000014b |
Previous | 1 of 8 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
i EK A 4r BTwf --t ™-l- -- - 'T — —£ — -- ł~ -- - li t Si?"' ir V a r V-- f SfA Sirr r1 cit -- {"'„" k iĄ' - ' V h % '"Mt-'- ' --t rJ J4''A -- '£ - ii Jł" ' i? T'vr ip y _ ij-- l "-- 5? 'i !J'' ' "'V f '1' "£- - #'' W l iTO m iy' i Pnlluh Lancuies ibU-h- ed for every Wedńesdajr mnń SflłllrdsT by Póllth Alljąnes Prsss Ltd 1475Qun ar wmt TOrOnrO wnr — - '' Pji Tl ŁEnnoJCKłwi RS f Ci ' Orn ZPwK wydawany I 4 ran w łvaodnIu SIluły etłe Polonii w Kanadzie r"'jf M3af P9 KANADY DOSCO W MONTREALU nosco (Dominion Steel & Coal orn LiiaJ uswiauw"" - " icrza w njuuji "i I „"a JcWwńi Snr-dJzi-ał w Mont- - a Ul 4 nnn nbimva narrplp liosrn h?r _l_ŁM:l #iofnnVi mil ffttftóra w osiauucii " iiMala ograniczyć swą produkcję iiobpeniiy TuTihiAutwt#numvcrm''tf 1 Yrr- - sy prouuKcjl i oamiuiuna pui-'_- _i uinrnivnir7v Dwa lala te in kierownicy jej rekrutowali §ziś na ich miejsce przysli m o- - zi liczący przeuiyuuu ™ HaNCAR TEŻ W MONTREALU S G Harwood prezes Can- - lar UO 05WiautJl UlBO"a- - lom że jego zaKiaciy zosianą Przeniesione z Fort William do lontreaiu w uiuL-ai-t uu wcinm o grudnia Oświadczenie to jest _„rf nritanWarii i mavnrpm iMnrtnn Sonnnln na rzele nrn- - owalo wpłynąć na kierownictwo i r ntn cinfl ntrth nrD Ctyz pozuawid u ow "y'' y W odpowiedzi na to S G uminnfi'7anrnnnnnwal bv orca- - iizacje utworzyły komitet który f „- -! 1 „i ol-i- i tninitrnn Pall iear zajął inny Drzemysł w Fort slwilliam Komitet taki utworzył a i „rlol Mnlncionio rin nrr imra nipfpnhakera z mcmoran- - 'afum o pomoc w rozwiązaniu te- - ?J nrnKlomll U łVWW" NARKOTYKI W SZKOLE l--S Komendant policji F Oliyier Trafalgar pod roronio oswiao-- y że'zarówno miejscowa poli-- o Inlf nrWTiał walki z narkotv- - Klbmi Konnej Policji przesłucha-&Jf- r 12 młodzieńców wśród kló- - llchlbył również uczeń Oakville- - aiaigar Mign ocnuoi i uusmj nrzpkonanla że miejscowa ilodzież używa' narkotyku "ma-iriflna- "i Jest to nreoatat z in- - yjskich konopi znany na Bli- - I!— Iirnt wtr:#t rtU uliiełp7 ' 1111 WMllUUlU jnivu uajijei iesza się go z tytoniem papic- - sowym luu napojem tvomcn- - nt policji wczwai wszysiKicn dziców do walki z rozpowszc-- niającym się nałogiem narKo- - rdfjzowania się iniuuiuy ua- - icm jego nie jesi iruano wy-fry- ć młodzieńca czy pannę za-kuwających "marijuanę" Są ner- - owi gay oaczuwaja poirzcuc iżycia narkotyku domagają c bv im dać wiccci pieniędzy iitórc wydaja -- na zakup papicro-hft- w z' "marijuaną" i wreszcie ) wypaleniu ich stają się wy-tkow- o 'sriokoini cdvż na pc-- Iktien okres czasu zatracają po-IIjEucieicz-asii i przestrzeni Prasa kanadyjska informuje aotyenczas nie zaoDscrwowa-- bv młodzież szkół średnich lev wvższvch w Toronto paliła JAnjiUKirvay l u~um„„i:i:jua„iniuo LA NOWYCH IMIGRANTÓW n Pani Ellen Faircloush mini- - cr spraw obywatelskich i imi-rac- ii nrzemawiaiac w Oshawic fystąpHa przeciwko bezzasad ni opiniom o roli nowycn przy- - fjikoby pozbawiali oni pracy itlzcnnych i osiadłych obywateli jŚjjW ciacu 11 miesięcy 1950 r fflfzybyło do Kanady około G0000 glfiigranlów z lego 41340 miało h pewnioną z góry pracę wzgię-Id- i ie utworzyło własne warsztaty fSitfaiclnyych45z7aw7 odnóawleżasłłoużbdoy dgormupo-y- w: oraz robotników roinycn w h zawodach odczuwa się cia-bra- k ludzi A wiec z ogólnej ści 60000 imigrantów zaled- - c 13866 poszukiwało pracy na iwiiiyui i%viiMi to tnyua uuuiiu Mreślić jako poważna konkuren- - jaiu zagrożenie uiu ruzciuiu--j iności SiMin Fairclougli oświadczyła imigracja jCSl SCiSie powiazn-- z syiuacia eosnodarcza Jeśli vśtaną możliwości zatrudnic- - wowczas wzrośnie ilość lmi-ntó- w Wzywała ona organiza-społećzn- e i ludność do oka lania' najdalej posuniętej ser-- znosci i życzliwości nowonny-y- m aby "ułatwić i przyspic- - c-proc- es integracji )czywiście imigranci nigdy powicie nie wvzbeda sie zwy- - ]ow i tradycii krajów pocho- - i aie tez azieKi temu wzdo-aj- a życie kanadvi'kie wnoszą i nowe pierwiastki elementy łuralnie imigrant musi przv- - Kanadyjski tryb życia by ie sie zadowolonvm w tvm ąju: Min Fairclotigh nodkre- - 'aze' Nowó-TCanarlviP7v-pv no-- ni możliwie najszybciej przy-pic'-d- o naukP jeżyka angiel-eg- o lub francuskiego 3 ZWIĄZKOWI El BRATERSTWO NR Prof Szabłowski odwiezie zabytki do pokojowy dla Rząd sowiecki wystąpił z nową notą w sprawie przyszłości Nie-miec stanowiącą uzupełnienie poprzedniej odnośnie Berlina Moskwa proponuje' zwołanie w ciągu dwu miesięcy konferencji z udziałem 28 państw-ora- z przed-stawicieli obu rządów niemiec-kich celem przygotowania trak-tatu pokojowego W konferencji tej uczestniczyły wszystkie pań-stwa które prowadziły wojnę z Niemcami oraz Chiny komunisty-czne Do noty dołączony jest pro-jekt traktatu pokojowego Opierając się na pierwszej analizie dokonanej w kancela-riach dyplomatycznych mo-carstw zachodnich rzecznicy ich oświadczyli że nota sowiecka nie wnosi nowych elementów Rząd sowiecki bowiem w dalszym cią-gu podtrzymuje zarówno swoją propozycję w sprawie zach Ber-lina jak i zjednoczenia Niemiec Moskwa przewiduje że zjedno-czenie winno nastąpić w drodze federacji obu istniejących państw niemieckich a nic w wy-niku wolnych wyborów w obu strefach Rząd sowiecki dalej wypowiada się zgodnie z poprze- dnimi za neutralizacją zarówno Niemiec jak i części centralnej Europy W kolach dyplomatycznych uważa się że nota sowiecka je-dynie w bardzo nieznacznym stopniu oznacza pewną rewizję popizedniego stanowiska a mia-nowicie ZSRR zgadza się na prze-dyskutowanie całości zagadnie-nia niemieckiego a nic tylko sprawy Berlina Prez Eisenhower W Waszyngtonie podano do wiadomości że w najbliższą so-botę dnia 17 bm prez Eisenhon wer przyjmie wicepremiera so-wieckiego Mikojana W konfe-jenc- ji uczestniczyć będzie sekre-tarz stanu Dulles Czas trwania zapowiedzianej konferencji jest nieograniczony Mimo apelu prez Eisenhowera' Amerykanie pochodzenia euro-pejskiego nic zrezygnowali z de"-- - Socjaliści przeciwko de Gaulle Kongres francuskiej paitii so-cjalistycznej w Paryżu jednogło-śnie --zatwierdził wniosek przy wódcy Guy Mollet o przejściu do opozycji wobec