Zwilazkowiec Alliancer, November 20, 1963

              "tESrc
r--
?!
fi
W
w
i
i
II I
'i
1
1
i
(
i
li i
ii
f r:
k
: f i!' :i
m r -
I
M i
f ty
fi1 -- i J
li'
mm} -
l" "%' &' %' 4-~- ~ " "™~SS -- a- ii
-r- —r c— --ii-
4„w ' '-'- r m)f-i!f - v r ~ ' ij"r "' I"-4-?"-- " ""?' ~ ~Ct M'if p 1 t & -- jCr - -- I
Mi Jł :? i - --jcł
? P
"T T r "r " _ - " --
_- 'rrc£rr 4' l-i-l:"
sHt
- V T' l: T " &- - =' % '-
-r - $ 1'
str: 2 A i "VNteKQVłC LISTOPAD (Moyember) Irode 20 — 1963
"" "'
IŁftv
"Związkowiec' r(i& Alliancer f
POLISH ALLIANCE PRESS LjMITED
Orgin ZwlĄiku Polaków w Kanadzie wycUwanjr pnłł
Dyiekcję Prasowąr-- M Wolnlk przewodniczący L Tyrała tekr
Rłdłkłer F Glogowikl Kier Drukarni K i Mazurkiewicz Kier Adm K Frlkk
P B E N UMER AT A
Roczna xt Kanadil $600 W-- Stanach Zjednoczonych
Półroczna $350 i innych krajach ♦ 8700
Kwartalna $200' Pojedynczy numer 10
1475 Queen Strf Weł Tel LE 1-2-
491 Toronto Onf
Authorlzed u second class mail by the Post Office Department Ottawa
and for payment of postage ln cun
NASZ I WASI JUBILEUSZ
Wspominaliśmy już że na skutek okoliczności iż 25-lec- ie
Związkowca zbiegało się z 50-lecie- m Związku Polaków w Ka
nadzie naszej macierzystej organizacji nie urządzaliśmy specjal
nej jubileuszowej uroczystości ćwierćwiecza istnienia pisma
Trzydzieści lat bezustannej działalności placówki wydawni-czej
zasługiwało jednak zdaniem wielu ludzi i działaczy ZPwK na
uwypuklenie Tak więc zapadła decyzja by urządzić w trzydziesto-lecie
istnienia uroczystość jubileuszową "Związkowca"
Pragnęliśmy jednak by pozostawiła ona jakiś1 trwalszy ślad
dlatego też obok przyjętych form okolicznościowego bankietu po-stanowiliśmy
wydać monografię pisma Jako przyczynek do żmud-nej
a potrzebnej pracy jaką nad badaniem historii Polonii Kana-dyjskiej
wszczął nieodżałowanej pamięci dr Wiktor Turek dyrek-tor
Polskiego Instytutu i nasz współpracownik zasilający "Związ-kowca"
od wielu lat swymi artykułami
Zadania tego podjął się współredaktor "Związkowca" Bene-dykt
Heydenkorn który przez przeszło rok czasu w godzinach
poza swoją normalną pracą przewertował surę roczniki "związ-kowca"
i zdążył oddać na czas-rękopisjnasz- ej drukarni byAvdzień
jubileuszu ukazała się pierwsza w historii prasy emigracyjnej
"MONOGRAFIA PISMA POLONIJNEGO"
We wstępie "Monografii"-- Jan' Kowalik'— " specjalizujący się
w bibliografii prasy emigracyjnej i 'najpoważniejszy- - autorytet w
tej dziedzinie pisze:
"Należy w pełni ocenić decyzję Dyrekcji Prasowej
ZPwK uczczenia 30-leci- a istnienia "Związkowca" przez
i wydanie osobnej monografii poświęconej zasłużonemu pis--
' mu Benedykt Heydenkorn rasowy dziennikarz a zarazem
jeden z czołowych przedstawicieli wymierających już na
i emigracji dziennikarzy z międzywojennego okresu istnie- -
nia niepodległej Polski wydaje się szczególnie powołany
[' do podjęcia się tego dzieła zarówno jako jeden z redakto-rów
pisma jak również jako jeden z jego współtwórców
i Przegrzebał się on przez góry papieru uchwycił wprawnym
uchem tętno i oddech' pisma! sklasyfikował umiejętnie róż-ne
fazy działalności wydawnictwa i poprzez prostą w for-mi- et
analizę tekstów artykułów redakcyjnych wykazał nie-- '
A zmienną w zasadzie linię polityki wydawniczej pisma
1 Pisma które pod względem dziennikarskiego poziomu nie
wiele ma sobie równych i które pozostało par ezcellence
pismem polonijnym"
Uważam przeto za swój oaowiązek na tym miejscu za ten
ogrom wysiłku koledze B Heydenkornowi serdecznie podzię-kować
Drugą stałą pamiątką jubileuszu będzie specjalny 8 stro:
nicowy dodatek który Czytelnicy otrzymają z bieżącym numerem
pisma Zawiera on historyczne' przyczynkiii opinie o "Związkow-cu'!
