Zwilazkowiec Alliancer, July 01, 1981

              fr vnrW 'ty f -
fe K (-- rtnr- - -- 4rf£# -n- &+-—ji- " r ~„ Łi n-i- rjr
&
ft-- rt
rW VJł
fyto 7:c™
1) if' S & i
Lf rr- - " '--
nf 'I - iin htV- - - t- - --
1-Ł
P3 I- - -
yjry yrii 4!!ifiBsjr -- ft trfifi'""i'-n-'ifrt)'- — 'a--- - "VV-- " "t ft: r--
yw? TtrSW' łtó-r- ~ 1 m a-- - ' - " - - - v PHII -- -~i -- -- ! V Ml & m v w r ? _- 'i - j - r
I M-A'--''K- M 'iPu M 'i' v ' --
' v _ - i w- - WDDAWMIE SZYBKO '#m ima fljn ta afe 'K: 4 a vi li v c f vi " lir i Utffi w rr
i t - lrm i ł - i' j i j i i iw£ „a i j _ i PRZEKAZY PIENIĘŻNE K§P w UPCU ' SIERPNIU WIELKA ZNIŻKA CEN_ - NA KONTA WALUTOWE- - (CASH) GOTÓWKOWE Mi stavI - uTa :-
-m%J£
£P "ault htl
BONY BANKU PEKAO tylko p r z e z°RD TAUNUS ~ 0PEL kADETT - vW G0LF ~ T0V0TA C0R0LLA
PEKAO TRADING CO (CANADA) LTD 80 RICHMOND ST W STE 905 TORONTO ONT M5H 2A4 TEL (416) 363-77- 07 lub DEALERA
H
Zbigniew Farmiis
Rozsypki ciąg dalszy czy
Pewne że zbliżający się nad- -
zwyczajny IX Zjazd PZPR (U—
19 lipiec) odbędzie się w nad- -
zwyczajnej sytuacji Czy sam
będzie nadzwyczajny czy też
okaże się jak tyle innych Jiad- -
zwyczajnych i zwyczajnych zjaz- -
dów w historii komunistycznych
partii blolai wschodniego nad- -
zwyczajną szopką? Dokładnie
tego przewidzieć nie można ale
główne sprawy i siły które uja- -
wnią się na ziezdzic widoczne
sa' u wyraźnie
Na początku podkreślmy ze
IX zjazd jako zjazd partii komu-nistycznej
typu sowieckiego bę- -
dzie w wielu momentach kopią
zjazdów poprzednich Przede
wszystkim więc będzie próbo- -
wał jak najpełniej wyrazić inte--
icsy partyjnego aparatu a sze- -
rzej mówiąc nowej klasy wyży- -
skiwaczy Dalej w pełni polwicr- -
dzi marksistowsko - leninowski
charakter partii a więc w sto
sownej nowomowie wyrazi sta-nie
na straży proletariackiego
internacjonalizmu i międzyna-rodowego
socjalizmu na czele- - z
ZSRR przekonanie o nieomyl-ności
partii jako całości dog- -
rna! że komunistyczna partia
jako awangarda klasy robotni-czej
jest jedyną obiektywną
dziejową i kierowniczą siłą spo-łeczną
i ze pomimo wszystko
nastąpiło jej kolejne wzmocnie-nie
a marksizm-leniniz- m znowu
się potwierdził
Owa zmora ducha i tradycji
komunistycznej obrzędowości
zjazdowej będąc u jednych je-dynie
środkiem walki o władzę
u drugich zaś szczerą wiarą w
doktrynę z pewnością zaciemni
wiele spraw i zamażc niejedną
postawę Tym niemniej niezwy- -
kle ostro zarysowana rzeczywi- -
stość a wiec kryzys społeczno- -
gospodarczy i związane z nim
olbrzymie napięcia społeczne
stwarzają partii szansę dyskusji
uwzględniającej realia i nic
można wątpić że znajdą się de-legaci
którzy nie stracą tej
szansy Tylko czy oni nadadzą
ton IX zjazdowi?
