Zwilazkowiec Alliancer, December 19, 1975

              I- -
TjTyrssssłfrti tf bt
Str 24 ZWIĄZKOWIEC — wiórek 23 grudnia 1975 r Nr 102103
Mnng II " B BR nff B B g B B - — -
ftiie7n!iiv nnlski ninnier nndwodneś żesflusri
Wsrod pionierów pnduod-ne- j
żeglugi — wynalazców 1
konstruktorów — poczesne
miejsce zajmują Polacy
Pierwszym naszym rodakiem
ktor odbył spacer w mor
skich głębinach bł słynny
żeglarz a zarazem generał ar
t leni koronnej Krzysztof
Arciszewski uczestnik zbroj-nej
ekspedycji hplenderskiei
do Brazylii W czerwcu 1G36
roku Arciszewski wystąpił do
Rady Kompanii Zachodnioin-dyjskie- j
z projektem użycia
podwodnych pętani do zwal-czania
niepnryacielskich ga-leonów
Przed tm w 102")
roku odlnl wyprawo w glab
morza u brzegów holender-skich
zakończona jak to opi-sał
w liście do swego protek-toi- a
księcia Krzysztofa Radzi-wiłła)
— "bolesnym pokłu-ciem
przez iddoyyita lybę co
ja tu ptermancm zowia"
Błize informacie na temat
projektów wspomnianych pe-tard
Arciszewskiego nie do-trwały
do naszych czasów
W mrokach archiwów prze-padł)
1 ów niez pomyslv innego
polskiego wynalazcy Chodziło
tu o plany łodzi podwodnej
za pomocą której zamierzano
wykraść Tadeusza Kościuszkę
z twierdzy szliselburskiej
Łódź miała byc skonstruowa-na
według pomysłu dawnego
towarzystwa bioni Naczelnika
lekarza dywizyjnego dra 'Ja-kuba
Hoffmanna Musiał to
byc pomysł realny istnieją
bowiem domniemania ze wy-nalazek
tego polskiego lekarza
wojskowego pizeiał następnie
amen kański mechanik Ro-bert
Ful ton twórca słynnego
"Nautilusa" — pierwszego bo-jowego
okrętu podyyodnego
wypróbowanego we francu-skim
porcie Brest w 1C01
roku
Wspomniany projekt łodzi
podwodnej przedłożył dr Hof-fmann
w 1707 roku yv Rzymie
generrłowi St Cyrowi By t to
"plan statku za pomocą któ-rego
można godzinami pod
woda zostawać 1 dowolnie tam
poruszać sie" Biograf Hof-fmani- Ti
Edward Stocki pisze
w '"Polskim Słowniku Biogra- -
licznym" iz właśnie "plan ten
został przesłany Dyrektoriato
wi y Paryżu 1 byl wykonany
przez R Fultona"
Po Hoffmannie na liście
polskich pionieróyy podwodnej
żeglugi znajduje sie Stefan
Baranowski Ten specjalista w
zakresie nauk humanistycz-nych
potiafil równocześnie
zbudować kompiesor do łodzi
podwodne 1 skonstruowanej
przez Rosjanina Iwana Alek-sandrowskiego
Razem ?e
swym synem Włodzimierzem
Baranów skini skonstruoyy ał
on ponadto prawdopodobnie
yy 1876 loku łodz podwodna
0 której wiadomo jedynie ze
"była udana" — co potwier
dzają encyklopedie i słowniki
nie jKidajac jednak bliższych
informacji
Następnym z rodaków jest
Stefan Drzewiecki — rniwy-bitmeisz- y
z polskich wynalaz-co- y
morskich twórca kilku- -
dziesicciu ledzi podwodnych
a także teoretyk lotnictwa
-- ''{---'
-- ''"'''
ra?Ł luWHliT?t '—m
l!i'J
V3Wnnr-7- ł nn w 1877 roku w
Odessie "budowę jednoosobo- -
w ego wehikułu podwodnego
o napędzie nożnym W 1881
roku skonstruował podobna
4 osobowa łodz a w 1888 ro- -
ku — podwodny okręt spali- -
rowy
skiej
W drugiej połowie marca
br moskiewskie "Izwiestia"
odebrał dalekopisowa notat- -
ke od swego korespondenta starczenia mu materiałów i ro- - projektu" Po ekspertyzie ge- - jednak danymi o tej po-n- r
Białorusi botnkow neiała Bazena car rozkazał staci Nasi historycy wyrazili
"W Muzeum Państwowym
BSRR zjawił nowy bardzo
ociu--yj fuud! — miu
pieryyFZei IosyjSK'!'] iouj uu- -
