Zwilazkowiec Alliancer, December 16, 1967

              W Ł
e "aejnŁt % ł i Acw-j-rcjr- a a- - r'vt_'- - --łitj c i: itt" r=n-ru'inf-'TT- vv w ---
_=t_ ' i --—łwv „ w ''ttrfiisrfWTiłj "iiłs-iir- n -[- - --w Jifiyt? -- i r j i4rv -„-
-— j- - j™rr-- T- j- - JwŁr: _--
_- ij'frjŁi i j ?łjci wistK-- i ? _ —i:t&iv " --B-wtwi&-
t-iii-ffłłi ojit wa-swtł-Err-łrfJ-
1 ri'Ai"")WK)rfTr- - lj -- ti'srt"J'włJMiaiL''iajvnŁ4VCTr- w-nA-r'jłfj-
!i j_ "t7LłłiiK_w_'Ty'r'MAJrtr5i5PwJ'TiJJV-fjirL'M'lA- i
&'&'
i3 I1" 'fcfiSi 1 kJffi
MraIpii WAiwiiiłuZ1fjWJW m mrtT---jJ-zi-- nrrj felfelMS§§ STR'f15fftff#-- P — mirriMrmmmh&
3& - mi -- ix"
J?ff Stanisław Szenic ł i :7m
-- 2£ Ży€%enio - z ¥©r@iii© I
CCSKSfSłOTC-ClCPCCCCStOTCPrCCSiSl- W
Życzenia z Toronto
wJtr
Hpl Najserdeczniejsze Życzenia Świąteczne fp i Noworoczne sle swej Klienteli
iP i Polonii
ii
tuIi lisii co i
178 Ossington Ave Toronto Ont m
Tel 532-492- 9 W
Najserdeczniejsze Życzenia Spokojnych £
i Wesołych świąt ~£
' życzy swej Klienteli i całej Polonii
Konopka Coal & Fuel Oil
Węgiel i oliwę najlepszych gatunków dostarczają
EMILIA LECHOWSKA i SYNOWIE
422 Gilbert Ave — Tel 783-220- 0
tZtZZUZZlZWZKWZK'-Z'ZKWZ''ZWZtZJZietZłZ- r
NAJLEPSZE ŻYCZENIA ŚWIĄTECZNE
i NOWOROCZNE
zasyła Klientom znajomym i całej Polonii
Bloor Lansdowne Hardware
W WŁUDYKA właśc
1277 Bloor St W — Toronto Ont
Tel 531-18- 61
i KZKKWZWZWZ'ZW£iS'ZlSWZtSlZZlGlZ-ZiZWZXlZtZZl- S Se
Najlepsze Życzenia
Świąteczne i Noworoczne
składa
Wielki wybór farb tapet naczyń linoleum tiles
narzędzia plumberskie — Wyrób kluczy
1026-2- 8 Queen St W (przy Ossington)
Tel 532-070- 3
Toronto Ont
! wzsK'&xKwz'£'z%K:ziztZ'Z'vz'Z'ziz'zivzioz'&z'ziz {
Najlepsze Życzenia
Świąteczne i Noworoczne
SLE SWEJ KLIENTELI I CAŁEJ POLONII
THE FUTURĘ BAKERY
739 Queen St W — Toronto Ont
Teł 368-423- 5
SM aa2JjSft&Saft&3i:5SftS2iSiil3j5l2ia2j3:5lS2ia5i3iSi2:Sl5l2ł S
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia
i Szczęśliwego Nowego Roku
życzy swym Klientom i całej Polonii
RQTHBART'S PHARMACY
676 Oueen St W — Teł 363-280- 0
Toronto Ont
rticiicciic'cc'e'eicct5rswff1c5lsis'sPPC!c{sic!PCS?o
Slllis
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
ŚWIĄTECZNE I NOWOROCZNE
składa swoim Klientom i całej Polonii
iefro Radio & Furniture
poleca wszelkiego rodzaju sprzęty elektryczne
jak radia lodówki maszyny do prania odkurza-cz- e
toastery żelazka ftp z pełna gwarancją
Nowoofworzony dział mebli posiada słale na
składzie wielki wybór urządzeń w kompletach
pojedynczych sztukach
DOGODNE SPŁATY - OTWARTE WIECZORAM
1199-120- 1
E DZIAMARGA właśc
Dundas St W
Tel 533-627- 2
Toronto
Późnym latem 1726 r było
to gdzieś z końcem sierpnia
czy też już na początku wrze-śnia
rozeszła się nagle po
Warszawie wiadomość że
Król Jegomość uznał Anusie
Drianównę za swoją własną
córkę Znało ją wielu wesoła
i do śmiechu skora przycią-gała
ku sobie wzrok wielką
urodą iście królewską nie
było od niej piękniejszej
dziewczyny w stolicy może
nawet w całym kraju
Ale skąd król August Moc-ny
miałże być jej ojcem Prze-cież
wiadomo że był nim
