Zwilazkowiec Alliancer, June 01, 1981

              I
ALLIANCER
Sciui-Wcckl- y
Fublislicd in Hic Polish Languagc
cscr Moncliy md W(liiiscli
Polish Alliance Press Ltd
1638 Bloor St West
Toronto Ontario — Canada
M6P 4A8
Tel: 531-249- 1 531-249- 2 NR 42
W czwartek 28 maja o go-dzinie
5 rano czasu polskiego
zmarł w wieku lat 79 Prymas
Polski kard Stefan Wyszyń-ski
śmierć nastąpiła na sku-tek
długiej choroby raka żo-łądka
Prymas już od 6 tygodni
pic opuszcza! łóżka i z tej leż
przyczyny nic mógł wziąć u-dzi- ału
w ceremoniach Wicl-kiejnoc- y
Żałobna wieść o agonio
kard Wyszyńskiego szybko
obiegła cały świat wywołując
wszędzie szczery żal smutek
i współczucie dla Polaków
O Zmarłym mówi sic że
był człowiekiem opoką na
klórej przewodził Kościołowi
katolickiemu przez ponad 30-lcc- ic
rządów komunistycz-nych
Był rzeczywistym przy
wódeą 36-milionowe-go
kraju
w którym ze szczególnym na-sileniem
prowadzona była ak-cja
ateistyczna i zwalczano re-ligię
Kard S Wyszyński zwycię-sko
wypiowadził Kościół i je-go
wiernych z okrutnego o-kre- su
stalinowskich prześla
dowań Dożył też Zmarły ra-dosnej
chwili w której pa- - w'" pieżem został obrany "Polak
— Jego bliski przyjaciel i to-warzysz
Doczekał sic również
" i tych dni w których powstał
z dynamiczna siłą nowy ruch
robotniczy "Solidarność" a
który w zmailym Prymasie
Polski miał gorącego orędow-nika
i szczerze oddanego ob-loń- cę
Kard S Wyszyński był dla
milionów Polaków w kraju i
za granicą wzorem cnót naro-dowych
i obywatelskich Był
postacią niezmiernie wpływo-wa
Ten niezłomny Książe Koś-cioła
wicrzl iż Kościół w
Polsce jest najsilniejszym je-dynym
strażnikiem i opieku-nem
nprodu
Śmierć Prymasa Polski na-stąpiła
w 4 dni po ogłoszeniu
ladosnego komunikatu :: Rzy-mu
iż zdrowiu Ojca św nie
zagraża' więcej żadne niebez-pieczeństwo
oraz na 3 mie-siące
przed Jego 80-t- ą roczni-cą
urodzin
W poniedziałek 25 maju
papież łan Paweł II telefono-wał
i odbył z kard Wyszyń-fki- m
ostatnią w Jego życiu
5-minut-ową
rozmowę
Przed tygodniem leż i po-mimo
wyraźnego pogorszenia
sie stanu zdrowia kard S
Wyszyński otworzył jeszcze w
piątek 22 maja zwyczajna se-sję
Rady Głównej Episkopa-tu
Polski klóra zebrała się
pizy łożu chorego Pn masa
i na którą co dopiero przybył
z Rzymu arcybiskup Krako-wa
kaid Franciszek Machar-ski
Na wiadomość o zgonie
Prymasa Polski w całej Polo-nii
Kanadyjskiej zapanowała
żałoba i smutek Tego samcao
dnia w kościele św Stanisła-wa
odprawione zostido żałob-ne
nabożeństwo z udziałem
pocztów sztandarowych orga-nizacji
kombatanckich i czo-łowych
działaczy Polonii
W dniu 7 cerwca odpra-wione
także zostanie nabożeń-stwo
w kościele św Kazimie-rza
organizowane przez miej-scowy
Okręg KPK
W związku z tym żałobnym
faktem do Warszawy udała
się samolotem w piątek ul)
tygodnia 29 bm Delegacja
Polonii klóra weźmie udinl
w uroczystościach pogrzebo-wych
zmarłego Prymasa W
skład lej Delegacji weszli:
Piczcs Zarządu Gl KPK oraz
