Zwilazkowiec Alliancer, August 03, 1963

              i i
iJ
W
s
łtiJ--"ii(- - l----
wyViłłJi Cj—jjjyr-- T" MMM ' ~ "' f rfUtpujp-łtfiAJKlłJ- —
§miW' % V
ESt!S-- ł Pf
Krar:
?&&
ltKUllMWH- -
X r f:
STR 2 "ZWIĄZKOWIEC" SIERPIEŃ (August) Sobora 3 — 1963
"Związkowiec" (The AHiancer)
Prlnted for every Wednesday and Saturday by
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED
Organ Związku Polaków w Kanadzie wydawany przez
Djrekcję Prasowa: M Wolnllc
Redakłor F Głogowski Kler Drukarni
PRENUMERATA
Roczna w Kanadzie $600 W Stanach Zjednoczonych
rSw
Półroczna $3 50 i innych krajach $700
Kwartalna $200 ' Pojedynczy numer
1475 Queen Street West LE 1-2-
491 Toronto
Authorizcd aś'second mali by
and for paymcnt
platforma
lil
Wt
Tel Ont
class
Akt konferencji a następnie konstytucja fBritish North
America Act) ustanowiły wyraźny podział kompetencji między
rządem federalnym a rządami
prowincji są szerokie obejmują niemal wszystkie zagadnienia za
wyjątkiem obrony narodowej polityki monetarnej oraz zagrani-cznej
Ale od stu niemal lat kiedy to wytyczono granice wzajem
nych uprawnień i obowiązków zaszły olbrzymie zmiany Państwo
zostało zmuszone do rozszerzenia swojej działalności Odnosi się
to zarówno do organów prowincjonalnych jak i federalnych Życie
narzuciło szereg nowych problemów Stronnictwa stojące twardo
na gruncie wolnej konkurencji
gerencji czynników państwowych
j uznały iz istnieją sytuacje kiedy ta ingerencja jest konieczna
Same zwracały się do czynników rządowych o podjęcie odpowie
dnieli kroków Zwolennicy najbardziej liberalnej wymiany han
dlowej uznali za konieczne ustanowienie taryf celnych a czasem
nawet wręcz prcwencyjnycłi dla
Uchwalenie ustawy np o obowiązku szkolnym
nałożyło na rządy — częściowo i
na federalny — nowe obowiązki W parze z tym oczywiście pow
stała konieczność znalezienia nowych źródeł wzglę
dnie istniejących
nienia klore również musiały szukać
wpływów Budownictwo szkolne
darki narodowej
związku z procesem życia gospo
darczego Oznacza ono również
w
powszechnym
automatycznie prowincjonalne
dochodowych
podwyższenie
samorządów dodatkowych
Ustawodawstwo
uprzemysłowienia rozbudowy
czynników rządowych: prowincjonalnych i federalnych Inną taką
dziedziną — całkowicie nową — jest ustawodawstwo społeczne
Aby samorządy i prowincje mogły się wywiązać z coraz to
nowych obowiązków wzrastać
ralnego który odgrywa rolę nie tylko koordynatora ale i w zna-cznej
mierze "żywiciela"
Siłą faktu ujawniały się pewne rozbieżności a nawet konflikty
Prowincjo bowiem strzegą swoich autonomicznych uprawnień" i
bronią się przed wkraczaniem w nie rządu federalnego Często
nawet wówczas kiedy zdają sobie sprawę iż pomoc rządu fede-ralnego
jest nieodzowna ułatwi im własną sytuację
Niewątpliwie zmiana BNAC stworzyłaby racjonalniejsze pod-stawy
działalności rządu federalnego i rządów prowincjonalnych
Ale przeprowadzenie tych zmian
minister sprawiedliwości w rządzie
uezsKuiuczuii zuuiugai u zgouę prowincji uia wszczęcia oupo-iedni- ej
akcji Nie zdołał przekonać przedstawicieli wszystkich
$500
Pol-skiej
rozpi-sał
240
136
do nikąd"
powieścio-wa
pod
postanowił
dę twórczość w
L Tyrała sekr
K J Mazurkiewicz Kler Adm R Frikke
Post Office Department Ottawa
of postage In cash
współpracy
Uprawnienia
wypowiadające przeciwko
zrewidowały swoje
ochrony
wpływów się upraw
jest jednym z gospo
