Zwilazkowiec Alliancer, February 19, 1974

              H7#KfefŁ ' "''ijfUfyiPd-i-f '#
Uj- -
w
Mft 14 "ZWIĄZKOWIEC" LUTY (February) wtorek 19 — 1W4 STR- -
Listy z Antypodów Melbourne
(Korespondencja
Wieczorem koło ósmej opu-szczam
Adelajdę Na rano znaj-duję
się w Melbourne Dystans
sześciuset mil podróż całonoc-na
ze Stanu do Stanu z Po-łudniowej
Australii do Wikto-rii
Jedzie się na wschód w}ęc
w rachubie czasu oszczędność
niewielka zyskuje się pól go-dziny
Zanim zapadnie noc za-nim
pociąg przekroczy granicz-ną
rzekę Murray jedzie się
przez piękne lasy okoliczne
Drzewa góry poprzetykąne far-mami
i pastwiskami Podróży
towarzyszy złociste słońce do
ostatnich połysków zachpdu
Zielono I jeszcze jak zielono
Przeskoczywszy wody ijurray
— przedostajemy się do Wik-torii
Liczby wyjaśniające:
2276 tysięcy kilometrów kwad-ratowych
Ludność 3217800
Wiktoria jest stanem który
przoduje w' Australijskim Com-monweal- th
W wydobyciu węg-la
brunatnego całość produkcji
Wiktorii jest wyjątkowa Tylko
Wiktoria daje australijskiemu
przemysłowi ton właśnie wę-giel
Złoto rocznie prznosi 563
kilogramów czyli 2 procent
ogójno-australijski- ej wydajnoś-ci
cennego minerału Stan roz-porządza
również kopalniami
gliny gipsu wapnia W ramach
hodowli owiec daje 307 milio-nów
sztuk Bydła rogatego na
33 miliona Mięsa daje 12000
ton Sera uzyskuje 33000 ton
Obok pszenicy obradza się jęcz-mień
owies ziemniaki I wino-rośl
Plantacje owocowych
drzew dostarczają pysznych pło-dów
Jest tytoń Sieć kolejowa
obsługuje 7000 kilometrów
Dróg kołowych Wiktoria liczy
160000 kilometrów W tym o
nawierzchni ulepszonej 90000
km
Na przytoczonym tle wyrosła
metropolia Miasto Melbourne
Rozwija się imponująco Wiel-kie
centrum ludzkie nad rzeką
Yarra u jej spływu do Zatoki
Port Phillip Najświeższe dane
podają że Melbourne liczy lud-ności
2031000 głów W roku
1851 było mieszkańców zaled-wie
39000 Obecnie obejmuje
65 procent ludności stanu Naj-większy
ośrodek przemysłowy
kraju Wyrabia rozliczne uży-teczne]
przedmioty Dysponuje
przemysłem stoczniowym! Pro-dukuje
tabor kolejowy Liczy
też w swym obrębie fabryki
przemysłu samochodowego lot-niczego
maszynowego elektro-nicznego
Rozporządza nie
mniej silnym przemysłem włó-kienniczym
odzieżowym spo-żywczym
papierniczym szklar-skim
obuwniczym Całość im-ponująco
powstała na niedaw-nym
pustkowiu Przecież ma
poza sobą rozwoju sto lat z nie-wielkim
okładem Wspaniale
świadczy o dynamizmiei rozwo-ju
i prężności młodego kraju
Atrakcją ogromną Melbour-n- e
samą w sobie jest klimat
Aura zwrotnikowa odczucie ra-czej
śródziemnomorskiej A lud-ności
przybywa Obok skrom-nych
zabudowań sprzed stule
udzieli i rezerwacji
pifth
Phone:
%r
4
Wawrzyn iec Czereśn
własna)
cia oczy cieszą wielopiętrowe
kamienice ze szkła metalu i be-tonu
Na każdym kroku uderza
kontrast pomiędzy architektu-rą
wiktoriańską a świeżą zabu-dową
użytkowości i nowoczes-ności
? nadejściem nocy roz-jaśniają
się pod Krzyżem Po-łudnia
wielobarwne neony Ko-lorów
jest przesycenie Elektr-yczności
bowiem się nie żału-je
Ruch uliczny wzmożony do
późna w noc W olbrzymim mie-ście
kursują do wszystkich za-kątków
metropolii tramwaje i