Rady Koordynacyjnej Polonii
Świata p Jan Kaszuba Sek-retarz
Gen Kongresu p Ka-zimierz
Klimaszewski b Pre-zes
Kongresu mec Włady-sław
Gertler oraz Prezes Za-rządu
Gł Związku Polaków w
Kanadzie p Henryk Lopiń-sk- i
Dowiadujemy się też żc i
Rząd Federalny wysyła
reprezentantów na uroczysto-ści
pogrzebowe
Jeśli chodzi o społeczność
polonijną to zarówno w To-ronto
jak też i we wszystkich
większych skupiskach przy-jęła
wiadomość o zgonie Pry-masa
Polski z ogromnym ża-lem
Na budynkach organiza-cyjnych
i wiciu domach wy-wieszone
zostały polskie fla-gi
do polowy masztu na znak
żałoby a w wielu witrynach
sklepowych i oknach biur wy-sławione
były portrety Zmar-łego
otorzonc kirem i przy-brane
kwiatami
W związku ze śmierci Pry-masa
poseł Jesse Flis zcłosił
na plenarnej sesji Izby Gmiiv
wniosek następującej treści:
"Prainę zwrócić u watro no-si
ów Izby Gmin w ważnej
sprawie Abv Izba Gmin wy-raziła
głęboki żal i smutek
oraz wyrazy współczucia dla
narodu polskiego i Kościoła
katolickiego w związku ze
śmiercią Prymasa Polski kar-dynała
Stefana Wyszyńskie-go
1 E kard Stefan Wyszyń-rk- i
był jednym z najwybit-niejszych
członków Episkopa-tu
Polski i jednym z najbar- -
dziej cenionych synów swego
kraju Kard Wyszyński był
wybitnym propagatorem i
obrońcą godności człowieka
Brak Jego odczujemy wszy-scy"
Winosek pos J Flisa po-party
przez pos Jana Kush-ner- a
z Calgary Izba Gmin
przyjęła i 'został on zaproto-kołowany
ii ii
Śmierć Prymasa Polski od-biła
się szerokim echom w
prasie światowej Czołowe
dzienniki zamieściły na pierw-szych
stronach obszerne wia-domości
na ten lemat uka-zały
się bardzo liczne komen-tarze
wybitnych publicystów
przedstawiające Zmarłego ja-ko
wybitną posiać naszych
czasów
Nowojorski "New York
Times" pisze: "Stefan Kardy-nał
Wyszyński Arcybiskup
Gnieznu i Warszawy i rzymsko-k-atolicki
Prymas Polski
przez trzydzieści lat walczył z
władzą świecką i odchodząc
pozostawił Kościół silniejszy
niż w przeszłości odniósł
tryumf na drodze klóra pro-wadziła
przez stalinowskie
wiezienie prześladowania
wiernych przez komunistycz-ne
próby zmuszenia Kościoła
do uległości przy pomocy
ustawodawstwa poprzez upa-dek
kolejnych zdyskredyto-wanych
pizywódców partii i
rządu W końcu rząd ateisty-czny
zmuszony został zwrócić
się do Prymasa i jego bisku-pów
o ratunek przed gnie-wem
społeczeństwa klóre
miało dość biedy i dość ko-rupcji
i nieudolności urzędni-ków"
Kardynał Wyszyński jesz-cze
w 1906 przypomniał przy-wódcom
kraju że "Po 10 wie-kach
katolicyzmu mamy pra-wo
b}ć krajem katolickim i
TORONTO — PONIEDZIAŁEK 1
nic rezygnujemy z lego pra-wa"
Sławił czoła rządowi w
1963 kiedy próbowano nie
dopuszczać młodzieży do ko-ściołów
i oświadczył: "Kiedy
obywatel przestaje się upomi-nać
o swoje prawa przestaje
być obywatelem Staje się
niewolnikiem" Rodzice po-winni
się domagać konstytu-cyjnego
prawa do wolności
religii
"New York Times" stwier-dza
że większość Polaków nie
przestała identyfikować się z
rg?