pracy stało się w
powstanie nowej dziedziny prac
musiały uprawnienia rządu fede
nie jest łatwe Davie Fulton
1962
Ostatnio zamie-szczamy
cykl jej felietonów pt
"Notatnik powszedni"
Zgon znakomitego
myśliwego
W Kcngo zmarł Sta
Hempel profeso-ra
Politechniki warszawskiej ie-d- en
z najwybitniejszych zawodo-wych
myśliwych w Afryce
Po 5 latach obczu Sachsenhau-sen
studiował po
i od kilkunastu lat
stale w organizu-ia- c
wyprawy myśliwskie swej
zabił kro-kodyli
jako jeden ze świato-wych
dcstaAvców ich a po-lował
również z powodzeniem na
sienie i hipopotamy
SŁUSZNE ZARZĄDZENIE
przygotowała karty
wszysikicn automouinstow z
a-- ™ ''_:„i--r! p™„iJ'
prowincji a tego sprawa ugrzęzła Jak nowy
rząd usiłuje załatwiać różne problemy na drodze bez-pośrednich
rokowań z prowincjami
Pierwsza konferencja rządu federalnego z rządami prowin-cjonalnymi
odbyła się w Ottawie w dniach 26 i 27 lipca Została
ona zwołana głównie z powodu zasadniczego sprzeciwu pro-wincji
Quebec wobec projektu ustawy rządu federalnego o stwo-rzenie
Funduszu Samorządowego w wysokości $400000000 Obok
tego niektóre prowincje wysunęły zastrzeżenia wobec rządowego
projektu ustawy o przymusowym ubezpieczeniu emerytalnym i
pewnych zmianach w niektórych ustawach o ubezpieczeniach
społecznych
Prem Lesage jak i prom Robarts uznali iż projekt Funduszu
Samorządowego narusza konstytucyjne uprawnienia prowincji
Wydawało iż wobec tak zdecydowanego opozycyjnego stano-wiska
premierów dwóch największych prowincji konferencja
zakończy się niepowodzeniem Rząd federalny
Samorządowy za bardzo ważny instrument w walce z bezrobociem
Uzasadniał powołanie go podczas kampanii wyborczej i samorządy
zgodnie stwierdziły iż istotnie może odegrać bardzo dodatnią rolę
W tych było wręcz nie do pomyślenia by prem
Pcarson zgodził się na wycofanie tego z Izby Gmin
Pierwszy dzień obrad nie zapowiadał możliwości kompromisu
Panowie Lesage i Robarts byli nieprzejednani bronili swoich
stanowisk toku jednak dalszych rozmów poufnych rokowań
zdołano wypracować kompromis Rząd federalny zgodził się na
do ustawy pewnych zmian które w pełni
zadawalają prowincje
A więc ustalono prowincjo będą gospodarować krcdjtami
Funduszu Samorządowego jakie im przypadną Podział kredytów
przeprowadzony będzie według skali ludnościowej Kredyty iede-raln- e
będą mogły być użyte również na budownictwo szkół szpi-tali
oraz obiektów wypoczynkowych
Konferencja nie zdołała natomiast szczegółowo rozważyć
drugiej spornej sprawy a mianowicie zmian w ustawodawstwie
społecznym iż powróci się do niej jesienią kiedy to
odbędzie się następna konferencja
Premierzy prowincjonalni oraz ich przedstawiciele zgodnie
stwierdzili iż rząd federalny okazał bardzo wiele dobrej woli
gotowość do ustępstw Mówili o bardzo milej i przyjaznej
jaka charakteryzowała obrady
Z wypowiedzi przedstawicieli rządu federalnego zdaje się
bezspornie wynikać rozważa projekt powołania do życia
urzędu dla utrzymywania stałej łączności z prowincjami
to krok naprzód właściwym kierunku ścisłej współpracy
między prowincjami a rządem federalnym
Nagroda dla Bohdanowiczowej
Dr Julian Godlewski dla ucz-telniko- m również z łamów
czenia 90 rocznicy urodzin swo-jej
matki Anny ufundował na-grodę
w wysokości
dla dwóch pisarzy emigra-cyjnych
Sumę tę przekazał za-rządowi
Kiermaszu Książki
w Szwajcarii który
ankietę wśród ludzi na
