000282 |
Previous | 2 of 8 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
i fofofc "Miazkowi™" E rrinlpd and Publishcd evcry Monday and Wcdnesday by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED 1638 Bloor Słreeł West — Toronto Ont Cahada — M6P 4A8 Telephones: 531-249- 1 531-249- 2 Sccond class mail regisłrntion mimbcr H73 Official Organ of The Jan HhIis Clinirmnn of the Doard Gustaw Słodkowski jfc No part of this publlcation may be reproduced or transmitted in any form or by any means without permission PRENUMERATA " Roczna — $2500 Półroczna — $1600 Pojedynczy1 numer — 350 Za granicą: Roczna — $3300 Półroczna — $2000 Trzeba to zobaczyć samemu Zbliżacelsuio popzonraaniaktnóireaznasnpyrczhyjakrajwówiazidogmodziwtuergyostycpzonydłmu-gich miesiącach pracy odpoczynku Dla nas mieszkańców Kanady najwygodniej bo bardzo blisko jest wyjazd "na południe" co rozumieć trzeba że gdzieś na Florydę lub jedna z wielu wysp Mom Karaibskie-go Stad też szeroka jest wśród Kanadyjczyków znajomość Wysp Bahama Jdmaikl Bermudów Haiti czy sasiiklulącćj z iiią San Domingo Popularny jest także Meksyk ze swoim słynnym Acapulco Są to wszystko kraje których największą i bodajże jedy-na atrakcją jest słońce i woda Po to się tam jedzie wśród długiej zimy kanadyjskiej aby się wygrzać i nabrać sil do dalszej pracy Jak wiemy letnie wyjazdy odbywają się też i w kierunku starej Europy która od szeregu już lat staje się także tury-styczną atrakcją a wśród niej Polska znajduje coraz więcej zwolenników Jest to radosny objaw Milo jest słuchać opinii że nasz kraj ojczysty jego krajobraz miasta i zabytki budzą zainteresowanie Objaw tym korzystniejszy że na Polskę zwracają się oczy młodego pokolenia polonijnego Mamy podstawę stwierdzić że polonijna młodzież stu-dencka korzysta z każdej okazji bliższego poznania kraju ojczystego swoich rodziców Od ponad 10 lat akcje takiego zbliżenia Polski do uro-dzonego w Kanadzie polonijnego pokolenia — prowadzi Fundacja im Władysława Reymonta Zbliżenie to jest nie-zmiernie korzystna i mocno owocuje w postaci gruntowniej-szeg- o poznania języka polskiego poznania w ogóle Polski i jej wielu starych miast i nagromadzonych w nich zabytków owocuje jeszcze w tym ze wykształcona polonijna młodzież studencka czy nawet la ze szkól średnich odnajduje siebie odradza sie w niej jak gdyby głębsze poczucie tożsamości narodowej i dochodzi ona do przekonania że kraj z którego się narodowo wywodzi posiada niezmiernie bogatą kulturę wielką przeszłość historyczną wspaniałe dzieje z których każdy może być dumny Mając to wszystko na uwadze można śmiało stwierdzić że wyjazdy polonijne młodzieży studenckiej są nie tylko pożyteczne ale ze wszechmiar wskazane i służą jako lekcja poglądowa dla tych wszystkich młodych Polaków którzy pragną zachować w sercach swoją przynależność narodową Wracając jeszcze na chwilę do letniej akcji Fundacji Reymontowskiej możemy powiedzieć że z jej usług z jej pomocy i pośrednictwa skorzystało dotychczas ponad 1000 osób — studentów i starszych uczniów szkół średnich Wszyscy oni są więcej niż zadowoleni z powzięcia decyzji odwiedzenia i pierwsze zetknięcia się z Polska Wizyta jak powiadają poszerzyła ich wiedze o Polsce i każe im teraz nic zrywać ale nadal utrzymywać częste kontakty z jednym z najpiękniejszych krajów jaki poznali a którego zabytki historyczne architektoniczne sztuki w ogóle wartości kul-turowe są zdumiewające o czym aotyciiczas mało wiedzieli Ale co się okazuje Dla pewnych kół wśród Polonii tego rodzaju dzicłalność jak ta Reymontowskiej Fundacji przyj-mowana jest negatywnie nawet z protestem — jako rzekomo szkodliwą dla naszej młodzieży Twierdza one uparcie że wyjazdy te grozą zgubnymi skutkami przez "zarażenie się" w Polsce komunizmem Na szczęście takie błędne nazwijmy oninie w powiada stosunkowo niewielka liczba osób gdyż przygniatająca większość Polonii akcje kształceniowych w-IJzdó- w polonijnej młodzieży studenckiej jak najbardziej popiera Stale słyszy się deklaracje że obowiązkiem starszego pokolenia jest postarać się przekazać młodszym te wszystkie wartości kulturowego skarbca polskości jaki posiadamy Mówi się ciągle o zachowaniu przede wszystkim języka ojczystego o bliższym poznaniu Polski o pogłębieniu wiedzy historycznej Rodzi sie wiec teraz pytanie iak najskuteczniej zadanie to wypełnić? Naszym zdaniem jedynie przez bezpo-średnie zetknięcie się z Polską i tym wszystkim co w niej jest nagromadzone Co z tego że dzieciom w szkołach języka polskiego i tym w szkołach średnich albo nawet studentom bedzicniv mówić o pięknie Polski o cudach nagromadzonych aa Zamku Wawelski w Muzeum Narodowym Warszawy o wspa-niałych zbiorach Łańcuta o zabytkach architektonicznych prześlicznych kościołach liczących wiele setek lat o history-cznych zamkach pomnikach i innych wspaniałościach pięk-nie Zakopanego i Tatr o starym słowiańskim Szczecinie i Wrocławiu Kopernikowskim Toruniu Malborku Gdańsku organach w Oliwie czy jeszcze większych w Kamieniu Po-morskim — kiedy nie spełnimy zamierzonego celu gdvż cuda te te bezcenne skarby i000-lelni-ej kultury Polski trzeba samemu naocznie zobaczyć aby przekonać się o ich pięknie i wartości Dlatego więc młodzież powinniśmy do naszego ojczy-stego kraju posyłać i tam niech ona się uczy naszych wspól-nych dziejów Posyłać powinniśmy też nie tylko w celach turystycznych ale i na dłuższe studia Nie miejsce tutaj na jakąś analizę porównawczą wyż-szych uczelni Polski z tutejszymi Wystarczy jedynie dodać iż maja one wielkie dlugowiekowe tradycje i zaliczane są do najstarszych w świecie Np Uniwersytet Jagielloński istnieje już 617 lat Uniwersytet Wileński --±- 403 lata a Uni-wersytet Warszawski kształci młodzież od 164 lat Zaszczytem więc musi być niezaprzeczalnym ukończenie studiów na jed-nej z tych starych uczelni które wydały wielu wielkich Polaków winne cen Z powodu dążenia wydziałów zaopatrzenia rynkowego do u-tryma- nia produkcji żywności na niskim poiomic a cen na wysokim dla zwiększenia do-chodów rolników Kanadyjczycy płacą 13 centów ekstra za tuzin jajek 9 centrów ekstra za funt kurcaka i około 15 centów wię-ic- j za litr mleka Są to niektóre odkryć za-wartych w szeregu poufnych s p r a w o z d a ii przygotowanych prez Rudę Ekonomiczną Kana-dy (ECC) finansowane prez Rząd Federalny doradcze ciało w sprawach gospodarezjeh