J!0
?f
t '
SMs-sf- &j tlK' fmn -- w? ?42XiX£
m w: "j
&
Kościołem jako % bastionem
obronnym przeciw potędze
sowieckiej i przeciw doktry-nerskiemu
marksizmowi-leni-nizmow- i
którym pizywódcy
moskiewscy posługiwali się
dla korzyści swego własnego
państwa
Gazeta przypomina tez bo-haterską
postawo Prymasa w ratfe vojnv i okupacji kie-dy
stal się On jednym z przy-wódców
ruchu oporu i orga-nizatorem
tajnych zgroma-dzeń
kościelnych
W styczniu 1966 kiedy wła-dze
odmówiły Mu paszportu
do Rzymu w Częstochowie w
żarliwym kazaniu na Jasnej
Górze prymas wolał: "Uderz
w pasterza a owce sie rozpro-szą
Próbowano lego często i
ze skutkiem Ale nic w Pol-sce!
W Polsce ilekroć ude-rzano
w pasterza owce jesz-cze
bardziej sic skupiały"
W ostatnich latach Prymas
występował przeciw biurokra-tom
i policji utrudniającym
praktyki religijne i procesje
nieustannie atakował posu-nięcia
władz przeciw budowie
kościołów krytykował oficjal-ne
publikacje i szkolnictwo
potępiał nieuczciwość i mar-notrawstwo
Prezulent Stanów Zjedno-czonych
Reagan w związku ze
śmiercią Prymasa Polski wy-słał
kondolencje do polskie-go
Episkopatu: "Naród ame-rykański
wraz ze mna prze-kazuje
najgłębsze kondolen-cje
w związku z odejściem
wielkiego przywódcy i wiel-kiego
syna narodu polskiego
Kardynała Wyszyńskiego"
Uroczysl ości pogrzebowe
odbyły się w niedzielę 31
maja o godzinie 5 po pnlu- -
CZERWCA (June) 1981 R
dniu czasu polskiego na Placu
Zwycięstwa w Warzawie
Nie wystarczy powiedzieć
że odszedł wielki książę Koś-cioła
wielki Tolak wieloletni
Piymas to tylko bowiem ty-tuły
różnych prac nagłówki
poszczególnych rozdziałów
Ukazało się już wprawdzie
kilka monografii kard Wy-szyńskiego
ale są zaledwie
fkiomnym zarysem szkicują
tylko ogrom jego pracy Nam
nic trzeba jednak naukowych
ł£i
dzieł by zrozumieć i ocenić
czym był dla Polski zmaily
Piymas Zresztą nie tylko Po-lacy
to wiedzą gdyż należał
do najbaulzicj znanych osobi-stości
Kościoła był niekwes-tionowanym
moralnym piży-wódc- ą
narodu polskiego
Urodził się 3 siei pnia 1901
loku w Zuzeli powiat Ostrów
Mazowiecki Szkolę średnią i
seminarium duchowne ukoń-czył
we Włocławku gdzie leż
w 23 rocznicę swoich uiodin
został wyświęcony na kapła-na
Władze duchowne skiero-wały
go na dalsze studia teo-logiczne
na KUL a następnie
do Kzymu gdzie uzyskał dok-- l
o rat prawa kanonicznego Po
studiach wraca do Włocławka
na stanowisko prołesora nauk
społecznych w seminarium
du liownym Jednocześnie
i opoczyna współpracę z cza-sopismem
"Ateneum Kapłań-skie"
by nieco później zostać
jego redaktorem
Jako miody kapłan zaintc-lcsow- al
się problematyką
społeczną i nawiązał kontakt
z różnymi odpowiednimi ka-tolickimi
organizacjami zapo-znał
się z robotniczymi związ-kami
zawodów} mi znalazł się
w gronie duchownych pracu-jących
aktywnie społecznie w
ramach Akcji Katolickiej
Dlatego właśnie podczas oku-pacji
zagrożony aresztowa-niem
prowadził konspiracyj-ny
żywot przenosząc się z
miejsca na miejsce Działał na
Lubclszczyźnie w Warszawie