wodnei ktoiej ednak nie
zbudowano Piojekt statku
podwodne :o opracował 137
lat temu więzień twierdzy pie
tropawłowskiej a następnie
szliselbuiskiej — Kazimierz
Czarnowski"
Korespondent "Izwicstu" carem odnaleźli historycy ra-poda- je
następujące dane o dzieccy w archiwach carskiej
wynalazcy piervzej w Rosji
łudzi podwodnej urodzony we
wsi Korytnica pod Mińskiem
no
no
skaany za działalność rewo- - chiw tuz przed napaścią Władze carskie ociągały się rym przedtem na mysi budo-lucyjn- ą
piacowal w wiezieniu wojsk hitlerowskich na Zwia- - jednak z wydaniem więźniowi wy lodzi podwodnej wpadł di
n id i-pal-izacią
swej idei Czai- - zek Radziecki Uszły one pozwolenia na budowę wehi- - Jakub Hoffmann po to by
nowski wyobrażał sobie iz
jego statek będzie posiadał
kształt metalowego cygara
mogącego opuścić się w głąb
toni wodnej na 20 metrów W
przedniej części łodzi przewii
dciana była wieżyczka z ilu-minatore- m
— dla obserwacji
hoiyzontu 1 czerpania świeże-go
powietrza Na zewnętrznej
stronie burty nual znajdować
się "niszczycielski aparat" —
rodzaj miny Łódź miała także
posiadać ładownie 1 kuchnię
Wynalazca przewidywał rege-nerację
powietrza yynetrzu
statku
Muzeum Państwowo Biało-ruskiej
SRR skonstruowało
model lodzi podwodnej Kazi-mierza
Czarnowskiego na pod-stawie
zachowanych doku-mentóyy
i lysunków
Znacznie wcześniej niz "Iz-yy-iesti- a"
bo yy 1964 roku ob-szerny
artykuł o Kazimierzu
Czarnowskim i jego okręcie
ped wodnym zamieściło pismo
"Racjonalizator i Izobrieta- -
tiel" Autorem publikacji byt
tlann oficer Marynarki Wo
jennei ZSRR obecnie inży-nier
jednej z lenmgradzkich
fabryk Oleg Szestichin
Szestichin zetknął się po raz
pierwszy z nazyyiskicm Kazi-mierza
Czarnowskiego yy 1941
roku y publikacji radzieckie-go
historyka techniki prof
Michała Gerneta Potem zas
poświęcił kilkanaście lat życia
na poszukiwania yv archiwach
danych o polskim wynalazcy
Bowiem fakt ze Czarnowski
byl Polakiem nie podlega
obecnie wątpliwości świadczy
o tym reprodukoyyana yy yvi- -
niecic artykułu "Racjonaliza- -
tora 1 izobnetatiela" odręczna
petycja Kazimierza Czarnoyy-skieg- o
do władz w sprayyie ze-zwolenia
na wyjazd do Wilna
"za interesjami i dla zasięg-nicni- a
rady Doktoróyy" —
skreslcna piękna kaligraficzna
polszczyzna
Dow o leni polskości szlach- -
cua spod Mmska są także
listy więźnia twierdzy piętro- -
i tiTt -
i
-
1 i 1
J" tf-C?- rt V t'
-- v -- vi A rv'0 y v z:- -
@sa
Dó nabycia w
SXL-02l- y Hej kolęda kolęda Poznańskie sło-wiki
śpiew-iij- u — W szopie we złóbcczku
Gdy się Chrystus rodzi Dzisiaj yv Betlejem
Oj maluśki maluśki Bracia patrzcie jeno
Z narodzenia Pana Cicha noc W żłobie
lcy Lulajże Jezu mu Gdy śliczna Panna
Jezus malusieńki Jasna Panna Wykonawcy
Chor Chłopięcy i Zespół Instrumentalny
Państwowej Filharmonii yv Poznaniu $400
SXL-051- 0 Kolędy i pastorałki — śpiewa Irena
Santor — Gdy się Chrystus rodzi W żłobie
leży Z narodzenia Pana Wśród nocnej ciszy
Mędrcy świata Jam jest dudka Gdy śliczna
Panna Pcijdźmy wszyscy do stajenki Anioł
pasterzom mówił Hej yv dzień narodzenia
Stoi tu lipcczka A cóż z tą dziecina Lulajże
Jezuniu ' 1 S41J0
r?-rri3r!łr?-SM!sswT3r-
J?rcwsiTi?jaj SdX?il
sie
yye
sj 1r1i1wTiiTsiWii wysa li ililti yił i-A-tS-—
Dawłowskiei oisanc nolsku
do cara Mikołaja I w których
Kaziunei-- z Czarnowski — nie
prosząc o łaskę — komuniko- -
wal o swym wynalazku 1 zobo- -
