000189a |
Previous | 4 of 8 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
v I II Iffl 111' ii: '3lI'Eiii rsr &MłIiKir SERj "y ""! mi iii II '3eH IMl ?! M: Iffl IM PiMi Pi m mtt iF£ W tli Ul w ma SromWt ? 1 SS5 li? i j iS m % %9 2: 1! § §JM iii B? II Słłi ' ' 'r MtM&£ a u v v _ : Nr 47 wmStronicaI4-t- a "ŹZKOEC?fLISTbPAI)(N0VEflIBERy 241-494- 0? ca iVifU ' M ' J' "ZWIĄZKOWIEC" rubilshed for Every Sunday by: FOLlSa ALLIANCE PRESS LDUTED ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE Wychodzi Na Każdą Niedzielę Pod Kontrolą Dyrekcji 'Redaktor AJ Sianiewsiu — PRENUMERATA: Roczna w Kanadzie 55UJ Półroczna ' $1-0- 0 'W Stanach Zjednoczonych i Europie - $250 Pojedynczy Numer 05 Adres: "ZWIĄZKOWIEC" 700 Queen St W Toronto Ont Tel: WA 8151 0 Naszych Ortach Polskich RASA ANGIELSKA pochlebnemi artykułami o awjatyce polskiej Frontowe kolumny skich roja się od nazwisk polskich i opisów o wiel kiem bohaterstwie Orłów Polskich Miedzy innem! "Daily Herald" w artykule o "Powietrznej Legji Cudzoziemskiej pisze w słowach 'następujących o lotnikach polskich : Gdzieś na lotnisku w szczerej wsi rozlegają się nie-znane dźwięki języka ludzi którzy przed rokiem we wrześniu walczyli w powietrzu ponad Polską poczem uszli do Rumunji i Francji wreszcie przyjechali do nas Prawie żaden z nich nie umiał mówić po angielsku Trzeba było sprowadzić tłumaczy aby im wyłożyć to czego ich chcieli nauczyć instruktorowie RAF Czasa-mi nawet' trzeba było wyjaśniać niektóre rzeczy na mi-gi Szybko jednaknauczyli się łamanej angielszczyzny chcąc jaknajprędzej posiąść sztukę bombardowania 'Niemców Każdy prawie ma na sobie bliznę tragedji świadom tego że rodzina jego jeżeli pozostała przy życiu cierpi od ucisku i okrucieństwa Dumni są że nad ich bazami powiewa flaga polska obok- - flagi brytyjskiej W ciągu trzech tygodni po utworzeniu dwóch es- kadr bojowych już współpracowali z RAF w bombar 'dowaniu baz inwazyjnych i wrócili z wyprawy szczęśli swsi niż kiedykolwiek Mają tę satysfakcję że dwie polskie eskadry pościgo wców stacjonowane w pobliżu Londynu pomagają w obroniestolicy i ujścia Tamizy 'Jedna jedyna eskadra w ciągu 18 dni strąciła 71 Nie mcow TwT? naszycn1 wspaniaiycn numcanacn insziraii POEZJI Żołnierz Obywatel Żołnierz iSięsZa Warszawę sprawę z co pisze Sierżant Józef Franciszek pierwszy Polak o-- 1 c° &° obchodzi trzymał odznaczenie RAF zestrzelił 5 Niemców w'cią-- irmemi Pisze i iuęHnCgPAtegodnmO dznaczenia dlaswielif-innyc- h 9SJwartoSćżoinierzą tutejsze-będąjOgłoszonejprzedkoncemwo- jny Hitlerowcy wpra0-- {wdźieszapewniają szanują dzielnych przeciw- - I "°dy_ ?statnio znalazłem ników rzeczywistości tchórzliwie kanadyjskich u- - riiewinnych bezbronnych Administrator Mazurkiewicz przepełniona wielkich dzienników krewnych swoich FRANKO WSKI jennej Rzeczypospolitej Frankow-skiego umiłowaniem Rze-czypospolitej Knlonjalnej Frankowskiego ciwnikow Bardzo popularny dziennik londyński "Eyening idard" pisząc znakomitej lotników polskich współpracujących RAF'em twierdzi Polacy za-wdzięczają sukcesów swojej osobliwej technice "Polacy to niezwykle odważni lotnicy którzy na swoją ofiarę wielkiego manewrowania dbałości swój własny oficerów dowódca kadry bombowej odczytał autorowi artykułu kolegi eskadry pościgow-ców Jestem obecnie szpitalu pisał nadzieję wyjść wkrótce Zestrzeli-łem Niemca byłem zestrzelony na wysokości metrów Nie mogłem znaleźć miejsca lądowania wywrócił ja wyszedłem cało Nazajutrz zestrzeliłem MesserschmidLy jednego Heinkla Dawałem właśnie zorjentowałem maszyna stanęła ogniu Miałem trudnoś-ci lądowaniu spadochronem Kiedym wyskakiwał u-derz- ony zostałem samolotu ciężko prawie gazet angielskich odwagę męstwo awjatorow polskich złego wyszło przysłowie Tak samo wojna dzisiejsza pomimo stoszyla ziemie polskie jednakowoż okryła wielką sławą dzielnych wojaków naszych awjatykę polską Nekrolog STEFAN Komandor Marynarki września r zmarł obozie wojennjch Niemczech śp Frankowski pbiony na-szego wybrzeża morskiego jeden bohaterskich obrońców Helu wieku tnie życie ofiarne polskie niewoli i zaw-sze przestało bić jedno polskich które nade-wszyst- ko umiłowały i sprawy Znałem Komandora Frankowskiego osobiście i wicie lat pracowałem nim współ II w Anriji angiel 1 1 TT 1 tych prze- - nic Zarządzie Głównym Ligi Morskiej i Kolon jalnej Postać Komandora tężyzną cha i głębokim spraw morskich i zamorskich Był pracownik ofiarny żarliwy patrjota bez reszty — zarówno w swej zbie jako oficer marynarki wo-jennej jak i w pracach Ligi Mor-skiej i Dzięki usilnym zabiegom i żonej pracy śp Komandora Ste-fana i innych dzia łaczów ligowych — powstał w_ro Stan o pracy z że wiele rzuca-ją się bez i bez o lo"s Jeden z list od z — w — ten pilot — Polak ale mam i sam 200 do i sa molot się ale 4 i nurka kiedy się że w w ogon i ranny I tak każda z sławi mach swoich i Nie ma tego coby dobre nie — mówi nasze i spu to i AJS S P Wo Dnia 25 b w jeńców w Komandor dowódca 1 z W bo 52- - le w dziczy pruskiej na z tych go-rący- ch serc Polskę ś p Stefana przez lim z jest w Du to działacz wy tę na na JÓZEF BOBAK z Czego Tani Brak? : Vilgotne mury kościoła Wilgotne od łez ludu I z modlitw mokre czoła Lecz tylko brak — cudu Wokoło posągi stoją lĘjtz'' Ą f Sklepienie dzwoni sucho W Lichtarze pełne łoju ""jŁ C Lecz tylko w sercu — głucho" ~£ ' Ponuro grają organy Pająki złote wiszą W bieli się modlą kapłani Lecz własnych słów — nic Ołtarze złotem bite --- ""j " -- W oknach przeróżne świętości Ba — Drogi Krzyżowe wyryte Lecz tylko brak — miłości!