Zwilazkowiec Alliancer, December 28, 1952

              aBBHayilIn£rT!8E!aWHinal'a'''sfllHlllHl?HHPnBaWiTOMnwWaMW uHrWiMMMiBWaWlMnŁMŁfflBBfflH
H
1
troAUA ift — "ZWIĄZKOWIEC GRUDZIEfl (DECEMBER) 23 — 1952
Kf I ' i ————
IZABELA L WOLIKOWSKA
aMł J
poii——
Jest jedna dziedzina w zagad-nienl- u
rodziny i małżeństwa w
której kobieta nic tylko góruje
nad mężczyzną ale bierze 1 dźwi
ga całą odpowiedzialność pierw-szorzędnego
znaczenia
Dziedziną tą jest wychowanie
dzieci W Polsce — niestety —
ojciec nie był wychowawcą ani z
typu ani z sumienia ani z upo-dobania
Można się pocieszyć że
w niektórych innych krajach
jest jeszcze gorzej
U nas w okresie niewoli czuj-ne
kierowanie młodzieżą by się
nie wypaczyła i znalazła pokarm
dla wyobraźni oraz swych ambi-cji
— było palącym zagadnie-niem
narodowym Przy wysokiej
postawie moralnej społeczeń-stwa
nikt się tego zadania nie
wypierał i spełniał je Ale w dru-zgocącej
większości wypadków
— wychowywała dzieci matka
nie zaś ojciec Dlaczego tak było
— nie wchodzi w zakres tematu
moich "Losów" Stwierdzić trze-ba
fakt i przyznać żo zasługi ko-biet
w tym względzie są ogrom-ne
Młodzież obecnego tragicz-nego
pokolenia okazała się peł-na
cnót męskich I publicznych
nie straciła wiary pomimo ha
niebnych procederów polityki
której padła ofiarą i której
sprawcy zasłużyli na cwangelicz
ny kamień młyński Matki nie-zmordowanie
stały na straży tej
równowagi duchowej jaka decy-duje
o postawie człowieka
Niemniej to wychowanie ma-cierzyńskie
pomimo konsekwen
cjl wymagań i bezgranicznej o--
fiarnosci — nic było objawem
zdrowym bo było pomimo
wszystko jednostronne To też
tak żelazno charaktery jakie
miało pokolenie poprzednie kie-rowane
jeszcze w pełni "ręką oj-ca"
zdarzają się dziś daleko rza-dziej
co Jest na pewno wynikiem
braku współdziałania rodziców
W odwiecznej polskiej trady-cji
jest wychowywanie młodych
Przykładem historycznym jest
fakt żo pierwsze ministerstwo
oświecenia publicznego w Euro-pie
— było polskie
W czasie okupacji niemiec-kiej
gdy olbrzymia większość
rodzin została bez ojców powo-łanych
do wojska w 1939 r —
matki dźwigały ciężar utrzyma-nia
opieki 1 kształcenia mło-dych
Zaznaczył się przy tym dwoją
ki typ kobiecy o czvm warto
wspomnieć bo i na terenie Ka- -
nadv wśród hrri rm!ffMrvłnPłi t i ---- --- ---- -- V--- 0 wy J---
WJ echa tego zagadnienia się prze
wijają
Większość mateft rozumowała
następująco: kraj w śmiertel-n- l
iiym niebezpieczeństwie potne--
buje obrońców Armia Krajowa
ło ścisła sieć obrony Poryw mło
dych do służenia sprawie ojczy-stej
— jest nie tylko z natury
szlachetny ale najczęściej —
nieprzezwyciężony Walczyć z
nim osaczając chłopca na każ-dym
kroku by nie współdziałał
— prowadzi jedynie do rozbicia
rodziny Chłopak i tak pójdzie
do tajnego wojska tylko że bez
pomocy i wiedzy matki Zatem
— można śmiało powiedzieć że
00% matek przyjęło straszliwą
LOSY
ofiarę bez słowa protestu To też
związek chłopców idących do
walki i na śmierć z matką prze-zorną
czujną pomagającą — był
rzewny I bliski Młodzież doce-niała
w swym wysiłku i udręcze-niu
— wagę milczącej zgody w
rodzinie — na to zło konieczne
jakim była walka z okupantem
dzikim ł ponad wszelkie wyobra-żenie
nikczemnym
Mam w oczach te dzieweczki
tych chłopców młodzież zbiega-jącą
na pozór lekkim krokiem
ze schodów rodzinnych mieszkań
i odwracających się jeszcze ku