Franciszek Drian nadzorca
łazienki u książąt Lubomir-skich
położonej poniżej skar-py
w Ujazdowie jakieś trzy
wiorsty za miastem Matkę
też debrze znano była nią
piękna Henryeta córka win-nego
kupca ze Starego Miasta
nazwiskiem Renard który
przybył do Polski z Francji
z Lyonu Gdy Franciszka
Driana nie oszczędziła stra-szliwa
morowa zaraza pano-sząca
się aż pięć lat od 1708
do 1712 roku która około
30000 ludzi w samej Warsza-wie
wpędziła do grobu pani
Henryeta w jakiś czas dru-giego
znalazła męża pana
Klaudiusza Henryka More-la
Anusia chowała się w do-mu
ojczyma minęło jej już z
górą dwadzieścia wiosen i na-gle
sam król miał uznać ją za
swoją córkę Przecież wcale
dotąd się o nią nie troszczył
Wiadomość okazała się jedy-nak
prawdziwa Anusia z do
mu ojczyma przeniosła się do
pałacu królewskiego przy
Krakowskim Przedmieściu
gdzie królewski ojciec wydzie-li!
jej własne mieszkanie z
osobną służbą i hojnie coraz
nowymi darami obsypywał
Nadał jej też nowe nazwisko
hra'biny Orzełskiej biorąc
nazwę od polskiego herbu ko-ronnego
aby w ten sposób
zadokumentować na wieki
królewskie pochodzenie swej
nieślubnej córki Niedowiar-ki
co wszystko miedzy bajki
włożyć chcieli ucichli Można
było oglądać Anusię która
niedawno jeszcze na równi z
innymi po ulicach biegała i
uliczne bajorka zgrabnymi
nóżkami przemierzała jak
teraz po stolicy rozjeżdża we
wspaniałej karecie i pięknych
strojach z własnymi hajdu-kami
otoczona znakomitymi
i możnymi panami
Głośno też już opowiadano
co było na rzeczy z ojcostwem
Króla Jegomości
Na jesieni 1701 r gdy Au-gust
Mocny zjechał z Drezna
do Warszawy aby podjąć bój
z Karolem XII szykującym w
Inflantach nową wyprawę na
Polskę przyjechał z hrabiną
Cosel aktualną swoją fawo-rytą
Nie potrafił wyperswa-dować
jej zamiaru towarzy-szenia
mu do Polski uparła
się dzielić z nim trudy podró-ży
i przebywała teraz przy je-go
boku na Zamku Warszaw-skim
Nie przeczuwała że na
nic nie zda się obecność jej
że nie potrafi uchronić się
przed nową rywalką że —
choć na krótko — z serca
królewskiego wyprze ją pięk-na
mieszczka warszawska By-ła
nią Henryeta Renard cór-ka
winnego kupca rodem
Francuza Uroda młodej wi-niarec-zki
głośna była w War-szawie
Opowiadali o niej cu-da
oficerowie Augusta gło-sząc
że w całej Polsce nie ma
piękniejszej nad nią kobiety
Król romansowy z natury
podsłuchawszy kiedyś ich roz-mowy
zapragnął przekonać
się naocznie ile prawdy tkwi
w oficerskich zachwytach
Przy pomocy jednego z jeco
adiutantów pana von Rant-za- u
krewnego hrabiny Cosel
zorganizowana została nocna
wyprawa do pobliskiej winiar-ni
Rantzau nie zawahał się
dla zaspokojenia zachcianki
królewskiej narazić na
szwank fawory swej kuzynki
Z trudem wyperswadowano
jej chęć towarzyszenia królo-wi
w męskim przebraniu po-zorując
tajemniczą eskapadę
Imniecznością spotkania się
Augusta Mocnego z panem
Tcwiańskim siostrzeńcem i
wysłannikiem kardynała —
prymasa Radziejowskiego
WTytłumaczono hr Cosel że
nawiązanie kontaktów z pry-masem
należy utrzymać w
wielkiej tajemnicy stąd król
nie może przyjmować wysłan-nika