i w okolicy
Po zakończeniu działań wo-jennych
zoslal mianowany
ickloicm swojej macierzystej
uczelni to jest seminarium
we Włocławku ale już po kil-ku
miesiącach wypadło mu
opuścić ją W marcu 1946 r
mianowany został biskupem
lubelskim Na tej diecezji po-został
tylko dwa lala gdyż w
Cena egzemplarza 351
listopadzie 1940 r — po
śmierci ks kardynała Hlonda
prymasa mianowany został
arcybiskupem gnieźnieńskim
i warszawskim a tym samym
Prymasem
Kiedy objął diecezję lubel-ską
w 1946 r i zaledwie w
dwa lata później stanął na
czele Episkopatu sytuacja w
Polsce niewiele odbiegała od
wojennej Różniła sję tylko
tym iż nic była okupowana
przez wojska obce że nie 'by-ło
bombardowań masowych
łapanek ulicznych i rozstrze-liwań
zakładników Działały
jednak jakieś bandy szalał
terror aresztowano działaczy
Podziemia żołrfdrzy i dowód-ców
AK licznych oficerów
Hói7v powrócili z niewoli lub
z Wielkiej Brytanii Kraj był
zniszczony brakło dosłownie
wszystkiego a trzeba było za-gospodarować
nowe tereny
— Ziemie Zachodnie uplaso-wać
ludność która opuściła
miasta i wsie które zagarnął
ZSRR Wiązały sie z tym oczy- -
wiście i bardzo trudne prob-lemy
opieki duchowej orga-nizacji
c3lcgo życia religijne-go
w państwie o ustroju ko-munistycznym
proklamują-- "
cym program matcrialistycz-n- y
i antyieligijny
Stanął na czele Episkopatu
kiedy niemal wszystko było
jeszcze w stanie płynnym a
skrajności występowały wszę-dzie
Prymas uznał iż najważ-niejsza
jest wieloraka akcja
zmierzająca do opanowania
sytuacji uspokojenia nastro-jów
Nie miał złudzeń jeśli
chodzi o nowych władców nie
ulegał złudnym zagranicznym
ocenom i w po°zuciu odno-wiedriflnoś- ci
za losy Kościoła
w Polsce wszczął rozmowy z
i zadem PRL celem uregulo-wania
wzajemnych stosun-ków
Miały one na celu za-bezpieczenie
tego co pozosta-ło
po dotychczasowych bez-względnych
akcjach admini-stracji
państwowej W wyni-ku
długich rozmów zawarte
zostało dnia 14 kwietnia 19"0
r porozumienie miedzy Epls-konate- m
a 'rządem PRL Na
podstawie lego Porozumienia
— stworzyło ono platfoimę
c'la stałej wymiany zdań —
Kościół zachował szereg za-sadniczych
praw dotycz15 -- vch
wewnętrznej organizacji i ży-cia
religijnego Nie było W
przeszkód w odbudowie koś-ciołów
I na tym właściwie
wyczerpały się pozytywy Po-rozumienia
Władze państwowe bowiem
wykorzystały owe oficjalno
odprężenie dla akcji podmi-nowania
niszczenia Kościoła
życia religijnego Pod różny-mi
pozorami aresztowano
księży usuwano wielu z pa-rafii
stworzono dywersyjne
organizacje pscudokalolickie
w tym również "księży pa-triotów"
którzy atakowali
Episkopat Władze admini-stracyjne
unicestwiały życic
religijne a od Episkopitu do-magały
się potępienia du-chownych
skazanych prcz sa-dy
świeckie nic udostępnia-cie
mu żadnych matciiałów
dowodowych
Prymas Wyszyński nie
przestawał jednak szukać od-prężenia
powstrzymywał się
pjc tylko od głośnego publicz-nego
wystąpienia ale nawet
wobec władz PRL Zarcnso-wa- l
dopiero na dekret z dnia