emigracji Zaproszenia do udzia-łu
w ankiecie otrzymało pi-sarzy
Kazimierz Yincenz przewo-dniczący
zarządu Kiermaszu po-iuformo- wał
na posiedzeniu jury
iż wpłynęło ogółem odpowie-dzi
W wyniku głosowania przy-znano
nagrodę Józefowi Mackie-wiczowi
którego powieść "Dro-gę
drukował "Zwbz-kowiec- "
za" twórczość
oraz Jerzemu Stępowskiemu
pisującemu pseudonimem
Paweł Hostowieć za eseje i kry-tykęNlitera- cką
Witókuobrad jury dr Godlew-ski
ufundować nagro
zal poetycka wy--
sokbści $150 która urzvznano
przewodniczący
the
prowincjonalnymi
się in
stanowisko
własnego rynku
Zwiększyły
elementów
nieuchronne
Diefenbakera do sierpnia
"Związkowca"
ostatnio
nisław 41 syn
en wojnie w
Belgii prze-bywał
Afryce
W
karerze ponad 3000
skóry
bawoły
Szwajcaria
dl"a"""" 7 'sł
wobec dotychczas
liberalny
rządu
się
uważa Fundusz
warunkach
projektu
W
wniesienie projektu
że
Uzgodniono
atmo-sferze
że spe-cjalnego
Byłby we
Zofii
literacką
pióra
jednoglośnie pani' Zofii Bolida- - m7 T "' T iowiczówej poetce zamieszkałej ikart" równica cyklistów 1 piechu- -
w Toronto znanej naszym Czy-i- w
Inne spojrzenie na niemiecką Republikę
Aleksander Bregman naczel-ny
publicysta londyńskiego
"Dziennika Polskiego" odbył
podróż po NPiF aby zapoznać się
możliwie dokładnie i wszech-stronnie
z aktualnymi problema-mi
tego państwa zbadać nastro-je
społeczeństwa
Wrażenia swoje opublikował
w 16 korespondencjach poczym
ogłosił artykuł pt "Niemcy 1963
— Podsumowania i wnioski"
Zważywszy iż "Dziennik Polski"
jest nieomal organem Zjednocze-nia
Narodowego jedynym emi-gracyjnym
pismem codziennym
na kontynencie europejskim
należy uznać ogłoszenie cyklu A
Bregmana za wymowny objaw
Zdaje się to świadczyć iż w kie
rownictwie emigracji politycz
nej w Londynie zarysowuje się
rewizja nastawienia do proble
mu niemieckiego do NRF
Poniżej podajemy w skrócie
zasadnicze uwagi i wnioski A
Bregmana
"Niemcy zachodnie targane
są sprzecznymi uczuciami i ten
dencjami Stoją w obliczu pro- blemów nie wiedząc jak je roz
wiązać Jak pogodzie ideę zje- dnoczenia Europy z pragnieniem
zjednoczenia Niemiec? Jak unik-nąć
niebezpieczeństwa że trzeba
będzie wybierać między ścisłą
współpracą z Francją a solidar
nością atlantycka? Jak pogodzić
uązenie do poiednania z Polska
z obawa przed utratą głosów u- - cnouzcow w razie wyrzeczenia
się rzekomych "praw" do utra-conych
ziem?
Można w dzisiejszych Niem-czech
znaleźć dowody na popar-cie
bardo różnych tez co do
sposobu myślenia społeczeń-stwa
niemieckiego Można cyto-wać
takie fakty jak różne incy-denty
w których występują b
hitlerowcy jak demonstracje na
zjeździe Ślązaków i próby zlyn-czowan- io reportera który w pro
gramie telewizyjnym pokazał
prawuę o polskości dzisiejszego
Wrocławia jak demagogiczne
głosy skrajnych elementów na
cjonalistycznych — na dowód że
"Niemcy są zawsze ci sami" I
można przytoczyć może bardziej
liczne fakty na dowód że w
psychice niemieckiej dokonują
się głębokie zmiany że zwłaszcza
NOTATNIK POWSZEDNI
W czasie pogodnych dni let-nich
przychodzą człowiekowi
swawolne myśli do głowy Po-myślałam
sobie: gdybym była
jcunym z czcigodnych redakto-rów
"Związkowca" to urządzi-łabym
wspólną wycieczkę reda- -
rn-J- J C1UI11MI101IUVJI lUUiiUZ JU- - kalnyeh czytelników pisma Ku- -
pą mości panowie! Do High'
Parku! Ale ponieważ jestem tyl
ko nowym i skromnym dodał
kiem do zespołu stałych wsdó!