autobusy jak również kolej Z
j)unHtU przybyszowi metropolia
prezentuje śjc z najlepszej stro-ny
komunikacyjnej Yażny wę-zeł
kolejowy międzynarodowy
port lotniczy Centrum ruchu
umysłowego dla kontynentu
Rozporządza w wieńcu licznych
szkól aż trzema uniwersytetami
Najstarszy spośród nich jest
Uniwersytet Miasta Melbourne
powstały w 1853 r Kształci 15-00- 0
młodzieży studiującej Z
kolei idzie Uniwersytet imienia
Monasha założony w 1961 r
Rozporządza liczbą studentów
12400 Najmłodszy Uniwersytet
Latrobe istnieje od 1967 r Li-czy
studenckiej rzeszy 5000
Największy polski filmowiec
współczesny prof Jerzy Toep-ht- z
"spensjonowany po roku
1968" został tu ku pożytkowi
Australii zaproszony na wykła-dy
na Uniwersytecie Latrobe
Pracuje również w Melbourne
Instytut Technologiczny powsta-ły
w roku 1883 Dziesięć lat po
nim powołano w metropolii Au-stralijski
Instytut Górnictwa i
Metalurgii
Stan Wiktoria jest ziemią ob-fitującą
w minerały Zawiera 26
minerałów Od złota i węgla
brunatnego po mangan molib-den
tungsten i uran Ojcem od-krycia
złota na tutejszym tere-nie
stał się sławny Polak Pa-weł
Edmund Strzelecki Złoto
tu znaleziono w latach pięćdzie-siątych
ubiegłego stulecia W
latach 1851 do 1857 ludność
stanu wzrosła z 77345 do 408-99- 8
osób W czasie od 1851 do
1967 r Wiktoria wyprodukowa-ła
ponad 78 milionów uncji zło-ta
czyli io proc ogólnego wy-dobycia
Australia w dalszym
ciągu gromadzi kruszec złoto-nośny
Współczesna historia Mel-bourne
sięga roku 1835 Miasto
założył Batman osadnik przyby-ły
z Tasmanii Miejscowość po
australijsku nazywała się Dooti-jal- a
Przemianowano ją wkrót-ce
na miasto Melbourne Stało
się to na cześć Lorda Melbour-ne
przywódcy whigów dwu-krotnego
premiera Wielkiej
Brytanii nauczyciela królowej
Wiktorii w sztuce rządzenia
Człowiek zamieszkiwał tę zie-mię
od czasów niepamiętnych
Starzy Australijczycy znaleźli
się w tych kątach bardzo daw-no
przed 10000 lat Znaleziono
tutaj kopalne szczątki ludzkie
Są dane określające owe kości
na 31000 lat Jeśli zostaną one
dokona każde biuro podróży
ffi
WABIĄCA CZAREM WIEKÓW
TĘTNIĄCĄ WSPÓŁCZESNOŚCIĄ
Kraina Lechitów Łużyczan Polan Słowian siedziba
Piastów i Jagiellonów kolebka starodawnych' grodów chra-mów
zamków i świątyń Niektóre z nich przetrwały po dziś
dzień czasem nadgryzione zębem czasu czasem przez czas
matoTtknięte Dawne" pałace królów' zaniki możnych staro-dawne
świątynie — otaczają dziś lekkie w kształcie budowle
2 żelbetonu" sztucznego "tworzywa czy aluminium
Sieć nowoczesnych hoteli na czele z nowym FORUM-INTE- Ri
CONTINENTAL w Warszawie i QRBIS-KASPąOW- Y wZakópa- -'
nem1— motelę gospody zajazdy ą wszystko5 z1 myślą
o wygodzie turysty
Poznaj w 'tym rok"unajćiękawsze miasta i zabytki na szlaką
Polski Wielowiekowej i Polski Współczesnej
TRĄVELQFFICE'
Awenue
York City NY 1 0036
'" (212) 524~-M5- 2
Infonnacii
POUSH
500
liBwsi New
r--
' -
iewshi
"Mm 16
naukowo potwierdzone będzie
to dla badaczy najstarsza kopa-lina
człowieka z dotychczas zna-nych
Odnosi sic rzecz cała do
czasów najdawniejszych Z now-S7- ei
historii — w latach 1901-192- 7
— Melbourne było stolica
Commonwealthu zanim nie zbu