Organizować cały IX Zjazd
PZPR będzie hasło regulacji sy-tuacji
wewnątrzpartyjnej oraz
regulacji stosunków PZPR ze
środowiskiem politycznym i do
nim że PZPR jest zjednoczona
i zwarta i że panuje nad spra- -
wami w zgodzie z sowiecką wy- -
kładnią komunistycznej doktry- -
ny Od tej strony zjazd jest rzc- -
czy wiście nadzwyczajnie ważny
Cenzura wystawiona przez
Kreml zjazdowi może zadccydo- -
wać o losach Polski co najmniej
na najbliższe lata świadomość
tego będzie utrudniała życic
wszystkim szczerym napraw- -
com PZPR i redukowała rezo
nans ich odnowiciclskich wystą-pień
Regulacja sytuacji wewnątrz-partyjnej
będzie przebiegała w
imię hasta jedności i zwartości
PZPR na trzech płaszczyznach:
a) walki frakcyjnej b) ułożenia
stosunków frakcji z szerokim
aparatem partyjnym c) ułożc- -
nia stosunków wąsKicgo kierow- -
nictwa i aparatu partyjnego z
szeregową masą partyjną
IX Zjazd PZPR będzie z pew-nością
polem ostrego starcia —
niekoniecznie jednak decydują-cego
— między frakcją twardo-głowyc- h
(Olszowski Grabski
Milewski Baryła Kociołek ża
binskl a frakcJ4 umiarkowa--
nycn (jaruzcibKi ania juar-cikows- ki
Rakowski) Dwie pozo-stałe
frakcje a więc frakcja
chwilowo bczlwarzowych wycze-kiwacz- y
i lawirantów (Moczar
Jagielski Gabrielski) czy frak-cja
odwilżaczy (Bratkowski) mo-gą
odegrać jedynie rolę języcz-ka
u wagi czy to odpowiednio
glosując czy też organizując
nacisk opinii partyjnej Znako-mitym
tego przykładem jest
list otwarty Bratkowskiego do
członków partii Oto niektóre
fragmenty: „Nasi Iwardogłowi
nie reprezentują żadnego pro
„ramu )0za koncepcja konfron- -
tacji i dezinformacji Nie obie
cują nam żadnej perspektywy
poza dramatem "Wszystko nie-mal
co robią przysparza napię-cia
i wzajemnej nieufności Dziś
próbują wciągnąć całe kierow-nictwo
partii i rząd w starcie
z całym społeczeństwem w
starcie o nieobliczalnych konse-kwencjach
próbują sprowoko-wać
społeczeństwo do zachowań
usprawiedliwiających użycie
przemocy są wśród tych ludzi
towarzysze zasiadający w naj- -
czenicm społecznym Nadrzęd- - wyższych instancjach naszej par-ną
zasadą podjęcia prób owej lii wspomagani przez krąg to-rcgula-cji
będzie wykazanie par-- --warzyszy skupiony wokół war-ti- i
sowieckiej i jej najzagorzal- - szawskicj instancji partyjnej a
szym odnogom w bloku wschód- - także przez różnych innych lu- -
Zaoszczędź dokonaj
rezerwacji już dziś!!!
PRZELOTY CZARTEROWE
NAJTANIEJ BEZPOŚREDNIO
TORONTO — VANCOUVER od $26900
TORONTO — CALAGRY od $22900
TORONTO — EDMONTON od $22900
PRZELOTY CZARTEROWE BEZPOŚREDNIO
TORONTO — WARSZAWA — TORONTO od $77500
SZEROKI WYBÓR W TURACH PO KANADZffi USA
FLORYDA MEXICO HAWAJE WYSPY KARAIBSKIE
PODRÓŻE MORSKIE — „CRUISES"
BLIŻSZYCH INFORMACJI UDZIELA
PAC TRAVEL & TOURS LTD
1640 BLOOR SRTREET WEST
TORONTO ONTARIO
M6P 4A8
Tel 531-444- 4 lub 532-332- 6
DOGODNA KOMUNIKACJA DO STACJI KEELE
BEZPŁATNE PARKOWANIE
45W
"~%5§&&&Z5G(5Z58S&S3Z5SSS&SS =
POLSKA W'thePHARMACY
APTEKA ma SHOPPE
Właściciele: Andr7cj Musiał Krystyna Musiał-Tyndo- rf
177 Roncesvalles Ave Toronto Ónl Tel 536-211- 6
(naprzeciw nowej Credit Union)
DUAr WYBÓR KOSMETYKÓW CENY KONKURENCYJNE
Recepty Blue Cross Green Shield DVA
REALIZUJEM RECEPTY DLA RENCISTÓW
Wysyłka leków do Polski
49-- S
wyrównanie
di aparatu władzy Sądzę że
dalsza ich obecność we wla- -
dzach partyjnych bęcUie przy--