- - Obok ołtarza chrzcielnice W oknach (jak w celi) kraty W drzwiach wielkich kropielnice Lecz tylko brak — oświaty - Niewolnik tIe dobrze tego który najwięcej Mi?dzy nam tak- - rnie i ' o tym że się ale w mszczą sie na wśród żoInierzy dla Stefan sile Jej KJ _ _ odznaczała się siu stąd moja przez ła że zaledwie zgasło tam słyszą Chcąc się dokładnie dowiedzieć jaka różnica istnieje pomiędzy żol nierzem europejskim włą'cznie żoł nierzem polskim a żołnierzem ka radyjskim — zwróciliśmy się li stownic do jednego Polaka dziś żołnierza w armji kanadyjskiej z prośbą o "poinformowanie nas w tej sprawie Informator nasz był poruczni-kiem Armji Polskiej jest człowic kiem inteligentnym zna grunto I wnie szkołę wojskową tak polską ]ak j kanadyjską — więc zdaje so lderzyło Tic bardz0 doskonale u" świadom ienie szarej masy żołnie rzy kanadyjskich idących wal-czyć na śmierć i życie — daleko za oceanem z szalejącym tam na-jeźdźcą "Żołnierz kanadyjski — niewąt-pliwie wolny obywatel Kanady' — okazał gotowość przeniesienia swego warsztatu pracy swej rodzi ny by tak jak niegdyś nasi ojco-wie w Polsce pochwycić za broń w obronie tego co ceni ponad swe życie: swej wolności i swych idea-łów Żywiołowy wpiost zjpal do wal ki z barbarzyństwem gangster-stw- a hitlerowsko - faszystowskie-go świadczy jak bardo żolniciz obywatel kanadyjski ceni wolność I to nietylko swoją kanadyjską wolność — ale także wolność ludz kości bytującej daleko za ocea-nem Doskonały ten materjał żolnier s'd znalazł się w rzędach oficera kanadyjskiego z których ma ku 1932 Fundusz Obrony Morskiej przy Lidze Morskiej i Kolonjalnej gromadzący fundusze społeczne na naszą obronę morską W loku 1938 staraniem tego funduszu wy budowano w Holandji największy okręt podwodny Rzeczypospolitej "Orzeł" który tak chlubnie zapi-sał się w czasie obecnej wojny w historji naszej marynarki wojen-nej S P Komandor Frankowski nic tylko działał i pracował dla praw marynarki wojennej swoim głębo Hm umysłem pojmował On rów-nież wielkie znaczenie dla kiaju i dla floty wojennej Rzeczypospo litej — ekspansji gospodarczej Pol ski za morza i oceany Wielokrot-nie w rozmowach z Nim na ti te maty mówił ze marynarka wojen na służy nie tylko do obrony wy brzeży ale tak samo i do ochrony szlaków morskich i strzeżenia bez pieczeństwa transportów- - mor-skich Dziś ten Człowiek na wiernej służbie Rzeczypospolitej „obszedł W 'fili' wyjse zanariowany i cayiaw wuj do zwycięskich zapasów z żołnie-rzem — robotem Hitlera i Mussoli niego Oficer Armji Kanadyjskiej lej samej co żołnierz ziemi kanadyj- - i skiej syn to nietylko dowódca i szef! — To prawdziwy partner i kolega żołnierza — w tej grze stra szliwej której na imię jest wojna I tak w codziennym życiu woj skowym i oficera żołnierz razem wstają razem ustawiają się na pla 'cu zbióiki do pracy Przez cały dzień i oficer i żołnierz kanadyj- -' skj obcują razen? w koleżeńskiej — powiem nawet w przyjaciel-skiej — harmonjii Satysfakcja to ogromna i przy-jemno- ść słuchać oficera kanadyj-skiego przemawiającego do swych żołnierzy Gdy np tłumaczy on żołnierzowi zasady życia obozowe-go czy też życia na polu walki to zawsze mówi żołnierzowi jakby on sam w danej ''sytuacji postąpił i zaraz wyjaśnia dlaczego tak a nie inaczej Kanadyjski żołnierz obywatel umie ocenić to koleżeńskie stano-wisko swego przełożonego Czuje się on jego partnerem i towarzy-szem broni Czuje na każdym kro ku wspólność przekonań wspólny zapał do boju i wspólną wiarę w - zwycięstwo Silą Armji Kanadyjskiej leży — moim zdaniem — właśnie w tym niezwykle silnym uświadomieniu jej żolniciza: ze wolnej Kanadzie pisane jest być szampjonem o wol ną-ludzk- ość I także w tym jednym przeświadczeniu że istnieje tylko jeaen możliwy rezultat podjętej walki: Zwycięstwo żołnierza — O-bywa-lela nad Żołnierzem — Nie-wolnikiem w zaświaty i spoczy-i- a snem wiecz nym Ale pamięć o Nim pamięć wdzięczna Narodu zostanie na za wszo i będzie trwałym przykładem dla młodych pokoleń óbowiąkowo ści i oddanej ofiarnej pracy dla Ojczyzny Kryształowy Jego charakter u-miłow- anie Morza Polskiego i wszy stkiego tego co stanowi o moc-nym oparciu bytu Rzeczypospoli-tej o szeiokj brzeg stalowych wód Bałtyku — oto była treść i istota życia ś p Komandora Stefana Frankowskiego Pamięć o Nim w Narodzie na-szym nie zaginie! Niech spoczywa w spokoju i niech śni mu się Polskie Morze — nad które prochy Jego drogie po-wrócą po zwycięskiej wojnie aby cbjąć dowództwo nieśmiertelne na cmentarzu