dowano Canberry W roku 1956
Melbourne gościło Igrzyska O-limpijs-kie
Corocznie odbywa
się tutaj znany powszechnie
międzynarodowy festiwal fil-mów
fabularnych
Pośród miejscowej społeczno-ści
w Stanie Wiktoria zamiesz-kuje
jakieś 7000 Australijczy-ków
polskiego pochodzenia W
Wiktorii istnieją silne środowi-ska
SPK a nawet centralny oś-rodek
kombatancki promieniu-je
z Melbourne Wychodzi tutaj
jako jedno z dwu czołowych
pism polskich na kontynencie
"Tygodnik Polski" pod redak-cją
p Romana Gronowskiego
Wybitnymi przedstawicielami
miejscowej kolonii polskiej są
moi gospodarze państwo Bar-bara
i Andrzej Chciukowie Pra-cują
na niwie szkolnictwa Z
okien ich mieszkania w St Kil-d- a
obserwuję nieznany mi u-przed- nio
Stan Wiktoria i poz-naję
zarysy metropolii milio-nowego
miasta Melbourne
W moich doznaniach Mel-bourne
rysuje się jako wielki
ruchliwy niezmiernie ciekawy
ośrodek Ogniskuje się w jego
obrębie szeroką falą życie spo-łeczne
przemysłowe i kultural-ne
Wnioski wyciągam z moich
obserwacji Na 40 Kongres Eu-charystyczny
przybyła rzesza ka-tolików
z szerokiego świata Po-lakom
przewodził Arcybiskup
Metropolita Krakowski ks kar-dynał
Karol Wojtyła Odbywa-jące
się w tym samym czasie
polskie uroczystości Koperni-kowskie
skupiły najszersze ma-sy
polskie Przemawiał na nich
premier Commonwealthu Whit-la- m
Wśród gospodarzy zasiadał
prof Jerzy Zubrzycki z Uniwer-sytetu
Narodowego w Canber-ra
Polacy zaprezentowali cały
szereg imprez jak wystawa
sztuki filatelistyczna chóry i
tańce Katalog ekspozycji wpro-wadza
z ramienia Polskiego
Klubu Techników prof JBia-łowiejs- ki
prezes "Polish Tech-nic- al
and Professional Club in
Melbourne"
Świadczy to że polskie śro-dowisko
w metropolii osiągnę-ło
stan wybitnej organizacji i
świeci przykładem dla Wiktorii
i kontynentu Centralne życie
Polaków ogniskuje się raczej w
Sydney NSW do czego przej-dziemy
z kolei Lecz Wiktoria
jest bastionem samym w sobie
Niemniej należy wzmiankować
że w Australii mamy jakieś 47
Domów Polskich W Melbourne
funkcjonuje między innymi
Dom Dziecka pod zarządem
Sióstr Zmartwychwstanek Ma-my
bursę szkołę klasztor Ist-nieje
Dom Sodalicyjny w Rich-mond
Dom Polski w City
Spółdzielnia sale teatralne
klub Dom Milenijny z salą tea-tralną
na 600 osób Związki Po-laków
na przedmieściach rozpo-rządzają
klubami w Dandenong
Clayton Richmond Newport
Ośrodek w Fotscray prowadzi
trzy klasy ze szkołą dla nauki
języka polskiego rozporządza-dzają- c
całkowitym wyposaże-niem
szkolnym Dom Milenijny
ma doskonały chór polski w si-le
60 głosów Godne to jest
szczególnego podkreślenia i za-notowania
Od spraw polskich przecho-dząc
'do ogólnych trzeba zazna-czyć
że Stan Wiktoria rozwija
się pod znakiem dynamicznego
postępu Pamiętajmy że Aust-ralia
w swoim rozwoju ma rzad-ką
gdzie indziej do zanotowania
dynamikę Metropolia Melbour-ne
nie tak znów dawno bo w
roku 1937 liczyła ludności
1865557 Niewątpliwie stały
wysiłek ludności jest siłą napę-dową
rozwoju Jest zaczynem
ekspansji W tym wysiłku jest
i pokaźnywkład Polaków Ro-dacy
na" ten rozległy kontynent
przybyli w znanych okolicznoś-ciach
powojennych kiedy od-mówiono