rządu de Gaul-lc'- a Partia przyjęła do wiado-mości rezygnację Andre Boullo-ch- c klory wszedł do gabinetu jako fachowy minister oświaty Centrala katolickich związków zawodowych oraz federacja b żołnierzy wypowiedziały się prze-ciwko piogramowi gospodarcze-mu prez de Gaulle'a W szcze-gólności potępiono podwyżki cen różnych artykułów powszechne-go użytku oraz usług przy jedno-czesnej obniżce rent inwalidz-kich i welcrańskich Oiganizacjc prawicowe wypowiedziały się przeciwko amnestii dla powstań-ców algerskich Repatriacja z ZSRR - Polsko-sowieck- a umowa repa-triacyjna wygasa z dniem 31 marca br Według oficjalnych danych na mocy tej umowy pod-pisanej w listopadzie 1956 r powróciło do Polski dotychczas ponad 224000 osób W Warszawie utrzymuje się ze około 30000 powróci jeszcze przed ostatecznym terminem Zdaje się to wskazywać że nie nastąpi przedłużenie ważności umowy i ze po 31 marca ustanie całkowicie repatriacja W toku prowadzonych rpko-wa- ń nie poruszano sprawy tej części zabytków które znajdują się w Muzeum Prowincjonalnym w Qucbec Cała prasa kanadyj-ska przyjęja z dużym zadowole-niem porozumienie ottawskie podkreślając że zawarte zostało one między stronami polskimi oraz źe pp Polkowski i Żurow-ski działali z upoważnienia poli-tycznej reprezentacji polskiej w Londynie Premier prowincji Quebec p Maurice Duplessisw odpowiedzi na zapytanie prasy oświadczył źe nie zmienił swojego stanowi-ska Podkreślił że ta część za-bytków która znajduje się pod — TOLERANCJA — Traktat Niemiec Nota sowiecka jest obecnie przedmiotem dokładnych badań w Waszyngtonie Londynie i Pa-ryżu Jednocześnie stała rada państw Paktu Atlantyckiego przystąpiła do obrad nad nią W kołach dyplomatycznych Londynu panuje przekonanie że nowe propozycje sowieckie świadczą ze Moskwa będzie uporczywie zmierzać do załatwie-nia problemu niemieckiego Jak-kolwiek nie ujawniły się dotych-czas żadne tendencje kompromi-sowe to nic mniej jednak nic należy zaniechać podjęcia roko-wań Zdaniem niektórych ko-mentatorów Moskwa pragnie przede wszystkim konferencji na najwyższym szczeblu i to w ogra-niczonym zespole co powinno ułatwić osiągnięcie porozumienia w następnej konfeicneji Część opinii publicznej w Wielkiej Bry tanii wypowiada się zdecydowa-nie za podjęciem rokowań oraz za pewnymi ustępstwami na rzecz stanowiska sowieckiego STANOWISKO ZACH NIEMIEC Rząd zachodnio niemiecki pierwszy wydał oświadczenie na temat noty sowieckiej Głosi ono że nota sowiecka nic zawiera ani jednej nowej (propozycji i jest absolutnie nic do przyjęcia Sta-nowi ona zestawienie wszystkich dawnych projektów uznanych jako całkowicie szkodliwych W lychwarunkach rząd zachodnio-niemiec- ki nie widzi 'możliwości prowadzenia rokowań' na' płasz-czyźnie zaproponowanej tfrzez rząd sowiecki przyjmie Mikojana mór2lracji pod adresem Mikoja na w Los Angeles oberwał na-wet jajkiem co spowodowało zicszlą oficjalne przeproszenie gubernatora stanu Kalifornia Edmunda Browna Mikojan przemawiając na ban-kietach oraz na konfcicncjach prasowych podkreśla pokojowe tendencje sowieckiej polityki za-pewnia o przyjaźni do Stanów Zjednoczonych wyraża gotowość poczynienia poważnych zakupów w tym pełnych urządzeń fabrycz-nych Znajduje wcale' zgrabne odpowiedzi na kłopotliwe pyta-nia Zachowuje się pewnie i tak-townie Prasa amerykańska za-mieszcza obszerne sprawozdania o jego turze objazdowej rejes-trując wszystkie uwagi Do zapowiedzianej konfeien-cj- i z prez Eisenhowerem przy-wiązuje się bardzo wielką uwagę oczekując iż Mikojan skonkrety-zuje propozycje sowieckie w sprawie Niemiec oraz w innych aktualnych a spornych zagad-nieniach Komunikat pp inż W kufrów w Ottawie nastąpiła wymiana listów między inż Józofem Krzywdą Polkowskim zbiorów wawelskich w I prof Jerzym Szabłowskim kie-rownikiem składającej sio z 4-c- h wybitnych przybyłych z Polski w zabytków polskiej zde-ponowanych w Bank of Na skutek tej wymiany listów Polkowski działający na mocy upoważnień Egzekutywy Zjedno-czenia Narodowego Londynie przekazał dr Jerzemu Szabłow-skiemu reprezentującemu spad-kobierców depozytariu-sza śp Stanisława Świcrz-Zalc- - skiego całość złożone- - pieczą rządu prowincjonalnego pozostanie' w dalszym ciągu w Quebec tak długo jak w Polsce pozostają u komuniści Wyjaśnił że prowincja posiada własne prawa na mocy których rządzi się i stąd nawet pewne po-stanowienia rządu federalnego nie'mogą mieć wpływu na stano-wisko prowincji Wpiwnicach Muzeum Prowin-cjonalnego znajdują się wszyst-kie arrasy oraz inne cenne obiek-ty Ogółem 24 skrzyń 'wywiezio-nych z Polski te podlegają stałemu przeglądowi kustosza Polkow-skiego który dokonuje niezbed- - nych" zabiegów konserwacyjnych ' Stanowisko prem Duplessis OŚWIATA "ZWIĄZKOWIEC" STYCZEŃ 8 stycznia zakończono wszystkie prawne formalności przekazania części skarbów znajdujących si§ w Ottawie z Polski Po wydrukowaniu już w czwar-tek wieczorem poprzedniego nu-meru "Związkowca" z datą 10 bm rozgłośnia CBC podała w biuletynie o godz 10-e- j w nocy wiadomość o zakończeniu roko-wań w sprawie powrotu do Pol-ski zbiorów wawelskich przecho-wywanych w Ottawie Oficjalny komunikat ministerstwa spraw zagranicznych stwierdzał że wła-dze kanadyjskie nic brały żadne-go udziału wtych rozmowach nie loztaczały nad nimi opieki nie przyjmowały za nic odpowie-dzialności Wydawało się prze-cież że jest to powszechnie wia-dome ale mimo to rząd kanadyj-ski postanowił to jeszcze raz podkreślić by rozwiać jakiekol-wiek wątpliwości Chodziło o to by w sposób jak najbardziej ka-tegoryczny przypomnieć o tym zarówno kanadyjskiej jak i świa-towej opinii publicznej Rola rządu kanadyjskiego ograniczyła się do wydania wiz naukowców polskich która przybyła w początkach grudnia z okieślonym celem i za daniem Złożyła ona wizytę kur-tuazyjną w ministerstwie spraw zagianicznych a ponadto obie strony prowadzące rozmowy poinformowały ministerstwo spraw zagranicznych o ich wyni ku Witold Malcużyński znakomi-ty pianista był tym który dopro-wadził obie strony-d-o wspólnego stołu Przybycie jego do Ottawy w dniu 4 grudnia 1958 r nic mo-gło oczywiście pozostać I kiedy z różnych stron zapy-tywano go co robi w stolicy