pracowników postanowiłam zro- bić wycieczkę sama Solo i bez
akompaniamentu Zresztą źle na
tym nie wyszłam
Ładnie tam Trzeba przyznać
że zarząd miasta z roku na rok
upiększa to jedyne bodai miej
sce ucieczki od zgiełkliwych u-l- ic Kwietniki krzyczą barwami
bo czegóż tam nie ma od róż do
niezabudek od dalifido brat-ków
nie mówiąc już o kwitną-cych
krzakach i egzotycznych
drzewach Bóg wie skąd spro
wadzanych Cień na soczystej
trawie zaprasza do spoczynku
po kamieniach szemrze stru-mień
a jezioro tchnie świeżoś-cią
Ale oprócz pięknej przyrody
jest w High Parku zakątek w
którym usadowiła się uncja ar-cyszczu- plei
i niemowlęcej jesz-cze
historii Kanady Tii nasuwa
się dygresja Człowiek odbywa
jący wędrówki krajoznawcze po Europie na każdym prawie
miejscu natyka się na dwa za- -
£4Uiui-£- i uiuwcmy picKiia: na
ry Daje mu to możność węd-rówki
nie tylko w przestrzeni
ale i w czasie A taka powiedz-my
dwutorowość krajoznawcza
wzbogaca wiedzę petęguje wra-żenia
daje pole zarówno fanta-zji
jak i dociekaniom historycz-nym
W Kanadzie historii pra- wie nie ma W Kanadzie nie by-ło
nas był las Nk dziwnego
wiec że z' wielką ciekawością
zbliżyłam się do miejsca gdzie
uiunca giosi: uoiuorns Loilge
Na W7górku wśród kasztanów
brzóz świerków bzów i jaśmi
nów stoi niepokaźny i nie bar-dzo
zgrabny dom o dziwacznych
trzech kominach a przed nim
wystawiona w kierunku jeziora
groźna armata dość staroświec-ka
a przy bujnej wyobraźni po- dobna może do owej szwedzkiej
kolubryny którą Kmicic tak do-kładnie
"uskutecznił" Dom jest
otwarty dla zwiedzających i mo- żna go oglądać od kiichni w su- terenie ziejącej czarnym otwo-rem
olbrzymiego paleniska i ró-wnie
czarnymi żelaznymi sagana-mi
które się wieszało 113 haku
nad ogniem' — aż do górnych
sypialni z łóżkami osłoniętymi
obfita fałdzistościa kotar Co
sie XV tych potężnych garach go- -
towało jak se smlo w saczel- -
n!e opatuhnvch łóżkach bez do- -
stępu powietrza — o tym moż--
na rozmyślać z podziwem i u--
młode pokolenie myśli katego-riami
europejskimi i daleko
odeszło od nacjonalizmu i szowi-nizmu
że stosunek Niemców do
Polski zmienił się radykalnie że
rewizjonizm staje się czymś co-raz
bardziej sztucznym
niewątpliwie na odcinku naj-bardziej
nas obchodzącym tj
stosunku do Polski sprawy gra-nicy
i akcji Rewizjonistycznej
kontrasty są 'szczególnie jaskra-we
Z jednej strony — problem
uchodźców' jest na drodze likwi-dacji
Gdyby nie sztuczne pod-sycanie
go przez organizacje
ziomkowskie mógłby niebawem
przestać istnieć
Niemniej wydaje mi się rzeczą
bezsporną że rola polityczna or-ganizacji
uchodźczych maleje
Rząd jest wprawdzie w tyle za
ewolucją opinii publicznej coraz
bardziej pogodzonej z trwałym
charakterem granicy na Odrze i
Nysie ale i w polityce rządu za-rysowuje
się powoli ewolucja
Jeszcze kilka lat temu nie by-łoby
mowy o ustanowieniu ta-kiej
misji handlowej w Warsza-wie
jaka teraz udaje się do
Polski
Byłoby niesłuszne nie dostrze-gać
zmiany nastrojów w masach
mnożących się głosów na rzecz
uznania granicy odważnej posta-wy
niemieckich rozgłośni radio
wych i telewizyjnych zdecydo
wanego stanowiska zajmowane-go
przez całą prawie prasę i naj-poczytniejsze
czasopisma wobec
wybryków rewizjonistycznych
Słowem obraz dzisiejszych
Nie'miec choć złożony i pełen
sprzeczności odbiega daleko od
tego co próbuje nam od lat
wmówić propaganda komunisty-czna
ani też nie pokrywa się
bynajmniej z wizerunkiem jaki
wytworzył się w naszych umy
słach na tle tragicznych wyda
rzeń wojennych
Emigracja nie może sobie po
zwolić na to by żyć tylko wspo-mnieniami
z lat 1939-194- 5 pa- trzeć na Rosję tylko przez pryz-mat
łagrów a na Niemcy — ka-cetów
i ruin wojennych Musimy
widzieć dokonywujące się na
świecie zmiany i 'zdobyć się na
trzeźwe sady bez ulegania czy
to propagandzie obcej czy też