okrywskim — u stóp szumiących fal Bałtyku Dr Wiktor Kosiński Wiceprezes Zw Pisarzy i PubL - _ Emigracyjnych %z P Nasz Przedstawiciel w Ottawie "Szta ba" Zawarta Pomiędzy Stolicą i Prowin-cją _ "Gazeta Katolicka' Zmieniła Swo ją Nazwę na "Gazetę Polską" — List z Anglji i Hura Popagandowa Ministra Stańczyka — Nowe Pismo Na Widowni w Monteralu — Nowa Polska Kobieca Organizacja Filantropijna Mołotow Ku ma Się z Nazistami w Berlinie —Papież Wzywa Chrześcijaństwo Żeby Nie Bom bardowali' Kościołów Włoskich i Sam Jest w Strachu PRZED dwoma tygodniami nrzedstawiciel naszeeo Wvdaw nićtwa Administrator ob Ma-zurkiewicz bawił przez trzy dn zrzędu w Ottawie w sprawach wy dawniczych Przy tej okazji od-wiedził tamtejszy Klub Polski sta rych naszych wypróbowanych przyjaciół i dobrych znajomych — którego założycielem był Konsul Pawlica Zdobył kilka dziesiątek nowych czytelników i zacieśnił we zły przyjaźni pomiędzy tamtejszą Polonją i organizacją naszą oraz tygodnikiem "Związkowcem" Nasz sprawozdawca informuje nas iz osada polska w Ottawie li-czy tam z 50 rodzin i jest bardzo przyjacielsko ustosunkowana do naszej organizacji i pisma Więk-szość z nich są to ludzie patrzący jasno na życie i świat i należą do postępowych Polaków Przeważna część z nich to lu-dzie ciężkiej pracy fizycznej pra-cujący w miejscowym przemyśle I reszta to urzędnicy zajęci w róz j nych rządowych departamentach jbiui owych przy tłumaczeniach cenzurze i poczcie Między innymi pracuje tam w biurze Sekretarza Stanu były uenerainy konsul p j fawiica stały nasz czytelnik cieszący się na gruncie tamtejszym jak naj-lepszą sławą Polaka — patrjoly Uchodzący wśród kanadyjskich mężów stanu za wielkiego Polaka i znawcę stosunków tutejszych do którego Kanadyjczycy mają pono wielkie dziś zaufanie co naj lepiej o tern świadczy urząd jaki sprawuje dziś p Pawlica w naj-wyższej instancji rządowej Pracują tam również w biurach rządowych p Garczyński z Win- - Jnipegu i kilka osobistości z Mon trealu i Zachodu Za drugim moim pizyjazdem do Ottawy — mówi nam nasz Admi nistrator — "Związkowiec" będzie w każdym domu polskim Wierzymy w to bardzo że pis-mo nasze w dalszym ciągu zacieś-ni mocno węzły przyjaźni i brater skiego współżycia zaginą tam wszystkie dysonanse i nieporozu-mienia między stolicą kanadyjską i prowincją (OA ZETA KATOLICKA" wy- - § chodząca w Winnipegu głów-i- y polski organ Niemieckiego Zakonu Jezuitów O O Oblatów zmieniła swoją dotychczasową na-zwę na "Gazetę Polską" w Kana-dzie Jak widać z lego to ewolucja przeniknęła wszędzie nawet w naj zacofańsze śiodowiska Zmianę na zwy "Gazety Katolickiej" na "Ga zetę Polską" uważamy za bardzo duży krok naprzód ze strony prze wielebnych O O Oblatów W treści tego pisma zmian żad-nych nie spostrzegliśmy ta sama abstrakcja i klerykalna wstrzemię źliwość jaka panowała kiedyś ta la sama i dziś tam panuje" a przy wiązanie i wierność dla Rzymu uwidacznia się w każdym calu Wątpliwem jest czy zmianą "Ga zety Katolickiej" na nazwę "Gazę ty Polskiej" czytelnicy dadzą się porwać i uwierzą w dobrą inten-cję O O Oblatów Czas najbljzy nam to wykaże TRZYALALIŚMY w tym tygod-- 8 Bniu list z Anglji z miarodajne- - ''go źródła w którym donoszą nam iż Rząd Polski w Anglji nosi się poważnie z zamiarem wysłania do -- Kanady i Stanów Zjcdnoczo nych na turę propagandową Mini stra J Stańczyka Tura odczytowa ma nastąpić je-szcze z końcem tego roku lub też na początku 1941 Zapewniają nas informatorzy że są to niezłomne postanowienia Rządu Jedności Na rodowej w Anglji Tura propagandowa gen Halle-- - M "S AJ STANIEWSKI ra z wiosną b r miała za zadanie przekonać kler polski w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie o do-brych intencjach rządu dla spra-wy kościelnej Tak samo tura ob-jazdowa robotniczego przedstawi-ciela Ministra Stańczyka będzie miała za cel upewnić tutejszego chłopa i robotnika polskiego o ży czliwych postanowieniach Rządu dla sprawy włosciańsko - robotni czej Chiop polski w Kanadzie kocha i życzy Polsce jak najlepiej Odda dla Niej wszystko lecz o ile ko-cha Polskę o tyle życzyłby dla Polski rządu takiego gdzie wszy-stkie stany byłyby reprezentowa-ne narówni żąda właściwej demo kracji w czynie nie na papierze i w pustem gadaniu pomimo tego 70 Minister Stańczyk cieszy się tutaj najlepszą sławą i uznaniem N K z Montrealu CZYTELNIK "Były konsul w Montrealu p Kicki czyni lu usilne zabiegi nad wydawaniem nowego pisma na tutejszym bruku Ma być to ly godnik na wyższym poziomie urny słowym przystosowany do po trzeb nowych przybyszy do Ka nady Tyle nam nasz czytelnik donosi i nie wiemy na ile w tem jest pra wdy ażebyśmy mogli wydać sąd o postanowionych zabiegach byłe go konsula p Kickiego W każdym razie cieszymy się niezmiernie 2 powstania nowego polskiego pis-i- v a które ma się wkrótce okazać Co prawda nie przewidujemy mu długiego żywota na terenie kana-dyjskim PRASIE urzędowej angiel-skiej czytamy o powstaniu nowej polskiej organizacji kobiecej w Kanadzie Na czele no wej organizacji stoi