Wjniki tych obszernych stu-diów piowadzą do pełnego obu li zenia potępienia zarówno pro-wincjonalnych jak i federal nych wydziałów zaopatrzenia rjnkowcgo zajmujących się do tTKfi' XlliancerY Polish Alliance of Cnnnda L Wawrow — Sccrclarj — Edilor-in-Chi- cf stawami żywności Niedawno temu konsumenci zostali zaszokowani wiadomo-ścią że Canadian Egg Market-ing Agcncy (CEMA) ma zamiar zapłacić rolnikom za zabicie 15 miliona kur ażeby zlikwidować ogromną nadprodukcję jaj za-miast dla pozbycia się tej nad-wyżki obniżyć ceny na jaja Dr Richard Bariehcllo z Uni-wersytetu Brytyjskiej Kolumbii który opracował studium na le-mat przemysłu mleczarskiego stwierdził w wywiadzie praso-wym że „chociaż wydziały za-opatrzenia rynkowego w mleko szczodrze wynagradzają produ-centów konsumenci tego napo-ju jak również podatnicy są wy-raźnie poszkodowani przez róż-ne programy w zakresie zarzą-dzania dostawami na rynek" Wydziały zaopatrzenia rynkowego inflacji żywności - 4- - Vj -- - Pierwszy Dzięki kontaktom "Zwiaz kowca" z krajem otrzymali- - śmy pierwszy numer "Tygod- - nika Solidarność" z datą 3 kwietnia 1981 Pismo ma 16 stron formatu trochę mniejszego niż "Zwiąż- - knwipp" iilrłnrlpm Urnfirznyin przypomina nieco "Politykę" TJnrtnMrmim nnp7nlnvm ifisł -- wvtvwvłł — j — — - Tadeusz Mazowiecki zespól redakcyjny składa się z 30 osób Wydaje Krajowa Korni- - sja Porozumiewawcza NSZZ "Solidarność" Nakład: 500 tys egzemplarzy Adres re dakcji: Waiszawa ul Batore-go 4 Na środku pierwszej stro-ny duże zdjęcie Pomnika Po-ległych Stoczniowców w Gdań sku pod nim cytat z przemo- - wienia Lecha Wałęsy podczas odsłonięcia pomnika "Wzywani Was abyście nie zrpominali Wzywam Was aby Polska stawała się coraz bardziej mieszkaniem ludzi" Z lewej strony na całej szpalcie tekst "Do Czytelni- - ków" podpisany: "Redakcja" Jest to program nowego ty-godnika podający "kilka naj-ważniejszych zasad które sta-nowią sens tego pisma i je-go rację istnienia" "Po pierwsze chcemy aby ono najściślej szumiały sztucznego jesie- - SDP (Stówa-związan- e nia już Kraj rzyszenie Dziennikarzy Pol-społeczeńst-wa Po drugie Porozumiewaw-- sprawy chcemy aby mówiło prawdo jeśli zaś nie zawsze mogłoby powiedzieć całą prawdę — aby kłamało" Dalej: "Pismo nasze podle-ga cenzurze Ukazuje się ono na podstawie Porozumień Gdańskich i zostało zgodnie z zawartymi w nich ustaleniami Tygodnik będzie zatem podlegał ograni czeniom to prawda za to nikt będzie mógł niczego nam zarzucie Czasami milczenie n'sze będzie równic wymow-ne jak zadiukowane strony" "Chcemy dobrze służyć naszemu związkowi walczyć o jego zasady program i idee Chcemy uczestniczyć w two-rzeniu lepszych ży-cia dla całego społeczeństwa życia godniejszego sprawied-liwszego i swobodniejszego aniżeli było dotąd A także brać udział w trudnym dzie-le naprawy życia publicznego gospodarczego i kulturalne-go w naszym kraju w prze-zwyciężeniu kryzysu w jakim kraj został pogrążony Chce-my bronić praw ludzi pracy i praw ludzi wierzących wal-czyć o lepsze szanse dla mło-dych o spokój i szacunek dla starych" "Chcemy służyć idei porozumienia społecznego przeciwstawiać się wszystkie-mu co jej szkodzi w szcze-gólności pogardzie dla ludzi nietolerancji i fanatyzmowi wszelkim praktykom niede-mokratycznym" "Pragniemy też być pis-mem otwartym dla wszyst- - kich dopuszczającym na swe łamy różne poglądy nie oba- - wiającym sic kontrowersji" Po prawej na 1 stronic tekst red nacz Tadeusza Ma-zowieckiego "Początek roz-mów" o "trzech podstawo- - wych źródłach nadziei laczo- - nej z tym się stało w Pol- - sce od sierpnia 1980" Pierw- - sze źródło to to "co złączyło ruch nadało mu roz- - mach i siłę poczucie eodno- - ści ludzkiej świadomość praw pizynależnych człowiekowi bunt przeciw niesprawiedli- - wosci "Potrafiliśmy jako społe-czeństwo przetworzyć to po-czucie w masowy ruch sp-ołeczny" źródło nadziei to "fakt powstania "Solidarno ści" — masowego związku za- - wodowego rzeczywiście nie- - zależnym i samorządnym cha- - Otwarło to kwestie dopasowania pań-stwowego do lej nowej sytua-cji zarazem stworzyło — odmiennie niż w 1956 czy 1970 — sytuacje w której na straży dokonanych zmian stoi niezależna siła społeczna" Tadeusz Mazowiecki tak: "Jako społeczeństwo i ja- - ko związek idziemy droga nie przetarta przez nikogo żadne wzory do naszej sytuacji nie pasują musimy two- - rzyć na nowo Tym bardziej musimy być wierni tej na- - clziei która się wśród nas zro- - dzila" Na 2 stronie tekst "Wspólneco oświadczę- - i o KKP NSZZ i Komitetu Rady Mini- - slrów ds Związków Zawodo- - wycli" Pod nim przeeląd wy- - darzeń "Polska 19—29 mar- - ca" koncentrujący sie na wy- - darzeniach w Bydcoszczy W dalszej części numeru "Wydarzenia bydgoskie" do- - kumcnlacja przebiegu wypad- - ków w porządku chronologicz- - IZĄZKOWlEćipflnicdziałckkmaljIflOIlff numer i yguuuiKu auiinuinosc nym oraz wybór naj ważniej- - ych wypowiedzi i dokumen- - tów ukazujących tło i istotne szczegóły sprawy opracowa- - ne przez zespół "Tygodnika Solidarność" pod kierunkiem Jarosława Szczepańskiego "Nlfi Z3 11ÓŹ110 I lllP 7!1 wotn śnie" komentarz Kazimierza Dziowanowskieen n iminwio - - -- o- — --wi- iłw społecznej o tym "o co na- - prawdę chodzi" w kraju po sierpniu 1980 jest "własnym zdaniem" autora Sa dwa za- - fakty Dążenie społe- - ceństwa o ogromnej sile do "uzyskania zasadniczego wpły- - wu na decyzje dotyczące jego najwazniejszych spraw' oraz "wszystko to co z po-- łożenia gospodarczego wojs- - kowego i geogralicznego kra- - ju Obecne zadanie to uzgocl- - nlenie tych faktów czyli clą- - żeflie do pbiozlimiehia spo- - łccznego "Jest to trudny marsz wąską ścieżynką" poza którą "kryje się katastrofa o jakiej nawet trudno" O tych którzy "tak często oskarzają nas o warcholstwo o skłonność do anarchii" pi- - sze Dziewanowski: "Sądzić ra- - cej należy że fałszywymi o- - skarżeniami pragną własne winy biedy Historia uczy że polskie drzewa na swiellania ulic Nie było w naszej historii rodzinnego gwałtu na wielką skale O ileż krwawsza jest historia in- - nych społeczeństw również tych które mają nam służyć za wzór Masowy wielki gwałt uywai w ruiscu zauawany on-- było możliwie ogół bez Strajkowego Ursusa a dyscyplinarna w z życiem polskiego obciążenia a polskie latarnie bvł członkiem o- - na ogól służyły tylko do o- - woj Komisji skich) sądowe zapo-- nie stworzo-ne nię warunków