wiazwał się zbudować w cia- -
gu 40 dni mała łódź zdolna
cio prac rjauawczycn 1 uziaian
wojennjch w głębi morza a
w clagu 60 dni — okręt pod- -
wodny zbrojny w kilka dział
Wynalazca zadał jedynie do- -
Car Mikołaj I zlecił pol
skiemu więźniowi opisanie ijniu nuu wa ™ł- -
imano uu i-usjjui-iwy
uu ił- -
czoznawcy w dziedzinie tech
niki generała Baena ktoiy
nie wiedząc ze projektantem
łodzi jest więzień napisał:
"wynalazek ten przynosi
chwałę swemu twóicy"
Korespondencic więźnia z
ochrany Pierwsze dokumenty
dotyczące Czarnowskiego ojiu- -
blikowalo pismo "Krasny j Ar- -
(e polskich historyków a
Szestichin zajął się nimi po
powrocie z frontu Dotarł do
Jeżeli wierzyć statystykom
Stany Zjednoczone są najbar- -
dziej zabobonnym krajem
świata 72 Amerykanów
wykazuje skłonności do wie
rżenia w przesądy 1 wcale te
go nic ukrywa Sam gen Ei-senhower
przed rozpoczę- -
c:cm każdej większej tperaci
w czasie II wojny światowej
miał zwyczaj potrząsać ner
wowo złota moneta trzymaną
v ręce Prezydent Hardmg
kot zy stał z usług astrologa
przed pobieraniem ważniej- -
szych decyzji: podobnie po- -
stępował znany bankier Pier
point Morgan w obliczu ryzy-kownych
operacji finanso-wych
Bardzo znamienny jest fakt
że przemysł rzucający na
rynek rozmaite amulety 1 ta- -
lizmany wykazuje obroty do--
chodzące do wielu milionów
dolaróyy rocznie Kawałek
Dokończone ze str 23
— Jeżeli dogadza panu tak
to nazwać tak
— Przecież iuyyicd7Jdla pani
ze rozeszła się z mężem dlate- -
go ze on chciał zroljic z pani
swoją służącą
— Tak ale pan jest zupełnie
inny niż moj mąż bardziej yy-ro- u
miary bardziej ludzki bar
dziej młodociany Z prawdzi- -
yvą przyjemnością panu
usługiwała
Patrzała na mnie wesoła i
kusząca z -- głoyyą oparta na sple-cionych
rękach Pow lcdziałem:
— To nader interebująca pro-pozycja:
zrobimy tak: namyślę
biC i jutro rano dam pani od- -
powiedź
W lej samej chwili zadzwonił
telefon na nocnym stoliku Pod-niosła
słuchawkę i przykrywa
"Zwiqzkowcu"
lW Oni T
M6P 4A8
t?7i MhMm
teczki akt przechowywani eh
uwa- -
w Centralnym Archiwum Woj- -
skowo Historycznym ZSRK
zaopatrzonych w adnotację:
"Sprawa prośby przetrzymy- -
wanego w twierdzy st -- peter-sburskiej
szlachcica mmskie- -
go czarnowsMego o piuuie
wynalezionego przez niego
statku podwodnego"
Jakie były dalsze losy Ka- -
zlmierza Czarnowskiego jego
przenieść- - poisiuego wiezina
twierdzy pietropawłowskiej w
slojlc państwa do twierdzv
sz]se]burskleJ nacj
a(j0na
Z dokumentóyy carskiej
ochrany wynika ze w twier- -
dzy pietropawłowskiej Czar- -
nowski znalazł się w 1829 ro- -
ku w twierdzy szliselbur- -
skiej na kiótko przed wy- -
buchem Powstania Listopado- -
w ego iaa iewa szlaclicic
Koiytnicy spoizadził 12 rysun- -
kou: konstrukcjjnvch suej lo
kulu podwodnego Byc może
ta okoliczność a może wieść
o wybuchu poyytania yv Pol- -
stryczka na którym zawisł
wisielec (sznurowi takiemu
wiele osób przypisuje magicz- -
ną moc) może być źródłem
nie lada fortuny jeden cen
ty metr sznura kosztuje około
500 dclarów Jeszcze wyżej
yy cenie są łapki króliczego
samca Pewien sprytny przed- -
siębiorca z Abilene (Teksas)
zyskał sobie ostatnio pizydo- -
mek „króla króliczych ła- -
pęk-- ' rzcił on na rynek w
ciągu' jednego roku ponad
iinilion łapek sprzedał je po
20 dolarów za sztukę
Statystyki potwierdzała ze
jeśli 13 dzień miesiąca przy-pada