i lutego' 1953 r o obsadzie
stanowisk kościelnych który
poddaje Kościół kontroli ad-ministracji
państwowej
BRATERSTWO
TOLERANCJA
OŚWIATA
Oigan
ZwiijAu Polaków w Kanadzie
W) dawany 2 razy w tygodniu
Służy całej Polonii w Kanadzie
Po ostrym proteście Epis-kopat
wystosował na ręce
Bieruta 8 maja 1953 r ob-szerny
— 36-slronico-wy
pro-test
stwierdzający iż Kościół
nie podporządkuje się temu
dekretowi że Episkopat go-tów
jest ponieść osobiste ofia- -
"Pójdziemy za głosem apo-stolskim
naszego powołania i
kaplańslńego sumienia idąc
z iceionctrznym spokojem i
śioiadomością ic do prześla-dowania
nie daliśmy naj-mniejszego
powodu że ciei-pien- ie
staje się naszym udzia-łem
nie za co innego lecz
tylko za sprawę Chrystusa i
Clirystusoioeyo Kościoła Rze-czy
Bożych na ołtarzach Ccza-- i
składać nam nie wolno
Non possumus''
W tym proteście Prymas
krytykując postępów a-- n
i e władz PRL jednocześnie
zarysował stanowisko Episko-patu
wobec nowej rzeczywis-tości
Z tej linii nie szedł
Bezpośrednim następstwem
pioteslu było aresztowanie i
wywiezienie Prymasa nocą z
25 na 26 września 1953 r
Wypadki z października
1956 r„ powrót do władzy 'Go-mułki
pociągnęły za sobą
zwolnienie Prymasa oraz kil-ku
aresztowanych biskupów i
księży wstrzymanie ingeien-cj- i
władz administracyjnych
w organizacje Kościoła Kar-dynał
Wyszyński — do kole-gium
kardynalskiego został
powołany przez Piusa XII na
konsjstoizu z 12 stycznia
1953 r — przystąpił po po-wrocie
do odbudowy Kościo-ła
naprawienia zła wy i żądzo-neg- o
przez ostatnie lata
Rozpoczął się również
okres jego żmudnej codzien-nej
walki z przeciwnościami
na jakie napotyka! Kościół
bo lata rządów Gomułki po-dobnie
zresztą jak i jego -n-astępcy
nie oznaczały iż zosta-wiono
Kościołowi pełna swo-bodę
działania spełniania je-go
zadań Prymas slawał jed-nak
w obronie nie tylko praw
leligijnych wolnośu sumie-nia
ale jak najszcizj pojętej
GODNOŚCI LUDZKIEJ" Z
jednej strony uwypuklał na-uczał
i bronił piaw jednostki
— każdej — a z drugiej mó-wił
p obowiązkach — wszyst-kich
— wobec społeczeństwa
narodu i państwa Protesto-wał
głośno przeciwko krzyw-dom
i nicprawościom piętno-wał
władze państwowe nie-ustraszenie
bronił praw ludz-kich
nic cofa! sie przed żad-nymi
groźbami Był szermic-lze- m
swobód 'obywatelskich
praw i godności cłowieln
Stal sic sumieniem narodu
Nikt przed nim nic posiadał
takiego autorytetu w Polsce
Był prawdziwym w pełnym
lego słowa znaczeniu władcą
dusz narodu polskiego
Doż}l okresu kiedy władza
pnistwowa PRL przywódcy
jej materialistycznej anlyre-ligijn- ei
paitii prosili go o po-moc
Tak radykalnie bowiem
zmieniła się sytuacja Był mę-żem
opatrznościowym dla
Polski Buizliwy okres w któ-ij- m
stanął na czele Episkopa-tu
umocni! go t}lko w dalszej
pracy uwieńczonej ogromnym
sukcesem
1'MHij'r Bo(jv to znacri
yluzyć Pniwdzie'' — powie-dział
4 maja 1958 r na Jasnej
Górze a na swoim herbie bis-kupim
umieścił słowa: Soli
Deo — Tylko fioyu
Wypełniał wiernie te sło-wa
I