matce stojącej na górze ze wzro-kiem
utkwionym w swe dziecko
Co dzień wiedziała że może pa-trzy
na nie po raz ostatni Bar-dzo
często — nie wracało już ni-gdy
Ale teraz odchodząc jesz-cze
wesoło uśmiechało się do
niej Zapamiętałam jedno proste
zdanie — Jako wielki symbol ży-cia
ówczesnego
Oto chłopiec wychowany
przed vcjną w wielkim zbytku
wydelikacony o którego matka
przy najmniejszej chorobie drża-ła
sama wątła 1 słaba — pewne-go
dnia ubierał się jakoś szcze-gólnie
długo nikogo nie wpusz
czał do pokoju i miał' wyjść na
miasto przed samą godziną siód-mą
— gdy Niemcy strzelali do
każdego spotkanego na ulicy po
tej policyjej godzinie
Matka blada bez słów krąży-ła
po mieszkaniu Miała pięcioro
dzieci a ten był najstarszy 16
lat! Ojciec rezerwista za grani-cą
Stałyśmy w sieni ł patrzały w
dół póki ta droga głowa wychu-dłego
młodzieniaszka migała
nam na schodach Był 1943 rok
Nagle z dołu dał się słyszeć
głos jego ostry męski inny niż
zwykle
— MamoL
— Słucham- - słucham — mó-wiła
— cicho syneczku- - policyj-na
godzina
— Mamo! — powtórzył zadarł-szy
głowę do góry i patrząc na
nas — bądź spokojna! Byłem
dziś u Komunii świętej! Nic mi
się stać nic może!
Zaraz usłyszałyśmy szybkie je-go
skradające się kroki na groź-nej
ciemnej ulicy Warszawy
Ale były też inne matki: Mi-łość
ich do dzieci była zaborcza
nie dopuszczała możliwości by
one sl? ™Tiłi] — chcialy b™"
™ " szeiKą cenę en
Bywały wypadki zresztą bardzo
rzadkie że młodzi na rozkaz mat
ki — w ogóle nie wychodzili z
domu i Wadzi przerażeni na każ
dy dźwięk na wskroś wykoleję
— ukrywali się miesiącami w
mieszkaniu Bardziej zdecydowa- -
ni oczywiście nic słuchali zaka
zu matki i należeli do organiza-cji
Tylko prócz niebezpieczeń-stwa
codziennego Jeszcze dźwi-gali
mus okłamywania tej która
w źle pojętej miłości utrudnia-ła
im i tak męczeńskie lata Nie-raz
właśnie ci nic należący do
tajnego wojska byli nagle chwy-tani
na ulicy przez Niemców i od
razu rozstrzeliwani — lub z kry-jówek
mieszkań — wyłapywani
'poniewierani i więzieni
Kilkanaście razy byłam świad- -
CO SU LI C H
TRAYEL SEFWICE — BIURO P0DRÓ2Y
392 Bay Street — Toronto 1 Ont — Tel: EM 6-38- 77
Sprzedajemy bilety okrętowe i samolotowe według normal-nych
cen do Europy I każdej części świata
Sprowadzajcie Waszych krewnych za pomocą nasze] usługi
Bogaty najlepszych zegarków pierścieni
i ślubnych srebra 1 innych artykułów
Odwicdźcio nasz sklep lub też na zamówienie telefoniczne li-stowne
nasz przyjedzie z kolekcją wprost dr wa-szego
domu w obrębie wyżej miast
Dogodne bezprocentowe spłaty Najniższe ceny w Kanadzie
Nw--- '--1
kłem fatalnej niekonsekwencji
kobiet tego typu Nieraz właśnie
u zgodnych kochających się
małżeństw — następowały gwał-towne
zatargi na tle spraw kon-spiracji
i zawsze kończyły się kię
ską dla kobiety Pewnego razu u
miłych znajomych ludzi kultu-ralnych
zastałam scenę od któ-rej
zimno mi się zrobiło Znala-zła
w mieszkaniu ukryte przez
męża dwa rewolwery' Uwielbia-ła
jedynego synka i straciła zu-pełnie
kontrolę nad sobą A mia-l- a
ten rzadki przywilej że mąż
był jeszcze z nią
Rozdygotana półprzytomna
młoda kobieta wołała do męża:
— To jest podłość! podłość!
przynosić broń do domu w któ-rym
jest dziecko! Jak śmiesz na-rażać
dziecko! Rób sobie co
chcesz poza domem zamieszkaj
z tymi samobójcami to mnie nic
nie obchodzi! Ale w domu nic
wolno! rozumiesz?!