od-powiadał z uśmiechem: "Spę-dzam tutaj urlop" WJen sposób uchronił się od dalszych docie-kań Był to jednak wyjątkowy "urlop" Pclcn ciężkiej odpo-wiedzialnej pracy i "bardzo ko-sztowny Malcużyński bowiem skreślił szereg koncertów zre-zygnował z nagrań na płyty w Paryżu by doprowadzić do koń-ca lokowania Sukces moralny wielkiego jest ogiomny równic wielki jak jego straty fi-nansowe Ale z jego nazwiskiem będzie trzeba odtąd łączyć po-wi- ót do Polski zabytków kultu-ralnych przechowywanych w Ot-tawie w tym rękopisów Chopina które stanowiły szczególną tro-skę naszego świetnego pianisty Sprawą tą został zainteresowa-ny podczas pobytu w Polsce w J Polkowskiego do Polski poddania zbiorów na leżytej opiece konserwatorskiej i umieszczenia ich w muzeach bibliotekach i instytucjach w któ-rych się znajdywały przed wy- - wiozicnicm ich z Polski i W poprzedzają-cych przekazanie depozytu poza ww brali udział p Adam Żurow-ski opiekun zbiorów wawelskich w Kanadzie i przybyli z Kraju profesorowio: Zbigniew Drzewie-cki Bogdan Marconi i Marian Morelowski których o głębokiej trosce za równo świata naukowego jak i szerokiego społeczeństwa pol-skiego o los tych' tak cennych dokumentów historycznych i pa-miątek narodowych Również bardzo aktywnie współdziałał w pertraktacjach słynny pianista p Witold Malcużyński Wspólne otwarcie kufrów mia-- ' ło miejsce w dn 23 i 24 grudnia i wzięli w nim udział poza oso-bami wyżej wymienionymi na zaproszenie pp Polkowskiego i Żurowskiego jako eksperci arty-sta p Stefan Kątskii gen Józef Zając kolekcjoner dzieł sztuki jak doradca prawny p Gaston Vincent Również obecni byli p D C Norman z Chicago znany specjalista Biblii Guten-berga i n Aleksander Janta dy-rektor Fundacji' Paderewskiego w N Yorku Po dokładnymizbadaniu wszy słkich zabytków stwierdzono że 12-letn- ie zamknięcie ich w ku- - rczultacio rormów klóreigo w Bank of Monfrcal celem ręczyły się w miesiącu przewiezienia zawartości kustoszem Kanadzie dolegacji uczonych sprawie kultury Mont-real p w drugiego depozytu władzy Obiekty (January) delegacji tajemni-cą artysty rozmowach obecność świadczy również ostatnim Środa 14 — 1959 marcu ubiegłego roku Wówczas to przyjaciele Małcużyńskiego pp Drzewiecki i Sztompka prze-dyskutowali z nim sprawę ręko-pisów Chopina Malcużyński wziął się 'do dzieła przygotowu-jąc uporczywie teren Prowadził dyskretne rozmowy z przedstawi-cielami emigracji w tym oczywi-ście z kustoszem inż Polkow-skim i opiekunem p Żurowskim Obaj ci panowie zdawali sobie w pełni sprawę z niebezpieczeń-stwa grożącego zabytkom do których nie mieli dostępu W październiku tib r inż Polkow-ski w sprawozdaniu do Egzeku-tywy Zjcd Narodowego w Lon-dynie wskazywał na konieczność dokonania przeglądu Trudność polegała na tym że brakło peł-nomocnictw drugiego depozyto-ra a więc spadkobierców dr Swicrz-Zaleskieg- o Władze war-szawskie w pewnym okresio cza-su wzbraniały się przed zajmo-waniem się "częścią tak zwanych Skarbów Wawelskich nalegając na załatwienie całości Gdy jed-nak doszły do przekonanie iż równoczesne załatwienie jest wręcz niemożliwe a dalsze zwle kanie z przeglądem znajdujących się w Ottawie' pociągnąć może katastrofalne skutki zgodziły się na przekazanie tej sprawy nau kowcom ludziom bezpośrednio zainteresowanym w zachowaniu zabytków kulturalnych Istotnie delegacja polska któ-ra przybyła do Ottawy 'składała się z samych znakomitości wy-bitnych specjalistów TeTi 'fakt znakomicie ułatwił rokowania Jak to wynika z ogłoszonego w poprzednim numerze komunika-tu Egz Zjed Narodowego pp Polkowski i Żurowski otrzymali szerokie pełnomocnictwa a że zdaniem ich dalszy pobyt tych zabytków w Ottawie groził znisz-czeniem wypowiedzieli się za przekazaniem ich do Polski Zgo-dnie z tą sugestią pp Polkow-skiego i źuiowskicgo zapadło w dniu 5 br odpowiednie postano-wienie Egzekutywy Sprawa zo-stała więc przesądzona i można-b- y było tego dnia podpisać odpo-wiedni dokument i zakończyć ro-kowania Dlaczego więc rozmowy w Ot-tawie przeciągnęły się o dalsze trzy dni i podpisanie protokołu nastąpiło dnia 8 bm? Panowie Polkowski i Żurowski wychodząc ze słusznego założenia że Skarby Wawelskie są własnością narodu i A Żurowskiego frach nie spowodowało więk-szych uszkodzeń jednakowoż rzeczoznawcy jednogłośnie stwierdzili że dalsze przetrzy-mywanie zabytków w dotychcza-sowych warunkach naraża je na niebezpieczeństwo postępującego zniszczenia i byłoby lekkomyśl-nym zaniedbaniem elementar-nych zasad konsorwacji Pp Józef Polkowski i Adam Żurowski którzy działali na pod-stawie szerokich pełnomocnictw udzielonych im przez Egzekuty-wę Zjednoczenia Narodowego której stalą troska o dobro zbio row wawelskich w Kanadzie jest powszechnie znaną pragną złożyć gorące podziękowanie pp profesorom Jerzemu Szabłow-skiemu Zbigniewowi Drzewie-ckiemu Bogdanowi Marconiemu i Marianowi Morelowskiemu za atmosferę głębokiej troski o do-bro tych tak cennych zabytków kultury narodowej którą były stale nacechowane obrady jak również atmosferę wzajemnego zaufania co umożliwiło załatwie-nie tego ważkiego a tak skom-plikowanego zagadnienia Dzię-kują również mistrzowi Witoldo-wi Małcużyńskiemu za jego wy-trwałe i tak ofiarne zabiegi w celu osiągnięcia pozytywnych rezultatów w rozmowach dzię kują adwokatowi mec Gaston Vincent QC za jego światłe po-rady prawne Składają również podziękowania pp Stefanowi Kątskiemu i gen Józefowi Za jącowi za ich udział w przeglą- - dzie zbiorów ustilenie ich sta- - nu (THE ALLIANCER) COPY 10 wawelskich delegacji Polskiego uważali iż wskazanewysunie się żadnych pretensji jest wspólne stanowisko obu i później co dowodzi źe uważa sie przedstawicielstw politycznych iż na emigracji I dlatego wszelkie sprawozdania kierowali jedno-cześnie do Egz Zjed Naród oraz do tak zwanego "zamku" Przed-stawiciel tej ostatniej grupy p Zawisza znajduje się nawet cza-sowo pod bokiem bo w Montrea-lu ale to jak się okazało bynaj-mniej nie ułatwiło rozmów "Za-mek" londyński w pewnej chwili zamilkłW tych warunkach kus-toszowi inż Polkowskiemu nie pozostało nic innego jak zapom-nieć o istnieniu tej instytucji Los zabytków był ważniejszy I dlatego po daremnym