a co nasz Drugie o rakterze organizmu A kończy wszystko oficjalny n "Solidar- - ność" sadnicze wynika myśleć pokryć sza o i"""" ze nie „i„ „„„ na ma w - - prawicowej Ulli lliUŁY się będzie dla nich słodkie życie" tekst "Protokół porozumienia zgoci2iC niezależnie odmianowi-'niechę- ć Numcrprzynosi dalej: izeszowskiego" o sprawie "So- - ska innych" powiedział Twar- - ca rcKa iurj za oncą przyczy- - - na i wtedy wywoływał opór" do gwałtu istnie- - Je ' dziś"- - Dziś właściwy czas dla porozumienia spo- - łccznego Nie jest ani za póż- - no ani za wcześnie Waldemar Kuczyński pisze o gospodarce pt "Udział "So- - lidarności" — szansą wyjścia z kryzysu" — "Chmury nad gospodarka ciemnieją" kraj "nie wyjdzie z kryzysu jeżeli "Solidarność" będzie obojct- - na lub co gorsze sprzeciwi sic posunięciom mającym 20 przezwyciężyć Warunki kto- - re pozwolą skutecznie działać lo ułożenie popiawnych sto- - sunków miedzy ruchem sno- - łecznym w tym głównie "So- - lidarnościa" a władzami i ó- - pracowanie planu walki z krvzvsem "Nasz znak" pióra Andrze-- Dnia 3 maja 1791 uchwało- - no Ustawę Rządowa która w radykalnej zmianie syslcmu wewnętrznego Rzplitej Oboi-Ł'- a Narodów miała przynieść jej ocalenie Potocznie nazwa-no Ustawę Rządową Konsty-tucja i ta nazwa zachowała sie do dziś choć w XVIII wie- - ku konstytucja nazywano każ- - da uchwalę Sejmu Była to pierwsza w Euro- - pie a druea na świecie po amerykańskiej uchwalonej 5 lal wcześniej ustawa parła- - menlarna określająca ustrój społeczno-prawn- y państwa Uchwalenie było kwintesen- - cja wyników przemian polily- - czno-społeczny- ch które po długim okresie dojrzewania w latach 80-lyc- h XVIII wieku zaowocowały w tej formie Po okresie saskiego rozprężenia moralnego i marazmu cosno- - darczeso przyszła próba od- - wrócenia dotychczasowego stanu rzeczy w sposób rady- - kalny Naturalna reakcją spo- - łP7pńslwa :i wlnściwin iotn warstw górnych które nray- - gotowały a następnie przefor sowały legalizacje zbioru do kumcnlów — była chęć grun townych zmian w znacznej mierze prądy intelektualne Oświecenia które w tym cza-sie przychodziły do Polski Francji pomogły wytworzyć atmosferę przemian mimo to geneza pomysłu była rodzimą odpowiedzią na stan rzeczy który doprowadził pańs'wo do skraju samounicestwienia Jedną z pierwszych uchwał Sejmu wybranego w 1788 a zwanego później czterolet- - nim było anulowanie gwa- - rancji państw rozbiorowych dla uprzedniego systemu Rzplitej Gwarancje te pomy- - ślane były przez mocarstwa ościenne jako stabilizatory utwierdzające degrengoladę państwa 1 społeczeństwa for- - sując odnowę należało zacząć od ich usunięcia Zniesiono Radę Nieustającą (1789) or-- gan o charakterze ustawo-- wraz ze swoimi 5 departamentami (skarbu sprawiedliwości woj- - ska policji i interesów cudzo- - ziemskich) Uchwalono pod- - niesienie liczby wojska do ja Kuczyńskiego to opowieść o lviii jak Jerzy Janiszewski 29-lel- ni grafik stworzył opra- - cowanie graficzne znaku "So- - lidarności" w czasie strajku w stoczni latem 1980 Mówi Janiszewski: "Zaniosłem pla- - l-- n( "Snlirlnrnnźpi" An Ifnmi tetu Straikowetro i ieszcze ko- - onlin n tum nnnioom nhmii uibi ! vj iii łiujiuvilMi UUIUU się w koszulki rozlepili plaka- - ty! Byłem zaszokowany wi- - dząc jak się znak rozprze- - strzenia: w klapie marynarki Wałęsy na ulicy w telewizji i w gazetach jak odciska sie w pamięci w wyobraźni Po- - laków Kiedy znak się upo- - wszechnil cos się we mnie zmieniło Po raz 'pierwszy pizy tym znaku byłem sam dla siebie inspiracja Już ni- - gdy więcej w życiu nie zdarzy mi sie coś tak ważnego" Żlidk "Solidarności" ofiarował beż- - interesownie najpierw MKS- - owi 'potem związkowi wresz- - cie "Tygodnikowi Solidar- - ność" gdzie znak jest elemen- - tern tytułu pisma W rozmowie ze Zbignie- - 'em Bujakiem pt "Prawda raz powiedziana" Jadwiga Jankowska przedstawia histo- - rię i sylwetkę Bujaka który w sierpniu 1980 w wieku 26 lal stanął na czele Komitetu cej "Solidarności" Mówi Bu- - jak o "Solidarności": "O ten związek trzeba sie bodzie jesz- - cze bić strasznie bić Związek będzie musiał toczyć walkę o swoje istnienie o swoje prze- - trwanie i ci którzy będą do tego związiui wstępować mu- - tym to repoitaż Bożeny Wa w rzcskiei i Krzysztofa Legnie wicza "Na chłopski rozum" o nierwszym krajowym zjeź- - dzie ruchu związkowego indy-- widualnych rolników w Ope- - ize Poznańskiej: — reportaż Wiesławy Gro- - choli "Strajk ostrzegawczy w Ursusie" — Jana Rogali historyczne diś wywiady z robotnikami w 1956 1970 i 1980 r — wspomnienie — renor- - hż Wojciecha Adamieckiego "Stop kontrola" o dniach' sierpniowego strajku w 1980 w stoczni gdańskiej ' v t — komentarz o strajk' u Bohdana Cywińskiego "Tylko rooca własnego wyboru" Janusz Beksiąk pisze o ce- - 100000 żołnierzy czego w pełni nic zdołano zrealizować przed rozpoczęciem interwen- - cji rosyjskiej Wiosną 1791 r nastąpiło dalsze pogłębienie procesu przemian Ustawa marcowa (24 IH) dotyczyła reorgani- - zacji sejmików (usunięcie szlachty-gołol- y jako klientki magnatów) gdzie prawo glo-- su posiadał każdy szlachcic o dochodzie powyżej 100 zło- - tych polskich rocznie Ustawa kwietniowa doty- - czyła miast i mieszczaństwa Znaczenie lego rozporządzę- - nia było istotne w aspekcie poszerzenia możliwości miesz- - czan wejścia w stan szlache- - cki poprzez nabywanie ma jat- - ków czy pokojowe zasługi czy- - monę dla panslwa Mniej za możnym czy zdolnym miesz czanom ustawa oferowała prawo piastowania urzędów wolność osobistą Dotyczyło to mieszkańców miast królew- - skich z opcją rozciągnięcia tvrh nraw także na mieszkań- - ców miast urywatnych W lffcwi o- s—t lich Włościańskich za- - ---"- —-- - oferowano "opiekę prawa i rządu krajowego" z jednej strnnv chociaż z druciei za- - chowano poddaństwo' wol- - ność osobistą ograniczając tylko do nowoprzybyłych na wieś ' W następnych ustawach projektowano wprowadzenie nieusuwalności z ziemi wie- - czystą dzierżawę oraz wolncic osobistą W sferze opracowa- - nia była "konstytucja ekono-- miczna" wraz z reformami "oświaty i sądownictwa Dokonano dalszego zespole- - nia Korony i Litwy likwidując dychotomię urzędów Zredu- - kowano ilość posłów w Sej- - mie do 204 wybieranych na sejmikach szlacheckich po- - siadających dwuletnią kaden- - cję wprowadzono 24 przed-- stawicieli miast — jednak o niepełnych prawach