Polsce prawa do wol-ności
i niepodległość zostawia-jąc_prz- y
tym formalne akcesom
ria
t
Stan Wiktoria jest tylko jed-nym
z przykładów życia Pola-ków
pozą Krajem Wiktoria jak
wiadomo jest stanem zasobnym
pracowitym Ziemia zaopatrzona"
jest ponad zwykłą miarę w
skarby naturalne zaś zbiorem
płodów rolnych" imponuje A w
tym "łyszysttóm 1 oczywiście przy-kładnie
udział "biorą Polacy W-Wiktori- i1 fjak i weo wszystkich
Stanach australijskich Polacy
"są wybitnie' zawodowo czynni
"dobrze" pracują są życiowo do
brze ustaleni chwalebnie repre-zentują
bez reszty nasze komba-tanckie
środowisko
Wprawdzie w nowoczesne ży-cic
Wiktoria weszła stosunkowo
niedawno bo dopiero na prze-łomie
dziewiętnastego stulecia
ale już może się poszczycić 0-siagnię-ciami
nie byle jakimi
Oczywiście trzon ludności Sta-nu
stanowią potomkowie em-igrantów
przybyłych ze starej
Europy Ważne jest stwierdze-nie
że wśród nich znalazl sio
i rzesze polskie
Według prof Edmunda D
Gilla bardzo dawno tysiące lat
tomu żył na wulkanicznej i tru
dnej do egzystencji ziemi czło-wiek
pierwotny Musimy uświa-domić
sobie że tu chodzi o nie-bagatelne
wzmianki w czasie
10000 lat wstecz
A dziś w kompletnie zmie-nionych
okolicznościach tętni
nowoczesnym życiem milionowa
metropolia Melbourne Ma ona
za sobą niespełna dwieście lat
istnienia Mieszkańcy przby-sz- e
z zewnątrz zbudowali tu
wielki ośrodek przemysłowy W
aspektach dzisiejszego życia od-grywają
dość ważną rolę spra-wy
kulturalne Trzeba wszystkie
z tym związane fakty uwypuk-lić
A przecież ów niewątpliwe
go znaczenia fakt nie ma nic
wspólnego z romansem Lady
Karoliny Lamb Melbourne z po-etą
ludowym Lordem Byronem
Są w Melbourne kina i teatry
odbywają się koncerty stoją ot-worem
dla zwiedzających mu-zea
i galerie sztuki
Na ulicach Melbourne kursu-ją
w ruchu wewnętrznym elek-tryczne
tramwaje gdzie indziej
wyrugowane bo przecież już
anachroniczne Dwa ruchliwe
dworce kolejowe wiążą wielkie
miasto ze Stanem i resztą kon-tynentu
Tu drukują się pisma
tu są otwarte dla wiernych na-wy
kościołów Każda historycz-na
pamiątka znajduje się pod
należytą opieką bo ilustruje
twarde życie pierwszych pionie-rów
osadników Naprzeciwko
dworca kolejowego "Flinders
Station" wznosi się kościół dość
znaczny rozmiarami Jest to
miejscowa katedra anglikańska
pod wezwaniem świętego Paw-ła
Z racji nazwy i charakteru
nawiązuje do episkopalnego
Londynu Zaś na wzgórzu za
Parlamentem mamy katolicka
katedrę Świętego Patryka Upa-miętnia
irlandzki i francuski
nurt w budowie Melbourne Ilu-struje
fakt że i ludność wiary
katolickiej brała udział w budo-wie
Melbourne Prezbiteriański
kościół szkocki przypomina lud-ność
szkockiego pochodzenia
jako że i Szkoci należą do bu-downiczych
Melbourne Stan
Wiktoria był kiedyś częścią ko-lonii
założonej pod nazwą No-wej
Południowej Walii W jej
skład wchodziły dziś już samo-dzielne
Stany: Tasmania
Queensland Bez mała połowa
Australii Tradycyjna kolebka
Commonwealth of Australia —
dzisiaj jednego z przodujących
krajów świata
t
O inicjatywnym okresie tu-taj
drugiej połowy dziewiętna-stego
wieku przypomina w Mel-bourne
masywna budowla ra-tusza