akurat w piątek'
ka amerykańska ponosi
straty yy yyysokości około 250
milionów dolarów Tysiące
osób powstrzymuje się bo- -
wiem tego dnia od wszelkiej
pracy yy obawie nieszczęścia
iicle sklcpóyy przedsię--
jąc jn dłonią powiedziała:
Zi!odd W baczy pan że so nic
odproyy adzę'
Oczywiście nie ma o czym
nuiyyic
Wyszedłem Lecz na schodach
zorientowałem się że zostawi-łem
kapelusz yy przedpokoju
Nie namyślając się długo za-wróciłem
wyjąłem z kieszeni
klucze od mieszkania otworzy-będ- ę
lem drzwi Kapelusz leżał na
stoliku Wkładając go usłysza
NL-039- 8 W dzień Bożego Narodzenia Gdy
się Chrystus rodzi Lulajże Jezuniu Pasterze
drzemali O gyviazdo Betlejemska Anioł pas-terzom
mówił W żłobie leży W dzień Bożego
narodzenia Wśród nocnej ciszy A cóż z tą
dzieciną Dnia jednego o północy Mizerna
cicha Przy bieżeli do Betlejem Rozkwilnęła
się lihja Bóg się rodzi Wykonawcy--: Krystyna
Szostak-Radkow- a Kazimjciz Pustclak Feliks
Raczkowski Chór mieszany
St
łem płos Dory która rozmaywa-ł- a
przez telefon: Cecylio ni-gdy
bys nic zgadła kto był u
mnie przed chwilą
Nie słuchałem dalej Wzią-łem
kapekisz wyszedłem stą-pając
na czubkach paliow ti-cli- o
zamknąłem drzwi ya sobą
Tłum ZOFIA ERNSTÓW
Albcrto Moravia
S400
't
XXL-090- 0 Kolędy pastorałki — śpiewa Irena
Sanfor Przybicżcli do Betlejem Bóg się
rodzi Jakaż to gwiazda My też pastuszkowie
Żeńżc yyołki żeń Gyiazda na yyschodzic
Do szopy hej pasterze Do Jjcllcjcmu pełni
radości Dzisiaj yy Betlejem Pasterze bieżeli-'Wita- j
gyyiazdko złota Dzień to jest dziś
wesela Oj maluśki Nic było miejsca dla
ciebie "Ach ubogi żłobie $400
Koszt przesjłki płjf ponosi amawiający Przy zakupie do wartości $2000 na
prcMlkę należy dolicjć 10% Powyżej $2000 — 5%
Do płyt wysyłanych do miejscowości w ONTARIO należy nronież doliczyć
5%-SALE- S TAX -
Zarhóyvicnia wykonuje: ' t „ P0L1SH"ALLIANCE PRESS CO LTD i" '''
--'1638Bloor Toronto Canada ♦
' r 1 '
- t -
i
'
f --- t1- -- H ft 1 t w
i
-
1
z
jeZioiem
t
a
—
7
1
gospo-da:
1
—
—
—
f
'
i
—
:
1 '
j ' - -
'
1
- --i
-
'
! m inwiw b 4 —
M- -
sce w którym nie mógł wziąć
czynnego udziału spowodował-y-
depresje wynalazcy W lip-cu
1031 reku Kazimierz Czar "SSSiS "SU
yyynalazca przeleżał w szpita-- V
lu twierdzy szliselbuiskiej a V
w 1334 roK'u Jcg0 mfe ZOstało
skreślone z rejestru w ieżnióy
Inżynier Oleg Szestichin po--
szukiw al jednak dalszych wia- -
doniosci o Kazimierzu Czar
nowskim Pragnął także wy-jaśn- ie
za co Czarnowski yytra-con- y
został do yyiezienia
Zwrócił sie wiec do Zakładu
Historii Polskiej Akademii
Nau- k- tam nie dysponowa- -
jednak przypuszczenie ze
Czarnowski mógł byc powia- -
zanv z Towarzystwem Filoma- -
tów
Drobiazgowe speianie w
archiwach Wilna 1 Mińska
także me dało rezultatów Nie-strudzony
biograf Czarnow-skiego
rozesłał vówcas listy 4 do aichiwóyy miast w których
ia czasów panowania Mikołaja
i iyh polscy zesłańcy
1 oto udało się ustalić ze
yy 1834 roku Czarnowski zo
stał zesłany do Archangrelska
— tego samego miasta w kto- -
wykiasc Tadeusza Kościuszkę
z twierdzy szliselburskiej
R Badowski
biorw zamyka swoje podwo-je
w obawie przed kradzieżą
pożarem 1 innymi bliżej nie-określony
mi kataklizmami
Są jednak 1 tacy których
zdaniem przesąd jest dziec-kiem
ciemnoty według nich
można zwalczyć zabebony
wykazując ze cyfra 13 1 pią-tek
sa dniami 1 cyframi jak
każde inne
W tym celu powstało w No