sparzała tych samych albo jesz- -
cze gorszych napięć niż dotych- -
czasowe Mówię otwarcie: li- -
czyliśmy na tow Kanię na Bar- -
cikowskiego nic widzimy też al- -
ternatywy dla rządu gen Jaru- -
zclokiego Nic widzo innej dro- -
gi dla naszej partii Inna droga
prowadzi na 'polityczny cmen- -
tarz1
Gdyby o zwycięstwie frakcji
umiarkowanej miały zdecydo-wać
glosy delegatów sprawy
wyglądałyby dla niej korzyst-nie
Ale o wynikach rozgrywki
mozc zadecydować Moskwa Jest
w zwyczaju że w przeddzień
otwarcia licznych zjazdów PZPR
przybywa do Warszawy na spot-kanie
z I sekretarzem PZPR
ktoś z Kremla — niejednokrot-nie
sam I sekretarz KPZR Wte-dy
to ustala się ostatecznie jak
będzie wyglądało BP i kto bę-dzie
I sekretarzem Na kogo po-stawi
Moskwa? Nie zdecydują
tutaj względy doktrynalne Róż-nice
pomiędzy trakcjami w tym
aspekcie prawie nie istnieją
Moskwa zdaje sobie sprawę że
każda z frakcji gdy zajdzie po-trzeba
zagra pod jej dyktando
Niech nas nic myli list Breżnie-wa
do KC PZPR i inne sowiec
kie ataki na Kanię czy Jaruzel- -
skiego gdyż jak sądzę ataki te
dadzą się mc tyle tłumaczyć
jako poparcie twardogłowych
ile jako stwarzanie obięczy dla
przebiegu i klimatu samego
zjazdu Najważniejsze dla Mo-skwy
to nie tyle lojalne BP czy
„swój" I sekretarz a nawet
„spokojny" aparat — bo tutaj
Krcml nie musi się obawiać ile
posłuszne masy partii Dlatego
BP tez
który
mas partyjnych W tym kontek-ście
atak na Ka-nię
wzmaga jego
popularność i stwarza szan-sę
dobrych kontaktów potępio-nego
pierwszego sekretarza z
rzeszami partyjnymi a więc
dalej także szansę właściwego
oblicza całej partii Zresztą z
strony — widać tutaj
wielką perfidię — Mo-skwa
wypiera się twardogło-wych
którzy albo co dla Krem-la
jest obojętne — zostaną po-żarci
bądź też gdy rzesze partii
wyrażą swój bunt za mocno
przejmą władzę i zrobią porzą-dek
albo też w razie interwen--
=
I L~ 1S92 Bloor st'
(at
VhV
wNkFJJH9
szeregów
cji zbroincj odegrają rolę pol- -
skich Husaków
Wyniki rozgrywki frakcyjnej
pozwolą ustabilizować stosunki
między 'bp i KC a szerokim
ratom partyjnym (około
ludzi) W obecnej sytuacji
aparat ten zdaje sobie sprawę z
walki na goi ze i od lal przyzwy- -
czaionv do odeórnvch nowiazań
i wyraźnych dyrektyw z ulgą
przyjmie instrukcje zwalniające
go od męki samodzielnego my
sienią bądź miotania się pomię-dzy
sprzecznymi
mogącymi prowadzić do osobi-stej
zguby politycznej Zniknie
wówczas jego zdezorientowanie
i działanie na oślep a jedno-myślnie
działająca machina par-ty
na nic znacy ze dobrze)
będzie znowu znamionować peł-ny
stan gotowości frontowej
Chociażby w tym sensie IX
zjazd tak jak poprzednie rów
niez pod wieloma mnmi wzglę- -
darni będzie zjazdem na
rym pozycję
zajmie aparat i on rozstrzygnie
o przebiegu obrad
To jak ułożą się stosunki mię-dzy
kierownictwem i aparatem
partii a szarymi delegatami
przewidzieć najtrudniej Pizy-najmni- cj
na krótką metę gdyż
w dalszej upatru-ję
stopniowo degradowanie po-żyć
i członków spoza aparatu
Czy szeregowi delegaci PZPR
(zwłaszcza robotnicy i chłopi) —
lak jak to było na poprzednich
zjazdach gdzie byli po prostu
propagandową oprawą będą i
na IX zjeździe pozbawieni pia-w- a
decydowania i czy ich prze-mówienia
będą jak zwykle wy-prane
z ogólno- -
społecznej i ideologicznej? Czy
aparat dopuści ich do szczerych
grzecznie odczytaią na mówni-cy?