I Urząd Celny i Urząd
Skarbowy wiktoriańskie relik-ty
Mury najstarszej części
miasta nawiązują do niezbyt
dawnej przeszłości a przecież
szacownej Wśród owych owia-nych
tradycją reliktów znaj-dziemy
i Mennicę i Więzienie
Parlament i Teatr
Dnia 3 marca 1877 r w tea-trze
tutejszym szła opera Gou-noda
"Faust" O polorze miast
z dobrze zapowiadającą się przy-szłością
mówią nie tylko świą-tynie
cźy rezydencje władz ad
Papier Paweł jVI przyiął
ministracyjnych W Melbourne
sluż ku temu przykładem i
Ogród Botaniczny i Ogród Zoo-logiczny
Przpominają one od-twarzają
tradycję w dziale flo-ry
i fauny Geografia przecież
ulega nieustającej zmianie pod
naciskiem bieżących wymogów
W minionych tysiącach lat na
obszaize dzisiejszej stacji kole-jowej
"Spencer Road" wznosi-ła
się góra a rzeka Yarra spły-wała
do morza głębokim kanio-nem
Ogród Botaniczny i Ogród
Zoologiczn przypominają w
zmicnionch okolicznościach
jak wyglądały kiedyś tereny
na któnch rozrosła się metro-polia
Melbourne
Za to w przyszłość wybiega
Galeria Sztuki jeden z naj-wspanialszych
budnków ekspo-zcinjc- h
świata w ogóle Po-- "
trżni gmach 7e szkła i metalu
Gmach w którym zadomowiła
sip bogata kolekcja arcydzieł
malarstwa i rzeźby Tutaj obra-dował
tez 40 Kongres Eucharys-tyczny
Imponująca budowla
nowoczesna Koszt jej wyniósł
4 miliony dolarów Foyer ma
110 stóp długości a 150 stóp
szerokości Hall obejmuje 168
stóp długości 48 stóp szero-kości
01 az 45 stóp wysokości
Do budów wśród szeregu m-nc- h
mateiiałów uito i bazal-tu
z miejscowych dawno już
ugaslych wulkanów Acz do
niedawna w imponującym no-wi
m gmachu Galeria Sztuki
Stanu Wiktoria sięga począt-ków
roku 1861 Prezentuje
wciąż zwiększający się zestaw
ciekawych i ważnych eksponat-ów
ze wszystkich zakątków
świata Kolos 7-pietr-owy
500
stóp długości 200 stóp szeroko-ści
na obszarze 7 i pół akra po-wierzchni
Samej podłogi ma-my
15 akrów powierzchni!
Ekspozycją najnowszej histo-rii
kraju stała się świetna bu-dowla:
Shrine of Rcmembran-c- e
Spośród uczestników pierw-szej
wojny światowej pochodzą-cych
z Australii 90000 nie po-wróciło
do domów Z walk dru-giej
wojny ze Stanu Wiktoria
nie powróciło 6000 żołnierzy
Ich ofiarę śmierci wojennej u-pamię- tnia
monumentalna bu-dowla
w stylu klasycznym Jest
to mauzoleum dla uczczenia po-ległych
na polu chwały żołnie-ż- y
Anzaku Żołnierzy którzy
byli towarzyszami broni na róż-nych
pobojowiskach frontach i
polskich kombatantów
Zamknijmy nasz szkic nawią-zaniem
do "Como" Jest to po-łożona
nad rzeką Yarra rezy-dencja
rodzinna Zbudowano ją
w wieku XIX Dzisiaj stanowi
własność kraju a obrazuje jak
ludzie żyli i mieszkali w cza-sach
gdy powstało Melbourne
Jest to dawna rezydencja rodzi-ny
Armjtage wywodzącej się z
hrabstwa Derby w Anglii Się-ga
roku 1853
Były to czasy pierwszych
kroków osadników na konty-nencie
za oceanami Kraj był
dziewiczy i niebezpieczny Mało
zasiedlony Trzeba było dla bez-pieczeństwa
spać z bronią pod
głową Zdarzały się wypadki że
ludność tubylcza odbywała opo-dal
własne ceremonie Widzia-no
z okien rezydencji australij-skiej
"corroboree" które było
aktem kanibalizmu podczas
którego zjadano dziecko!