wym Jorku stowarzyszenie o
znamicnnei nazwie „Trzy na- -
stka w walce z trzynatkofo- -
bia" Inauguracja stowarzy- -
szenia nastąpiła yy piątek 13
grudnia 1964 roku w sali nr
13 na tmnastym piętrze
gmachu położonego przy 5
ulicy (co za szkoda!) Człon- -
kóyy stowarzyszenia jest oczy- -
wiście trzynastu a w!?ścicieł
lokalu z pochodzenia Grek
Nick Matsoukas nr-zpkiy-y ni
ich pod otwartym parasoluu
w otoczeniu 13 czarnych ko- -
Iow Uroczysta inauguracja
działalności stowarzyszenia
cdbyła sie przy akompama
mncie tłuczonych luster pod-czas
gdy członkowie rozsypy-wali
na lewo i prawo sól a
papierosy zapalały trzy osoby
jedna zapałką Cercmcni3 za-kończyła
się naturalnie wybo-rem
„Miss Anty trzynastki"
której wręczono trofeum w
postaci czarnego keta na tle
cyfry 13
Stowarzyszenie odnosi suk
cesy w środowiskach arty-stów
yy Hollywood 1 na Bioad
Maju gdzie utwoizyło sie
szereg fln stowarzyszenia
okładających Eie oczywiście z
13 członkoy Wałczący z pize-sadam- i
maja pełne ręce robo
ty w kraju gdzie nawet lunę
lotnicze omija 14 cyfrę 13
wstawiając zamiast niej 12a
gdze w wielu drapaczach
chmur z 12 pętra przechodzi
się bezpośrednio na 14 gdzie
w wielu hotelach me ma po- -
koju nr 13 a w wielu szpita- -
lach nie ma sal z 13 łóżkami
Idea walki z przesadami nie
jest czymś nowjm Już na po-czątku
naszego stulecia do-wódt- wo
floty brytyjskiej za-niepokojone
szerzeniem się
zabobonóyy wsrod marynaizy
z których yyielu odmawiafo
wyruszania w morze w tzw
dni pechowe postanowiło
wykazać bezzasadność przesa-doy- y
Postanowiono zbudować
ckręt rozpoczynając prace
w stoczni w niaie-- K btatKowi
przebiegałoby w jak najlep- -
szym porządku nie pe- -
wien drugorzędny szczegół:
wkrótce ik opuszczeniu por--
tu w Liyerpoolu statek yyraz
z cala załogą znikł w tajem- -
niczych okolicznościach i
wszelki ślad po nim zaginął
CICM NOC
Cirha noc święta noc
Pokój uiesic ludziom wszem
A u żłóbka Matka Swicta-Czuw- a
mile uśmiechnięta
Nad Dzieciątka snem
Cicha noc święta 'noc
Narodzony Boży Sun
Pan wszelkiego majestatu
Niesie dziś całemu światu
Odkupienie win
TAJEMNIC
W każdej wojnie działał-zai- o
nesc wywiadu pogada olbrzy 1
ma 7tirf'7nnin i clnC7nln lllnr
nnu „„ 17 rinr w ! u„wj
agent nejednokrotme więcej
jest 3rt aniżeli dywizja woj
ska
W okresje drugiej wojny
światowi) kierownictwo wy
wiadu hitlerowskiego dokła
aało weikich starań odnosne
lokowania swych agentów na
obszarze Wielkiej Brytanii
Pod ko nie j 1941 reku zastęp-ca
szefa wywiadu admnała
Canarsa geniuł LIiouhmi
postancwił wy Korzystać tę
okoliczność iz na ie terenie
znaduja się jednostki skła
dające sę z Niemców antyht
lerowców które wchodzą w
skład kerpusu liizyniciyjnegj
1 pizemycić do nich własnych
szpiegów Było to o tyle ułat
w one iz stale oddziały te za-silane
były przybywającymi
na wyspę zbiegami z rożnych
krajów opanowanych przez
Htlera — Austnako Ży
dow 1 Niemców będących al
bo przccwnikami faszyzmu
albo tez zagrożonych utrata
73cla l ra--
k
Gestapo
Otrzymawszy zgodę szefa
Lahouscn opracował dokłud
ny plan całei akcji W nnsl
jego zalczeń kilku wybianych
agentoy miało rzekomo zdc- -
zertciować z szeregów armii
niemeckiej 1 przedostać się
do Wielkiej Brytami na opa
nowanym" przez siebie ryba
ckim kutrze Z n omentem
dotarcia na miejsce rmeli oni
natychmiast zgłosić się do
władz wojskowych 1 po opo
wiedzeniu szczegółów swej