"W każdym razie jeśli znaj-dą
się delegaci rcpiczentujący
„ruch poziomy" pewne ze apa-rat
przygoluie odpór Głównie
ustami również szeiegowych
Taki był
między innymi powód powsta-nia
najpierw „Forum" katowic-kiego
a obecnie
Wykazać że ruch poziomy spo-tyka
się nie tylko ze sprzeci-wem
kierownictwa ale również
nurtów oddolnych w paitn
To ze IX ziazd ma być przede
wszystkim demonstracją wier-nopoddańst- wa
i zgrania partii
prawdopodobnie przesunie naj- -
Kreml postawi na to i tego wystąpień czy jak było po-- I
sekretarza będzie gwa- - przednio przygotuje dla nich
rantował wyższą subordynację odpowiednie wystąpienia które
brezniewowski
niesłychanie
drugiej
rosyjską
nie
Tel- -
r
apa- -
300
tys
instrukcjami
(co
któ
perspektywie
problematyki
poznańskiego
HIGH PARK TRAYEL CENTRĘ LTD
NAJWIĘKSZE POLSKIE BIURO PODRÓŻY
JERZEGO ŁUCKIEGO
533-949- 6
w' Toronł°' °nt-M6-
p ia7
Dundas Subway Station)
533-949- 7 533-841- 7 533-823- 5
BEZPOŚREDNIE CHARTERY DO WARSZAWY
ODLOTY: 10 17 LIPCA i 7 SIERPNIA Cena od $745 00
Skar)StiJi1u nlihalvj ol:ii clisijiii sio iiiltilimlist
APEX: (indyw) od 7 do 90 dni $82000 (od 1 września)
Obecnie $100400
Gwarantowane przekazy pieniężne Bez cła
Paczki żywnościowe Lekarstwa
PRZYJMUJEMY ZLECENIA OSOBIŚCIE LISTOWNIE
I WYSYŁKA NATYCHMIASTOWA
MM
uprzywilejowaną
członków-delcgató- w
TELEGFAFICZNIE
Paczka żywnościowa: Szynka polędwica wo-łowina
wieprzowina Waga około 8 iuntów
Gwarantowana dostawa Cena kanad $20 50
Obniżone ceny samochodów Fiat od US$1500
5 1 W
!lllllll!llllllll!ll!l!lllllli!!SIII!ll!ll[
NAJWIĘKSZA FIRMA WYSYŁKOWA
bardziej istotne dyskusje do ku-luarów
Kierownictwu i apara-towi
szantażującym inwazją
chyba uda się skłonić „najwścic-klcjsych- "
delegatów do nic sta-wiania
spraw na ostrzu noża
oficjalnie Ale wściekli mogą
się tym nic przejąć skoro to
om — skrzydło liberalne w par-tii
i szerokie doły wymusili na
reszcie decyzję o zjeździe w mo-mencie
przcsilcniowym i mogą
nic chcieć stracić szansy
Jakkolwiek stanic się na osi
kierownictwo i aparat — wście-kli
(na ogół zwyczajni delegaci)
podkreślmy ze IX ziazd niczego
nie zmieni na poziomic centrum
i apaiat — sera masa partyjna
Polwicrdzi i ugruntuje wyraźny
rozłam tych sił niezależnie od
tego która z frakcji przejmie
iiładę Kierownictwo i aparat
nie przetrawią odśrodkowych
akcji dołów te nic przyzwy-czają
się juz nigdy do kagańca
Regulując stosunki ze środo-wiskiem
politycznym i otocze-niem
społecznym PZPR skon-centruje
się głównie na rela-cjach:
a) z blokiem wschod- -
nim! b ' „Solidarnością" c) z
elementarna konti rewolucyjny- -
mi cl) z Kościołem Dominować
będzie zajicw nianie bloku wscho-dniego
na czele z ZSRR o lvm
że PZPR i Polska są trwałym
składnikiem komunistycznej ro-dziny
i zapewnienie że PZPR
odzyskała siły i zapanuje nad
sytuacją Dlatego stosunki na
pozostałych płaszezjznach będą
już tylko konsekwencją relacji
dominującej
W przypadku „Solidarności"
PZPR wezwie ją do zajmowania
się pracą związkową a nawet or-ganizacją
gospodarki a nie po-lityką
i zaatakuje wszystkie jej
elementy radykalne oraz kontr-rewolucyjne
wyolbrzymiając ich
siłę i znaczenie W praktyce bę-dzie
to znaczyło dalszą grę na
zwłokę wikłanie „Solidarności"
w bczicźultalowe niekończące
się rozmowy (w kwestiach for-malnych)
i organizowanie dal-szego