Działo się to w dzisiejszym
centrum Melbourne Od tego
wydarzenia minęło stulecie Ka-nibalsk- ie
obrzędy widywano z
okien rezydencji znajdującej
się nad rzeką Yarra Obecnie
rezydencja jest otwarta dla
zwiedzania przez turystów któ-rzy
odwiedzają Australię dla
rzucenia ciekawym okiem na
przeszłość i teraźniejszość
na [prywatnej audiencji min
Prelekcja Andrzeja Biernackiego
£-kej&?fT3Jfi-
~Łj Ł3'vtMiiJ?iS fe2£M329&lsAitta3
Pan Andrzej Biernacki mówi o stuleciu Polskiej Akade-mii
Umiejętności w Krakowie
prelekcji w której gość z Pol-Starani- em Fundacji im A Akademii ale bez prawa czn- - sy mówił na temat jak Polacy
oraz Stowarzyszę- - nej w niej pracy naukowej bez przed XIJC
nia Techników Polskich w po prawa publikowania swoich wieku Zacytował przy tym sze-niedział- ek
bm w SPK prac a jedynie na reg niezmiernie au-odby- ła
się przybiło- - tentycznych dokumentów kto- -
go na krótką wizytę do Toron
to p Andrzeja Biernackiego hi-storyka
nauk oraz członka Pol-skiego
Pen-Club- u Mówił o stu-leciu
Polskiej Akademii Umie-jętności
w Krakowie Po zagaje-niu
wieczoru przez inż II Woj-nickiego
sekretarza Stowarzy-szenia
Techników Prelegenta
wprowadził i przedstawił zebra-ni
m inż W Krajewski
Prelegent rozpoczął od omó-wienia
pracy widawniczej PAN
której pismo "Organon" reda-gowane
w kilku jęzikach posia-da
współpracowników na całym
świecie Następnie przypomniał
że Po'ska Akademia Umiejętno-ści
w Krakowie powstała dekre-tem
cesarza Franciszka Józefa
I który pismem odręcznym z
1871 r nakazał zamienić Kia-kowski- e
Towarzystwo Naukowe
na Akademie Umiejętności
Jakkolwiek siedzibą jej bił
Kraków obejmowała ona swim
naukowym zasięgiem i pozostałe
dwa zabori: rosyjski i pruski a
nawet wciągnęła do współpracy
po'skich uczonych i pisarzy
znajdującich się zagranicą (np JI Kraszewski który przeby-wał
wówczas w Dreźnie)
Olbrzymi majątek tej instyu-cj- i
po pierwszej wojnie świato-wej
został niemalże kompletnie
zrujnowany W latach dwudzie-stolecia
międzywojennego mato
ria'nie Polska Akademia Umie-jętności
stanęła znów na trwa-li
eh podstawach do czego przy-czyniły
się w dużej mierze sub-wencje
rządu oraz zapisy i ofia-ry
min zanis 2500000 złotych
arcks Habsburga z Żywca De-ficytowe
zawsze naukowe wy-dawnictwa
wydawane przez
PAU były tak w świecie popu-larne
że przynosiły nawet spo-ry
zysk
Po ostatniej woinie w czasie
której działalność PAU była za-wieszona
odbył się w 1948 r
II zjazd członków PAU W rok
później na kongresie odbytym
w Krakowie nastąpiło zamknię-cie
Polskiej Akademii Umiejęt-ności
i powołanie na jej miej-sce