-- Z przyjemnością też na stronie pierwszej jubileuszowego wy
dania zamieszczamy nadesłane życzenia od Premiera Kanady i
Premiera Ontario które podkreślają użyteczność naszego pisma
dla społeczeństwa kanadyjskiego
Każda uroczystość jubileuszowa to ogrom różnorakiej pracy
Jako Redaktor Naczelny i Kierownik 'Wydawnictwa nie byłbym
w stanie wywiązać się ze związanych z tym prac gdyby nie
życzliwa współpraca całej Dyrekcji Prasowej a szczególnie prze-wodniczącego
p Michała Wolnika! ' " 't
Za obowiązek też" swój uważam złożenie podziękowania od
całego wydawnictwa prezesowi Zarządu Głównego ZPwK p_ St
F Konopce który' tak serdecznie napisał 'o "Związkowcu" w na-szym
jubileuszowym wydaniu zgodził się" przewodniczyć na Jubi-leuszowym
Bankiecie i przez lat-1- 3 swego prezesowania w ZPwK
okazuje wicie zrozumienia Współpracując ściśle z wydawnictwem
Oddanemu przyjacielowi pisma p: dr T-Brzezińskiem-udzlę
kuję zarówno za artykuł okolicznościowy' jak i zgodę na przyjazd z
odległego Montrealu by wraz z min J Pickęrsftulem byc głów-nym
mówcą na bankiecie- - '
Nie mogę też pominąć życzliwego stosunku wiceprezesa KPK
p inż W Krajewskiego który będąc przez okres przeszło 5 lat
aktywnym członkiem Dyrekcji' (w tym 4 lata przewodniczącym)
zechciał tak interesująco skreślić swe uwagi o "znajomości ze
Zvfązkowccm' I
Wdzięczni jesteśmy także tym wszystkim Czytelnikom któ-rzy
bądź zapowiedzieli już udział w naszych" uroczystościach jubi-leuszowych
lub też nie mogąc przybyć osobiście przesyłają 'życze
nia i prezenty i to często w subtelnej i miłejdla nas formie jako
opłacone prenumeraty dla swych przyjaciół nie abonujących
jeszcze naszego pisma
Serdecznie ponawiam zaproszenie do ogółu Czytelników wzię
cin w' dostępnej dla siebie formiej udziału w jubileuszowym ob
chodzie placówki wydawniczej stanowiącej przecież dorobek i
własność Polonu
F GŁOGOWSKI
REDAKTOR NACZELNY
Jubileuszowy Konkurs "Związkowca"
Konkurs lrwa do 31 stycznia 1964 r
Każdy kto w tym okresie zdobędzie jednego lub więcej no-wuc- h
fiboHOifóto dla naszcao pisma jak też zwerbowany nowy
czytelnik uczestniczyć będą 10 losowaniu nagród
o łącznej wartości $28000
CO TRZEBA ZROBIĆ BY WZIĄĆ UDZIAŁ W KONKURSIE?