p Jadwiga Sosnkowska żona gen Sosnkow-skieg- o jako prezeska Wiceprezes ką jest p Marja Bobińska sekre-taik- ą p Wanda Poznańska Biuro nowej organizacji mieści się przy 1410 Stanley St Montre-al Que Nowa organizacja kobie-ca wzięia sobie za cel zbieranie funduszów i odzieży dla polskich uciekinierów i żołnierzy w Anglji oraz utrzymanie zdrowego ducha na wychodźtwie między lutejsze-m- i polskiemi zespołami Po trzecie organizatorki posiana wiają uczyć się tutejszej demokra ej i żeby w razie wyjazdu do Pol-ski wiedziały jaką demokrację w Polsce należy wprowadzić Co prawda organizacji kobie-cych jak i filantropijnych mamy aż za dużo w osiedlach polskich w Kanadzie Każda polska osada posiada swój własny komitet do 'zbierania datków publicznych a są i miej-sca takie' że posiadamy po kilka ta kich komitetów w jednej miejsco w ości Tak samo są szeroko znane i ruchliwe nasze związkowe "Ko-ła Polek" ze swoich zabiegów i starań Wprost obawiamy się iż może przyjść do tego że będzie więcej komitetów i zbierających — jak dających na co się już dzi siaj zanosi Obawy są i w innem kierunku' na wypadek aby z tego wszystkie go nie powstały zgrzyty tarcia i rozdzliał na "uprzywilejowanych i wydziedziczonych" _ jak to mie liśmy podczas ostatniej wojny Naszym zdaniem byłoby lepiej wchodzić tam gdzie wejść jest trudno pukać tam gdzie jest zam knięte i wołać tam gdzie są ghi- - si Wszyscy wspólnie razem bez rozdziału stanowisk i zaszczytów — jeżeli właściwa demokracja le ży nam na sercu W każdym razie od przybytku głowa nie boli dlatego nowej or- - ganizacji w Montreal zyczvnT7n7i' r " 5sagaasgittBaBgfigw3aw euN lepszego rozwoju Możecie łiczjc na nas i na wszelką pomoc brat-ni- ą z naszej strony jeżeli nova organizacja będzie przykładem 1 wzorem naszej zgody wychodź-czej i będzie szła po linji tutejsze go życia demokratycznego CIEKAWA RZECZ była kied U gdy były minister spraw za- - granicznych Beck zaglądał cię sto z wizytą do Berlina — naten-czas komuniści polscy krzjczeli ra cały glos ze Beck Polskę Hitle rowi zaprzedaje i z Berlina rozka-zy czerpie dla rządu polskiego Karta się teraz odwróciła Beck siedzi najspokojniej sobie w Ru munji natomiast komumstyczn? premjer Mołotow ćoś za bardzo często zagląda do Beihna Co teraz powiedzą komuniści? Pochowali się gdzieś w dziury 1 za den nie piśnie słówkiem nie bro nią komunizmu ani tez demokra-cji przed zalewem faszyzmu jak to było podczas domowej wojny hiszpańskiej Czy już lak nisko u-p- adł komunizm że nie znajdą się uczciwe glosy by pizeciw czemuś zaprotestowały? D CZASU najazdu lotniczej an gielskiej eskadry na ziemię wio ską na miasta: Rzym Neapol i Taranlo Włosi dostali "pielika" Z pomocą pośpieszył im Papie! który wydał błagalny apel do An glików i prosi rząd angielski zę-by nic bombardowali katedr koś-ciołów i zabytków świętych we Włoszech Bardzo to ładnie ze stiony gło-wy kościoła ale dlaczego ten sam obrońca kościołów włoskich nie wydaj eapeludo Mussoliniego i Hitlera żeby nie robili najazdu na Londyn i nie niszczyli angiel-skich kościołów? Dlaczego Papież nie piosił i nie potępiał Hitleia kiedy len nisz-czył i bombardował najpiękniejsze zabytki architektury w Warsza-wie i całej Polsce? Kazał wtedy Papież Polakom modlić się a Hitler co chciał to ro bił i niszczył Polskę Dziś kiedy chodzi o skórę samych Włochów o sam Watykan i własne życie pieskie odwraca się kota ogonem do słońca i wydaje się błagalne prośby do uczuć Anglików i świa-ta chrześcijańskiego Nie bombar dujrio naszych kościołów i zabyt-ków — powiada apel papieski! Wątpliwe jest tylko czy iząd ChurchilPa posłucha tego niesiue rego błagania? Wolno im wolno i nam — a czem niędzej zbomba-rdujemy Półwysep Apenejski lem prędzej wojna się skończy IEKAWYCH RZECZY dowia- - Hllipmr cio 7 nrar sowippkiel pn sio H7irip nr nknnnwnnvch ziemiach na Litwie Organ partji komunistycznej — "Prawda" w korespondencji z Wil na w tonie antypolskim atakuje fakt że w Wilnie istnieje duża 1-l-ość kościołów Zdaniem dzienni-ka komunistycznego "tę olbrzymia ilość kościołów w Wilnie zbudo-wano celem polonizowania terę nów" Podkreślając że upadek e-konom-iczny Wilna spowodowany był oderwaniem Wilna od Rosji— dziennik stwierdza że Sowiety zwróciły Litwie stolicę do której zdaniem obecnego premjera htew skiego Paleckisa: "Litwini wejdą z imieniem Stalina na ustach" W okręgu wileńskim wywłasz-czono 45 000 ha ziemi należącej do miejscowego ziemiaństwa Z te go 2 000 ha oddano miastu Wilno a na pozostałych obszarach osied łono 1000 rodzin chłopskich Nie są to szczere intencje rządu sowieckiego który zapewnie w dalszym ciągu wprowadzi kolekty wizację ziem i postawi rolnika Li-twina w wielkim zagadnieniu do jego posłannictwa dziejowego H i m im 4i mim m El E'lY: Ra1 m M fr :V HI 13 y hhi 11 ImkIl tfei rw ki I B Lil i 1
Object Description
Rating | |
Title | Zwilazkowiec Alliancer, November 24, 1940 |
Language | pl |
Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
Date | 1940-11-24 |
Type | application/pdf |