prymasa oficjalnie i pu-blicznie
na zamku Z nadej-ściem
nocy król przebrany za
zwykłego oficera udał się do
winiarni Renarda yr towarzy
stwie Rantzaua częstego tu
bywalca Zamówili osobny po-koik
niebawem nadeszła
Henryeta czyli Hanrykta jak
ją podobno zwali warszawia-cy
i swą urodą oczarowała
przebranego króla Zaczął jej
prawić komplementy a gdy
piękna dziewczyna poczęła
sie w nieznajomym oficerze
zwracającym uwagę swoją ol-brzymią
postacią doszukiwać
podobieństwa do króla Au-gust
który już nie był panem
swojej namiętności dał się
jej poznać Zrzucił białą pe-rukę
przysłaniającą bujne
włosy oraz wierzchnią suknię
spod której błysnął order sło-nia
bogato wyszywany na ka-mizelce
Wrażenie bjło pioru-nujące
król wykorzystując o-szołom- ienie
czy zaskoczenie
młodej Hanrykty począł o-świad- czać
się ze swą miłością
i serce swe jej ofiarowywał
Piękna dziewczyna na razie
zatraciła się była milcząca
lecz powoli odzyskała zwykły
kontenans znowu poczęła
grać i śpiewać Dniało już
gdy wTeszcie król wr towTzy- -
stwie Rantzaua wrócił na za
mek Tu przy kominku całą
noc oczekiwała go hrabina
Cosel przemówili się Chcąc
ukryć nową miłość August
cbsypał ją pieszczotami nie
potrafił jednak uśpić podej-rzeń
swej metresy Nie wskó-rały
nic fochy i zaklęcia z
nadejściem nocy znowu rze-komy
siostrzeniec prymasa
pan Towiański służyć musiał
za szyld a król pospieszył do
Hanrykty Łatwo mu przyszło
przełamać ostatnie opory
młoda dziewczyna zwierzyła
się matce która uznała za
celowe rozproszyć skrupuły
nie wskazane wobec tak do-stojnego
gościa Gdy król nad
ranem wracał z udanej scha-dzki
znowu w towarzystwie
oczekującego go Rantzaua
nocna wyprawa omalże nie
zakończyła się krwawą bójką
Czatowali na nich jacyś dwaj
gwardziści z których jeden
nosił się podobno z zamiarem
poślubienia pięknej winiarki
Zaniepokojony długą nocną
wizytą jakiegoś oficera u
Hanrykty wyzwał teraz szczę-śliwego
swego rywala na po-jedynek
nie podejrzewając
że jest nim król we własnej
osobie Rantzau mężnie wy-sunął
się na czoło chcąc za1- -
chować w tajemnicy eskapa-dę
swego suwerena doszło
do skrzyżowania szpad nie
via'domo czym by się skoń-czyła
cała awantura gdy na-gle
nadjecliała jakaś karoca
W świetle pochodni eskortu-jących
lokajów obaj gwardzi-ści
z przerażeniem w jednym
z przeciwników rozpoznali
króla Rzucili się na kolana
błagając o łaskę król okazał
się skory do przebaczenia nie
pra'gnął aby nocne amory
wyszły na światło dzienne
Nowej miłości nie dało się
długo ukryć Zwróciło uwagę
węszących za sensacjami dwo-rzan
że na pokoje królewskie
często przychodzi jakiś kawa-ler
uderzająco piękny a wi-zyty
jego usiłuje się zachować
w tajemnicy Narzucało się
podejrzenie że szaty męskie
ukrywają wdzięki kobiece
Hrabina Cosel nie ufając
swemu królewskiemu kochan-kowi
potrafiia jakiegoś po-kojow- ca
skłonić do powtórze-nia
jej wieści o tajemniczych
wizytach na pokojach króla
Obsypała Augusta nowymi
wyrzutami Próżno tłumaczył
się faworycie że tajemniczym
młodzianem jest znowu pe
wien siostrzeniec poiiiusu
senatora który tą drogą prze-kazuje