Nlcy zachęcić znajomego Krewnego czy przyjaciela by zaabo-nował
sobie "Związkowca" pobrać od niego należność w kwocie $600
(roczny abonament) lub S550 od członka ZPwK i przesłać należność
wraz z' kuponem wyciętym ze "Związkowca" do Administracji
Jeśli zdobędzie się więcej prenumeratorów niż jednego należy
7ałaczyć i wypełnić tyle kuponów ilu jest prenumeratorów Należność
można przesłać łącznie jednym czekiem czy przekazem pocztowym
KUPON JUBILEUSZOWEGO KONKURSU
"ZWIĄZKOWCA"
(Wytnij i wyślij wraz z opłatą za prenumeratę)
ogłaszam swój udział w Jubileuszowym Konkursie I przesyłam
$ ńi"' na roczną prenumeratę "Związkowca" dla " -
JWs!"- -
Prenunicratora zgłasza:
'(naiuisko nowego prenumeratora)
(adres nowego prenumeratora)
(naiMhko zgłaszającego)
(adres zgłaszającego)
S
mw
Z OOZJf JUBILEUSZU
30-LECI- A "ZWIĄZKOWCA"
- - - ~aj --:
ZARZĄD
GŁÓWNY
ŚLE:
naszemu "Związkowcowi" staremu
przyjacielowi ZPwK całej Polonii
racji tej rocznicy i szlachetnej służby
dla dobra sprawy polskiej jak
najlepsze wyrazy podziękowania
Życzymy mu: by idąc po drodze swoich
niezłomnych -- słusznych zasad wol-ności
słowa poszanowania praw czło-wieka
doczekał się jak najwięk-szego
rozwoju
by krzewieniu i utrzymaniu języka
i polskości stał się codzienną po-trzebą
każdego Polaka Kanadzie
Za Zarząd Główny ZPwK:- -
(— ) F Konopka
prezes
(— ) Słodkowski
sekretarz gen
JERZY WOJCIECHOWSKI
dZK0i3
„Takowe są narody jakowe ich
młodzieży chowanie!'
Kanclerz Zamoyski
Kiedy ponad trzy czwarte wie-ku
temu Henryk Sienkiewicz po- dróżował po Stanach Zjednoczo-nych
jako korespondent pism
warszawskich dziwił się zapało-wie
z jakim polscy imigranci or-ganizowali
życie polonijne po-wątpiewał
'w celowość wysiłków
zmierzających do stworzenia 'pol-skiego
szkolnictwa
Nie wierzyła by wyniki spełni-ły
pokładane nadzieje by z tak
wielkim trudem poświęceniem
budowane dzieło przetrwało
pierwsze pokolenie imigrantów
Ten wielki pisarz patriota
był przekonany o sile procesu
asymilacyjnego któremu musi
uiec-Kaza- y przyoysz ao Nowego
Świata W oczach Sienkiewicza
amerykanizacją była jednozna-czna
z" odejściem od kultury pol-skiej
z wyzbycierii się polskie:
go języka ze' stopieniem się beż
reszty ze 'społeczeństwem w któ-rym
imigrantowi przyszło żyć
Sadził że amerykańskość jest
równoznaczna przekreśleniem
swojej lub swoich przodków
przeszłości wedle zasady: co by-ło
a nie jest nie pisze się w re-jestr
Pomylił się autor Trylosii nie
zrozumiał swoistości cywilizacji
amerykańskiej która powstaie
nie przez negacje elementów
europejskiej kultury przynoszo-nych
przez emigrantów lecz
przez twórcze ich przetwarzanie
To co było nie da się przekre-ślić
przeszłości żadna siła nie
zmieni a usilne jej wymazywa-nie
prowadzi tylko do komplek-sów
Dziś nawet pobieżny obser-wator
skupisk Polonii w Amery
ce Drzekonać się może o fałszy-wośc- i
nocladów Sienkiewicza na
przyszłość tej Polonii Bujne ży-cie
polonijne kłam zadaje jego
obawom Co było trwa pisze
sie w rejestr nie kolidując by-najmniej
z amerykańskościa po- tomków imigrantów Pamięć o
kraju przodków świadomość
przynależności do grupy polo-nijnej
nie przeczy patriotyzmo-wi
amerykańskiemu nie wyob-cowuj- e
tej cruov ze SDołeczeń-stw- a
amerykańskiego W Kana-dzie