spadku produkcji by wre-szcie
znużyć naród i zwalić winę
na „Solidarność"
Z'iniczwykle oslrym atakiem
spotkają się siły kontrrewolu-cyjne
przy czym wystąpi stali-nowska
tendencja puchnięcia te-go
pojęcia W praktyce będzie
to znaczyło ze jak tylko nastą-pi
odpływ odnowy jako kontr-rewolucjonistę
będzie można"
okieślie każdego AV ten sposób
ziazd wyrazi że akceptuje so-wiecką
ocenę wydarzeń w Pol-sce
i dysponuje gotowymi na-rzędziami
rozprawy
Zjazd zajmie- - oficjalnie bar-dzo
kurtuazyjną i życzliwą po-stawę
wobec Kościoła i podkie-ślają- c
opinie ze na polskiej zie-mi
jest dość miejsca dla każde-go
patnoty będzie zadał od nie-go
nakłaniania wiernych do od
dania Bogu co boskie a partii co
pailyjne Do czasu ostatecznego
ustabihzowania sytuacji partia
pójdzie na dalekie ustępstwa
wobec Kościoła by w świetle
tjch koncesji wyciszać gniew
społeczny w obronie fortelów o
tępionej „Solidarności" i bcz-paidono- wo
niszczonych elemen-tów
kontrrew olucyjnych
Rzeczywiste atuty które przed-staw
i zjazd będą mizerne Po
raz któryś komuniści nic mo-gąc
oddziaływać na rzeczywi-stość
zgodnie z zamierzeniami
uciekną się do swojskiei taktyki
kształtowania wyobraeń o rzc- -
czywistości czyli budowania hi- -
storycznego fałszu Figiel któ-ry
sprawiła historia polega na
tym ze sami mogą wreszcie
okazać się lcdną z głównych
oliar lak hołubionej przez nich
broni
=Z=Z~ 5i5i zzz
j=
811 Queen Street West Toionto Ont M6I IGI — Tel 364-557- 4 364-574- 2
UWAGA! UWAGA!
WIELKA OKAZJA!
OBNIŻKA CEN SAMOCHODÓW
Tjlko na dwa miesiące od 1 lipca 1981 r
Stara cena Nowa cena
FIAT 12Gp STANDARD US$1700 00 US$150000
FIAT 125p STANDARD US $2900 00 US $250000
POLONEZ STANDARD US$3500 00 US$3000 00
ZASTAVA HOOp US$290000 US$2500 00
LADA 21061 US$365000 US$3100 00
DACIA US $3050 00 US $270000
Ponadto mamy w sprzedaży następujące samochody:
FORD TAUNUS OPEL KADETT VW GOLF TOYOTA COROLLA RENAULT
Dodatkowych informacji udzielamy na żądanie
ZAMÓWIENIA PRZYJMUJEMY OSOBIŚCIE LISTOWNIE LUB TELEFONICZNIE
30 lat pracy Rej rządowa 1474936
W
Trudno jest rzetelnie porów-nać
polskich robotników obec-nie
i w okresie międzywojen-nym
ale z drugiej strony jest
to wskazane dla zrozumienia
głębokich przemian struktural- -
nych Przede wszystkim nastą-pił
bardzo duży wzrost ilościo-wy
(kilka razy) znakomicie
zwiększony udział robotników
przemysłowych spadek udziału
robotników rolnych wzrost po- -
ziomu oświatowego koncentra-cja
w dużych zakładach przemy-słowych
zanik rażącej niegdyś
różnicy poziomu zaiobków mię-dzy
poszczególnymi regionami
kraju jak również między pra-cownikami
fizycznymi i umy-słowymi
Bieda panująca w znacznej
części wsi wypychała młode po-kolenie
ehłoiJskic do miast i
tam stanowili oni sile lobocza
podatną do uległości za wszelką
cenę aby tylko uzyskać byle ja
kie zajęcie zarobkowe W tej
sytuacji zorganizowany ruch ro-botniczy
pozostawał pod nic
uslannym naciskiem niesprzyja-jących
warunków zewnętrznych
zw łaszczą w najcięższym okresie
Kryysu Kuch ten zresztą był
dość ograniczony w swoim za-sięgu
Tylko kilkanaście procent
robotników miejskich było zor-ganizowanych
w związki zawo-dowe
Między poszczególnymi odła-mami
ruchu związkowego pano
wała konkurencja o wpływ na
robotników Powodzenie prorzą-dowyc- h
związków zawodowych
zależało w dużej mierze od ko-niunktury