znaniem dla żelaznego zdrowia
mieszkańców tego domu
Ale jednak nawet przy scep-tycznym
nastawieniu zwiedza-jącego
wnętrze to zaczyna ema
nować urokiem staroświeckości
i spokojnym ładem minionych
t Wdzięcznie wygięte meble
rajone poręcze kozetka co
niegdyś nosiła miano chaise
longue śnieżna firanka podpię
ta według mody ubiegłego wie-ku
sztychy w staromodnych
ramkach — wszystko to zaczy-na
przemawiać mową dawności
Trochę podobnie wyglądały po- koje soplicowskiego dworu tak
jak je malował Andriolli były
tylko bardziej okazałe Ano we-dług
stawu grobla
Kto mieszkd w tym domu
patrzącym drobnymi szybkami
na jeziora? lir John George
Howard z małżonką W 1832 r
przybył on do Toronto z Anglii
gdzie mu się jako architektowi
dość marnie powodziło iako że
w owych czasacli nie było dzi-siejszego
rozmachu budowlane-go
a Londyn jako stolica kra-ju
wielbiącego tradycje pielę-gnował
z czułością najbardziej
krzywe i grożące upadkiem ru-dery
Toronto nazywało się wte-dy
York i należało do prowin-cji
Dolnej Kanady Podróż z An-glii
do brzegów 'Kanady trwała
9 tygodni W drodze były burze
bunty załogi i inne urozmaice- - nia z wyjątkiem piratów Wy- -
aaciowawszy w yuebec państwo
Ilowardawie jechali jeszcze dwa
tygodnie do Toronto peuaio
częściowo rzeką św Wawrzyń-ca
a częściowo końmi Stad
mieli jechać dalej do miejsco-wości
gdzie mieszkała siostra
Howarda z rodziną Zwiedzając
Toronto podróżni nasi zobaczyli
w oknie jakiegoś sklepu przy- bory do rzeźbienia te same któ-re
Howard ofiarował swei sios-trze
przed jej wyjazdem do Ka-nady
Były wystawione na
sprzedaż Howard wszedł do
sklepu i niespodzianie ujrzał tam swą siostię zbiedzona cho-rą
i najwidoczniej borykająca
się z nędzą Oczywiście nie by-ło
już mowy o dalszej podróżv
państwo Howardowie osiedlili
sie w Toronto Znalezienie mie-szkania
było rzeczą arcytrudna
Toronto posiadało wtedy małą ilość domów za to wielką ilość
mieszkańców Pierwszym wiec
znalezionym locum bvła kuch
nia na strvchu z maleńka nieo-pahn- ą alkowa gdzie " przez
szpar}- - sączyło sie światło dzien-ne
i syoal sie śnieg jako że
rozpoczęła sio
"
niż zima Prze-biedowaws- zy
długie miesiące
mrozów jakoś pod wiosnę Ho- bwearrndatoproaznapłmwprnzcyjpiadskiorwJoohgnua-
C-lbar- sonew'a nicze zdoklntóonś-c-i ocmełnoidwesgzoy rayr---
naszym własnym uprzedzeniom
A niestety zbyt często powtarza
się na emigracji bez zastanowie-nia
przebrzmiałe slogany czy fał
szywe twierdzenia podrzucone
przez komunistów
Myślę że możemy pozostawić
reżymowi obraz Niemiec dzisiej-szych
jako dyszących żądzą od
wetu jako państwa militarysty- -
cznego i zaborczego
Nawet gdy rażą nas — i słusz
nie wypowiedzi tego czy innego
polityka niemieckiego na temat
ziem utraconych nie powinniś-my
wpadać w przesadę A prze-sadą
jest głoszenie że takie czy
inne przemówienie jakiegoś mi
nistra "zagraża pokojowi swia
ta" Wystąpienia rewizjonisty
czne niemieckich polityków są
szkodliwe bo dostarczają argu-mentu
komunistom ale pamię-tać
trzeba że jedynym niebez
pieczeństwem dla granicy na
Odrze i Nysie mogłaby być ja-kaś
próba Sowietów pozyskania
Niemiec a jedynym zagroże-niem
pokoju — jest dziś impe-rializm
sowiecki
Książki które ukazują się w
Polsce na temat Niemiec nie
służą poznaniu prawdy Przeciw
nie nie mogłyby się ukazać
gdyby dawały obraz prawdziwy
O tym nie powinniśmy zapomi
nać Musimy wytworzyć sobie
pogląd na Niemcy na podstawie
własnych obserwacii
Tylko na podstawie trzeźwej
realistycznej oceny sytuacji w
Niemczech możemy wypracować
koncepcję polityki wobec Nie-miec
Możliwości działania emi-gracji
są niewątpliwie niewiel-kie
ale istnieją i byłoby godne
ubolewania gdybyśmy je zmar-nowali
Kluczowym zagadnieniem w
stosunkach polsko-niemieckic- h jest oczywiście sprawa granic
na Odrze i Nysie W uzyskaniu