Mąż daremnie usiłował dojść
do słowa Przerywała potokiem
zarzutów jakby mówiła do prze-stępcy
Z przystojnej młodej ko-biety
wyzierała postawa — wiedź
my Jakaś nieprzytomna zawzię-tość
mająca wyrażać — miłość
do dziecka! Zła to była miłość
i szpetna
Sześcioletni chłopczyk — stał
na uboczu I ponuro nieufnie
przyglądał się ojcu
Mężczyzna z godnością spo-kojnie
zabierał się do wyjścia
W jego opanowanych ruchach
była jakaś życiowa decyzja Prze-straszyłam
się "Pójdzie 1 nie
wróci" pomyślałam ze zgrozą
Tak się stało Chodziła niesz
częsna szukała go męczyła sie ło
niewymownie — i ocalała z syn-- kicm A on zginął w ulicznej bl
twie Nie mogłam pomimo ca
łego współczucia nie zachować
głębokiej odrazy do jej postawy
— na pozór macierzyńskiej
Takie matki jak ona chodziły
po powstaniu najnieszczęśliwsze
z nieszczęśliwych: one szukały
synów — i nie mogły znaleźć śla
dii Nie znały Ich przydziału woj-skowe- go ani kolegów — syno-wie
musieli ukrywać wszystko
co przeżywali wobec postawy
matek odmawiających opieki w
Nie było gdzie ich
szukać
Nie było też chyba wypadku
by święte kości swego syna pole- - ztła matka która zabranialłtaZnamiau
należenia do A K Znaidowały
i ekshumowały jedynie opiekun-ki
znające dokładnie nazwę od-działu
dowódców i kolegów sy-na
Wszyscy którzy przeżyli po- magali wówczas jak bracia jak
dzieci rodzone Siady nikłe szły
zawile daleko nieraz rok chodzi-ła
matka po kraju szukając po- ległego Jedyne marzenie życia
skupiło się na trumnie poświęco-nej
dla dziecka I nawet to wy- dawało się A jed- nak tysiące znajdowały dzięki
bezprzykładnej pomocy brater-skich
kolegów
York Co
104 Trowell Avc
JU 5197 Tel: JU 2794
dostarcza własnego wyrobu:
mięso wyroby wędzone po-Jędwi- ce
szynki kiełbasy i 40
gatunków innych przetworów
mięsnych "Honcy Brand"
ŻĄDAJCIE W SKLEPACH
Przedtem
$4400
obecnie
$3300
602 College Street
ICnCClCC3lCltctCiCiCiC'c)c'cl(c(K!2:('(l(l(C':''
laAMlMftMdiMiMMiMtftMdlSdOtftMdiM
Packing
z
jakiej nie było r= ==--_ --u
UWAGA: Do 14-karato-wą
obrączkę zupełnie bezpłatnie
Kochanka
Dokoricienle ze lir 9
(jak dziewica) chcac oszczędzać
jego zdrowie a z skała tylko jego
W istocie fizyczne oddalenie się
G Sand od Szopena było pierwszym
cieniem który padł na ich ducho
wą bliskość wywołując w nim u- -
CTucie poniżenia "Nie byłem dla
niej dość dobry" pisze w tym sa
mym liście Szopen do Delfiny Kto
wie zaś czy choroba Szopena nie
była dla G Sand dogodnym pre
tekstem przekształcenia się z ko
chanki na matkę? Wydaje się bo
wiem że niezaprzeczone cechy
maskulinizmu G Sand kazały jej
traktować współżycie fizyczne z męż- -
czyzną Jako sposób przywiązania do
siebie akt litości którego nie
mogła odmówić wobec licznych u
przednich przykładów jej dobrei
woli Jednocześnie trawiło ją dalej
niezaspoko jenie zmysłów budząc
jakby kompleks doniuanizmu ko--
biecego mianowicie potrzeby od -