oczekiwa-niu na wypowiedź p Pająka dnia 8 stycznia podpisano odnośne do-kumenty Mimo wysiłków nie udało się doprowadzić do wyda-nia wspólnego komunikatu któ-ryby podpisali przedstawiciele Warszawy względnie przewodni-czący delegacji prof Szabłowski i inż Polkowski Jednakże komu-nikaty obu stron w zasadniczej treści są zbieżne Każda strona wyraża (drugicj podziękowanie zgodnie podkreśla też rolę Witol-da Małcużyńskićgo W podpisanym dokumencie zwalnia się całkowicie z wszel-kiej odpowiedzialności za stan obiektów inż Polkowskiego Nie wysuwa się żadnych pretensji podi jego adresem ani za prze-szłość teraźniejszość ani też nie i Oświadczenie J5 prof 1 i we wrześniu iy„jy roKU w po-czątkach inwazji hitlerowskiej zostały wywiezione z Polski naj-cenniejsze pamiątki polskiej hi-storii i kultury oraz dzieła sztu-ki wysokiej wartości artystycznej w celu zabezpieczenia ich przed grabieżą przez najeźdźcę Drogą okrężną przez Francjo i W Bry-tanię przewiezione zostały w ro-ku 1940 do Kanady i złożone tam na przechowanie W marcu ro-ku 1945 część ich zdeponowana została w ottawskim oddziale Bank of Montreal część łącznie z arrasami wawelskimi znalazła się w prowincjonalnym muzeum w mieście Oueboc Mimo usil-nych starań rządu polskiego o ich zwrot' i zgodnej w tym wzglę dzie opinii Narodu skarby te nie zostały dotąd Polsce zwrócone w Kilka tygodni temu przybyła do Ottawy grupa rzeczoznawców z Polski w skład której wchodzą: dr Jerzy Szabłowski profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i dyrektor Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu — konserwa-tor Bohdan Marconi profesor Akademii Sztuk Pięknych i kie-rownik Głównego Laboratorium Pracowni Konserwacji Zabytków w Warszawie — dr Marian Mo-relowski profesor Uniwersytetu Wrocławskiego — oraz Zbig-niew Drzewiecki profesor Wyż-szej Szkoły Muzycznej I prezes Towarzystwa im Fryderyka Cho-pina w Warszawie Przybył rów-nież do Ottawy specjalnio zapro-szony znany pianista p Witold Malcużyński W dniach 23 i 24 grudnia 1958 r dokonano w Bank of Montreal w Ottawie otwarcie wspomniane-go depozytu Wśród zabytków składających się na depozyt fi-gurują najwyższogo rzędu pa-miątki narodowe jak miecz pia-stowski z wieku XII zwany Szczerbcem używany od roku 1320 jako miecz koronacyj-ny królów polskich złoty łań-- Oświadczenie p W Po kilkunastu latach bezowo-cnych wysiłków rozwiązania tak trudnej i bolesnej sprawy Skar-bów Wawelskich znajdujących i się w Bank of Montreal w Otta-wie stwierdzam z radością że zostają one przekazane Narodo-wi polskiemu na ręce przybyłej z Polski delegacji uczonych re-prezentujących polskie instytu-cje naukowe i kulturalne Stało się to możliwym tylko dzięki temu że sprawa ta została uznana za ogólno narodową z całkowitym pominięciem aspek jl BraaaaV - _ Polski wypełniał (swoją rolę tak jak mógł w istniejących warunkach Panowie Polkowski J Żurowski od dłuższego czasu nastawalina ostateczne załatwienie sprawy zabytków znajdujących się! "w Bank of Montreal W tym kie-runku wywierali naciski zarów-no na poszczególne jednostki jak i organizacje 'polonijne In-formują nas np że gen Sosn-kows-ki był zdecydowanym zwo-lennikiem przekazania tych za-bytków do Polski W toku ostat-nich rokowań p Żurowski in-formował go"o postępie' rozmówi W związku z informacją jaka ukazała się w poprzednim 'nume rzc naszego pisma w'sprawlepf krywania kosztów przechowywa-nia kufrów w Bank of Montreal dowiadujemy się że były pokry-wane w równej części przez przedstawicielstwo dyplomaty-czne PRL i Skarb Narodowy Zjednoczenia Narodowego y Na prośbę Fundacji 'im Pade-rewskiego przed odesłaniem za-bytków do Polski dokonuje się w Ottawie zdjęć mikrofilmowych niektórych obiektów}" Praca ' ta potrwa zapewne tydzień W mię-dzyczasie prof: Szabłowski załat-wia formalności wywozówe'Jak się wydaje będzie osobiście to-warzyszył powracającyftTdó" kra--1 ju zabytkom co nastąpLprawdó- - podobnie w ciągu tygodnia! dr Szabłowskiego cuch Zygmunta III berło I rritcz użyte przy koronacji Stanliława Augusta Poniatowskiego ni- - starsze pomniki języka polskiego' (Kazania świętokrzyskie I Psał-terz Floriański) najstarsze kro niki Polski średniowieczne ('re-nesansowe rękopisy iluminowa-ne (między innymi modlitewni-ki księżnej płockiej Anastazji i wieku XII i Królowej Bony z po-czątku wieku XVI) dwadzieścia rękopiśmiennych utworów Fry-deryka Chopina (mln koncert' fortepianowy F-m- oll opus 21) f jedyny w Polsce egzemplarz BI-- " blii Gutenberga Każdy obiekt poddano szczegó-łowym oględzinom pod wzglf dem stanu zachowania Stwier-dzono jednomyślnie iż warunki jakich zabytki te znajdowały się w ciągu lat 14-t- u sprzeczne są z zasadami konserwacji stoso-wanymi w muzeach ize pozosta-wienie łych dzieł w dolychczało- - wym pomieszczeniu i bez stałe opieki konserwatorskiej narazi-łoby je na niebezpieczeństwo zniszczeń i uszkodzeń vi Jestem szczęśliwy iż dotych-czasowe przeszkody zostały prze-zwyciężone i że znajdujące się W banku w Ottawie skarby powró-cą w najbliższych kilku tygo-dniach do Polski W czasie uro-czystości Tysiąclecia Państwa Polskiego które odbędą się W latach 1960-6- 6 zabytki przekażą-- i ne do Kraju spełnią ważną rolę jako świadectwa naszej wielkiej przeszłości i wiekowej kultury Pragnę przy tej okazji gorąco' podziękować wszystkim „którzy w ostatnim okresie przyczynili się do powrotu skarbów narodo-wych do Polski zwłaszcza i zaś panu inż Józefowi Polkowskie-mu znakomitemu arfyśeje panu Witoldowi Małcużyńskiemu ' i moim kolegom profesorom DR JERZY SZABŁOWSKI Ottawa 8 stycznia 1959" Małcużyńskiego tów politycznych I że jedyną przewodnią myślą wszystkich po-czynań i wysiłków było ocalenie dobro polskich skarbów naj-wyższej wartości historycznej y ł kulturalnej Ze swej strony pragnę gorąco podziękować za pełne zaufanie jakim mnie zgodnie obdarzono" Jestem dumny 4że miałem? możność"współdziałać!ijtakŁcł brymi Polakami twTtak szlachto nej sprawler v " " '( WITOLDMAŁCUŻYŃŚKfr 2 wnb i JU t Jt 1 Kł fi n17 -- ni a 1 £ m m m I JiWI uJFBil UW £ B Ił ff
Object Description
Rating | |
Title | Zwilazkowiec Alliancer, January 14, 1959 |
Language | pl |
Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
Date | 1959-01-14 |
Type | application/pdf |
Format | text |
Identifier | ZwilaD2000273 |
Description
Title | 000014b |
OCR text | i EK A 4r BTwf --t ™-l- -- - 'T — —£ — -- ł~ -- - li t Si?"' ir V a r V-- f SfA Sirr r1 cit -- {"'„" k iĄ' - ' V h % '"Mt-'- ' --t rJ J4''A -- '£ - ii Jł" ' i? T'vr ip y _ ij-- l "-- 5? 'i !J'' ' "'V f '1' "£- - #'' W l iTO m iy' i Pnlluh Lancuies ibU-h- ed for every Wedńesdajr mnń SflłllrdsT by Póllth Alljąnes Prsss Ltd 1475Qun ar wmt TOrOnrO wnr — - '' Pji Tl ŁEnnoJCKłwi RS f Ci ' Orn ZPwK wydawany I 4 ran w łvaodnIu SIluły etłe Polonii w Kanadzie r"'jf M3af P9 KANADY DOSCO W MONTREALU nosco (Dominion Steel & Coal orn LiiaJ uswiauw"" - " icrza w njuuji "i I „"a JcWwńi Snr-dJzi-ał w Mont- - a Ul 4 nnn nbimva narrplp liosrn h?r _l_ŁM:l #iofnnVi mil ffttftóra w osiauucii " iiMala ograniczyć swą produkcję iiobpeniiy TuTihiAutwt#numvcrm''tf 1 Yrr- - sy prouuKcjl i oamiuiuna pui-'_- _i uinrnivnir7v Dwa lala te in kierownicy jej rekrutowali §ziś na ich miejsce przysli m o- - zi liczący przeuiyuuu ™ HaNCAR TEŻ W MONTREALU S G Harwood prezes Can- - lar UO 05WiautJl UlBO"a- - lom że jego zaKiaciy zosianą Przeniesione z Fort William do lontreaiu w uiuL-ai-t uu wcinm o grudnia Oświadczenie to jest _„rf nritanWarii i mavnrpm iMnrtnn Sonnnln na rzele nrn- - owalo wpłynąć na kierownictwo i r ntn cinfl ntrth nrD Ctyz pozuawid u ow "y'' y W odpowiedzi na to S G uminnfi'7anrnnnnnwal bv orca- - iizacje utworzyły komitet który f „- -! 1 „i ol-i- i tninitrnn Pall iear zajął inny Drzemysł w Fort slwilliam Komitet taki utworzył a i „rlol Mnlncionio rin nrr imra nipfpnhakera z mcmoran- - 'afum o pomoc w rozwiązaniu te- - ?J nrnKlomll U łVWW" NARKOTYKI W SZKOLE l--S Komendant policji F Oliyier Trafalgar pod roronio oswiao-- y że'zarówno miejscowa poli-- o Inlf nrWTiał walki z narkotv- - Klbmi Konnej Policji przesłucha-&Jf- r 12 młodzieńców wśród kló- - llchlbył również uczeń Oakville- - aiaigar Mign ocnuoi i uusmj nrzpkonanla że miejscowa ilodzież używa' narkotyku "ma-iriflna- "i Jest to nreoatat z in- - yjskich konopi znany na Bli- - I!— Iirnt wtr:#t rtU uliiełp7 ' 1111 WMllUUlU jnivu uajijei iesza się go z tytoniem papic- - sowym luu napojem tvomcn- - nt policji wczwai wszysiKicn dziców do walki z rozpowszc-- niającym się nałogiem narKo- - rdfjzowania się iniuuiuy ua- - icm jego nie jesi iruano wy-fry- ć młodzieńca czy pannę za-kuwających "marijuanę" Są ner- - owi gay oaczuwaja poirzcuc iżycia narkotyku domagają c bv im dać wiccci pieniędzy iitórc wydaja -- na zakup papicro-hft- w z' "marijuaną" i wreszcie ) wypaleniu ich stają się wy-tkow- o 'sriokoini cdvż na pc-- Iktien okres czasu zatracają po-IIjEucieicz-asii i przestrzeni Prasa kanadyjska informuje aotyenczas nie zaoDscrwowa-- bv młodzież szkół średnich lev wvższvch w Toronto paliła JAnjiUKirvay l u~um„„i:i:jua„iniuo LA NOWYCH IMIGRANTÓW n Pani Ellen Faircloush mini- - cr spraw obywatelskich i imi-rac- ii nrzemawiaiac w Oshawic fystąpHa przeciwko bezzasad ni opiniom o roli nowycn przy- - fjikoby pozbawiali oni pracy itlzcnnych i osiadłych obywateli jŚjjW ciacu 11 miesięcy 1950 r fflfzybyło do Kanady około G0000 glfiigranlów z lego 41340 miało h pewnioną z góry pracę wzgię-Id- i ie utworzyło własne warsztaty fSitfaiclnyych45z7aw7 odnóawleżasłłoużbdoy dgormupo-y- w: oraz robotników roinycn w h zawodach odczuwa się cia-bra- k ludzi A wiec z ogólnej ści 60000 imigrantów zaled- - c 13866 poszukiwało pracy na iwiiiyui i%viiMi to tnyua uuuiiu Mreślić jako poważna konkuren- - jaiu zagrożenie uiu ruzciuiu--j iności SiMin Fairclougli oświadczyła imigracja jCSl SCiSie powiazn-- z syiuacia eosnodarcza Jeśli vśtaną możliwości zatrudnic- - wowczas wzrośnie ilość lmi-ntó- w Wzywała ona organiza-społećzn- e i ludność do oka lania' najdalej posuniętej ser-- znosci i życzliwości nowonny-y- m aby "ułatwić i przyspic- - c-proc- es integracji )czywiście imigranci nigdy powicie nie wvzbeda sie zwy- - ]ow i tradycii krajów pocho- - i aie tez azieKi temu wzdo-aj- a życie kanadvi'kie wnoszą i nowe pierwiastki elementy łuralnie imigrant musi przv- - Kanadyjski tryb życia by ie sie zadowolonvm w tvm ąju: Min Fairclotigh nodkre- - 'aze' Nowó-TCanarlviP7v-pv no-- ni możliwie najszybciej przy-pic'-d- o naukP jeżyka angiel-eg- o lub francuskiego 3 ZWIĄZKOWI El BRATERSTWO NR Prof Szabłowski odwiezie zabytki do pokojowy dla Rząd sowiecki wystąpił z nową notą w sprawie przyszłości Nie-miec stanowiącą uzupełnienie poprzedniej odnośnie Berlina Moskwa proponuje' zwołanie w ciągu dwu miesięcy konferencji z udziałem 28 państw-ora- z przed-stawicieli obu rządów niemiec-kich celem przygotowania trak-tatu pokojowego W konferencji tej uczestniczyły wszystkie pań-stwa które prowadziły wojnę z Niemcami oraz Chiny komunisty-czne Do noty dołączony jest pro-jekt traktatu pokojowego Opierając się na pierwszej analizie dokonanej w kancela-riach dyplomatycznych mo-carstw zachodnich rzecznicy ich oświadczyli że nota sowiecka nie wnosi nowych elementów Rząd sowiecki bowiem w dalszym cią-gu podtrzymuje zarówno swoją propozycję w sprawie zach Ber-lina jak i zjednoczenia Niemiec Moskwa przewiduje że zjedno-czenie winno nastąpić w drodze federacji obu istniejących państw niemieckich a nic w wy-niku wolnych wyborów w obu strefach Rząd sowiecki dalej wypowiada się zgodnie z poprze- dnimi za neutralizacją zarówno Niemiec jak i części centralnej Europy W kolach dyplomatycznych uważa się że nota sowiecka je-dynie w bardzo nieznacznym stopniu oznacza pewną rewizję popizedniego stanowiska a mia-nowicie ZSRR zgadza się na prze-dyskutowanie całości zagadnie-nia niemieckiego a nic tylko sprawy Berlina Prez Eisenhower W Waszyngtonie podano do wiadomości że w najbliższą so-botę dnia 17 bm prez Eisenhon wer przyjmie wicepremiera so-wieckiego Mikojana W konfe-jenc- ji uczestniczyć będzie sekre-tarz stanu Dulles Czas trwania zapowiedzianej konferencji jest nieograniczony Mimo apelu prez Eisenhowera' Amerykanie pochodzenia euro-pejskiego nic zrezygnowali z de"-- - Socjaliści przeciwko de Gaulle Kongres francuskiej paitii so-cjalistycznej w Paryżu jednogło-śnie --zatwierdził wniosek przy wódcy Guy Mollet o przejściu do opozycji wobec rządu de Gaul-lc'- a Partia przyjęła do wiado-mości rezygnację Andre Boullo-ch- c klory wszedł do gabinetu jako fachowy minister oświaty Centrala katolickich związków zawodowych oraz federacja b żołnierzy wypowiedziały się prze-ciwko piogramowi gospodarcze-mu prez de Gaulle'a W szcze-gólności potępiono podwyżki cen różnych artykułów powszechne-go użytku oraz usług przy jedno-czesnej obniżce rent inwalidz-kich i welcrańskich Oiganizacjc prawicowe wypowiedziały się przeciwko amnestii dla powstań-ców algerskich Repatriacja z ZSRR - Polsko-sowieck- a umowa repa-triacyjna wygasa z dniem 31 marca br Według oficjalnych danych na mocy tej umowy pod-pisanej w listopadzie 1956 r powróciło do Polski dotychczas ponad 224000 osób W Warszawie utrzymuje się ze około 30000 powróci jeszcze przed ostatecznym terminem Zdaje się to wskazywać że nie nastąpi przedłużenie ważności umowy i ze po 31 marca ustanie całkowicie repatriacja W toku prowadzonych rpko-wa- ń nie poruszano sprawy tej części zabytków które znajdują się w Muzeum Prowincjonalnym w Qucbec Cała prasa kanadyj-ska przyjęja z dużym zadowole-niem porozumienie ottawskie podkreślając że zawarte zostało one między stronami polskimi oraz źe pp Polkowski i Żurow-ski działali z upoważnienia poli-tycznej reprezentacji polskiej w Londynie Premier prowincji Quebec p Maurice Duplessisw odpowiedzi na zapytanie prasy oświadczył źe nie zmienił swojego stanowi-ska Podkreślił że ta część za-bytków która znajduje się pod — TOLERANCJA — Traktat Niemiec Nota sowiecka jest obecnie przedmiotem dokładnych badań w Waszyngtonie Londynie i Pa-ryżu Jednocześnie stała rada państw Paktu Atlantyckiego przystąpiła do obrad nad nią W kołach dyplomatycznych Londynu panuje przekonanie że nowe propozycje sowieckie świadczą ze Moskwa będzie uporczywie zmierzać do załatwie-nia problemu niemieckiego Jak-kolwiek nie ujawniły się dotych-czas żadne tendencje kompromi-sowe to nic mniej jednak nic należy zaniechać podjęcia roko-wań Zdaniem niektórych ko-mentatorów Moskwa pragnie przede wszystkim konferencji na najwyższym szczeblu i to w ogra-niczonym zespole co powinno ułatwić osiągnięcie porozumienia w następnej konfeicneji Część opinii publicznej w Wielkiej Bry tanii wypowiada się zdecydowa-nie za podjęciem rokowań oraz za pewnymi ustępstwami na rzecz stanowiska sowieckiego STANOWISKO ZACH NIEMIEC Rząd zachodnio niemiecki pierwszy wydał oświadczenie na temat noty sowieckiej Głosi ono że nota sowiecka nic zawiera ani jednej nowej (propozycji i jest absolutnie nic do przyjęcia Sta-nowi ona zestawienie wszystkich dawnych projektów uznanych jako całkowicie szkodliwych W lychwarunkach rząd zachodnio-niemiec- ki nie widzi 'możliwości prowadzenia rokowań' na' płasz-czyźnie zaproponowanej tfrzez rząd sowiecki przyjmie Mikojana mór2lracji pod adresem Mikoja na w Los Angeles oberwał na-wet jajkiem co spowodowało zicszlą oficjalne przeproszenie gubernatora stanu Kalifornia Edmunda Browna Mikojan przemawiając na ban-kietach oraz na konfcicncjach prasowych podkreśla pokojowe tendencje sowieckiej polityki za-pewnia o przyjaźni do Stanów Zjednoczonych wyraża gotowość poczynienia poważnych zakupów w tym pełnych urządzeń fabrycz-nych Znajduje wcale' zgrabne odpowiedzi na kłopotliwe pyta-nia Zachowuje się pewnie i tak-townie Prasa amerykańska za-mieszcza obszerne sprawozdania o jego turze objazdowej rejes-trując wszystkie uwagi Do zapowiedzianej konfeien-cj- i z prez Eisenhowerem przy-wiązuje się bardzo wielką uwagę oczekując iż Mikojan skonkrety-zuje propozycje sowieckie w sprawie Niemiec oraz w innych aktualnych a spornych zagad-nieniach Komunikat pp inż W kufrów w Ottawie nastąpiła wymiana listów między inż Józofem Krzywdą Polkowskim zbiorów wawelskich w I prof Jerzym Szabłowskim kie-rownikiem składającej sio z 4-c- h wybitnych przybyłych z Polski w zabytków polskiej zde-ponowanych w Bank of Na skutek tej wymiany listów Polkowski działający na mocy upoważnień Egzekutywy Zjedno-czenia Narodowego Londynie przekazał dr Jerzemu Szabłow-skiemu reprezentującemu spad-kobierców depozytariu-sza śp Stanisława Świcrz-Zalc- - skiego całość złożone- - pieczą rządu prowincjonalnego pozostanie' w dalszym ciągu w Quebec tak długo jak w Polsce pozostają u komuniści Wyjaśnił że prowincja posiada własne prawa na mocy których rządzi się i stąd nawet pewne po-stanowienia rządu federalnego nie'mogą mieć wpływu na stano-wisko prowincji Wpiwnicach Muzeum Prowin-cjonalnego znajdują się wszyst-kie arrasy oraz inne cenne obiek-ty Ogółem 24 skrzyń 'wywiezio-nych z Polski te podlegają stałemu przeglądowi kustosza Polkow-skiego który dokonuje niezbed- - nych" zabiegów konserwacyjnych ' Stanowisko prem Duplessis OŚWIATA "ZWIĄZKOWIEC" STYCZEŃ 8 stycznia zakończono wszystkie prawne formalności przekazania części skarbów znajdujących si§ w Ottawie z Polski Po wydrukowaniu już w czwar-tek wieczorem poprzedniego nu-meru "Związkowca" z datą 10 bm rozgłośnia CBC podała w biuletynie o godz 10-e- j w nocy wiadomość o zakończeniu roko-wań w sprawie powrotu do Pol-ski zbiorów wawelskich przecho-wywanych w Ottawie Oficjalny komunikat ministerstwa spraw zagranicznych stwierdzał że wła-dze kanadyjskie nic brały żadne-go udziału wtych rozmowach nie loztaczały nad nimi opieki nie przyjmowały za nic odpowie-dzialności Wydawało się prze-cież że jest to powszechnie wia-dome ale mimo to rząd kanadyj-ski postanowił to jeszcze raz podkreślić by rozwiać jakiekol-wiek wątpliwości Chodziło o to by w sposób jak najbardziej ka-tegoryczny przypomnieć o tym zarówno kanadyjskiej jak i świa-towej opinii publicznej Rola rządu kanadyjskiego ograniczyła się do wydania wiz naukowców polskich która przybyła w początkach grudnia z okieślonym celem i za daniem Złożyła ona wizytę kur-tuazyjną w ministerstwie spraw zagianicznych a ponadto obie strony prowadzące rozmowy poinformowały ministerstwo spraw zagranicznych o ich wyni ku Witold Malcużyński znakomi-ty pianista był tym który dopro-wadził obie strony-d-o wspólnego stołu Przybycie jego do Ottawy w dniu 4 grudnia 1958 r nic