niebezpiecznej uceczkr' wy- -
razić chęć wstąpienia do tych
anty lutlercw skich oddziałów
Będąc juz w ich szeregach łat-wo
następnie mogliby zdoby-wać
odpowiednie potrzebne
wywiadowi niemieckiemu 111-lormr- cie
1 umówonymi dro-gami
przesyłać je do centrali
Abwchry
Równolegle z tym mieliby
również prowadzić rożne ak- -
cje dywersyjne 1 sabotażowe
Po drobiazgowej selekcji
Lahouscn wytyjował perw- -
szych kandydatów Jednym z
nich był Duńczyk pochodzo- -
na niemieckiego Hans Soren- -
sen pochodzący z Brazylii
Niemiec Pedro Kujiferhagcn
craz zalety duński wielbi- -
ciel faszyzmu Ole Ilansen
Pierwszy z n eh odgrywać
miał rolę podoficera 388 puł
ku strzelców alpejskich sta- -
cjoncwanego w Nerw egu
drugi marynarza zbcglego z
niemieckiego statku handlo- -
we '0 rrzeci z nci n:e mu- -
siał n c udawać pon cważ
był ołncrztm pułku SS
składa i?ccgc = ę z duńskich
ochotników Lszystow
Wy stkie przygotowania
do ziealzcwama zamierzenia
zostały ukończone w ostatnich
dnach L-top-ada
1941 roku
Cala Irojka po przeiu
pizeszkclenia dy wersy jnego
w Oslo w Norwegu przenie-siona
została do Stayanger z
ktoiego miejscowa placówka
wywiadu miała 'eh wysłać do
Wielkie) Brytanii
Wyszukano odpowiedni "do
podroży kutii rybacki wypo
sazono go naszycie do niełat-wej
pc 1 pi zez "1 I '
net iw 1 "ii 'Ccniz' ?p 'i „kradz " n: tep- - l v i'o- -
jedna zjtdncstek marynarki
wojennej cdholowała go dale
ko w morze : w-ru-ył
en w
drogę
Nie była ona łatwa — silny
sztorm i następnie wyjątkowo
gęsta mgła urudniała żeglu
gę Ostatnie 24 godziny zało-ga
kutra w cgółe nie wiedza
ła gdzie =ię znajduje 1 goy
sztorm penownie zaczął się
wzmagać 1 brzeg Szkocji nie
ukazywał sę postanowiono
zawrócić
1 Powrotu? droga do Ncrwe- -
li tiw3la kilka dni 1 nocy 1
cyjne i nazwa kutra były sta- -
rannie zamalowane ponieważ
wiedziano doskonale iz we
wszystkich poitach znajdują
sie członkowie ruchu cporu
którzy mogliby rozszyfrować
te niemieckie zamiary
Załoga kułra zameldowała
sie u doyyódcy niemieckiego
otidzialu stacjonującego na
wyspie i następnie połączyła
telefonicznie z centrala Ab- -
wehrv w Oslo Po zameldo--
yyaniu o zakończonej niepo- -
wodzeniem wyprawie wysła- -
no stamtąd specjalną jeefnost- -
kę której poyódca „zaaresz- -
tcwał-- ' ją jako rzekernych de- -
zerteróyy" Również na wszeP
ki przypadek by yyprowadzić
w błąd noryyeski ruch cporu
Po przybyciu do Oslo oka'
SROGIEJ WOJNY
sę iz kuter zmylił dregę
zamiast w kierunku Szkocji
pop!nał na otwarty Allan- - t' dctcrrjac pomiędzy Szc
(landy 1 Orkady Z dalszą
próbą puStaiioAiciiO zaczekać
ponieważ fatalna pogoda nie
wrczyla powodzenia w tym
okrese roku
międzyczasie zadecydo-wano
także zwiększyć grupę
rzekcimch dezerterów" Do-łączono
do niej pochodzącego
z Hamburga Hansa Brauna
kton iiieszkajac długi czas
w jednym z państw Ameryki
Pcłudnicwej czenił sę z oby-watelka
brytyjska 1 po prze
nesiiiiiii do Welkiej Rrytani
był w nej właścicielem duże-go
sklepu 1 ktoiy przed yyy
buchem wojny powiocil do
Neniiec Dwaj 111111 osobnicy
również bli hanibiirczykanu
Hans Mewo 1 Fritz Koch
Hansena wykluczono z grupy
ponewaz okazało mc iz jest
wyjątkowo wrażliwy na cho-lcb- ę
morska 1 ze trudno by
mu było wytrzymać ryzykow
ną podroż
Dysponuiac dużym zapa
sem czasu całą akcję przepra
cowano raz leszcze pod ka- -
t0ii zajiewnenia jej możliwie
ełkc witego bezpieczeństwa