dania się mężczyźnie bez możliwoś -
co dopuszczenia go do jakiejkol- -
wiek nad sobą sunermacji Stąd
tkwiąca w niej stale tęsknota do
miłości przyjęła formę ofiarnej
przyjaźni I przy- -
wiązania
Dowiódł tego stosunek G Sand
do Szopena Przez trzy lata miesz-kała
z nim w Paryżu Stworzyła mu
drugi dom w Nohant Jego przyja-ciele
byli jej gośćmi Do Nohant
zjechała jego siostra Ludwika
podejmowana jak
najbliższa krewna U boku G Sand
często z jej ręką na jego ramieniu
Szopen stworzył większość swych
arcydzieł On był rzeczy wiście jej
trzecim dzieckiem czując się w
Nohant jak w rodzinie
Skoro jednak podrosły jej dzie-ci
to rzekome "rodzeństwo zaczę- -
Szopena z rodziny wypierać Sy- -
nowi G Sand Maurycemu wprost
zawadzał Gdy wypowiedział się
przeciw wyjściu za mąż Solange za
rzeźbiarza Cleisingera ściągnął na
siebie niełaskę samej G Sand tym
większą im małżeństwo Solange
było b nieudane Skoro zaś Szopen
nie z? wał z Solange gdy ona zer-wała
z matką G Sand oddaliła się
od Szopena Przybrane dziecko po-święciła
dla własnych dzieci
Gdy po małej "rodzinnej sprzecz
ce" Szopen wyjeżdżał z Nohant do
Paryża w listopadzie 1846 r nie
zdawał sobie sprawy że już nigdy
tam nie wróci Rodzinna sprzeczka
stała się kamieniem obrazy który
rozbił związek dwój
ga serc Szopen ł George Sand
przestali się widywać przestali na
wet do siebie pisać Prawdopodob
nie George Sand na podobieństwo
wielu artystów rozmicnfwszy u
czucie na materiał literacki — po-wieść
Lucreila Floriani jest histo-rią
ich wspólnych przeżyć — wyz-była
się tym samym wszelkiej rila
niego miłości Spotkali się raz jesz-cze
półtora roku później dnia 4
marca 1848 r krzyżując się na
schodach wspólnej przyjaciółki pa
ni Marliani Szopen poinformował
wówczas G Sand że Solange z
którą ona nie utrzymywała stosun
ków urodziła dwa dni temu córkę
G Sand zawróciwszy za nim za
pjtała o jego zdrowie Na tym roz
mowa urwała się Nie widzieli st
już więcej
ro kilku miesiącach tułania się
po Londynie i szkockich zamkach
na zaproszenie swej ostatniej opie-kunki
Jane W Stirling Szopen wy- -
cieńczony do dna wrócił do Paryża
gdzie zakończył życie dnia 17 paz
dziernika 1849 r George Sand nie
była na jego pogrzebie
Wierzyński ubolewając nad ro-zejściem
się G Sand i Szopena
które okazało się dla niej niezago-jon- ą
raną a dla niego wyrokiem
i
5 ikJ
Tel PR 2843
51-5- 2
A P A I Toronto St Catharines Niagara Falls UH1 Kltchener Oshawa Welland Brantford i okolice
NIEBYWAŁA OKAZJA!
Od 1 arudnia do iwlat Boźeqo Narodzenia dajemy naszym klientom motliwośf
zakupu najmilszego dla kridego Polaka prezentu gwiazdkowego
Pierścienia polskim godłem
ze zniżką jeszcze
icaratówr
wybór szwajcarskich za-ręczynowych
jubilerskich
lub
przedstawiciel
wymienionych
konspiracji
beznadziejne
zaręczynowych pierścionków dodajemy
niewdzięczność
lub
macierzyńskiego
Ję-drzejewiczo- wa
dziewięcioletni
UW Hamilton
czy matka?