mo-gło oczywiście pozostać I kiedy z różnych stron zapy-tywano go co robi w stolicy od-powiadał z uśmiechem: "Spę-dzam tutaj urlop" WJen sposób uchronił się od dalszych docie-kań Był to jednak wyjątkowy "urlop" Pclcn ciężkiej odpo-wiedzialnej pracy i "bardzo ko-sztowny Malcużyński bowiem skreślił szereg koncertów zre-zygnował z nagrań na płyty w Paryżu by doprowadzić do koń-ca lokowania Sukces moralny wielkiego jest ogiomny równic wielki jak jego straty fi-nansowe Ale z jego nazwiskiem będzie trzeba odtąd łączyć po-wi- ót do Polski zabytków kultu-ralnych przechowywanych w Ot-tawie w tym rękopisów Chopina które stanowiły szczególną tro-skę naszego świetnego pianisty Sprawą tą został zainteresowa-ny podczas pobytu w Polsce w J Polkowskiego do Polski poddania zbiorów na leżytej opiece konserwatorskiej i umieszczenia ich w muzeach bibliotekach i instytucjach w któ-rych się znajdywały przed wy- - wiozicnicm ich z Polski i W poprzedzają-cych przekazanie depozytu poza ww brali udział p Adam Żurow-ski opiekun zbiorów wawelskich w Kanadzie i przybyli z Kraju profesorowio: Zbigniew Drzewie-cki Bogdan Marconi i Marian Morelowski których o głębokiej trosce za równo świata naukowego jak i szerokiego społeczeństwa pol-skiego o los tych' tak cennych dokumentów historycznych i pa-miątek narodowych Również bardzo aktywnie współdziałał w pertraktacjach słynny pianista p Witold Malcużyński Wspólne otwarcie kufrów mia-- ' ło miejsce w dn 23 i 24 grudnia i wzięli w nim udział poza oso-bami wyżej wymienionymi na zaproszenie pp Polkowskiego i Żurowskiego jako eksperci arty-sta p Stefan Kątskii gen Józef Zając kolekcjoner dzieł sztuki jak doradca prawny p Gaston Vincent Również obecni byli p D C Norman z Chicago znany specjalista Biblii Guten-berga i n Aleksander Janta dy-rektor Fundacji' Paderewskiego w N Yorku Po dokładnymizbadaniu wszy słkich zabytków stwierdzono że 12-letn- ie zamknięcie ich w ku- - rczultacio rormów klóreigo w Bank of Monfrcal celem ręczyły się w miesiącu przewiezienia zawartości kustoszem Kanadzie dolegacji uczonych sprawie kultury Mont-real p w drugiego depozytu władzy Obiekty (January) delegacji tajemni-cą artysty rozmowach obecność świadczy również ostatnim Środa 14 — 1959 marcu ubiegłego roku Wówczas to przyjaciele Małcużyńskiego pp Drzewiecki i Sztompka prze-dyskutowali z nim sprawę ręko-pisów Chopina Malcużyński wziął się 'do dzieła przygotowu-jąc uporczywie teren Prowadził dyskretne rozmowy z przedstawi-cielami emigracji w tym oczywi-ście z kustoszem inż Polkow-skim i opiekunem p Żurowskim Obaj ci panowie zdawali sobie w pełni sprawę z niebezpieczeń-stwa grożącego zabytkom do których nie mieli dostępu W październiku tib r inż Polkow-ski w sprawozdaniu do Egzeku-tywy Zjcd Narodowego w Lon-dynie wskazywał na konieczność dokonania przeglądu Trudność polegała na tym że brakło peł-nomocnictw drugiego depozyto-ra a więc spadkobierców dr Swicrz-Zaleskieg- o Władze war-szawskie w pewnym okresio cza-su wzbraniały się przed zajmo-waniem się "częścią tak zwanych Skarbów Wawelskich nalegając na załatwienie całości Gdy jed-nak doszły do przekonanie iż równoczesne załatwienie jest wręcz niemożliwe a dalsze zwle kanie z przeglądem znajdujących się w Ottawie' pociągnąć może katastrofalne skutki zgodziły się na przekazanie tej sprawy nau kowcom ludziom bezpośrednio zainteresowanym w zachowaniu zabytków kulturalnych Istotnie delegacja polska któ-ra przybyła do Ottawy 'składała się z samych znakomitości wy-bitnych specjalistów TeTi 'fakt znakomicie ułatwił rokowania Jak to wynika z ogłoszonego w poprzednim numerze komunika-tu Egz Zjed Narodowego pp Polkowski i Żurowski otrzymali szerokie pełnomocnictwa a że zdaniem ich dalszy pobyt tych zabytków w Ottawie groził znisz-czeniem wypowiedzieli się za przekazaniem ich do Polski Zgo-dnie z tą sugestią pp Polkow-skiego i źuiowskicgo zapadło w dniu 5 br odpowiednie postano-wienie Egzekutywy Sprawa zo-stała więc przesądzona i można-b- y było tego dnia podpisać odpo-wiedni dokument i zakończyć ro-kowania Dlaczego więc rozmowy w Ot-tawie przeciągnęły się o dalsze trzy dni i podpisanie protokołu nastąpiło dnia 8 bm? Panowie Polkowski i Żurowski wychodząc ze słusznego założenia że Skarby Wawelskie są własnością narodu i A Żurowskiego frach nie spowodowało więk-szych uszkodzeń jednakowoż rzeczoznawcy jednogłośnie stwierdzili że dalsze przetrzy-mywanie zabytków w dotychcza-sowych warunkach naraża je na niebezpieczeństwo postępującego zniszczenia i byłoby lekkomyśl-nym zaniedbaniem elementar-nych zasad konsorwacji Pp Józef Polkowski i Adam Żurowski którzy działali na pod-stawie szerokich pełnomocnictw udzielonych im przez Egzekuty-wę Zjednoczenia Narodowego której stalą troska o dobro zbio row wawelskich w Kanadzie jest powszechnie znaną pragną złożyć gorące podziękowanie pp profesorom Jerzemu Szabłow-skiemu Zbigniewowi Drzewie-ckiemu Bogdanowi Marconiemu i Marianowi Morelowskiemu za atmosferę głębokiej troski o do-bro tych tak cennych zabytków kultury narodowej którą były stale nacechowane obrady jak również atmosferę wzajemnego zaufania co umożliwiło załatwie-nie tego ważkiego a tak skom-plikowanego zagadnienia Dzię-kują również mistrzowi Witoldo-wi Małcużyńskiemu za jego wy-trwałe i tak ofiarne zabiegi w celu osiągnięcia pozytywnych rezultatów w rozmowach dzię kują adwokatowi mec Gaston Vincent QC za jego światłe po-rady prawne Składają również podziękowania pp Stefanowi Kątskiemu i gen Józefowi Za jącowi za ich udział w przeglą- - dzie zbiorów ustilenie ich sta- - nu (THE ALLIANCER) COPY 10 wawelskich delegacji Polskiego uważali iż wskazanewysunie się żadnych pretensji jest wspólne stanowisko obu i później co dowodzi źe uważa sie przedstawicielstw politycznych iż na emigracji I dlatego wszelkie sprawozdania kierowali jedno-cześnie do Egz Zjed Naród oraz do tak zwanego "zamku" Przed-stawiciel tej ostatniej grupy p Zawisza znajduje się nawet cza-sowo pod bokiem bo w Montrea-lu ale to jak się okazało bynaj-mniej nie ułatwiło rozmów "Za-mek" londyński w pewnej chwili zamilkłW tych warunkach kus-toszowi inż Polkowskiemu nie pozostało nic innego jak zapom-nieć