Polskiej Akademii Nauk w
Warszawie Pierwszym aktem
nowej Akademii była likwidacja
wielce zasłużonego wydawnic-twa
Polskiego Słownika Biogra-ficznego
który dopiero w 1956
roku został wznowiony
W da'szym swym wywodzie
Prelegent omówił organizację i
członkostwo PAN-- u Dzieliło się
ono na członków zwyczajnych i
członków korespondentów Od-rębną
grupę i to dość liczbowo
poważną stanowili tzw człon-kowie
tytularni Byli to wszystko
naukowcy i wybitni profesoro-wie
czynnie zaangażowani w
pracach PAU i politycznie te-raz
przy zmienionjch warun-kach
ustrojowych i politycz-nych
PRL powołani do nowej
S Haidasza oraz icgo małżonkę
t umiiłSii&śiltiE&MSZk ŁisCiaKi
cenzurą
Na liście takich członków ti
tularnych byli wówczas min
profesorowie: Bistro_n ' Czeka- - nowski E Lipiński Pigoń 1 Ro- -
mer najwjbitniejsi jakich los
uchronił z pogromu minionej
wojny Nie zorali nigdy i w
I Polski statek-giga- nt ZSRR
Tego statku jeszcze nie ma
choć wiemy już o nim prawie
wszystko Prototypowy uniwer-salny
masowiec typu OBO o
nośności 105 tys ton O jego
rozmiarach i wadze niech świad-czy
ciężar kotła (jednego 7
trzech przewidzianych na stat-ku)
wj noszący ni mniej ni wię-cej
tylko 54 tony Długość stat-ku
— 245 m szerokość — 39 m
wysokość boczna — 22 m Sied-miopiętro- wy
dom na ćwierć ki-lometra!
Ciężar kadłuba statku
— bagatelka — 17 500 ton Śru-bę
o średnicy 66 m z sześcio-ma
skrzidłami napędzać będzie
silnik o mocy 23 200 koni me-chanicznych
W ciągu godziny
pracy silnik ten pożre 37 ton
paliwa Zasięg pływania statku
— 20 000 mil
Kolos który już za rok wy-płynie
w morze to na wskroś
nowoczesna jednostka Na przy-kład
siłownia statku — całko-wicie
zautomatyzowana Dzięki
temu nad prawidłową pracą sil-nika
i odpowiednich mechani-zmów
czuwać może w centrali
manewrowo-kontrolne- j tylko
jedna osoba Bezpośrednio ze
sterówki będzie można manew-rować
silnikiem tam bowiem
zostaną rejestrowane automa-tycznie
wszystkie rozkazy poda-wane
telegrafem maszynowym
Projektant statku mgr inż
Jan Sochaczewski pomyślał
również o załodze warunkach
jej pracy i wypoczynku Każda
z 55 osób zatrudnionych na stat-ku
ma zapewnioną wygodną
jednoosobową kabinę Wszyst-kie
pomieszczenia mieszkalne i
służbowe będą miały pełną kli-matyzację
Przed dziesięciu laty nie było
jeszcze takich statków (masow-ców
- olbrzymów) na świecie
Pierwsze pojawiły sie w 1966
roku Pływało ich wiedy zaled-w- i
W tym roku na wszys-tkich
monach i oceanach świa-ta
pływa około 140 masowców-o'brzymó- w
o łącznej nośności
144 min ton Co spowodowało
tak gwałtowny rozwój produk-cji
statków typu OBO?