Zniesio-- no "Liberum veto" zakazano szlachcic tworzenia konfede- - racji Ustalono przekazanie tronu po śmierci dynastii Sa- - skiei (Weltyni) z prawem dziedziczenia "wprowadzono Straż Praw jako najwyższy organ o charakterze władzy -- lie reformy gospodarczej Ja- - ioslaw Szczepański o przera- - :'jących warunkach bczpic- - czeństwa pracy w' kopalniach pt "Pomnik dla żywcem spa- - lonych" Leon Bójko o wsi rolnictwie żyvności(pl "Prze- - it rvr"n-Aur- k "rwraAnń wek" nrzeżvwa całv krai 'do- - nAM Vnfnrmi na nndmifin 'WU4 1lUilllJ 1JA IJJ O Ifct IV t£ rolnictwa na nogi) Rysunek Zbigniewa Zie- - meckiego: kolejka w sklepie Podpis: "Pisza że" "SoUdar- - ność" dolewa oliwy do ognia Ciekawe gdzie oni kupują tę cliwę?" leresa Kuczyńska wzywa do tworzenia ruchu konsu-mentów w obronie własnej i przeprowadza wywiad z Krzysztofem Skicrkowskim prezesem Klubu Ekspertów pizy Federacji Konsumentów pt "O zdrowszą żyWnosć" Tekst Wandy Fałkowskiej "Wszystkie 'chwyty dozwolo- - nc" to analiza fałszerstw w repoitażach telewizyjnych Ta- - deusza Sainitowskiego o "So- - lidarności" Z zakończenia: "Nie wiem jak się dziś czuje Tadeusz Samitowski najbar- - dziej dziś znany reporter le- - lewizyjny i czy o taką sławę zabiegał Jest pewne że cze- - kaja go przykrości: sprawa w ledziane przez działaczy "So- - lidarności" A przecież nie można zapominać że Sami- - towski nie działał sam Ktoś tę audycję zamówił ktoś ją zaakceptował i dopuścił do rozpowszechnienia ktoś po- - ciouno nawet cnwaiu wreszcie tygodnik ciruKine lidarności Wiejskiej" a na os tatniej stronie odpowiedzi lu-dzi z całego kraju na pytania: 1 Czego oczekujesz od NSZZ "Solidarność"'? 2 Czego ocze-kaip°- 7 od "Tygodnika Solidar-ność"? Z odpowiedzi Marcjanny Fodjodys portierki z Wrocła wia: "Oczekuję od związku "Solidarność" że w Polsce be- - cizie sprawiedliwość" Pierwszy numer "Tygodni- - ka Solidarność jest juz w tej chwili ważnym dokumentem epoki Zarazem tworzy histo- - lic i zapisuje ją jako świadek Gratulacje 'dla Redakcji "Tygodnika Solidarność" i najlepsze życzenia na przysz- - łość! Jacek Adolf wykonawczej w skład które- - go weszli: król jako przewo- - dniczący prymas 5 mini- - strow (policp pieczęci inte- - resów zagranicznych wojny i skarbu) oraz bez prawa głosu marszałek Sejmu z następcą tronu Postanowienia mini- - sterialne wymagały kontra- - sygnaty królewskie) Mim-- strowie byli rozliczani z mo- - tywów i skutków swej działał- - ności przed Sejmem i królem a w wypadku naruszenia no- - stanowień przed komisja Sej- - mową Bvło to pierwsze w świecie prawne onracowanie odpo- - 'wiedzialności parlamentarnej ministrów Tsfnieiace komisje Wielkie czyli Ministerstwa Kolegialne jak Edukacji (za- - łożone w 1773) włączono ohok dawniej podległych Ra- - dzie Nieuslaiacej: — Policji Skarbu i Woiska w srestie Straży Praw Proces powyższych reform został zainicjowany dzięki k-nmnrnmisn-wfm- m slrimtanin kilku dawniei nrzpciwstnw nvch sobie ugrupowań złaczo- - nvch ponad interesami party-- kularnymi wspólnymi po-- budkami patriotycznymi Da- - wni przedstawiciele maenac- - kiej opozycji antykrólewskiej: Ignacy i Stanisław Potoccy obok członków "Familii" jak A TC Czartoryski Przedstawiciele centrum seimowego — St Małachow- - ski obok S Piatolego a nade wszystko przedstawiciele "Kuźnicy Kołłatajowskiej" — tak nazwała późniejsza histo- - riografia dom kanclerza Hu- - gona Kołłątaja gdzie obok właściciela F Dmochowski F Jezierski J Dembowski i inni brali udział w opracowa- - niu planów przemian Do tych ostatnich zbliżył się król W rocznicę niespełnionych dawczo-wykonawczy- m mie członków obozu reform była zapewniona Oponenci zmian wywodzą cy najbardziej wpływo- - wych rodzin magnackich w państwie (Seweryn Rzewuski Konstanty Branicki Szczęsny Potocki) widząc zagrożenie swych pozycji -- wyjechali -- w Z KANADY „WSZYSTKO LUB NIC" POWIADA MANITOBA W SPRAWIE BNA Prowincje sprzeciwiające się konstytucyjnym planom Rządu Federalnego oświadczyły w 'ze- - szła środę w Sądzie Najwyższym Kanady że w stosunku do każ- - dego fiunklu tego zestawu pro-wincje powinny wyrazić zgodę w jednomyślny sposób W wymianie poglądów z sę-dzią ' Briancm Dickinson Kcrr Twardle — prawnik Maniłoby prowadzący walkę w imieniu ośmiu sprzeciwiających się pro- - wincji zgodził się na propozy-cję sędziego ażeby sąd zatwier-dził wszystko albo nic" Według Kcrra Twardle po-trzebna jest jednomyślna zgoda nil zatwierdzenie głównych po-zycji planów konstytucyjnych — karty praw i swobód obywatel skich i formuły poprawkowej jak również na patriację British Norlh America Act Oczywiście Sąd Najwyższy nic jest zobowiązany opowiadać się po stronie prowincji i może jak sugerował sędzia Dickson nie zaakceptować części karty praw' obywatelskich które mogły-by pozostawać w sprzeczności z prowincjonalnym prawodaw-stwem Dyskusja la wykazała jak da-lece prowincje są przygotowane do przeprowadzenia Wszystkie-go drogą prawną Kerr Twardle twierdził że na-wet zwyczajna patriacja może okazać się bezprawnym aktem jeżeli nie zgodzi się na nią każ da z 11 prowincji „żadna pro- - wincja nie moe by'£ zmus2ona do zaakccplowania formuły po- - dle KAUCJE SĄDOWE RZADKA GRATKĄ DLA BANKÓW Ontaryjskie ministerstwo spra-wiedliwości zainwestowało w bankach prowincjonalnych oko-ło $14 miliona za które nic otrzymuje nic w zamian Pieniądze te pochodzą z kau-cji pobranych przez 100 prowin-cjonalnych sądów zdeponowa-nych w najbliższym banku na kontach kredytowych Banki nie pobierają w tym przypadku żad- - nych opłat za operowanie kapi- - talami ale również nic płacą od nich żadnego procentu Hanki mogą również „zara- - biać" procenty od powierzonych funduszy poprzez angażowanie ich w udzielanie pożyczek nadziei maju z Rzplitej do Petersbur- - ga gdzie podpisano konfedc- - rację w obronie dawnych praw 1 zdobyczy hegemonów podając jako miejsce podpi-- sania małe miasteczko nad Dnieprem które później stało sie synonimem zdrady trądy- - cii narodowej Co było dalej? Wiadomo wojna z gwarantką usuniętego lądu — Kosią 1 zduszenie "ruchu odnowy" a następnie drugi rozbiór Rzpli- - tej Tak było 190 lal temu Dzi- - siaj pod wieloma względami sytuacja w PRL jest analogi- - czna Upadek saski miał już miejsce za czasów rządów pa- - na G Okres przebudzenia już nastąpił chociaż nie uko- - ronowany jeszcze programem reform o jakim się od sier