Otrzymała ona kryptonim
Hummcr Nord ' (Północny
Krab") 1 drobiazgoyyo nauczo
no wszystkich członków ekniy
co i iaxi maja mowie wt1a1cizom
brytyjskim w czase przęsłu
chan a po wylądowaniu na
wyspie Sorenscna wcielono
do 388 pułku stojącego w
Oslo by dokładnie zapoznał
sie z warunkami służby w
rum poznał doyyódcóyy ich
nazwiska lip Kupferhagen
uchodzący za marynarza za-rkiętowr- rn
zestal na jednost-ce
kursującci pomiędzy Oslo
1 Iubcka w tym samym celu
Braun zas został przydzielo-ny
w clnrakterze urzędnika
do komendy garnizonu w Oslo
z poleceniem dyskretnego
dawania tam do zrozumienia
ze za'ujc swego powrotu z
Wielkiej Brytanii do Niemiec
Koch 1 Mewę weszli w skład
jedne) z jednostek morskiego
lotnictwa 1 polecono im doko-nać
kiadzezy własności woj-skowej
co miało usprawiedli-wić
ich dezeicic w obawie
przed sądem polowym
Filia Abwchry znajdująca
sc w Bergen otrzymała pole- -
cenie wytypowania cdpowicd- -
111CR° utia na którym bie
gowie" mogliby wyruszyć w
pociroz cio nieikiei iryiann
nsiauvu iusiaiu uiouiku
w o wykonane 1 26 kwietnia
1!42 roku członków e ekipy
byli gotowi do ucieczki"
L brani byli w cywilne gaini-tui- y
pod ktoiynu mich na
sobie munduiy Szczegóło-wych
lrstrukcj udzcll im
kierownik placówki wy wiaJu
Hj-uptma-n
Kobhchke Silnik
kutra Luna ' na którym mie-li
odpłynąć mał byc ostatecz
nie przejrzany przpz meclia
nka po opanowaniu go przez
zbiegów" Nie chciano tym
rdzeni dawać go im do thsjK
zycu 1 w i7eczywstGiCi mieli
U oni opanować o opusce-m- u
go w poicie prze jego
właściciela 1 załogo Miało to
r ' c o'coło północy
'Iymeza"em jednak yyy ink
iv t nudności ponieważ witaści
cel 1 jego syn nie wychodzili ri l"-'c- g
1 wyglądało na to iz
v" a zamar na nim przeno-cować
W lezultacie wysłano na
pokład Luny" Kupferhage- -
na Wziął on ze seba butelkę
(ir-r-T-i woaki cicprayyionej śrdkcm na:ennym 1 wszedł
na pokł"! kuli- - po przerzu
eony 111 liapie Włascciclowi
oświadczył iż szuka swego
pry wciela z którym popijał
1 który rzekomo miał -- 'e udać
na pckłd Luny" Odżywi
scie udawał mocno poticliinic- -
„Lunę"
Gdy właściciel kutra po
wiedział ze nie zna żadnego
Chrishansena Kupferhagen
wyciągnął z kieszeni butelkę
i zaproponował mu i jego sy
nowi yyynicio uaru kieliszków
zapewniając ich ze przy lacicl
jego z pewnością rychło na
dojdzie Obaj Norwegowie nie
byli od tego Po-pa- ru kiclisz
kach starszy z nich zasnął
nlodszy-jcdna- k nic W mię- -
ŚWIATOWEJ
Sprawa skomplikowała się
ponewaz mechanik nie był w
stanie uruchomić silnika rod
grozą wymierzonej lufy Kup
ferhagen kazał to uczynić
Norwegowi Gdy w końcu
silnik zaskocz) ł odwiązano
cumy 1 kuter w yszedl z portu
Zbiegowie" nie wiedzieli
jednak co mają źrebic z nad
programowymi pasażerami —
właścicielem kutra słodko
śpiącym oraz jego synem W
rczultaci powiedzieli mu ze
sa dezerteiami z szeregów
Wehimachtu 1 -z- e uciekają do
Wielkiej Brytanii 1 zapropo-nowali
mu by popłynąt ra-zem
z nimi Noryyeg nie chciał
się zgodzie na to 1 poprosił by
pozwolono mu wraz z ojcem
popłynąć do brzegu niezbyt
jeszcze odległego na małej
łódce znajdującej się na po-kłaJzi-e
kutia W rezultacie
zcedzono się na to 1 po prze-transportowaniu
do łódki sta-le
śpiącego ojca Nony eg od-płynął
Jeżeli chodzi o me-dian
ka zabrał go oczekujący
w umówionym miejscu u wej-ścia
do fioidu ścigacz Kriegs-mann- ę
Całe to przejście okazało