gospodarczej i ich
zasięg zwiększał sic w warun- -
kach pogorszenia gospodai czego światowe w szeiszym zakresie
a przy lepszej sytua- - po prostu nie było dość stano-cj- i
Ogółem te związki zależnie wisk pracy a przeludniona wieś
od koniunktury obejmowały od parła do miasta w
jednej piątej do jednej trzeciej poszukiwaniu lepszego bytu
ogółu zizeszonych związkowo Gdyby wieś miała więcej pienię-robotnikó- w
Związki o orientacji dzy wtedy otworzyłyby się we-lewicow- ej zależnie od roku sku- - wnętrzne rynki dla pizemysłu
piały od jednej trzeciej do prze- - pracującego na potrzeby we-szło
dwóch piątych zrzeszonych wnątrzkrajowc Trudno winić
związkowo robotników Chrzc-- kogokolwiek za te znaczne opóź-ścijańs- ki
ruch związkowy stano- - rozwojowe bo Polska po
wił mniejszość ale istniał roz- - prostu nie miała szansy dostać
wijał się
Jednym z istotnych proble-mów
ruchu związkowego we
wszystkich jego trzech pod-stawowych
odłamach była nie-dostateczna
aktywizacja auten-tycznych
robotników w przy-wództwie
związkowym które
pozostawało pod znacznym bez-pośredni- m
lub pośrednim wpły
wem lepiej wyrobionej politycz
nie organizacyjnie liucligcn--
eji jak również księży jeśli
idzie o chrześcijański ruch zwią- -
zkowy (obecny kardynał Wy-szyński
był jednym z czołowych
działaczy tego ruchu) Inteligen-cja
przenosiła na ruch związko-wy
swe własne interesy nie ko-niecznie
zupełnie zgodne z fak-tycznymi
interesami robotniczy-mi
Sfery rządowe były żywo za-interesowane
w ograniczeniu za-dań
robotniczych i odpowiednio
wpływały w tym właśnie duchu
na związkowy przez siebie
kontrolowany Kościół dbał o
przeciwstawienie się agitacji ko-munistycznej
(ostatnia książka
kardynała Wyszyńskiego wyda- -
na przed wojną poświęcona by
ła wykorzystywaniu polskiej in-teligencji
przez komunistów)
Komuniści i skrajni socjaliści
widzieli w ruchu związkowym
przede narzędzia do
obalenia istniejącego ustroju
Niewątpliwie najcięższym ów-czesnym
problemem robotni-czym
było znalezienie jakiejkol-wiek
pracy jeśli wziąć pod uwa-gę
że w 1933 roku co trzeci ro-botnik
był bez pracy Poza tym
panowały bardzo duzc różnice
w zarobkach robotniczych mię-dzy
poszczególnymi częściami
kraju O ile w części zachodniej
zarobki były znośne to w części
wschodniej i na znacznych poła-ciach
części środkowei zarobki
były bardzo niskie Wystarczy
wspomnieć że wg badań doko-nanych
w Warszawie Lodzi i
Zagłębiu Dąbrowskim żywność
w budżecie przeciętnej rodziny
robotniczej stanowiła niemal 60
procent Wprawdzie następne
badania dokonane pod koniec
lat trzydziestych wykazały po- -
prawe w tym względzie (na nic- -
co ponad 40%) ale należy
stwierdzić ze ogółem robotnicy
icpicj usytuowani stanowili iyx-t -
ko kilkanaście procent ogółu a
bieda zwłaszcza wśród "botni- -
WTMTm ITTTTtWmsfffmf'ffffafBij
Aleksander Matejko
PERSPEKTYWY
RUCHU ROBOTNiCZGO POLSCE
ków rolnych była bardzo rozj)o- -
wszechniona Mieszkanie i Iowa- -
ry przemyślcie pozostawały nie- -
wspolmiornie drogie w stosunku
zmniejszał
ludnościowo
niema
i
ruch
wszystkim
do żywności i iozwoj ruchu spul- -
dziclczego Ulico po części zdołał
ulżyć doli lobolniczej
Ruch związkowy mógł być w''
tych warunkach w miarę skute-czny
przede wszystkim w sto
sunku do robotników choćby
częściowo wykwalilikowanych
na których pracodawcy zależa-ło