Format | text |
Rights | Licenced under section 77(1) of the Copyright Act. For detailed information visit: http://www.connectingcanadians.org/en/content/copyright |
Identifier | ZwilaD4000225 |
Description
Title | 000189a |
OCR text | v I II Iffl 111' ii: '3lI'Eiii rsr &MłIiKir SERj "y ""! mi iii II '3eH IMl ?! M: Iffl IM PiMi Pi m mtt iF£ W tli Ul w ma SromWt ? 1 SS5 li? i j iS m % %9 2: 1! § §JM iii B? II Słłi ' ' 'r MtM&£ a u v v _ : Nr 47 wmStronicaI4-t- a "ŹZKOEC?fLISTbPAI)(N0VEflIBERy 241-494- 0? ca iVifU ' M ' J' "ZWIĄZKOWIEC" rubilshed for Every Sunday by: FOLlSa ALLIANCE PRESS LDUTED ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE Wychodzi Na Każdą Niedzielę Pod Kontrolą Dyrekcji 'Redaktor AJ Sianiewsiu — PRENUMERATA: Roczna w Kanadzie 55UJ Półroczna ' $1-0- 0 'W Stanach Zjednoczonych i Europie - $250 Pojedynczy Numer 05 Adres: "ZWIĄZKOWIEC" 700 Queen St W Toronto Ont Tel: WA 8151 0 Naszych Ortach Polskich RASA ANGIELSKA pochlebnemi artykułami o awjatyce polskiej Frontowe kolumny skich roja się od nazwisk polskich i opisów o wiel kiem bohaterstwie Orłów Polskich Miedzy innem! "Daily Herald" w artykule o "Powietrznej Legji Cudzoziemskiej pisze w słowach 'następujących o lotnikach polskich : Gdzieś na lotnisku w szczerej wsi rozlegają się nie-znane dźwięki języka ludzi którzy przed rokiem we wrześniu walczyli w powietrzu ponad Polską poczem uszli do Rumunji i Francji wreszcie przyjechali do nas Prawie żaden z nich nie umiał mówić po angielsku Trzeba było sprowadzić tłumaczy aby im wyłożyć to czego ich chcieli nauczyć instruktorowie RAF Czasa-mi nawet' trzeba było wyjaśniać niektóre rzeczy na mi-gi Szybko jednaknauczyli się łamanej angielszczyzny chcąc jaknajprędzej posiąść sztukę bombardowania 'Niemców Każdy prawie ma na sobie bliznę tragedji świadom tego że rodzina jego jeżeli pozostała przy życiu cierpi od ucisku i okrucieństwa Dumni są że nad ich bazami powiewa flaga polska obok- - flagi brytyjskiej W ciągu trzech tygodni po utworzeniu dwóch es- kadr bojowych już współpracowali z RAF w bombar 'dowaniu baz inwazyjnych i wrócili z wyprawy szczęśli swsi niż kiedykolwiek Mają tę satysfakcję że dwie polskie eskadry pościgo wców stacjonowane w pobliżu Londynu pomagają w obroniestolicy i ujścia Tamizy 'Jedna jedyna eskadra w ciągu 18 dni strąciła 71 Nie mcow TwT? naszycn1 wspaniaiycn numcanacn insziraii POEZJI Żołnierz Obywatel Żołnierz iSięsZa Warszawę sprawę z co pisze Sierżant Józef Franciszek pierwszy Polak o-- 1 c° &° obchodzi trzymał odznaczenie RAF zestrzelił 5 Niemców w'cią-- irmemi Pisze i iuęHnCgPAtegodnmO dznaczenia dlaswielif-innyc- h 9SJwartoSćżoinierzą tutejsze-będąjOgłoszonejprzedkoncemwo- jny Hitlerowcy wpra0-- {wdźieszapewniają szanują dzielnych przeciw- - I "°dy_ ?statnio znalazłem ników rzeczywistości tchórzliwie kanadyjskich u- - riiewinnych bezbronnych Administrator Mazurkiewicz przepełniona wielkich dzienników krewnych swoich FRANKO WSKI jennej Rzeczypospolitej Frankow-skiego umiłowaniem Rze-czypospolitej Knlonjalnej Frankowskiego ciwnikow Bardzo popularny dziennik londyński "Eyening idard" pisząc znakomitej lotników polskich współpracujących RAF'em twierdzi Polacy za-wdzięczają sukcesów swojej osobliwej technice "Polacy to niezwykle odważni lotnicy którzy na swoją ofiarę wielkiego manewrowania dbałości swój własny oficerów dowódca kadry bombowej odczytał autorowi artykułu kolegi eskadry pościgow-ców Jestem obecnie szpitalu pisał nadzieję wyjść wkrótce Zestrzeli-łem Niemca byłem zestrzelony na wysokości metrów Nie mogłem znaleźć miejsca lądowania wywrócił ja wyszedłem cało Nazajutrz zestrzeliłem MesserschmidLy jednego Heinkla Dawałem właśnie zorjentowałem maszyna stanęła ogniu Miałem trudnoś-ci lądowaniu spadochronem Kiedym wyskakiwał u-derz- ony zostałem samolotu ciężko prawie gazet angielskich odwagę męstwo awjatorow polskich złego wyszło przysłowie Tak samo wojna dzisiejsza pomimo stoszyla ziemie polskie jednakowoż okryła wielką sławą dzielnych wojaków naszych awjatykę polską Nekrolog STEFAN Komandor Marynarki września r zmarł obozie wojennjch Niemczech śp Frankowski pbiony na-szego wybrzeża morskiego jeden bohaterskich obrońców Helu wieku tnie życie ofiarne polskie niewoli i zaw-sze przestało bić jedno polskich które nade-wszyst- ko umiłowały i sprawy Znałem Komandora Frankowskiego osobiście i wicie lat pracowałem nim współ II w Anriji angiel 1 1 TT 1 tych prze- - nic Zarządzie Głównym Ligi Morskiej i Kolon jalnej Postać Komandora tężyzną cha i głębokim spraw morskich i zamorskich Był pracownik ofiarny żarliwy patrjota bez reszty — zarówno w swej zbie jako oficer marynarki wo-jennej jak i w pracach Ligi Mor-skiej i Dzięki usilnym zabiegom i żonej pracy śp Komandora Ste-fana i innych dzia łaczów ligowych — powstał w_ro Stan o pracy z że wiele rzuca-ją się bez i bez o lo"s Jeden z list od z — w — ten pilot — Polak ale mam i sam 200 do i sa molot się ale 4 i nurka kiedy się że w w ogon i ranny I tak każda z sławi mach swoich i Nie ma tego coby dobre nie — mówi nasze i spu to i AJS S P Wo Dnia 25 b w jeńców w Komandor dowódca 1 z W bo 52- - le w dziczy pruskiej na z tych go-rący- ch serc Polskę ś p Stefana przez lim z jest w Du to działacz wy tę na na JÓZEF BOBAK z Czego Tani Brak? : Vilgotne mury kościoła Wilgotne od łez ludu I z modlitw mokre czoła Lecz tylko brak — cudu Wokoło posągi stoją lĘjtz'' Ą f Sklepienie dzwoni sucho W Lichtarze pełne łoju ""jŁ C Lecz tylko w sercu — głucho" ~£ ' Ponuro grają organy Pająki złote wiszą W bieli się modlą kapłani Lecz własnych słów — nic Ołtarze złotem bite --- ""j " -- W oknach przeróżne świętości Ba — Drogi Krzyżowe wyryte Lecz tylko brak — miłości!