śmierci jest po stronie Szopena
Uznaje jego godność podziwia
charakter rozumie jego obronę
nieszczęśliwej Solange widzi zaś w
postępowaniu G Sand niesprawie-dliwość
Inaczej Marois On
współczuje z G Sand zawiedzionej
niespodziewaną niewdzięcznością
Szopena który nic umiał się zdo-być
na dowód przyjaźni gdy jako
zbolała matka potrzebowała jej naj-więcej
Maurois cytuję piękny jej
pożegnalny list do Szopena z lipca
1847 r w którym życząc mu po-wrotu
do zdrowia dziwi się tego
rodzaju zakończeniu ich dziewięcio
letniej amitiee cxcluslve I winą
rh -- oru„i „!„_- - u
Po śmierci Szopcna G Sand iy
a jcszczc al 27 Gospodarowała
w Knhanł „„ipknuała sio no Ha
w nemu miodym suchotnikiem Man-ceau- )
który skonał na jej ręku
nnerrrhafci Hunie unnkńw Mimo
0 była bo kochała źycic
sie uźvC at slarvch Ie
iniH „ minfivrh" I no dawne- -
i _ _„_ Aa 'nsutnich rnk
rocznic wydawała powieść! Wal
i _IVa „ nirh „ _Pau9 „wi-- t i
równouprawnienie kobiet zułasz- -
cza w miłości Żądała sprawiedli-wego
podziału ziemskich dóbr Wie-rzyła
w Boga i Jego dobroć więk- - tsji nri ludzkich nrzesarlów i ko
deksów jakiejkolwiek religii War-tość
zachowały jej powieści z prze-żyć
osobistych przede wszystkim
Lella i Consuela Nieprzemijają-cym
dokumentem ludzkim są jej
zwierzenia: Historia mego łyda i
Dziennik intymny
Ale zasługą G Sand jest również
twórczość Szopena jego Preludia i
Nokturny zrodzone w promieniu
jej istnienia które Maurois jakby
słyszał podczas swego pobytu w
Nohant w echu ścian starego do-mostwa
i w szumie drzew jego o-gro- du
Maurois kończy swoją książkę o
G Sand godną Przemilczeń Pik
Bramble'a Oisraelego czy Byrona
wezwaniem: "Ufajcie ludzie ma-łej
wiary! Spory kochanków prze-mijają
lecz dzieło poczęte z ich
miłości trwa nadal Czułość i Pięk-n- o
przecież istnieją na tej ziemi"
(Przedruk z "Białego Orła")
) Obok ciężko choreco Musseta
był to jej czwarty kochanek — su-chotnik:
Grandsagne Sandeau Szo-pen
Manccau
WILLIAM SI10E ST0RE
Właść- - B CZARNOTA
Poleca obuwie importowane
i kanadyjskie
750 Oueen St W EM 3-48-
98 Toronto
miiiiiiiiiinili:iiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii!iiii
LUNA
STUDIO SZTUKI
FOTOGRAFICZNEJ
ME 8967
984 Dundas W Toronto
s
'llllllllllJiltIIIHIillllllillllllll!lllii'
Polski Program Radiowy
"SYRENA"
z radiostacji
CKTB
Długoic fali 620
nadaje audycje
W KA2DĄ SOBOTĘ
od 1 do 230 po południu
W niedilelt od 930 do 10 rano
W programie
przegląd wiadomości politycz nch
koncert życzeń
konkurs z cennymi nagrodami
O kawiarnia pod Syrena
muzyka
śpiew
Życzenia są umieszczane bez
płatnie
Słuchajcie polskiego programu
radiowego Syrena
63 Falcon St — Toronto
Tel: MA 4715 — KI 1591
LA 9000 LA 5554
Taksówki do usługi
dla Polaków
KIDD'S TAXI
1296 OUEEN STREET WEST
Obsługa 24 godziny na dobę
Wyekwipowanie radiowe
Zatrudniamy Polaków
33-5- 2
NR 32
rswmimiutummmtmmtmrmimmmtuitnumtmmuinrt
StUllIAJUU runuKAJlIE
POLSKI PROGRAM RADIOWY "D A I ONI MII
pod dyr E- - RADIANA V k W U I ł
