kraljevo 20.
409. Nikiic 20.165, i Titovo U-2i- ce
20.069.
Od svih ovih gradova jedino
je u Senti smanjen broj stano-vnika
za 2,1 odsto prema 1953.
godini. U svim oetalim broj sta
novnika se povecao. Naivece
povecanje od ove grupe gra-dova
od 20.000 do 30.000 sta-novnika
zabelezio je Niklic —
95,3 odsto. Zatim dolazi Tito-grad,
gde se broj stanovnika
povecao za 87,8 odsto, a onda
Zadar — 55.7 odsto, Koeovska
Mitrovica 55.1. Cacak 51.6, Ti-to-vo
Ufice 51,4, Smederevo 47,
9. Novi Pazar 46,9 odsto itd.
M. L
KUPON ZA OBNOVll PRETPLATE
КлЛ mm httkne prtlflat, fosUiitt
ti ovim kufonom.
JEDINSTVO
479 Queen St. West,
Toronto 2-- B, Ontario.
Saljem Money Order od % . za
Novu rj obnovu ГЈ God.Q Poljjod. Q
IME .
PROV.