- - Obok ołtarza chrzcielnice W oknach (jak w celi) kraty W drzwiach wielkich kropielnice Lecz tylko brak — oświaty - Niewolnik tIe dobrze tego który najwięcej Mi?dzy nam tak- - rnie i ' o tym że się ale w mszczą sie na wśród żoInierzy dla Stefan sile Jej KJ _ _ odznaczała się siu stąd moja przez ła że zaledwie zgasło tam słyszą Chcąc się dokładnie dowiedzieć jaka różnica istnieje pomiędzy żol nierzem europejskim włą'cznie żoł nierzem polskim a żołnierzem ka radyjskim — zwróciliśmy się li stownic do jednego Polaka dziś żołnierza w armji kanadyjskiej z prośbą o "poinformowanie nas w tej sprawie Informator nasz był poruczni-kiem Armji Polskiej jest człowic kiem inteligentnym zna grunto I wnie szkołę wojskową tak polską ]ak j kanadyjską — więc zdaje so lderzyło Tic bardz0 doskonale u" świadom ienie szarej masy żołnie rzy kanadyjskich idących wal-czyć na śmierć i życie — daleko za oceanem z szalejącym tam na-jeźdźcą "Żołnierz kanadyjski — niewąt-pliwie wolny obywatel Kanady' — okazał gotowość przeniesienia swego warsztatu pracy swej rodzi ny by tak jak niegdyś nasi ojco-wie w Polsce pochwycić za broń w obronie tego co ceni ponad swe życie: swej wolności i swych idea-łów Żywiołowy wpiost zjpal do wal ki z barbarzyństwem gangster-stw- a hitlerowsko - faszystowskie-go świadczy jak bardo żolniciz obywatel kanadyjski ceni wolność I to nietylko swoją kanadyjską wolność — ale także wolność ludz kości bytującej daleko za ocea-nem Doskonały ten materjał żolnier s'd znalazł się w rzędach oficera kanadyjskiego z których ma ku 1932 Fundusz Obrony Morskiej przy Lidze Morskiej i Kolonjalnej gromadzący fundusze społeczne na naszą obronę morską W loku 1938 staraniem tego funduszu wy budowano w Holandji największy okręt podwodny Rzeczypospolitej "Orzeł" który tak chlubnie zapi-sał się w czasie obecnej wojny w historji naszej marynarki wojen-nej S P Komandor Frankowski nic tylko działał i pracował dla praw marynarki wojennej swoim głębo Hm umysłem pojmował On rów-nież wielkie znaczenie dla kiaju i dla floty wojennej Rzeczypospo litej — ekspansji gospodarczej Pol ski za morza i oceany Wielokrot-nie w rozmowach z Nim na ti te maty mówił ze marynarka wojen na służy nie tylko do obrony wy brzeży ale tak samo i do ochrony szlaków morskich i strzeżenia bez pieczeństwa transportów- - mor-skich Dziś ten Człowiek na wiernej służbie Rzeczypospolitej „obszedł W 'fili' wyjse zanariowany i cayiaw wuj do zwycięskich zapasów z żołnie-rzem — robotem Hitlera i Mussoli niego Oficer Armji Kanadyjskiej lej samej co żołnierz ziemi kanadyj- - i skiej syn to nietylko dowódca i szef! — To prawdziwy partner i kolega żołnierza — w tej grze stra szliwej której na imię jest wojna I tak w codziennym życiu woj skowym i oficera żołnierz razem wstają razem ustawiają się na pla 'cu zbióiki do pracy Przez cały dzień i oficer i żołnierz kanadyj- -' skj obcują razen? w koleżeńskiej — powiem nawet w przyjaciel-skiej — harmonjii Satysfakcja to ogromna i przy-jemno- ść słuchać oficera kanadyj-skiego przemawiającego do swych żołnierzy Gdy np tłumaczy on żołnierzowi zasady życia obozowe-go czy też życia na polu walki to zawsze mówi żołnierzowi jakby on sam w danej ''sytuacji postąpił i zaraz wyjaśnia dlaczego tak a nie inaczej Kanadyjski żołnierz obywatel umie ocenić to koleżeńskie stano-wisko swego przełożonego Czuje się on jego partnerem i towarzy-szem broni Czuje na każdym kro ku wspólność przekonań wspólny zapał do boju i wspólną wiarę w - zwycięstwo Silą Armji Kanadyjskiej leży — moim zdaniem — właśnie w tym niezwykle silnym uświadomieniu jej żolniciza: ze wolnej Kanadzie pisane jest być szampjonem o wol ną-ludzk- ość I także w tym jednym przeświadczeniu że istnieje tylko jeaen możliwy rezultat podjętej walki: Zwycięstwo żołnierza — O-bywa-lela nad Żołnierzem — Nie-wolnikiem w zaświaty i spoczy-i- a snem wiecz nym Ale pamięć o Nim pamięć wdzięczna Narodu zostanie na za wszo i będzie trwałym przykładem dla młodych pokoleń óbowiąkowo ści i oddanej ofiarnej pracy dla Ojczyzny Kryształowy Jego charakter u-miłow- anie Morza Polskiego i wszy stkiego tego co stanowi o moc-nym oparciu bytu Rzeczypospoli-tej o szeiokj brzeg stalowych wód Bałtyku — oto była treść i istota życia ś p Komandora Stefana Frankowskiego Pamięć o Nim w Narodzie na-szym nie zaginie! Niech spoczywa w