pnia mówi Paraleli można znaleźć by więcej Mocarstwa ościenne reagują identycznie Nic dzi- - wnego sa to przecież te same mocarstwa Zamiast Rosji Carskiei — ZSRR miast Królestwa Pruskiego — NRD - nie ma wprawdzie Monarchii Habsburskiej jeśli nie liczyć jej fragmentarycz-- nych spadkobierców teryto- - rialnych w postaci CSSR czy ewentualnie WRL Są to zmiany tylko nomenklalural- - ne kosmetyczne poprawki zrobione ze wzsledu na oanu-- jące stosunki w wieku XX W końcu Rzplita Obojga Naro dow też nazywa się inaczej Obecnie mocarstwa te w swych mass mediach też mó- - wią o obronie praw (socjali- - stycznych) o utrzymaniu zdo- - byczy (klasowych) wygraża- - jąc obozowi reform Analogii można doszukać się więcej: dawna "Kuźnica" to obecna "Solidarność" władza cen- - tralna dziś podobnie jak Doszukiwanie się analogii dzisiejszej sytuacji odnośnie Targowicy jest tak proste że aż prostackie Wprawdzie po- - tencjalni targowiczanie cze się nic ujawnili czynnie - ale na boku podcinają proces Chociaż prowincja nic nic zn- - rabia na tym interesie krytycy lei procedury powiadają że naj- - więcej tu tracą oskarżeni któ-- ™v musza zapłacić w ramach kaucji w jakimkolwiek banku od $500 do 35 000 albo nawet więcej w zależności ou wagi po pełnionego przez nich przestęp stwa lub innych czynników Po zakończeniu przewodu sądowe-go mogą oni dostać te picniądc z powrotem Jeżeli jednak pro-ces długo sio ciągnie nawet gdy zostaną uznani za niewinnych mogą w Um sposób utracić zna- - czną ilość procentów W dodat ku niektórzy z oskarżonych posiadając żądanej sumy muszą ją pożyczyć na wysoki procent Prawnik z Mississauga Jean M 1' Ghaliounjłhlt MOfcgo nie-jeden i kllenlóW Uwikłał się w tę biurokratyczną pułapkę — stwierdził ze złością: „Dajemy za darni? prezent najbogatszym instytucjom w Kanadzie Je-stem przekonany że to samo dzieje się w reszcie kraju" UDANA TRANSPLANTACJA SERCA W ONTARYJSKiM SZPITALU W Uniwersyteckim Szpitalu w London w Ontario została pizc-prowadzo- na operacja transplan-tacji serca O pacjencie niewymicnionym z nazwiska 39 letnim mężczyź-nie południowo zachodniego Ontario wiadomo że ma się w sumie nieźle Jest to pierwsza lego typu operacja dokonana w Ontario noa Toronto a (akio ninrwszn operacja prowincjonalna od cza-- su kiedy w lutym 1976 r w Snitalu si lUichnni Alain finn --- — -- __-- let z Calgary otrzyma! nowe serce Goulct zmarł pięć tygodni później Dianc Stewart jeden z dyrek-torów Szpitala Uniwersyteckie-go w London oświadczyła że transplantacja została przepro-wadzona przez zespół kardiolo-gów z Uniycrsity of Western On-tario we współpracy z innymi specjalistami i przy pomocy personelu Vicloria Ilospital i Szpitala Uniwersyteckiego To medyczne centrum jest przeznaczone na prowincjonalny ośrodek transplantacji (głownie nerek ale czasami i wątroby) i posiada wszystkie niezbędne urządzenia immunologiczne i pomocnicze usługi dla wymiany narządów Dianc Stewart stwierdziła że operacja trwała cztery godziny i „przebiegła sprawnie bez za-kłóceń" Dawcą serca był kilkunasto-letni chłopiec z Sault Sie Ma-rie który zginął na początku ty-godnia w wypadku samochodo-wym Pierwszej transplantacji ser-- ca jak pamiętamy dokonał w 1967 r w Południowej Afryce dr Christian Barnard i od tej pory istnieje na świecie kil- - ka ośrodków transplantacyjnych kontynuujących tego typu ope- - racje CLAUDE RYAN OTRZYMAŁ WOTUM ZAUFANIA JAKO PRZYWÓDCA LIBERAŁÓW (3UEBECU Przywódca Liberałów quebcc-kic- h Claudc Ityan pojawił się na zebraniu góry partyjnej zdecy-dowany przejść do porządku dziennego nad poniesioią nieda-wno porażką wyborczą partii Liberałowie zastanawiają się o-bec- nie nad strategią jaką przyj-mą podczas następnej sesji par-lamentarnej Zgromadzenia Na-rodowego prow Quebcc Claude Ryan który na po-- przednim zebraniu otrzymał wo- - -- um zaufania zarówno od obu wybranych jak i obu pokona- - 'W1 Kandydatów liberalnych wyłonił się z obecnego posiedze- - "la lJO sieamiu gonzinacn on- - rad nieskory do zwierzeń przed m'asa-- twierdząc ze „dyskuto-- wane tam ProbIemy dotyczą spraw w-ewnątrzpaityjn-ych me dla l)lbllczneJ wiadomości' Powiedział on że głównym celem zebrania w którym wzię- - ° "dział 41 z 42 Liberałów wy- - branych do zgromadzenia 13 kwietnia „było uaktywnienie grupy parlamentarnej i opraco-wanie dla niej zaleceń intensyw-niejszej pracy" mmmmimmtmamm reform jak mogą czekając widać na uchwalenie ustaw aby móc zakrzyczeć: "liberum veto" w swej internacjonali- - stycznej łacinie zbiec pod opiekę armii "wyzwolicielki" tycznych odzwierciedleniach sytuacji a w żadnym spole- - czeństwic nie brak oporlum- - stycznych kandydatów na pia- - stowanie roli wschodniego Quislinga — Knrysztof-Sojka-Wilma- ński bt A Poniatowski wraz z wówczas chwilowo skłania i powrocie później w jej esze-grup- ą swych akolitów przez się ku reformom z przyczyn łonach tyłowych tak jak w co przewaga liczbowa w Sej- - natury raczej koniunktural- - 1792 czy 1944 się z nie z nej niż z lnimanenlnej chęci Historia często się powta-dokonan- ia poprawy na lepsze rza choć nie zawsze w iden- - w jesz- - V
Object Description
Rating | |
Title | Zwilazkowiec Alliancer, May 04, 1981 |
Language | pl |
Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
Date | 1981-05-04 |
Type | application/pdf |
Format | text |
Rights | Licenced under section 77(1) of the Copyright Act. For detailed information visit: http://www.connectingcanadians.org/en/content/copyright |
Identifier | ZwilaD3000868 |
Description
Title | 000282 |
Rights | Licenced under section 77(1) of the Copyright Act. For detailed information visit: http://www.connectingcanadians.org/en/content/copyright |