sorawa przedstawia się po-dohn- ie
tych rzeczy trzeba sobie zda-wać
sprawę chcąc dyskutować
w snosób konkretny o szkole
polskiej w Kanadzie
Faktem jet że "szkoły nolonij-n- e
istnieją że sie rozwijają a
wyrazem troski rodziców o mło-de
Dnkolenie wynikiem Drzv-wte7an- ia
do mowv polskiei do
nolskich tradvoii wartości du-chowych
Zachodzi jednak oba-waż- e
zknła polska na emiera-ci- i
może bvć jedynie wyrazem
sentymentalno - tradvevinvch u-ezu- ói bez jasno określonego ce-lu
Nie Avłąćzona"w ogólny bieg
życia bez racjonalnie określo-nego
praktycznego uzasadnie-nia
szkoła taka może łatwo u- -
ZWIĄZKU --
POLAKÓW
r
'F-~- i f - ł
4$-?- S' ' ' n
W '
KANADZIE
i
z
—
i
—
w
—
w
S
G
A
i
i
i
z
i
i
Z
i
polska w
tracić sens istnienia stać się za-wadą"
zamiast pomocą w rozwo-ju
dziecka Tej ewentualności
należy zawszelką cenę uniknąć'
W 'pierwszym rzędzie koniecz-nym
jest jasne uświadomienie
sobie celowości istnienia" szkoły
polskiej w Kanadzie' Niniejszy
artykuł ma 2a zadanie rozważe-nie
tego zagadnienia Było by
bardzo pożądanym aby zapocząt-kował
szerszą dyskusję na ten
tak ważny i żywo nas obchodzą-cy
temat '" '
Konkretny problem należy
rozpatrywać w świetle konkret-nej
istniejącej sytuacji Jaka
jest ta sytuacja? Pokrótce okre-ślić
ją można jako życie Polonii
w społeczeństwie kanadyjskim
Krótkie to określenie zawiera
złożoną bogata treść Postaraj-my
się tą treść "przeanalizować
istotnymi czynnikami w zaga-dnieniu
które nas interesuje są
z jednej strony polskość imi-granta
jego cechy narodowe je-go
zainteresowania! pragnienia
z drugiej zaś Ustrój Kanady
społeczeństwo kanadyjskie z je-go
cywilizacją i zwyczajami oraz
dobro ogólne kraju w którym
przyszło nam żyć Przyjrzyjmy
się z bliska tym czynnikom za
czynając od tego z 'nich który
najlepiej znamy a więc od sa-mych
siebie
Imigrant a zwłaszcza imigrant
polski przynosi ze sobą do kra-ju
osiedlenia określoną mental-ność
sposób życia hierarchię
wartości według których sądzi i
ocenia ludzi i działalność ludz-ką
cały złożony bagaż zwycza-jów
i tradycji oraz język i reli-gię
Jest przez to innym od ota-czającego
go społeczeństwa
Jego cechy charakterystyczne
wyodrębniają go od ogółu lud-ności
Wynikiem tego stanu rze-czy
są dwa różne i często prze- ciwstawne dążenia
Z jednej strony imigrant pra-gnie
stać się częścią społecznoś-ci
wśród której żyje Nie nale-ży
się dziwić że za podstawowy
warunek integracji uważa czę- ściowe przynajmniej zewnętrz-ne
upodobnienie się do społe-czeństwa
z którym się styka i
przyjęcie szeregu panujących
zwyczajów Zdaje sobie świado-mie
lub podświadomie sprawę
że człowiek który się zbyt odróż-nia
od otoczenia jest wyśmiewa-ny
często nielubianv a więc ma
utrudnione życie Ci zaś któ-rzy
się do ogółu upodobniają
tym samym ułatwiają sobie ży-cie
Proces asymilacyjny jak każ-dy
z nas o tym dobrze wie nie
jest rzeczą bynajmniej łatwą
Jednostka ludzka nie jest wie-szakiem
z którego można zdjąć
jedno ubranie i zawiesić bez tru-du
inne Dążeniem do upodob-nienia
sie z gospodarzami kraju
przeciwstawia się równie silne
pragnienie zachowania własnej
osobowości a co za tym idzie
tradycji wśród których się wy-rosło
języka religii a wiec tego
wszystkiego czym się żyło i z