o istnieniu tej instytucji Los zabytków był ważniejszy I dlatego po daremnym oczekiwa-niu na wypowiedź p Pająka dnia 8 stycznia podpisano odnośne do-kumenty Mimo wysiłków nie udało się doprowadzić do wyda-nia wspólnego komunikatu któ-ryby podpisali przedstawiciele Warszawy względnie przewodni-czący delegacji prof Szabłowski i inż Polkowski Jednakże komu-nikaty obu stron w zasadniczej treści są zbieżne Każda strona wyraża (drugicj podziękowanie zgodnie podkreśla też rolę Witol-da Małcużyńskićgo W podpisanym dokumencie zwalnia się całkowicie z wszel-kiej odpowiedzialności za stan obiektów inż Polkowskiego Nie wysuwa się żadnych pretensji podi jego adresem ani za prze-szłość teraźniejszość ani też nie i Oświadczenie J5 prof 1 i we wrześniu iy„jy roKU w po-czątkach inwazji hitlerowskiej zostały wywiezione z Polski naj-cenniejsze pamiątki polskiej hi-storii i kultury oraz dzieła sztu-ki wysokiej wartości artystycznej w celu zabezpieczenia ich przed grabieżą przez najeźdźcę Drogą okrężną przez Francjo i W Bry-tanię przewiezione zostały w ro-ku 1940 do Kanady i złożone tam na przechowanie W marcu ro-ku 1945 część ich zdeponowana została w ottawskim oddziale Bank of Montreal część łącznie z arrasami wawelskimi znalazła się w prowincjonalnym muzeum w mieście Oueboc Mimo usil-nych starań rządu polskiego o ich zwrot' i zgodnej w tym wzglę dzie opinii Narodu skarby te nie zostały dotąd Polsce zwrócone w Kilka tygodni temu przybyła do Ottawy grupa rzeczoznawców z Polski w skład której wchodzą: dr Jerzy Szabłowski profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i dyrektor Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu — konserwa-tor Bohdan Marconi profesor Akademii Sztuk Pięknych i kie-rownik Głównego Laboratorium Pracowni Konserwacji Zabytków w Warszawie — dr Marian Mo-relowski profesor Uniwersytetu Wrocławskiego — oraz Zbig-niew Drzewiecki profesor Wyż-szej Szkoły Muzycznej I prezes Towarzystwa im Fryderyka Cho-pina w Warszawie Przybył rów-nież do Ottawy specjalnio zapro-szony znany pianista p Witold Malcużyński W dniach 23 i 24 grudnia 1958 r dokonano w Bank of Montreal w Ottawie otwarcie wspomniane-go depozytu Wśród zabytków składających się na depozyt fi-gurują najwyższogo rzędu pa-miątki narodowe jak miecz pia-stowski z wieku XII zwany Szczerbcem używany od roku 1320 jako miecz koronacyj-ny królów polskich złoty łań-- Oświadczenie p W Po kilkunastu latach bezowo-cnych wysiłków rozwiązania tak trudnej i bolesnej sprawy Skar-bów Wawelskich znajdujących i się w Bank of Montreal w Otta-wie stwierdzam z radością że zostają one przekazane Narodo-wi polskiemu na ręce przybyłej z Polski delegacji uczonych re-prezentujących polskie instytu-cje naukowe i kulturalne Stało się to możliwym tylko dzięki temu że sprawa ta została uznana za ogólno narodową z całkowitym pominięciem aspek jl BraaaaV - _ Polski wypełniał (swoją rolę tak jak mógł w istniejących warunkach Panowie Polkowski J Żurowski od dłuższego czasu nastawalina ostateczne załatwienie sprawy zabytków znajdujących się! "w Bank of Montreal W tym kie-runku wywierali naciski zarów-no na poszczególne jednostki jak i organizacje 'polonijne In-formują nas np że gen Sosn-kows-ki był zdecydowanym zwo-lennikiem przekazania tych za-bytków do Polski W toku ostat-nich rokowań p Żurowski in-formował go"o postępie' rozmówi W związku z informacją jaka ukazała się w poprzednim 'nume rzc naszego pisma w'sprawlepf krywania kosztów przechowywa-nia kufrów w Bank of Montreal dowiadujemy się że były pokry-wane w równej części przez przedstawicielstwo dyplomaty-czne PRL i Skarb Narodowy Zjednoczenia Narodowego y Na prośbę Fundacji 'im Pade-rewskiego przed odesłaniem za-bytków do Polski dokonuje się w Ottawie zdjęć mikrofilmowych niektórych obiektów}" Praca ' ta potrwa zapewne tydzień W mię-dzyczasie prof: Szabłowski załat-wia formalności wywozówe'Jak się wydaje będzie osobiście to-warzyszył powracającyftTdó" kra--1 ju zabytkom co nastąpLprawdó- - podobnie w ciągu tygodnia! dr Szabłowskiego cuch Zygmunta III berło I rritcz użyte przy koronacji Stanliława Augusta Poniatowskiego ni- - starsze pomniki języka polskiego' (Kazania świętokrzyskie I Psał-terz Floriański) najstarsze kro niki Polski średniowieczne ('re-nesansowe rękopisy iluminowa-ne (między innymi modlitewni-ki księżnej płockiej Anastazji i wieku XII i Królowej Bony z po-czątku wieku XVI) dwadzieścia rękopiśmiennych utworów Fry-deryka Chopina (mln koncert' fortepianowy F-m- oll opus 21) f jedyny w Polsce egzemplarz BI-- " blii Gutenberga Każdy obiekt poddano szczegó-łowym oględzinom pod wzglf dem stanu zachowania Stwier-dzono jednomyślnie iż warunki jakich zabytki te znajdowały się w ciągu lat 14-t- u sprzeczne są z zasadami konserwacji stoso-wanymi w muzeach ize pozosta-wienie łych dzieł w dolychczało- - wym pomieszczeniu i bez stałe opieki konserwatorskiej narazi-łoby je na niebezpieczeństwo zniszczeń i uszkodzeń vi Jestem szczęśliwy iż dotych-czasowe przeszkody zostały prze-zwyciężone i że znajdujące się W banku w Ottawie skarby powró-cą w najbliższych kilku tygo-dniach do Polski W czasie uro-czystości Tysiąclecia Państwa Polskiego które odbędą się W latach 1960-6- 6 zabytki przekażą-- i ne do Kraju spełnią ważną rolę jako świadectwa naszej wielkiej przeszłości i wiekowej kultury Pragnę przy tej okazji gorąco' podziękować wszystkim „którzy w ostatnim okresie przyczynili się do powrotu skarbów narodo-wych do Polski zwłaszcza i zaś panu inż Józefowi Polkowskie-mu znakomitemu arfyśeje panu Witoldowi Małcużyńskiemu ' i moim kolegom profesorom DR JERZY SZABŁOWSKI Ottawa 8 stycznia 1959" Małcużyńskiego tów politycznych I że jedyną przewodnią myślą wszystkich po-czynań i wysiłków było ocalenie dobro polskich skarbów naj-wyższej wartości historycznej y ł kulturalnej Ze swej strony pragnę gorąco podziękować za pełne zaufanie jakim mnie zgodnie obdarzono" Jestem dumny 4że miałem? możność"współdziałać!ijtakŁcł brymi Polakami twTtak szlachto nej sprawler v " " '( WITOLDMAŁCUŻYŃŚKfr 2 wnb i JU t Jt 1 Kł fi n17 -- ni a 1 £ m m m I JiWI uJFBil UW £ B Ił ff |
Tags
Comments
Post a Comment for 000014b