OCR text | i fofofc "Miazkowi™" E rrinlpd and Publishcd evcry Monday and Wcdnesday by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED 1638 Bloor Słreeł West — Toronto Ont Cahada — M6P 4A8 Telephones: 531-249- 1 531-249- 2 Sccond class mail regisłrntion mimbcr H73 Official Organ of The Jan HhIis Clinirmnn of the Doard Gustaw Słodkowski jfc No part of this publlcation may be reproduced or transmitted in any form or by any means without permission PRENUMERATA " Roczna — $2500 Półroczna — $1600 Pojedynczy1 numer — 350 Za granicą: Roczna — $3300 Półroczna — $2000 Trzeba to zobaczyć samemu Zbliżacelsuio popzonraaniaktnóireaznasnpyrczhyjakrajwówiazidogmodziwtuergyostycpzonydłmu-gich miesiącach pracy odpoczynku Dla nas mieszkańców Kanady najwygodniej bo bardzo blisko jest wyjazd "na południe" co rozumieć trzeba że gdzieś na Florydę lub jedna z wielu wysp Mom Karaibskie-go Stad też szeroka jest wśród Kanadyjczyków znajomość Wysp Bahama Jdmaikl Bermudów Haiti czy sasiiklulącćj z iiią San Domingo Popularny jest także Meksyk ze swoim słynnym Acapulco Są to wszystko kraje których największą i bodajże jedy-na atrakcją jest słońce i woda Po to się tam jedzie wśród długiej zimy kanadyjskiej aby się wygrzać i nabrać sil do dalszej pracy Jak wiemy letnie wyjazdy odbywają się też i w kierunku starej Europy która od szeregu już lat staje się także tury-styczną atrakcją a wśród niej Polska znajduje coraz więcej zwolenników Jest to radosny objaw Milo jest słuchać opinii że nasz kraj ojczysty jego krajobraz miasta i zabytki budzą zainteresowanie Objaw tym korzystniejszy że na Polskę zwracają się oczy młodego pokolenia polonijnego Mamy podstawę stwierdzić że polonijna młodzież stu-dencka korzysta z każdej okazji bliższego poznania kraju ojczystego swoich rodziców Od ponad 10 lat akcje takiego zbliżenia Polski do uro-dzonego w Kanadzie polonijnego pokolenia — prowadzi Fundacja im Władysława Reymonta Zbliżenie to jest nie-zmiernie korzystna i mocno owocuje w postaci gruntowniej-szeg- o poznania języka polskiego poznania w ogóle Polski i jej wielu starych miast i nagromadzonych w nich zabytków owocuje jeszcze w tym ze wykształcona polonijna młodzież studencka czy nawet la ze szkól średnich odnajduje siebie odradza sie w niej jak gdyby głębsze poczucie tożsamości narodowej i dochodzi ona do przekonania że kraj z którego się narodowo wywodzi posiada niezmiernie bogatą kulturę wielką przeszłość historyczną wspaniałe dzieje z których każdy może być dumny Mając to wszystko na uwadze można śmiało stwierdzić że wyjazdy polonijne młodzieży studenckiej są nie tylko pożyteczne ale ze wszechmiar wskazane i służą jako lekcja poglądowa dla tych wszystkich młodych Polaków którzy pragną zachować w sercach swoją przynależność narodową Wracając jeszcze na chwilę do letniej akcji Fundacji Reymontowskiej możemy powiedzieć że z jej usług z jej pomocy i pośrednictwa skorzystało dotychczas ponad 1000 osób — studentów i starszych uczniów szkół średnich Wszyscy oni są więcej niż zadowoleni z powzięcia decyzji odwiedzenia i pierwsze zetknięcia się z Polska Wizyta jak powiadają poszerzyła ich wiedze o Polsce i każe im teraz nic zrywać ale nadal utrzymywać częste kontakty z jednym z najpiękniejszych krajów jaki poznali a którego zabytki historyczne architektoniczne sztuki w ogóle wartości kul-turowe są zdumiewające o czym aotyciiczas mało wiedzieli Ale co się okazuje Dla pewnych kół wśród Polonii tego rodzaju dzicłalność jak ta Reymontowskiej Fundacji przyj-mowana jest negatywnie nawet z protestem — jako rzekomo szkodliwą dla naszej młodzieży Twierdza one uparcie że wyjazdy te grozą zgubnymi skutkami przez "zarażenie się" w Polsce komunizmem Na szczęście takie błędne nazwijmy oninie w powiada stosunkowo niewielka liczba osób gdyż przygniatająca większość Polonii akcje kształceniowych w-IJzdó- w polonijnej młodzieży studenckiej jak najbardziej popiera Stale słyszy się deklaracje że obowiązkiem starszego pokolenia jest postarać się przekazać młodszym te wszystkie wartości kulturowego skarbca polskości jaki posiadamy Mówi się ciągle o zachowaniu przede wszystkim języka ojczystego o bliższym poznaniu Polski o pogłębieniu wiedzy historycznej Rodzi sie wiec teraz pytanie iak najskuteczniej zadanie to wypełnić? Naszym zdaniem jedynie przez bezpo-średnie zetknięcie się z Polską i tym wszystkim co w niej jest nagromadzone Co z tego że dzieciom w szkołach języka polskiego i tym w szkołach średnich albo nawet studentom bedzicniv mówić o pięknie Polski o cudach nagromadzonych aa Zamku Wawelski w Muzeum Narodowym Warszawy o wspa-niałych zbiorach Łańcuta o zabytkach architektonicznych prześlicznych kościołach liczących wiele setek lat o history-cznych zamkach pomnikach i innych wspaniałościach pięk-nie Zakopanego i Tatr o starym słowiańskim Szczecinie i Wrocławiu Kopernikowskim Toruniu Malborku Gdańsku organach w Oliwie czy jeszcze większych w Kamieniu Po-morskim — kiedy nie spełnimy zamierzonego celu gdvż cuda te te bezcenne skarby i000-lelni-ej kultury Polski trzeba samemu naocznie zobaczyć aby przekonać się o ich pięknie i wartości Dlatego więc młodzież powinniśmy do naszego ojczy-stego kraju posyłać i tam niech ona się uczy naszych wspól-nych dziejów Posyłać powinniśmy też nie tylko w celach turystycznych ale i na dłuższe studia Nie miejsce tutaj na jakąś analizę porównawczą wyż-szych uczelni Polski z tutejszymi Wystarczy jedynie dodać iż maja one wielkie dlugowiekowe tradycje i zaliczane są do najstarszych w świecie Np Uniwersytet Jagielloński istnieje już 617 lat Uniwersytet Wileński --±- 403 lata a Uni-wersytet Warszawski kształci młodzież od 164 lat Zaszczytem więc musi być niezaprzeczalnym ukończenie studiów na jed-nej z tych starych uczelni które wydały wielu wielkich Polaków winne cen Z powodu dążenia wydziałów zaopatrzenia rynkowego do u-tryma- nia produkcji żywności na niskim poiomic a cen na wysokim dla zwiększenia do-chodów rolników Kanadyjczycy płacą 13 centów ekstra za tuzin jajek 9 centrów ekstra za funt kurcaka i około 15 centów wię-ic- j za litr mleka Są to niektóre odkryć za-wartych w szeregu poufnych s p r a w o z d a ii przygotowanych prez Rudę Ekonomiczną Kana-dy (ECC) finansowane prez Rząd Federalny doradcze ciało w sprawach gospodarezjeh Wjniki tych obszernych stu-diów piowadzą do pełnego obu li zenia potępienia zarówno pro-wincjonalnych jak i federal nych wydziałów zaopatrzenia rjnkowcgo zajmujących się do tTKfi' XlliancerY Polish Alliance of Cnnnda L Wawrow — Sccrclarj — Edilor-in-Chi- cf stawami żywności Niedawno temu konsumenci zostali zaszokowani wiadomo-ścią że Canadian Egg Market-ing Agcncy (CEMA) ma zamiar zapłacić rolnikom za zabicie 15 miliona kur ażeby zlikwidować ogromną nadprodukcję jaj za-miast dla pozbycia się tej nad-wyżki obniżyć ceny na jaja Dr Richard Bariehcllo z Uni-wersytetu Brytyjskiej Kolumbii który opracował studium na le-mat przemysłu mleczarskiego stwierdził w wywiadzie praso-wym że „chociaż wydziały za-opatrzenia rynkowego w mleko szczodrze wynagradzają