dla niej uznania ze strony sa-mych
Niemców i całego Zacho-du
słusznie widzimy jedno z na-czelnych
naszych zadań Ale nie
powinniśmy nigdy zapominać że
zadanie to wiąże się jak najści-ślej
z naszym naczelnym celem
jakim jest odzyskanie i ugrunto-wanie
prawdziwej niepodległo- -
ści
dokończenie na str 5)
Zofia Bohdanowiczowa
H EL
szkole z pensją 100 funtów rocz-nie
Howard musiał więc dora-biać
rysunkami architektonicz-nymi
które tu znalazły uznanie
i wiele budynków w Toronto po- częto wznosić według jego pro-jektów
Prezydent miasta pole-cił
mu wykonanie pierwszych
chodników na King Street któ-re
składały się z dwóch ułożo-nych
obok siebie desek o szero
kości 12 cali każda Publiczność
torontońska z dumą przecha-dzała
się po tym jedynym w ca-łym
mieście "deptaku"
Według proj'ektÓAv Howarda
wj budowano w Toronto gmach
sądu" więzienie wzniesiono licz-ne
szkoły i kościoły w miejsco-wościach
podtorontońskich a
szczególnie nad jeziorem Sim-co- e
Jednym z najsłynniejszych
osiągnięć było zbudowanie dre-wnianej
wieży kościelnej o wy- sokości 85 stóp Obecnie jest to
kościół anglikański św Pawła
przy ul Bloor East
Będąc wielkim miłośnikiem
przyrody a dorobiwszy się już
nieco Howard zakupił za 500
funtów sto sześćdziesiąt pięć a-kr- ów ziemi niedaleko miasta —
dzisiejszy High Park Wybudo-wał
dom który na cześć guber-natora
swego dobrodzieja i 0-pick- una nazwał Colborne Lod-g- e Okolica obfitowała w zwie
rzynę 1 zaraz w pierwszym roku
iiuwuiu upuiuwrai ijeiciiia w tym
miejscu gdzie dziś jest wejście
do parku z ul Bloor
Oboje Howardowie byli dość
utalentowanymi malarzami i po- siadali duży zbiór obrazów jak
również sporą bibliotekę Wszy- stko to przed śmiercią ofiaro-wał
Howard miastu Ob'razy mo-żna
oglądać dziś w przylegają-cym
do Colborne Lodge małym
domku
Ale największym darem było
oddanie całej ziemskiej posiad-łości
na park miejski Miastu
również zapisał Howard swój
dom i wozownię z dwoma dość
zabytkowymi pojazdami Jed-nym
z nich jeździła niegdyś no
Anglii żona kapitana Tróllone
na wieczory literackie gdz!e
dbełklapmodoawroawłaanySzepkrzspezirakróDhruJeg-i
rzego TV dla sir Peregrina iMait-bud- o Oba pojazdy Howard
sprowadził sobie z AngliL
Za hojny dar rada miejska
odwdzięczyła się Howardowi do-żywotnia
nsnsia roczna w wyso
kości iuu aoiarow Wiedtupo z niej korzystał Zmarł w 1890
roku mając 87 lat
Z całej wielkiej posiadłości
John George Howard posiada 0-bec- nie na wyłączna własność je- dna ósmą akra ziemi gdzie jest
vsnólnv grób i pomnik obojga
małżonków med-ilek-
A domu w
którym mieszkali Warto tsm
przystanąć i zamyślić 5ie nid
naeirSrwSIiftyfm jak szybko' mprrzae"miiaCnha'd lu--
Hf-- if o q lyłri" " g--
T"-" ""MT-TT- fc P I' " i
Werbowanie szpiega
Nie wszystkie procesy o
szpiegostwo kończą się wyro-kiem
skazującym Należałoby
dodać że w praworządnym
państwie bo w innych często
sądowi wystarczają materiały
dostarczone przez władze bez-pieczeństwa
W ciągu ostat-nich
kilku lat w Wielkiej Bry-tanii
ujawniono kilka bardzo
poważnych afer szpiegow-skich
dowodzących iż istnie-ją
luki w systemie bezpie-czeństwa
Okazało się bo-wiem
że obywatele brytyjscy
urzędnicy służby dyplomaty-cznej
pracownicy Admirali-cji
byli na usługach ZSRR
Wśród szpiegów nie zabrakło
i uczonych w tym jednego
rdzennego Anglika oraz dwri
naturalizowanych obywateli
Oczywiście nie tylko Wielka
Brytania miała afery szpie-gowskie
Bodajże nie ma pań-stwa
w którym by brakło te-go
rodzaju spraw
Prem Macmillan odpiera-jąc
ataki opozycji oświadczył
10 Izbie Gmin że system de-mokratyczny
musi — nieste
ty — hczyc się z przenika-niem
tajemnic państwowych
gdijż nie może ustanowić poli-cyjnej
kontroli nad mieszkań-cami
Naturalnie nie znaczy
to iż nie należy tego ryzyka
zmniejszyć do minimum
Po skazaniu J C Vassalla
urzędnika cywilnego Admira-licji