wieści o zamiarach i
posunięciach wrogiego królo-wi
stronnictwa popierającego
Leszczyńskiego Nie zapierał
się król że tajemniczego mło-dzieńca
zatrzymywał w swoich
komnatach lecz tylko tyle
czasu ile trzeba było na wy-gotowanie
odpowiedzi dla ka-sztelana
Dodał że odtąd już
o młodzieńcu nie słyszał a
gdyby to była niewiasta prze-brana
po męsku i miałby do
niej słabość nie byłoby prze-cież
sprawą trudną ją znowu
cdnaleźć Nie przekonał fa-woryty
Cosel wypomniała
królowi że porzuciła dlań mę-ża
i oświadczyła groźnie że
król naraża swe żytie gdyby
złamał złożoną jej przysięgę
wiecznej miłości gdyż wów-czas
nie zawaha się wymierzyć
pistolet w jeso skroń i sama
nitepnie pozbawi się życia
Nieokiełznana zazdrość pięk-nej
faworyty i jej niepohamo-wany
temperament wywarły
na królu wTażenie Henryeta
wywietrzała mu już co nieco z
głowy gdy nadto nadeszły
wiadomości że wojska szwe-dzkie
zbliżają się do Warsza-wy
postanowił wyruszyć w
pole przeciwko Karolowi XH
Hrabina Cosel upierała' się
przywdziać szaty męskie i to-warzyszyć
mu w bój ostate-cznie
zgodziła się na powrót
do Drezna Kochankowie po-godzili
się molestowany przez
faworytę August przyznał się
do całei awantury z piękną
mieszczką warszawską
Spotkanie obu wojsk skoń-czyło
sie w lipcu 1702 r po-rażką
Sasa pod Kliszowem
August Mocny pociągnął do
Drezna Krótko po jego po-wrocie
pani Cosel urodziła
córkę Uradowany August
spędził długie chwile przy ło-żu
faworyty tutaj też załat-wiał
niektóre sprawy pań-stwowe
a gdy pewnego dnia
minister i sekretarz stanu
Bose przedkładał mu depesze
znalazł sie wśród nich niepo-zorny
list nadesłany z War-szawy
Król czytał go z wiel-kim
ukontentowaniem lica
okryły mu się rumieńcom co
znów zwróciło uwagę hrabiny
Cosel Gdy wzbraniał się list
pokazać zazdrosna metresą
nie bacząc na swój strój i o-becn- ość ministra Bosego wy-skoczyła
z łóżka chwytając za
Ust Pisała go Henryeta za-wiadamiając
o urodzeniu cór-ki
oraz pytając ja'ką decyzję
leról poweźmie w sprawie
dziecka Panią Cosel poniósł
temperament "Należy je uto-pić
— wybuchnęła — och że
ja nie mogę utopić również
matki" Wymogła na królu
który dla świętego spokoju
sie na to zgodził że nie bę
dzie się troszczył o matkę i
córkę
Według wieści krążących
wówczas po Warszawie takie
miały być dzieje przyjścia na
świat małej Anny Katarzyny
bo tymi imionami ochrzczono
owoc zakazanej miłości króla
Augusta Mocnego i pięknej
warszawskiej winiaTeczki W
tej wersji przekazał je nam
baron Karol Ludwik Poellnitz
wśród głośnych awanturni-ków
XVIII wieku nieostatnie
zajmujący miejsce autor on-giś
poczytnej bardzo książki
"La Starxuedugazlbanadtea"niaNie zadał Orz=elska%bvła = ie niedokładnie nazwislco
knej Henryety z Drian zmie-nił
na Duval Pod lupą kry-tyczną
niewiele z tych barw-nych
onowiadań zdoła się
ostać oto na przykład baro-nowa
Hoym dopiero w 1705 r
rozwiodła sie z mężem i naj-wcześniej
w tymże a raczej
w następnym roku została
metresą Augusta II otrzymu-jąc
nazwisko hrabiny Cosel
Nie mogła wiec w tym charak-terze
towarzyszyć królowi już
w 1701 r Warszawy nie