produ-centów konsumenci tego napo-ju jak również podatnicy są wy-raźnie poszkodowani przez róż-ne programy w zakresie zarzą-dzania dostawami na rynek" Wydziały zaopatrzenia rynkowego inflacji żywności - 4- - Vj -- - Pierwszy Dzięki kontaktom "Zwiaz kowca" z krajem otrzymali- - śmy pierwszy numer "Tygod- - nika Solidarność" z datą 3 kwietnia 1981 Pismo ma 16 stron formatu trochę mniejszego niż "Zwiąż- - knwipp" iilrłnrlpm Urnfirznyin przypomina nieco "Politykę" TJnrtnMrmim nnp7nlnvm ifisł -- wvtvwvłł — j — — - Tadeusz Mazowiecki zespól redakcyjny składa się z 30 osób Wydaje Krajowa Korni- - sja Porozumiewawcza NSZZ "Solidarność" Nakład: 500 tys egzemplarzy Adres re dakcji: Waiszawa ul Batore-go 4 Na środku pierwszej stro-ny duże zdjęcie Pomnika Po-ległych Stoczniowców w Gdań sku pod nim cytat z przemo- - wienia Lecha Wałęsy podczas odsłonięcia pomnika "Wzywani Was abyście nie zrpominali Wzywam Was aby Polska stawała się coraz bardziej mieszkaniem ludzi" Z lewej strony na całej szpalcie tekst "Do Czytelni- - ków" podpisany: "Redakcja" Jest to program nowego ty-godnika podający "kilka naj-ważniejszych zasad które sta-nowią sens tego pisma i je-go rację istnienia" "Po pierwsze chcemy aby ono najściślej szumiały sztucznego jesie- - SDP (Stówa-związan- e nia już Kraj rzyszenie Dziennikarzy Pol-społeczeńst-wa Po drugie Porozumiewaw-- sprawy chcemy aby mówiło prawdo jeśli zaś nie zawsze mogłoby powiedzieć całą prawdę — aby kłamało" Dalej: "Pismo nasze podle-ga cenzurze Ukazuje się ono na podstawie Porozumień Gdańskich i zostało zgodnie z zawartymi w nich ustaleniami Tygodnik będzie zatem podlegał ograni czeniom to prawda za to nikt będzie mógł niczego nam zarzucie Czasami milczenie n'sze będzie równic wymow-ne jak zadiukowane strony" "Chcemy dobrze służyć naszemu związkowi walczyć o jego zasady program i idee Chcemy uczestniczyć w two-rzeniu lepszych ży-cia dla całego społeczeństwa życia godniejszego sprawied-liwszego i swobodniejszego aniżeli było dotąd A także brać udział w trudnym dzie-le naprawy życia publicznego gospodarczego i kulturalne-go w naszym kraju w prze-zwyciężeniu kryzysu w jakim kraj został pogrążony Chce-my bronić praw ludzi pracy i praw ludzi wierzących wal-czyć o lepsze szanse dla mło-dych o spokój i szacunek dla starych" "Chcemy służyć idei porozumienia społecznego przeciwstawiać się wszystkie-mu co jej szkodzi w szcze-gólności pogardzie dla ludzi nietolerancji i fanatyzmowi wszelkim praktykom niede-mokratycznym" "Pragniemy też być pis-mem otwartym dla wszyst- - kich dopuszczającym na swe łamy różne poglądy nie oba- - wiającym sic kontrowersji" Po prawej na 1 stronic tekst red nacz Tadeusza Ma-zowieckiego "Początek roz-mów" o "trzech podstawo- - wych źródłach nadziei laczo- - nej z tym się stało w Pol- - sce od sierpnia 1980" Pierw- - sze źródło to to "co złączyło ruch nadało mu roz- - mach i siłę poczucie eodno- - ści ludzkiej świadomość praw pizynależnych człowiekowi bunt przeciw niesprawiedli- - wosci "Potrafiliśmy jako społe-czeństwo przetworzyć to po-czucie w masowy ruch sp-ołeczny" źródło nadziei to "fakt powstania "Solidarno ści" — masowego związku za- - wodowego rzeczywiście nie- - zależnym i samorządnym cha- - Otwarło to kwestie dopasowania pań-stwowego do lej nowej sytua-cji zarazem stworzyło — odmiennie niż w 1956 czy 1970 — sytuacje w której na straży dokonanych zmian stoi niezależna siła społeczna" Tadeusz Mazowiecki tak: "Jako społeczeństwo i ja- - ko związek idziemy droga nie przetarta przez nikogo żadne wzory do naszej sytuacji nie pasują musimy two- - rzyć na nowo Tym bardziej musimy być wierni tej na- - clziei która się wśród nas zro- - dzila" Na 2 stronie tekst "Wspólneco oświadczę- - i o KKP NSZZ i Komitetu Rady Mini- - slrów ds Związków Zawodo- - wycli" Pod nim przeeląd wy- - darzeń "Polska 19—29 mar- - ca" koncentrujący sie na wy- - darzeniach w Bydcoszczy W dalszej części numeru "Wydarzenia bydgoskie" do- - kumcnlacja przebiegu wypad- - ków w porządku chronologicz- - IZĄZKOWlEćipflnicdziałckkmaljIflOIlff numer i yguuuiKu auiinuinosc nym oraz wybór naj ważniej- - ych wypowiedzi i dokumen- - tów ukazujących tło i istotne szczegóły sprawy opracowa- - ne przez zespół "Tygodnika Solidarność" pod kierunkiem Jarosława Szczepańskiego "Nlfi Z3 11ÓŹ110 I lllP 7!1 wotn śnie" komentarz Kazimierza Dziowanowskieen n iminwio - - -- o- — --wi- iłw społecznej o tym "o co na- - prawdę chodzi" w kraju po sierpniu 1980 jest "własnym zdaniem" autora Sa dwa za- - fakty Dążenie społe- - ceństwa o ogromnej sile do "uzyskania zasadniczego wpły- - wu na decyzje dotyczące jego najwazniejszych spraw' oraz "wszystko to co z po-- łożenia gospodarczego wojs- - kowego i geogralicznego kra- - ju Obecne zadanie to uzgocl- - nlenie tych faktów czyli clą- - żeflie do pbiozlimiehia spo- - łccznego "Jest to trudny marsz wąską ścieżynką" poza którą "kryje się katastrofa o jakiej nawet trudno" O tych którzy "tak często oskarzają nas o warcholstwo o skłonność do anarchii" pi- - sze Dziewanowski: "Sądzić ra- - cej należy że fałszywymi o- - skarżeniami pragną własne winy biedy Historia uczy że polskie drzewa na swiellania ulic Nie było w naszej historii rodzinnego gwałtu na wielką skale O ileż krwawsza jest historia in- - nych społeczeństw również tych które mają nam służyć za wzór Masowy wielki gwałt uywai w ruiscu zauawany on-- było możliwie ogół bez Strajkowego Ursusa a dyscyplinarna w z życiem polskiego obciążenia a polskie latarnie bvł członkiem o- - na ogól służyły tylko do o- - woj Komisji skich) sądowe zapo-- nie stworzo-ne nię warunków a co nasz Drugie o rakterze organizmu A kończy wszystko oficjalny n "Solidar- - ność" sadnicze wynika myśleć pokryć sza o i"""" ze nie „i„ „„„ na ma w - - prawicowej Ulli lliUŁY się będzie dla nich słodkie życie" tekst "Protokół porozumienia zgoci2iC niezależnie odmianowi-'niechę- ć Numcrprzynosi dalej: izeszowskiego" o sprawie "So- - ska innych" powiedział Twar- - ca rcKa iurj za oncą przyczy- - - na i wtedy wywoływał opór" do gwałtu istnie- - Je ' dziś"- - Dziś właściwy czas dla porozumienia spo- - łccznego Nie jest ani za póż- - no ani za wcześnie Waldemar Kuczyński pisze o gospodarce pt "Udział "So- - lidarności" — szansą wyjścia z kryzysu" — "Chmury nad gospodarka ciemnieją" kraj "nie wyjdzie z kryzysu jeżeli "Solidarność" będzie obojct- - na