a przy tm którzy byli sku-pieni
w większjen zakładach
pracy względnie łatwych do ob-jęcia
ich ruchem związkowym
Konkurencja między poszczegól-nymi
związkami pobudzała tio-sk- ę
działaczy związkowych o
wykazanie się realnymi osiąg-nięciami
w stosunku do masy
członkowskiej Z drugiej zaś
strony me mogli oni zajść na-zbyt
daleko w swych zadaniach
aby nic spowodonać ewentual-nego
zastąpienia swch człon-ków
przez bezrobotnych czeka-jących
za bramą labryczną na
jakiekolwiek dorywcze tym bar
dzie] stale zajęcie Mad spo- -
ro było politykowania i pakto- -
wania z pracodawcą nieraz poza
plecami zrzeszonych robotni-ków
przed którymi demonstro-wano
niezłomną postawę na po-kaz
Ułomności międzywojennego
ruchu związkowego były podyk-towane
przede wszystkim nie-korzystną
sjtuacją na rynku
pracy zwłaszcza gdy idzie o ro-botników
niewykwalifikowanych
Postęp uprzemysłowienia był
nazbit wolny w związku z trud-nością
Polski wejścia na rynki
pożyczek zagranicznych a kapi- -
lat własny pył względnie nie-wielki
w kraju bardzo zniszczo-nym
przez pierwszą wojnę świa-tową
boleśnie dotkniętym przez
światowy kryzys i nie budzącym
zaufania zachodnich kredyto-dawców
ze względu na zagroże-nie
zewnętrzne tarcia narodo-wościowe
i kryzys wewnętrznej
demokracji Zaznaczała się rów- -
n irw ii inmnirt t i'n-łwrviri-n
iw"v jwi nftoiAur1
poisKitn sicr lnicngencKO szia- -
checkich lekceważąca postawa
do cnót gospodarczych co łączj-ł- o
się z wielkim nicdoiozwojem
rodzimej przedsiębiorczości pry-watnej
tradycji miejskiej i oby-watclskoś- ci
wyrażającej się w
konkretnej pracy nic zaś w ge-stach
o charakterze głównie po-kazowym
Polskie życie robotni-cze
wiązało się przede wszyst-kim
z troską o chleb codzienny
o dach nad głową i podstawowy
byt rodziny Zycie kolektywne
robotników pozostawało zdomi-nowane
prcz inteligencję któ-ra
dyktowała oblicze polityczne
promieniowała swymi wzorami
i wartościami nic zausze naj-lepszymi
Ta drugorzędna pozycja robot-ników
w polskim społeczeństwie
bynajmniej nic zmieniła się na
lejjsze w PRL mimo znacznego
postępu industrializacji awansu
społeczno - zawodowego sporej
części warstw tradycyjnie niż-szych
jak również oficjalnej
wersji „dyktatury proletariatu"
Cóz z lego że kreowano robotni-ka
zwłaszcza zaś górnika hut-nika
i budowlańca jako socjali-stycznego
herosa skoro pra-ca
iizyczna nadal pozostała toż-sama
z poniżeniem ze wzglę-du
na ciężkie warunki pracy ni-skie
stawki zarobkowe (zwłasz-cza
w zawodach „kobiecych") a
przede wszystkim ze względu na
faktyczne pozbawienie robotni-ków
zbiorowego wpływu na ich
własną sytuację
Oficjalne związki zawodowe
spełniały az do przesilenia w
1980 r rolę całkowicie służebną
w stosunku do PZPR i faktycz- -
nie ani nic reprezentowały ani
nie broniły kolektywnego inlc- -
resu swych członków Co naj- -
wyzej bardzici uczciwi spośród
imaww„ y _ wiaM__i„wyui „i„uSi:u
czasem coś uzyskać drogą naci- -
sku pośredniego przez przeciw- -
M 51
stawianie jednego oiganu par- -
tyjno państwowego innemu or- -
ganowi i "obarczanie ich odpo- -
wiedzialnoscią za ewentualny
niekorzystny przebierg wypftd- - kow Tym właśnie sposobem
można było np uzyskać pewne
subwcncie na bhp albo pryci-szy- ć
nabyt goiliwego dyrekto-ra
państwowego przedsiębior-stwa
Szeregowi robotnicy nauczjli