wiadomo też czy Anusia uj-rzała
wtedy światło dzienne
czy raczej datę jej urodzin na-leży
o kilka lat przesunąć jak
to czynią historycy niemieccy
Również niepewne pozosta-nie
czy poznanie Anusi z kró-lewskim
ojcem nastąpiło w
tak teatralny sposób jak to
podaje "La Saxe galante"
Miał więc Anusię zaniedbaną
i w nędznej kondycji odkryć
Fryderyk August Rutow-sk- i
svn Augusta II i Turczyn-k- i
Fatymy a zatem jej brat
przyrodni Był wtedy dowód-cą
saskiego regimentu gwar-dii
pieszej koronnej stacjo-nowanego
w Warszawie
Wziął Anusie do swego domu
nrzyodział pięknie kazał jej
uszyć mundur gwardyjski
wyuczył musztry i czekał na
okazję zaprezentowania kró-lowi
Okazja nadarzyła się
prędko Po jakiejś rewii regi-mentu
gwardii August prze-chadzając
się ze swym synem
ogrodzie Pałacu Saskiego
żywo dawał wyraz ukontento-waniu
z powodu sprawnych
obrotów i chwytów gwardzi-stów
Na to hr Rutowski że
u siebie młodą dziewczy-nę
która musztrę wojenną
wykonuje zgrabniej i zręcz-niej
niż najlepszy mistrz spo-śród
właśnie oglądanych
gwardzistów Zaciekawiony
król zapragnął przekonać się
naocznie posłano po dziew-czynę
nadeszła hoża zgrabna
wysoka uderzająco piękna w
mundurze gwardzisty z kas-kiem
na głowie Król w Anu-si
z rysów rzeczywiście
niego podobnej rozpoznał
swoją i Henryety Drian cór-kę
Spóźniona miłość ojcow-ska
odezwała ze zdwojoną
siłą
Pierwszym znanym nam do-kumentem
odnoszącym
dc hr Orzełskiej jest perga-minowy
dyplom własnoręcz-nie
przez Augusta w Grodnie
w czasie sejmu dnia 21 listo-pada
1726 t podpisany i dnia
20 grudnia tegoż roku do akt
Kancelarii Wielkiej wpisany
Zawiera akt darowizny przez
króla na rzecz Anusi świeżo
wykończonego Pałacu Błękit-nego
w Warszawie
Równocześnie na tym sej-mie
grodzieńskim Renard
— był to wuj Anusi — został
"policzony między rycerstwo
polskie" i obdarzony tytułem
barona
O Pałacu Błękitnym jak
przekazał Bartoszewicz "cuda
gtószą podania' dawnej War-szawy
Mówią że król zajęty
rycerską swoją miłością dla
córki zbudował dla niej
gmach okazały w przeciągu
sześciu tygodni mówią że ro
boty odbywały się w porze
siennej już pod zimę że spę
dzeni ze wszech stron cieśle
malarze i inni budowniczowie
dzień i noc bezustannie pra-cowali
że we dnie przyświe-cało
im słońce przez mgłę je-sienną
a w nocy tysiące po
chodni rozwidniało widno-krąg
zasnuty czarną osłoną
mówią że jednocześnie budo-wano
komnaty nowe aby jak
najprędzej były gotowe
przyjęcia pani i świetnego jej
dworu Mówią ta'kże że król
z tyłu pałacu ogród zakładał
dla córki zaraz obok swojego
ogrodu przy gmachu Morszty- -
nowskim
Blask i przepych jakimi
król otoczył Anusię dały
asumpt pogłosek jakoby
August żywił dla hr Orzeł-skiej
więcej niż uczucia oj-cowskie
Gdy nadto nie zajęto
pozostało stanowisko oficjal-nej
metresy podniosły się
głosy że została nią własna
córka króla' Głowili się różni
dziejopisc ile w tych wiado-mościach
może być prawdy
szalę na niekorzyść Anusi
przechyliła Wilhelmina mar-grabina
Baireuth rodzona
siostra króla pruskiego Fry-deryka
II Ona to w swych
memuarach szeroko rozpisała