spokoju i niech śni mu się Polskie Morze — nad które prochy Jego drogie po-wrócą po zwycięskiej wojnie aby cbjąć dowództwo nieśmiertelne na cmentarzu okrywskim — u stóp szumiących fal Bałtyku Dr Wiktor Kosiński Wiceprezes Zw Pisarzy i PubL - _ Emigracyjnych %z P Nasz Przedstawiciel w Ottawie "Szta ba" Zawarta Pomiędzy Stolicą i Prowin-cją _ "Gazeta Katolicka' Zmieniła Swo ją Nazwę na "Gazetę Polską" — List z Anglji i Hura Popagandowa Ministra Stańczyka — Nowe Pismo Na Widowni w Monteralu — Nowa Polska Kobieca Organizacja Filantropijna Mołotow Ku ma Się z Nazistami w Berlinie —Papież Wzywa Chrześcijaństwo Żeby Nie Bom bardowali' Kościołów Włoskich i Sam Jest w Strachu PRZED dwoma tygodniami nrzedstawiciel naszeeo Wvdaw nićtwa Administrator ob Ma-zurkiewicz bawił przez trzy dn zrzędu w Ottawie w sprawach wy dawniczych Przy tej okazji od-wiedził tamtejszy Klub Polski sta rych naszych wypróbowanych przyjaciół i dobrych znajomych — którego założycielem był Konsul Pawlica Zdobył kilka dziesiątek nowych czytelników i zacieśnił we zły przyjaźni pomiędzy tamtejszą Polonją i organizacją naszą oraz tygodnikiem "Związkowcem" Nasz sprawozdawca informuje nas iz osada polska w Ottawie li-czy tam z 50 rodzin i jest bardzo przyjacielsko ustosunkowana do naszej organizacji i pisma Więk-szość z nich są to ludzie patrzący jasno na życie i świat i należą do postępowych Polaków Przeważna część z nich to lu-dzie ciężkiej pracy fizycznej pra-cujący w miejscowym przemyśle I reszta to urzędnicy zajęci w róz j nych rządowych departamentach jbiui owych przy tłumaczeniach cenzurze i poczcie Między innymi pracuje tam w biurze Sekretarza Stanu były uenerainy konsul p j fawiica stały nasz czytelnik cieszący się na gruncie tamtejszym jak naj-lepszą sławą Polaka — patrjoly Uchodzący wśród kanadyjskich mężów stanu za wielkiego Polaka i znawcę stosunków tutejszych do którego Kanadyjczycy mają pono wielkie dziś zaufanie co naj lepiej o tern świadczy urząd jaki sprawuje dziś p Pawlica w naj-wyższej instancji rządowej Pracują tam również w biurach rządowych p Garczyński z Win- - Jnipegu i kilka osobistości z Mon trealu i Zachodu Za drugim moim pizyjazdem do Ottawy — mówi nam nasz Admi nistrator — "Związkowiec" będzie w każdym domu polskim Wierzymy w to bardzo że pis-mo nasze w dalszym ciągu zacieś-ni mocno węzły przyjaźni i brater skiego współżycia zaginą tam wszystkie dysonanse i nieporozu-mienia między stolicą kanadyjską i prowincją (OA ZETA KATOLICKA" wy- - § chodząca w Winnipegu głów-i- y polski organ Niemieckiego Zakonu Jezuitów O O Oblatów zmieniła swoją dotychczasową na-zwę na "Gazetę Polską" w Kana-dzie Jak widać z lego to ewolucja przeniknęła wszędzie nawet w naj zacofańsze śiodowiska Zmianę na zwy "Gazety Katolickiej" na "Ga zetę Polską" uważamy za bardzo duży krok naprzód ze strony prze wielebnych O O Oblatów W treści tego pisma zmian żad-nych nie spostrzegliśmy ta sama abstrakcja i klerykalna wstrzemię źliwość jaka panowała kiedyś ta la sama i dziś tam panuje" a przy wiązanie i wierność dla Rzymu uwidacznia się w każdym calu Wątpliwem jest czy zmianą "Ga zety Katolickiej" na nazwę "Gazę ty Polskiej" czytelnicy dadzą się porwać i uwierzą w dobrą inten-cję O O Oblatów Czas najbljzy nam to wykaże TRZYALALIŚMY w tym tygod-- 8 Bniu list z Anglji z miarodajne- - ''go źródła w którym donoszą nam iż Rząd Polski w Anglji nosi się poważnie z zamiarem wysłania do -- Kanady i Stanów Zjcdnoczo nych na turę propagandową Mini stra J Stańczyka Tura odczytowa ma nastąpić je-szcze z końcem tego roku lub też na początku 1941 Zapewniają nas informatorzy że są to niezłomne postanowienia Rządu Jedności Na rodowej w Anglji Tura propagandowa gen Halle-- - M "S AJ STANIEWSKI ra z wiosną b r miała za zadanie przekonać kler polski w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie o do-brych intencjach rządu dla spra-wy kościelnej Tak samo tura ob-jazdowa robotniczego przedstawi-ciela Ministra Stańczyka będzie miała za cel upewnić tutejszego chłopa i robotnika polskiego o ży czliwych postanowieniach Rządu dla sprawy włosciańsko - robotni czej Chiop polski w Kanadzie kocha i życzy Polsce jak najlepiej Odda dla Niej wszystko lecz o ile ko-cha Polskę o tyle życzyłby dla Polski rządu takiego gdzie wszy-stkie stany byłyby reprezentowa-ne narówni żąda właściwej demo kracji w czynie nie na papierze i w pustem gadaniu pomimo tego 70 Minister Stańczyk cieszy się tutaj najlepszą sławą i uznaniem N K z Montrealu CZYTELNIK "Były konsul w Montrealu p Kicki czyni lu usilne zabiegi nad wydawaniem nowego pisma na tutejszym bruku Ma być to ly godnik na wyższym poziomie urny słowym przystosowany do po trzeb nowych przybyszy do Ka nady Tyle nam nasz czytelnik donosi i nie wiemy na ile w tem jest pra wdy ażebyśmy mogli wydać sąd o postanowionych zabiegach byłe go konsula p Kickiego W każdym razie cieszymy się niezmiernie 2 powstania nowego polskiego pis-i- v a które ma się wkrótce okazać Co prawda nie przewidujemy mu długiego żywota