NADAWANY W KAŻDĄ NIEDZIELE ZE STACJI- -
Od godz 4 do 6 po poł Od 9goddoz „1231()5w—iee1i 245 CKLB CHYC
na fali 1240 na fali 1600
W sprawach ogłoszeniowych i administracyjnych zgłaszać się
POLSKI PROGRAM RADIOWY "POLONIA"
65 Pobinson St - Toronto --fr Telef: EM 3-77-
72
iŃTBaiBfairOlBIBlHZaiBrBIBlBTBlRIIIIBIBIHrHtnTarB
Wysyłka lekarstw do Kraju
PO CENACH NAJNIŻSZYCH wysyłamy: Strcptomcjnc
T A S Rimifon i wsyzstkie inne lekarstwa — Wypełniamy
recepty krajowe i kanad Gwarantujemy jakość i satysfakcję
Piszcie po polsku lub angielsku do J JURALEWICZ Phm EJ Medidne ScrVCC (Scarboro mamiący)
2392 Eglinłon E — Scarboro Junct PO Ont
Tel OX 4070 s
WĘGIEL NA ZIMĘ
ZAMAWIAJCIE Ju'2 TERAZ W
ROYAL CANADIAN FUEL'S CO
przedstawiciel dla Polaków E Chuchman
Przerabiamy "fornesy" z węgla na oliwę Solidna obsłuca
dogodne spłaty 83—52
408 Markham — RA 7242
L WENGER PIANO CO
Największy wybór pianin I fortepianów w Toronto
Najlepsze marki na ikładile
Pianina od 12S dolarów wzwyż
Mówimy po polsku
823 College Street — Toronto — Telefon ME 4922
19 SJ
Uwaga! Uwaga! Imigracja do Kanady Rozszerzona!
Zwróćecpireawtyf sdporonwaaidnieatnylcahmWiaasstiyeoh rokmreowcnywchtsArbiknlamjomtyaUchtwIad-e-!
Obywas??twoMk?aenclaedy'fjshkie r passzpproowrtyadziićwinzaywedto dAommeiraysktai la-co-tR
kontrakty kupna 1 sprzedaży testamenty pełnomoc- me nictwa sprawy sądowe Wykonujemy przekłady dokumentów
NpoaZNdsswakTJinmeóorćtotdewuol!ninslisuecitJęiwsstdeteuęmopunIOjaenNsEmaotjpyFstoaEtarTirIJusZnazsfkzeooarsmnBtPłaauicnuumjybreoallccPzoPioensoloocdbnfrwioóiśżclyiąeIwdsatIlnccuEihabełmjeeljilsiortKodaawcny1na9jidn2es0ler'
DOMINION THAYEL OFFICE
U3 Queen St W Toronto I Ont Tel EM 6-64-
51
Mg GRATH'S Ltd
MEBLE I PRZYRZĄDY ELEKTRYCZNE
593 Bloor St W Toronto - Tel LA 1 1 12
WIGGINS FURS
Futro Jest to towar na którym nie każdy się zna
i dlatego zalecamy ostrożność i radzimy przed ku-pnem
porównać gatunek fason a przede wszystkim cenę
Zapraszamy do obejrzenia naszego towaru bez ładnego
zobowiązania
S68 St Clair Avc W Telefon: KE 0322
Firma nasza jest członkiem Kanadyjskiej Giełdy Futrzanej
i Bctter Business Buro
Mówimy po polsku
NA ŻĄDANIE DOGODNE SPŁATY
Motorowiec
lutego
:s
EUROPY
wprost
KANADYJSKIEGO
PORTU
HALIFAX
23wrzeinla
pefdzłernika
15 listopada
grudnia
71 Uppor WaUr Sł Maina
Maln St Man
w księgarni ' iwiąiKows- -
bezpośrednich odjazdów
w roku 1953
"STOIKHOLM" x
do Golheburga w Szwecji przez Trolleborg 1 Tort
specjalnymi wagonami bez przesiadania
WPROST DO WARSZAWY
ODJAZDY Z HALIFAX W R 1953:
27 stycznia
22
25 marca
IV
Wszystkie kabiny zewnętrzne
Tylko 2 lub 4 łóżka w kabinie
Na rok 1953 przejazd w jedną stronę minimum:
Turystyczna $195 — Klasa Ticrwsza S2J5
W iprawl kart okrętowych talłticlt tlf dt Mur podroty lub
Swedish American Linę
1ISS fhlllip Sauart Montrtal 1 PQ I Union Bank Bld- g- Calgary Alta
Chcesz piękne ksiąiki polskie — katalogu ksiąw
na lepsze powieści kupisz
D0
20
471 Wlnnlpoa
7
skąd Odra
Klasa
mleć patrz do
i