na 18 lat więzienia za
szpiegostwo na rzecz ZSRR
wzmogła się czujność władz
bezpieczeiistwa W następ-stwie
tego aresztowano w
kwietniu dr Giuseppe Martel-l- i
39-letnie-go
uczonego wło-skiego
zatrudnionego w labo-ratorium
Brytyjskiej Komisji
Energii Atomoioej Oskarżono
go o posiadanie kontaktów z
ZSRR wyposażenia agenta
wywiadu
Podczas przewodu sądowe-go
dr Martelli opowiedział w
jaki sposób ZSRR usiłował
pozyskać go do współpracy
Ożenił się z Rosjanką z którą
posiada 1 dwoje dzieci w wieku
lat 15 i 11 Od kilku lat jed-nak
małżonkowie żyją w se-paracji
żona powróciła do Pi-zy
i stara się o powrót do
ZSRR
W 1955 r na konferencji
międzynarodowej w Pizie dr
Martelli poznał członka rosyj
skiej delegacji Mikołaja Kar-penko- wa który okazał się mi-łym
towarzysko człowiekiem
Spotkał go ponownie na kon-ferencji
naukowej w Genewie
w 195G r a następnie w 1957 r na ulicy w Londynie kiedy
Martelli pracował nad pew-nym
zagadnieniem w labora--toriu- m uniwersyteckim w Bir-mingham
W 1960 r Karpenkow ja-ko
pierwszy sekretarz amba-sady
sowieckiej w Londynie
ouszuKat go w mrmingnam 1 zaprosił na rozmowę do Lon-dynu
Spotkali' się w pewnej
restauracji Karpenkow bite- - drersoMwaarłtelsliię Wogjraokmiśnicezasprpaócź-ą
niej otrzymał list od Karpen-kow- a
z propozycją spotkania
się w szynku w Harrow pod
Londynem celem przedijsku-toioani- a
peionych spraio ro-dzinnych
Szantaż
W szijnku zamiast Karpen-kow- a powitał MartelWego pe- wien Rosjanin który przed-stawił
się jako Aleksander
Po kilku lostępnych zdaniach
poiuiadomił uczonego włoskie-go
że żona jego wniosła poda- nie o wizę soioiecką ale wła- dze ZSRR mogą odmówić ivi-z- ii pod pewnymi warunkami
W toku dalszej rozmowy oka-zało
się że właściwie dr Mar-telli
będzie miał decydujący
wphno na odmówienie tei wi
zmyianCohwoidcziie oby"drzoebcnhocsitakłi" do-a
starczyć informacji dotyczą-cych
jego pracy w brytyjskim
laboratorium atomowym
Po chioili Aleksander po-wróc- ił do spraw osobistych i
zapytał go jak się czuje w od-7niennu- m stanie panna Pame- la Rothwell z którą teraz żu- je? Zaskoczony dr Martelli
wubąkał jakąś odpowiedź A-leksan-der
zauważył chłodno
ze jeśli dr Martelli nie okaże
gotowości rospólpracy wów-mczoaswaćbędjezgieo
mdzuiseicaił żpeoinbfoerd-a
miały nieoczekiwanego braci- szka lub siostrzuczkę co ułat- jwcbehrmiaynnbteioaeżścjnideizgeioecsiśplrudabownieRj omsżjuoinieAprzzyat--o
łapMcearteWlliładzznealaszołwiseicękiew mpuo-- gły pozbawić go możliwości
widzenia dzieci bo żona spra- wuje nad nimi prawną oniekc
a
r
jeśli powróci do ZSRR
u-oicc-zas
W tych nwiearuznobkaacczhy jzedecnydiog-wdau- ł sie na nrzyjęcie propozu-c- n kimAlbeukszaynsdkraać nparzecdzeasiweszAusntSi
ąrzez chwilę nie zamierzał na-tnmw- st zndicradzRaoć—zmjaykwśiclynhiiakeśonliwłniieeskadpotrwazjeyimj—ą-ł pracy w jakimkolwiek insty
tucie prowadzącym tajne b- adania Agenci sowieccy istot ndilea dporzsteakraczzyywlianima u sszpyrfzręetmu informacji ale nie korzystał
z niego Przez dwa i pół roku znajdował się pod stałym na-ciskie- m agentów wywiadu so- wieckiego
W toku krzyżowych pytań obrońcy uczonego włoskiego inspektor Stratton oraz inni
pracownicy kontrwywiadu
brytyjskiego których tożs-amości
nie ujawniono zeznali iż szantaż jest wypróbowana
metodą wywiadu sowieckiego
Oświadczyli iż stosuje się gó wobec osób opornych Zeznali
iż wywiad sowiecki posiada kartotekę osób które mogą być w pewnych okoliczn-ościach
użyteczne gdijż można je szantażować
Po wysłuchaniu stron i świadków sąd udał się na na- radę która trwała 9 godzin i
50 minut poczem orzekł iż di Martelli jest niewinny gdyi
posiadanie przedmiotów słu-żących
dla dokonania prz-estępstwa
nie jest równozna-czne
z dokonaniem- - przestęp- stwa Czy władze sowieckie
udzielą teraz wizy pani Ma-rtelli?