na terenie kana-dyjskim PRASIE urzędowej angiel-skiej czytamy o powstaniu nowej polskiej organizacji kobiecej w Kanadzie Na czele no wej organizacji stoi p Jadwiga Sosnkowska żona gen Sosnkow-skieg- o jako prezeska Wiceprezes ką jest p Marja Bobińska sekre-taik- ą p Wanda Poznańska Biuro nowej organizacji mieści się przy 1410 Stanley St Montre-al Que Nowa organizacja kobie-ca wzięia sobie za cel zbieranie funduszów i odzieży dla polskich uciekinierów i żołnierzy w Anglji oraz utrzymanie zdrowego ducha na wychodźtwie między lutejsze-m- i polskiemi zespołami Po trzecie organizatorki posiana wiają uczyć się tutejszej demokra ej i żeby w razie wyjazdu do Pol-ski wiedziały jaką demokrację w Polsce należy wprowadzić Co prawda organizacji kobie-cych jak i filantropijnych mamy aż za dużo w osiedlach polskich w Kanadzie Każda polska osada posiada swój własny komitet do 'zbierania datków publicznych a są i miej-sca takie' że posiadamy po kilka ta kich komitetów w jednej miejsco w ości Tak samo są szeroko znane i ruchliwe nasze związkowe "Ko-ła Polek" ze swoich zabiegów i starań Wprost obawiamy się iż może przyjść do tego że będzie więcej komitetów i zbierających — jak dających na co się już dzi siaj zanosi Obawy są i w innem kierunku' na wypadek aby z tego wszystkie go nie powstały zgrzyty tarcia i rozdzliał na "uprzywilejowanych i wydziedziczonych" _ jak to mie liśmy podczas ostatniej wojny Naszym zdaniem byłoby lepiej wchodzić tam gdzie wejść jest trudno pukać tam gdzie jest zam knięte i wołać tam gdzie są ghi- - si Wszyscy wspólnie razem bez rozdziału stanowisk i zaszczytów — jeżeli właściwa demokracja le ży nam na sercu W każdym razie od przybytku głowa nie boli dlatego nowej or- - ganizacji w Montreal zyczvnT7n7i' r " 5sagaasgittBaBgfigw3aw euN lepszego rozwoju Możecie łiczjc na nas i na wszelką pomoc brat-ni- ą z naszej strony jeżeli nova organizacja będzie przykładem 1 wzorem naszej zgody wychodź-czej i będzie szła po linji tutejsze go życia demokratycznego CIEKAWA RZECZ była kied U gdy były minister spraw za- - granicznych Beck zaglądał cię sto z wizytą do Berlina — naten-czas komuniści polscy krzjczeli ra cały glos ze Beck Polskę Hitle rowi zaprzedaje i z Berlina rozka-zy czerpie dla rządu polskiego Karta się teraz odwróciła Beck siedzi najspokojniej sobie w Ru munji natomiast komumstyczn? premjer Mołotow ćoś za bardzo często zagląda do Beihna Co teraz powiedzą komuniści? Pochowali się gdzieś w dziury 1 za den nie piśnie słówkiem nie bro nią komunizmu ani tez demokra-cji przed zalewem faszyzmu jak to było podczas domowej wojny hiszpańskiej Czy już lak nisko u-p- adł komunizm że nie znajdą się uczciwe glosy by pizeciw czemuś zaprotestowały? D CZASU najazdu lotniczej an gielskiej eskadry na ziemię wio ską na miasta: Rzym Neapol i Taranlo Włosi dostali "pielika" Z pomocą pośpieszył im Papie! który wydał błagalny apel do An glików i prosi rząd angielski zę-by nic bombardowali katedr koś-ciołów i zabytków świętych we Włoszech Bardzo to ładnie ze stiony gło-wy kościoła ale dlaczego ten sam obrońca kościołów włoskich nie wydaj eapeludo Mussoliniego i Hitlera żeby nie robili najazdu na Londyn i nie niszczyli angiel-skich kościołów? Dlaczego Papież nie piosił i nie potępiał Hitleia kiedy len nisz-czył i bombardował najpiękniejsze zabytki architektury w Warsza-wie i całej Polsce? Kazał wtedy Papież Polakom modlić się a Hitler co chciał to ro bił i niszczył Polskę Dziś kiedy chodzi o skórę samych Włochów o sam Watykan i własne życie pieskie odwraca się kota ogonem do słońca i wydaje się błagalne prośby do uczuć Anglików i świa-ta chrześcijańskiego Nie bombar dujrio naszych kościołów i zabyt-ków — powiada apel papieski! Wątpliwe jest tylko czy iząd ChurchilPa posłucha tego niesiue rego błagania? Wolno im wolno i nam — a czem niędzej zbomba-rdujemy Półwysep Apenejski lem prędzej wojna się skończy IEKAWYCH RZECZY dowia- - Hllipmr cio 7 nrar sowippkiel pn sio H7irip nr nknnnwnnvch ziemiach na Litwie Organ partji komunistycznej — "Prawda" w korespondencji z Wil na w tonie antypolskim atakuje fakt że w Wilnie istnieje duża 1-l-ość kościołów Zdaniem dzienni-ka komunistycznego "tę olbrzymia ilość kościołów w Wilnie zbudo-wano celem polonizowania terę nów" Podkreślając że upadek e-konom-iczny Wilna spowodowany był oderwaniem Wilna od Rosji— dziennik stwierdza że Sowiety zwróciły Litwie stolicę do której zdaniem obecnego premjera htew skiego Paleckisa: "Litwini wejdą z imieniem Stalina na ustach" W okręgu wileńskim wywłasz-czono 45 000 ha ziemi należącej do miejscowego ziemiaństwa Z te go 2 000 ha oddano miastu Wilno a na pozostałych obszarach osied łono 1000 rodzin chłopskich Nie są to szczere intencje rządu sowieckiego który zapewnie w dalszym ciągu wprowadzi kolekty wizację ziem i postawi rolnika Li-twina w wielkim zagadnieniu do jego posłannictwa dziejowego H i m im 4i mim m El E'lY: Ra1 m M fr :V HI 13 y hhi 11 ImkIl tfei rw ki I B Lil i 1 |
Tags
Comments
Post a Comment for 000189a