czym się zżyło do tego stopnia
że trudno jeśli nie niemożliwie
jest bez tego żyć Jest nieza- -
Ukaranie marszałka 1
Oficjalnie podano w Moskwie
do wiadomości że marszałek
Sergej Warienćow został wyklu-czony
z listy członków Najwyż-szego
Sowietu Wraz z nim wy-kluczony"
został Salkin Daule-ńo- w
sekretarz partii w Kazach-stanie
Nazwisko 'Warieńcowa wypły-nęło
w toku procesu Olega Pień-kowskiego
i Greville Wynne'a
oskarżonych o szpiegostwo na
rzecz Wielkiej Brytanii i Stanów
Zjednoczonych Pieńkowski był
oficerem czynnej służby który
zajmował szereg stanowisk szta-hmwe- h-
Bvl min zasteDca atta
che wojskowego poczym prze-szedł
do służby cywilnej Marsz
Wanencow jak miai usiane
przewód sądowy przeciwko Pień-kowskiemu
przeciwstawił się
jego zwolnieniu ze służby woj-skowej
Władze sowieckie uznały
iż w tpn snnsób Warienćow w
sposób pośredni umożliwił Pień-kowskiemu
późniejszą działal-ność
szpiegowską
Daulenowa kierownictwo par-tii
obarczyło odpowiedzialnością
za złe zbiory w minionym roku
Pokrótce
"Journal of the American Me-dic- al
Association" donosi że
kombinowana szczepionka prze-ciwko
paraliżowi dziecięcemu
(polio) i odrze jest tak samo
skuteczna jak oddzielne szcze-pionki
przeciwko tym dwóm
chorobom
Prof Daniel Malaise ogłosił w
czasopiśmie naukowym" "Astro-nomic- al Journal" artykuł w któ-rym
pisze że kometa Burnhama
macha co czwarty dzień jak pies
swym długim na 1800000 mil
ogonem Przyczyną są "wiatry
słoneczne" czyli idący od Słońca
prąd cząsteczek atomowych
EPIDEMIA CHOLERY
W INDIACH
Według oficjalnych danych
liczba ofiar zmarłych wskutek
epidemii cholery wynosi ponad
2500 osób Najpoważniejszą jest
sytuacja w okręgu Orissa
Kanadzie
przcczalnym faktem że dorosłe
pokolenie imigrantów najlepiej
się czuje w kulturze polskiej że
tę kulturę sobie ceni i że pra-gnie
jej ceny podstawowe jej
zasadnicze wartości zachować i
przekazać młodemu pokoleniu
Łączy się z tym przekonanie że
cywilizacja północno-amerykań-sk- a
— choć pod wieloma wzglę-dami
wyższa od naszej — jest
jednak pozbawiona pewnych
wartości do których myśmy
przywykli i które uważamy za
ważne i cenne Istnieje wyraźny
konflikt "między idealistyczno-heroiczn- ą
nieutylitarną trady-cją
polską a praktyczną bardzo
materialistyczną i anty-heroiczn- ą
lecz społecznie bardzo rozwinię-tą
x
mentalnością anglosaską
Chcielibyśmy aby dzieci nasze
wyrastające w tym kraju przeję-ły
z kultury rodziców to co cen-ne
i uzupełniły tym cywilizację
którą poprzez szkołę i współży-cie
otrzymają od społeczeństwa
kanadyjskiego
Dodatkowym a bardzo waż-nym
zagadnieniem jest sprawa
godności osobistej i tego co po
angielsku wyraża się słowem
"respectability" Na "respect-ability- "
składa się poszanowanie
samego siebie i szacunek innych
dla danej osoby
Otóż jednym z warunków spo-łecznego
uznania jest możność
wykazania się przeszłością ro-dzinną
i narodową Imigrant
który w zapale asymilacyjnym
chce o tej przeszłości sam za-pomnieć
a przed innymi ją u-kr- yć bezwiednie działa na nie-korzyść
własną i swych dzieci
Trzecie lub czwarte pokolenie
poemigranckie osiągnąwszy już
pewien poziom materialny i spo-łeczną
pozycję zaczyna w sposób
bardzo konkretny odczuwać po-trzebę
wylegitymowania się po- szanowania godną przeszłością