Profesor moralności
Pewien dziennikarz amery- kański przeprowadził wywiad
z dr Wordem "bohaterem"
głośnego procesu londyńskie-go
Ward nie ukrywał swego żalu i rozczarowania Mówił
że jego gorąca miłość i przy-wiązanie
do Anglii skończyła
się Zapowiedział że niezależ-nie
od wyroku opuści kra
ojczysty Jeśli zostanie zwo-lniony
to natychmiast jeśli
zostanie skazany to po odcie-rpieniu
wyroku Udałby się
chętnie do Stanów Zjednoczo-nych
by wygłosić cykl odczy-tów
o moralności społeczeń-stwa
angielskiego Ale czy
otrzyma wizę — pytał dzie-nnikarza?
Istotnie trudno wyobrazić
'Sobie bardziej odpowiedniego
wykładowcę z dziedziny m-oralności
aniżeli dr Warda I
byłyby to wykłady pasjonują-ce
jeśliby towarzyszyły mu
również Krystyna Keeler i
Mandy Rice-Davie- s 18-letni- a
— ale bardzo już doświadczo-na
— dama z półświatka o
dziecinnej twarzy
Peter Rachman
A któż to? Stał się bardzo
głośny i sławny dopiero po
śmierci i to dzięki aferze dr
Warda Urodził się w Polsce
10 1920 r jako syn dentysty
Do Londynu przybył wkrótce
po wojnie nie posiadając ab-solutnie
żadnego kapitału Po
kilku latach opływał już w dostatki Okazał się genial-nym
spekulantem bezwzgl-ędnym
osobnikiem
Obowiązująca podówczas
ustawa o ochronie lokatorów
nie pozwalała na usuwanie
mieszkańców nawet w wypad-ku
sprzedaży obiektu Obni-żało
to znakomicie wartość
nieruchomości z "żelaznymi"
lokatorami Rachman przystą-pił
do nabywania takich
obiektów oczywiście za bez-cen
Zawsze znajdowało się w
nich kilka wolnych mieszkań
które wynajmował Murzy-nom
Biali lokatorowie szybko
opróżniali dom W ten sposób
kupił szereg demów Płacił
np za obiekt 1000 funtów a
sprzedawał następnie za
5000 funtów Spekulował
róionież terenami Dla siebie
i żony zakupił dom za 70000
funtów Posiadał szereg samo-chodów
był częstym gościem
w różnych klubach i kasy-nach
U Warda poznał zale-dwie
16-letn- ią Mandy Rice
Davies która stała się jego
- utrzymanką Kupował jej
wspaniałe toalety futra po- -
aarowat "Jaguara" oizuienę
itp
Zmarł nagle ubiegłego ro-ku
pozostawiając zaledwie
8008 funtów Rice-Davie- s od-wiedziła
jego żonę dopytując
czy nie pozostawił jej czegoś
w testamencie Nic I gdyby
nie sprawa dr Warda zapom-nianob- y
o Rachmanie Teraz
zajęto się nim nawet w Izbie
Gmin Jeden z posłów Partii-Prac- y
wywodził że istniało
"imperium" Raclimana że był
hersztem bandy spekulantów
i wyzyskiwaczy że żerował na
nędzy ludzkiej Prasa dowo-dzi
że niewątpliwie zostawił
wielki majątek który zapeu
ne ulokował w bankach szwa-jcarskich
Tylko wdowa stanę-ła
w obronie pamięci swego
męża
Z żalem zaznacza że prawo
angielskie broni żywych przed
oszczerstwem ale nie zmar-łych
i dlatego szkaluje się
bezkarnie pamięć jej męża
Grobowce
Zespół archeologów amery- -
kańskich i greckich odkopał
na wyspie Sdmotras na Mo-rzu
Egejskim 105 niezwukle
okazałych grobowców Zda-niem
ich zostały one zbudo--
wane przed dwoma tysiącami
lat - J ' _ M SZPAK