Główna ich zaleta to uniwer-salność
Można nimi przewozić
równocześnie w sąsiednich ła-downiach
lub na zmianę zarów-no
ropę naftową jak rude żela-za
węgiel ziarno wszelkie su-rowce
sypkie i płynne Dzięki
temu statkowi typu OBO nigdy
nie pływają" pusto zawsze moż--
'panią'Nała!ia-- ~ '
SHHHHBHIHHHHHHBIIBHIHIHHHii
--Ą
J"j-f-? o v "fc&IMl-- jtf
żadnym charakterze do noycj
PAN powołani profesorowie: A
Krzyżanowski i Birkenmcyer
Prelegent wywodził że w
swym 100-lctni- m istnieniu Aka-demia
pracowała czynnie tylko
80 lat Jej statut nakładał na
członków bardzo duży obowią-zek
przede wszystkim pracy
naukowej i społecznej Na prze-strzeni
tych minionych lat Pol-ska
Akademia Umiejętności
wiele przeszła i doświadczyła
a'e doczekała się że na jej stu-lecie
przywrócono jej dobre
imię
Ciekawa też była druga część
Mickiewicza bronili się
11 domu tolerowani ciekawych
pre'ckcja zebraniach
dla
sześć
re należicie i ze znawstwem
eL mirtfn iJ WinrtiAi tin!n- -
działkowj zgromadził luo bo
ponad 80 osób które serdecz--
nie dziękowały p A Bicrnac- -
kiemu i organizatorom za war- -
(ościowy wykład (s)
na do nich coś zabrać Przy-czyni
im większe statki tym
tańszy jest nimi przewóz towa-rów
Dlatego nośność tych stat-ków
dochodzi i przekracza 100
tys ton
Zapotrzebowanie na te statki
w całym świecie wzrasta Ja-pończycy
budują masowce o
nośności kilkuset tysięcy ton
Przemysł okrętowi" PRL wy-chodząc
naprzeciw zapotrzebo-waniu
zdecydował budować u-niwcrs- alne
stutysięczniki całą
serię tych kolosów Zadania te-go
podjęła się Stocznia w Gdy-ni
a pierwsza koncepcja pow-stała
w biurze projektowo-konstrukcyjny- m
stoczni już w 1971
rpku Stało się to w sposób
dość niecodzienny
Gdyńska stocznia rozpoczęła
przed laty budowę drobnicow-ców
w suchym doku Najpierw
mniejsze potem 27-tysięczn-iki
pozwalały załodze stoczni zdo-bywać
niezbędne doświadczenie
do budowy statków-olbrzymóv- y
do budowy statków-olbrzymó- w
w rodzaju 55-tysięczn- ika "Mani-fest
Lipcowy" Budowa różnych
wersji tych statków trwa i roz-wija
się w dalszym ciągu Na
początku 1971 roku zapropono-wano
stoczni budowę dla ZSRR
14 masowców o nośności po 32
tys ton Wobec już budowanych
55 tysięczników oznaczało to
niepełne wykorzystanie możli-wości
stoczni! Załoga stoczni
przedstawiła kontrpropozycję
budowy masowca o nośności
105 tys ton Projekt spotkał się
w Moskwie z dużym zaintereso-waniem
Już w grudniu 1971 r
był gotowy projekt kontrakto-wy
a w pół roku później podpi-sano
kontrakt na pierwsze trzy
jednostki Rozpoczęła się budo-wa
i wyścig z czasem stał się
treścią każdego dnia stoczni
W pierwszej nołowie sierpnia
br już ponad 5 tys ton prefa-brykatów
leżało na stępce su-che- co
doku — budowa 105-ty-sieczni- ka
ruszyła Zaawansowa-ne
sa również oracenad budo-wa
trzech olbrzymich kotłów
konstrukcii mer inż Andrzeja
ZabłocHeeo Wykonuje jb Sto-cznia
Gdańska
Budową tych "sijperkotłów"
to pr7edsiew7iecie bardzo trud-ne
Ot choćby transport goto-weę- p
już kotła wymaga" uprzed-niee- o
przygotowania specjalnej
betonowej posadzki wagonu ko-leiowe- eo
na 16 kołach podwyż-szonej
bramy hali {nrzez starą
suncrkocioł nie mógłby przeje-chać)
Już w listopadzie jeden
superkocioł był gotów z Gdań-ska
do Gdyni prźenłynał na po-kładzie
stutonoweco dźwieu płv-waiace- zo
"Jurand'' Wydajność
tego sunerkotła — 40 ton pary
na godzinę
MODNY OBSZAR
TURYSTYCZNY
Coraz bardziej modnym ob-szarem
turystycznym Kanady
staje się płn-zac- h część kraju
tereny o surowym klimacie i
niemal zupełnie' bezludne Na
olbrzymim obszarze mieszka za- ledwie 20000 ludzi w większo-ści
Indian i EskimosówTurysty-ka
jest tam jednak możliwa je-dynie
w lecie bowiem w zimie
temperaturą spada do minusfso
stopni
Jest' to kraj którego nikt nie
zna pokryty wysokimi' łańcu-chami
górskimi wielkimi -je-ziorami
bez nazw rzekami któ-rymi
nikt jeszcze nie żeglowąłf
W tundrzeżyją tamHyśigce-ką-rib- u
a niedźwiedzie zaglądają
i-ipia-jo
ludzkichd: o na' jnipotew$)'Ki i domów