sie korzystne — jasne było iż
cbaj Norwegowie opowiedzą
o zrabowaniu im kutra przez
aezei terów 1 ucieczka ich na-bciz- e
cech autentyczności 1
wprowadzi w błąd norweski
ruch oporu który nc omiesz
Ln nnłi fn tłi Iicł " ""'J1-""""- 1 rwiti-itr1- s mu i™ii1uu""v
tym przez radio Anglików co
yy wieiMin stopniu yypiymc
na nabranie przez nich zaufa-nia
do „dezerterów"
Podroż upłyyyała yy całkiem
dobrych warunkach Morze
było spokojne noc ciepła
silnik pracował dobrze 1 bez
zakócen Kuter posuwał się z
przeciętna szybkością około 7
węzłów na godzinę
Następnego dnia nadleciał
wodnosamolot yyyyyiadowczy
Luftwaffe któremu odpoyyic- -
dnimi umówionymi sygnała
mi załoga dała znać kim jest
1 dokąd płynie
Wkrótce po tym silnik
przestał nagle pracować Za-li
ga kutra mordowała się z
mm do wieczora yv końcu
jednak defekt znaleziono i
usunięto Gdy rrc się skoń-czyła
na horyzoncie 1 kazały
sio brzegi Szkocji Dopływali
do celu
Po dość długm żegloyyaoiiu
wydłuż mch postanowiono
h ląd cz ać u wejścia rzeki yv
nicwielkci miejscowości ry-bacl-
-cj
Mcray Firth Lądowa-n- c
na wybrzeżu nie było mo-żliwe
— dość wysoka fala roz-- b
by bez yyątpcnia kuter
na jego skałach
l una" przybiła do molo
około północy Przybycie nor-weskiego
kutra nie yyy wołało
specjalnej sensacji — yv tym
okresie sporo ich przybywało
z uciekiniera nu do Anglii Na
pokład „Luny" przybył ło-dzią
motorowa przedstawiciel
władz bezpieczeństwa 1 u-przeji-nie
powitał jej załogę
Oświadczyła mu ona iz skła-da
się z Niemców którzy zde-zerterowali
z szeregów armii
będąc zdecydowanymi yyroga-n- n
nazzinu 1 jego fuebrera
Po zajirotckołoyyaniu ze-zra- ń
przybyszóyy odwieziono
ich do placówki kcnrwywia- -
du- - 5?drc ich wstępnie prze
łuchano 1 po tym przetrans
portowano do więzenia yv
Perth Po osadzeniu każdego
w osobnej celi przebadano
indywidualnie
Mimo całkiem logicznych
zeznań przybyszóyy Anglicy
ustosunkowani byli co do
nich mocno podejrzliwie Po-rozumieli
się natychmiast z
kierownictwem nonyeskiego
1 uchu oporu który potwier-dził
fakt opanowania przez
nich kutra Wszystko niby
się zgadzało a jednak kontr- -
wywiad brytyjski był nadal
nadeirzliwy 1 nic zsodził sie
Nicmcoyy
W rczulacic wszyscy zbie-gowie
osadzeni zostali yy obo-zie
intcrnoyyanych i przeby-wali
yy nim do końca yyojny l'dało sę jedynie tylko Kup-fermano- wi
Zeznał on iż sko- -
™ 'e może siuzyc w waice
przeciwko Hitlerowi i faszyz- -
mowr pragnie jiowrócic do
cxlz:nnej Brazylii Wysłano
K° o Portugalu z której na- -
siępnie cupiynąt uo mo oe
nadano nazwę Piątek" a ka- - w końcu kuter dobił do pizy- - lonego Przyjaciel ten miał na proobę zbiegów by wcie-jjitane- m
mlanoyvajno oficera sta 111 na małej wyspie Bomb nazywać się Chnstansen i o ]JC jch do antyfaszystowskich
o nazwisku Pralek! Wszystko Oczywiście numery icjestra- - śyiadczył ze idzie właśnie-n- a oddziałóyy składających się z
gdybv
dzy czasie do pomieszczania z Janeiro
silnikiem kulra dostał się Po wylądowaniu w nim za- -
mechanik by sprawdzić jegojnieścił on w nowojorskim
stan Krzątaninę tę usłyszał „New York Herald Tribunc"
młody Norweg i postanowił ogłoszenie o umóyyicnej tre- -
sprayydzić co tam się dzieje ści z którego Abwehra dpwie- -
Gdy wstał od stołu Kupfer- - działa się iż zamierzona ak- -
hagen wyciągną pistolet i cja skończyła się niepowodzc--
kazał mu siadać z powrotem niem (r)