Tym tłumaczy się wzrost za-interesowania
wśród Ameryka-nów
polskiego pochodzenia pol-ską
przeszłością przodków wła-śnie
wtedy gdy zdawać by się
mogło że proces asymilacyjny
został' zakończony a zatem wszel-kie
związki z polskością zostały
definitywnie zerwane
UKŁON POD ADRESEM
MŁODZIEŻY
Komisja parlamentarna zaj-mująca
się ordynacją wyborczą
wypowiedziała się jednogłośnie
za przyznaniem prawa wyborcze-go
osobom liczącym 18 lat Do-tychczas
prawo wyborcze przy-sługuje
obywatelom od 21 roku
życia Obniżenie wieku równa-łoby
się zwiększeniu ilości wy- borców o 750000
'Liberałowie w platformie wy-borczej
zapowiedzieli obniżenie
wieku wyborczego Takie same
stanowisko zajmowała NPD
Konserwatyści być może odnoszą
się dotego projektu wstrzemię-źliwie
ale napewno nie zgłoszą
zastrzeżeń
Zważywszy przebieg obrad w
komisji nie ulega wątpliwości iż
odnośna poprawka do ordynacji
wyborczej zostanie uchwalona
na plenarnym posiedzeniu Izby
T=TytxpglŁlfłti-łTgllMMIlilIŁmiłiillillliltiltlllil81lililJJlTTTlTTTTTTi-
:
i:i:: ji
Gralulacje z okazji 30-lec- ia pracy
polonijnej w dziedzinie krzewienia
polskości i słowa polskiego
oraz życzenia dalszej pomyślności
-- które staną się częścią polskiego
- - - dorobku w Kanadzie
'- - składa
KONGRES POLONII KANADYJSKIEJ
Okręg Półwyspu Niagara
St Catharines Ont
30 lat pracy pod hasłem "Braterstwa Tolerancji
i Oświaty" to wielki dorobek który stanowi podstawę
do zasłużonych gratulacji i życzeń dalszego sukcesu
Grupa 17
Związku Polaków wv Kanadzie
48 Main Si Delhi Ont
całej
dobrego
moje
dobra całej
Wielce: Szanowni
Drodzy Jubilaci!
Z
się o
30-leci- a "Zwią-zkowca"
szczerze wi-nszuję
po ważne go
okresu pracy na polu
- wydawn-iczym
Każdy jak
ciężko pismo
książki w
naszych
O by --"Związkowiec" słu-żył
nadal DOBREJ SPRA-WIE
—
Żałuję że osobiście nie mogę brać udziału w Jubi-leuszowym
Bankiecie
Łączę wyrazy głębokiej czci tak dla Dyrekcji jak i
Redakcji "Związkowca" oraz ślę serdeczne pozdrowienia
W Chmstusie i Maryi oddany
KS W WNUK
Windsor dnia 12 listopada-196- 3 r
Wydawnictwu "Związ-kowiec"
Redaktorowi Na-czelnemu
i Redakcji
pracownikom i Dyrekcji Pra-sowej
z okazji 30-leci- a wy-dawania
tak czaso-pisma
najserdeczniejsze
życzenia dalszych pomyślności
i rozwoju dla
Polonii
i
wielką radością do-wiaduję
uroczysto-ściach
tak
dziennikarsko
wie
wydawać
wydawać w-arunkach
PRAWDZIE!
Sianley Haielasz MD MP
Parliamcntary Secrelary
to the
- Minister of National Health and Welfare
Powinszowania z powodu 30-leci- a "Związkowca"
i iyc2e?n'a powodzenia na przyszłość
przesyła
Stowarzyszenie Polskie
im Marszałka Józefa Piłsudskiego
818 St Paul Street
Fort William Ont
Z okazji 30-leci- a istnienia najlepsze życzenia
dalszej owocnej pracy dla Polonii składa
"ZWIĄZKOWCOWI"
Stowarzyszenia Techników Polskich
w Kanadzie
Oddział Toronto
Zi VWOAAJj iiłAWi'l'iiimuyuyurtAMlił'
30 lat pracy na polu wydawania pohkiego czasopisma
to wielki dorobek który stanowi podstawę
do zasłużonych gratulacji i życzeń dalszego sukcesu
Polska Liga Katolicka
w Montrealu
1660 -- Centrę --Str -- Montreal --22 Que~
fłttM' tltłhi MWtiiritttiiiiTiii ti Miitiii-t-t- t itiiMii tttittiłMMt miii tiiTint illtttt tt f f t it'f V'1' -Ł-
U--Ł--Ł=''''