się wykoizystywać jednocześnie
lozmaite kanały składania lor-malnyc- h
skarg i zażaleń robić
„sum" wokół wlasnei sprawy
i w reultacic niekiedy wręcz
zmusić wladę zwierzchnią do
pozytywnego załatwienia spra-wy
Zakładowe organy partyj-ne
i związkowe zyskały zna-czną
biegłość w tiahanm do
wpływowych posłów i dygnita-iz- y
partyjnych aby ci z kolei
poparli swym autorytetem ko-rzystne
załatwienie te p lub innej
sprawy Wszystkie te indywi-dualne
i instytucjonalne zabiegi
złożyły się razem na szeroko
lozbddowany system protekcji-n- y
w ramach któicgo ludzie
uprzywilejowani obławiali się
rozimitjmi ulgami i atrakcyj-nymi
towarami (talony na samo-chody
lid ) i)od lalszywym jiozo-re- m
dbałości o interesy lobol-nicz- e
świadomość bezsilności wobec
wszechwładnej i skorumpowa-nej
biurokracji stała się z cza-sem
powszechna Kryzys gospo-darczy
na przełomie lat siedem-dziesiątych
i osiemdziesiąt eh
zmusił władzę do znacznuh
ustępstw chyba przede wszyst-kim
dlatego ze zabrakło rezerw
któic były w 'latach wrzenia
11956 197071 i 1976 a poza tj m
nic występująca poprzednio du-ża
zależność od zachodnich kre-dytów
zmusiła przywództwo
PZPR do bardziej niz przedtem
oględnego postępowania
Polityka rządowa podczas lal
siedemdziesiątych podnoszenia
zaiobków okazała się nieskute-czna
na skutek braku pokrycia
towarowego Cóz z tego że ro
botnicy dostali więcej pieniędzy
na rękę jeśli me mich co za nic
kupić? „Twardoglowi" przywód-cy
partyjni nadal nawołują do
pracy i „porządku" ale nie dj-spon- uią
żadną realną możliwo-ścią
zaspokojenia podstawowych
potrzeb społecznych na tyle
aby zyskać masowe poparcie
Nie pozostało nic innego jak
pogodzić się z taktem że PZPR
pod poprzednim przywództwem
została doszczętnie zdyskredyto-wana
i aby jakoś ułożyć sobie
wzajemne stosunki ze społeczeń-stwem
trzeba przyłączyć się do
procesu odnowy — tym bar-dziej
ze coraz wyraźniej zazna-cza
się samodzielny ruch oddol-ny
w podstawowych organizac-jach
partyjnych zmierzający do
nowej selekcji przywództwa par-tyjnego
jego wymienialności
oraz swobody ki jtyki oddolnej
wewnątrz PZPR Zjazd PZPR
przewidziany na lipiec br jhyc-widui- e
dcmokiatyczny wybór
j)iveclstawicieli mas członkow-skich
oraz obowiązkową rotacię
osób wyłonionych do odpowie-dzialni
eh stanowisk w PZPR
Zakłada się oficjalnie lojalną
współpracę z „Solidarnością" co
w praktyce będzie oznaczać bar-dzo
gruntowne przeobrażenie
całego modelu Nowe przywódz-two
partyjno rządowe nic chce
się narazić ani Moskwie ani Za-chodowi
gdyż od obu jest uza-leżnione
Zaognienie sytuacji
wewnętrznej prowadziłoby do
nieobliczalnych konsekwencji
na które nie można sobie pozwo-lić
przy ostrości obecnego kry-zysu
gospodarczego
„Solidarność" pozostaje rów-nież
w trudnej sytuacji przede
wszystkim ze względu na małe
dotąd prawdopodobieństwo ta-kiej
poprawy gospodarczej któ-ra
umożliwiłaby zaspokojenie
bytowych jjostulatów mas robot-niczych
Juz sama rezygnacja
„Solidarności" z wysuwania w
ciągu całego bieżącego roku da-leko
idących żądań płacowo-so-cjalnyc- h
(zob Kierunki działa-nia
Związku w obecnej sytuacji
kraju tygodnik „Solidarność"
1981 r nr 3) była poważnym
ustępstwem wobec rządu budzą-cym
sprzeciwy części przywódz- -
7unn7iYmvncn Tni-n- i V ~ "- - w ~to uuiiumi przy- -
w6dcy zwłązfeowi pod naciskiem
(Dokonczenie na słr 6)