na ten temat przekazując
? hr-- sobie zasłyszą- - „„_ metr„esą E
pic
do
hr
po
ma
do
się
się
Jan
je
do
do
się
wszystkich swoich braci "któ
rych istniał cały rój" Do Au-gusta
II margrabina odnosiła
się z jawną niechęcią jako do
swego niedoszłego małżonka
Prowadzone po śmierci Kry-styny
Eberhardyny potajem-ne
pertraktacje o rękę Wil-helminy
rozbiły się z uwagi
na wyznanie katolickie Augu-sta
Mocnego królewna pru-ska
jak pisał niemiecki his-toryk
Gervais "nigdy mu nie
darowali że nie wprowadził
ją na tron swego wielkiego
państwa" Wielu historyków
niemieckich potraktowało jed-nak
wysoko urodzoną infor-matori- :ę
siostrę króla uwa
żsnego za Wielkiego jako
źródło poważne i ścisłe Plot-kami
margrabiny podpierali
swoje sądy o saskojpolskich
obyczajach XVIII wieku O-dezw-ały
się i głosy krytyczne
między innymi Korneliusza
Gurlitta najwnikliwszego z
apologetów Sasa Analizując
wywody swych kolegów do-chodzi
do wniosku że zasłu
żyli na wytoczenie im sprawy
o zniesławicie skoro na pod
stawie babskiej czczej gada
niny zmontowali zbrodnię ka-zirodztwa
karaną w XVIII
wieku gardłem Sam zaś wy-raża
zapatrywanie źe August
Mocny gdy poznał Anusię
809 Queen West
2286 Bloor Street W
WESOŁYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
1 SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
życzy
indrew
fvM£
icllagae fl6
Room 1008 Northern Ontario Building
' 330 Bay — Td 364-139- 4
Toronto Ont
isłsisicicicistcisieijisłctsisisisicisnisistciciciiieisisistjisicisicietcisic )
Z OKAZJI ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
I NOWEGO ROKU
składa swoim Klientom i catej Polonii
SUMYSIDE BEVERAGES
1068 Qucen St W — Tel 532-131- 6
łcietjicieictcisicictsisisicisicieictcicieiitcicicicisi-icijictjisisisicicicic- u
WESOŁYCH ŚWIĄT
I SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
zasyła swej Klienteli i całej Polonii
Kingsdale Auto Body Repair Co
Właśc F GALUS i J DASKO
Wszelkie naprawy samochodów Specjalnością
naszą naprawa samochodów po wypadku i malo-wanie
Wykonanie jest gwarantowano
a "zadowolony klient" — to nasze hasło
499 Bothurst (na płn od College St)
Tel 922-435- 1
' (iSiSiSlSiSiStS-SiSiSiSiSiSiSSiri&aSiS&SiSlSiSiSiSiSiSSiSiaSiSiSiSi-
Si' if np
Dużo Szczęścia i Radości
z okazji śiuiąi Bożego Narodzenia '
i Noiuego Roku zasyła I
Fhilip J Stdraniok CA !
(CHARTERGD ACCOUrJTANT)
1415 Lawrencc Ayc W — 247-544- 1 j
F
SERDECZNE ŻYCZENIA WESOŁYCH ŚWIĄT
BOŻEGO NARODZENIA I DUŻO SZCZĘŚCIA
I POMYŚLNOŚCI W NOWYM ROKU
zasyła wszystkim czytelnikom "Związkowca"
wszystkim ogłaszającym się w "Związkowcu''
Przyjaciołom oraz całej Polonii
linGenty Wójcik
PRZEDSTAWICIEL "ZWIĄZKOWCA?
69 Bcllwoods Avc ~-- Teł 531-24- 91
albo 1475 Queen W Toronto 3 Ont
fDokończenic na sir 16) 3SS3SS©SSS@SSĆ
Przyjemnych Świąt Bożego Narodzenia
i Szczęśliwego Nowego Roku życzy
Ł PAWITC
Sklep spożywczy i masarski
poleca największy wybór kiełbas i wędlin wszelkiego rodzaju
oraz szynek niezbędnych na Święfa Bożego Narodzenia
St
St
St
St
Toronto Ont
Toronto Ont
Tel 364-065- 8 Tel 769-974- 4
Sf-t-t- n
uHi
t
1 I
i
a
4