lub co gorsze sprzeciwi sic posunięciom mającym 20 przezwyciężyć Warunki kto- - re pozwolą skutecznie działać lo ułożenie popiawnych sto- - sunków miedzy ruchem sno- - łecznym w tym głównie "So- - lidarnościa" a władzami i ó- - pracowanie planu walki z krvzvsem "Nasz znak" pióra Andrze-- Dnia 3 maja 1791 uchwało- - no Ustawę Rządowa która w radykalnej zmianie syslcmu wewnętrznego Rzplitej Oboi-Ł'- a Narodów miała przynieść jej ocalenie Potocznie nazwa-no Ustawę Rządową Konsty-tucja i ta nazwa zachowała sie do dziś choć w XVIII wie- - ku konstytucja nazywano każ- - da uchwalę Sejmu Była to pierwsza w Euro- - pie a druea na świecie po amerykańskiej uchwalonej 5 lal wcześniej ustawa parła- - menlarna określająca ustrój społeczno-prawn- y państwa Uchwalenie było kwintesen- - cja wyników przemian polily- - czno-społeczny- ch które po długim okresie dojrzewania w latach 80-lyc- h XVIII wieku zaowocowały w tej formie Po okresie saskiego rozprężenia moralnego i marazmu cosno- - darczeso przyszła próba od- - wrócenia dotychczasowego stanu rzeczy w sposób rady- - kalny Naturalna reakcją spo- - łP7pńslwa :i wlnściwin iotn warstw górnych które nray- - gotowały a następnie przefor sowały legalizacje zbioru do kumcnlów — była chęć grun townych zmian w znacznej mierze prądy intelektualne Oświecenia które w tym cza-sie przychodziły do Polski Francji pomogły wytworzyć atmosferę przemian mimo to geneza pomysłu była rodzimą odpowiedzią na stan rzeczy który doprowadził pańs'wo do skraju samounicestwienia Jedną z pierwszych uchwał Sejmu wybranego w 1788 a zwanego później czterolet- - nim było anulowanie gwa- - rancji państw rozbiorowych dla uprzedniego systemu Rzplitej Gwarancje te pomy- - ślane były przez mocarstwa ościenne jako stabilizatory utwierdzające degrengoladę państwa 1 społeczeństwa for- - sując odnowę należało zacząć od ich usunięcia Zniesiono Radę Nieustającą (1789) or-- gan o charakterze ustawo-- wraz ze swoimi 5 departamentami (skarbu sprawiedliwości woj- - ska policji i interesów cudzo- - ziemskich) Uchwalono pod- - niesienie liczby wojska do ja Kuczyńskiego to opowieść o lviii jak Jerzy Janiszewski 29-lel- ni grafik stworzył opra- - cowanie graficzne znaku "So- - lidarności" w czasie strajku w stoczni latem 1980 Mówi Janiszewski: "Zaniosłem pla- - l-- n( "Snlirlnrnnźpi" An Ifnmi tetu Straikowetro i ieszcze ko- - onlin n tum nnnioom nhmii uibi ! vj iii łiujiuvilMi UUIUU się w koszulki rozlepili plaka- - ty! Byłem zaszokowany wi- - dząc jak się znak rozprze- - strzenia: w klapie marynarki Wałęsy na ulicy w telewizji i w gazetach jak odciska sie w pamięci w wyobraźni Po- - laków Kiedy znak się upo- - wszechnil cos się we mnie zmieniło Po raz 'pierwszy pizy tym znaku byłem sam dla siebie inspiracja Już ni- - gdy więcej w życiu nie zdarzy mi sie coś tak ważnego" Żlidk "Solidarności" ofiarował beż- - interesownie najpierw MKS- - owi 'potem związkowi wresz- - cie "Tygodnikowi Solidar- - ność" gdzie znak jest elemen- - tern tytułu pisma W rozmowie ze Zbignie- - 'em Bujakiem pt "Prawda raz powiedziana" Jadwiga Jankowska przedstawia histo- - rię i sylwetkę Bujaka który w sierpniu 1980 w wieku 26 lal stanął na czele Komitetu cej "Solidarności" Mówi Bu- - jak o "Solidarności": "O ten związek trzeba sie bodzie jesz- - cze bić strasznie bić Związek będzie musiał toczyć walkę o swoje istnienie o swoje prze- - trwanie i ci którzy będą do tego związiui wstępować mu- - tym to repoitaż Bożeny Wa w rzcskiei i Krzysztofa Legnie wicza "Na chłopski rozum" o nierwszym krajowym zjeź- - dzie ruchu związkowego indy-- widualnych rolników w Ope- - ize Poznańskiej: — reportaż Wiesławy Gro- - choli "Strajk ostrzegawczy w Ursusie" — Jana Rogali historyczne diś wywiady z robotnikami w 1956 1970 i 1980 r — wspomnienie — renor- - hż Wojciecha Adamieckiego "Stop kontrola" o dniach' sierpniowego strajku w 1980 w stoczni gdańskiej ' v t — komentarz o strajk' u Bohdana Cywińskiego "Tylko rooca własnego wyboru" Janusz Beksiąk pisze o ce- - 100000 żołnierzy czego w pełni nic zdołano zrealizować przed rozpoczęciem interwen- - cji rosyjskiej Wiosną 1791 r nastąpiło dalsze pogłębienie procesu przemian Ustawa marcowa (24 IH) dotyczyła reorgani- - zacji sejmików (usunięcie szlachty-gołol- y jako klientki magnatów) gdzie prawo glo-- su posiadał każdy szlachcic o dochodzie powyżej 100 zło- - tych polskich rocznie Ustawa kwietniowa doty- - czyła miast i mieszczaństwa Znaczenie lego rozporządzę- - nia było istotne w aspekcie poszerzenia możliwości miesz- - czan wejścia w stan szlache- - cki poprzez nabywanie ma jat- - ków czy pokojowe zasługi czy- - monę dla panslwa Mniej za możnym czy zdolnym miesz czanom ustawa oferowała prawo piastowania urzędów wolność osobistą Dotyczyło to mieszkańców miast królew- - skich z opcją rozciągnięcia tvrh nraw także na mieszkań- - ców miast urywatnych W lffcwi o- s—t lich Włościańskich za- - ---"- —-- - oferowano "opiekę prawa i rządu krajowego" z jednej strnnv chociaż z druciei za- - chowano poddaństwo' wol- - ność osobistą ograniczając tylko do nowoprzybyłych na wieś ' W następnych ustawach projektowano wprowadzenie nieusuwalności z ziemi wie- - czystą dzierżawę oraz wolncic osobistą W sferze opracowa- - nia była "konstytucja ekono-- miczna" wraz z reformami "oświaty i sądownictwa Dokonano dalszego zespole- - nia Korony i Litwy likwidując dychotomię urzędów Zredu- - kowano ilość posłów w Sej- - mie do 204 wybieranych na sejmikach szlacheckich po- - siadających dwuletnią kaden- - cję wprowadzono 24 przed-- stawicieli miast — jednak o niepełnych prawach Zniesio-- no "Liberum veto" zakazano szlachcic tworzenia konfede- - racji Ustalono przekazanie tronu po śmierci dynastii Sa- - skiei (Weltyni) z prawem dziedziczenia "wprowadzono Straż Praw jako najwyższy organ o charakterze władzy -- lie reformy gospodarczej Ja- - ioslaw Szczepański o przera- - :'jących warunkach bczpic- - czeństwa pracy w' kopalniach pt "Pomnik dla żywcem spa- - lonych" Leon Bójko o wsi rolnictwie żyvności(pl "Prze- - it rvr"n-Aur- k "rwraAnń wek" nrzeżvwa całv krai 'do- - nAM Vnfnrmi na nndmifin 'WU4 1lUilllJ 1JA IJJ O Ifct IV t£ rolnictwa na nogi) Rysunek Zbigniewa Zie- - meckiego: kolejka w sklepie Podpis: "Pisza że" "SoUdar- - ność" dolewa oliwy do ognia Ciekawe gdzie oni kupują tę cliwę?" leresa Kuczyńska wzywa do tworzenia ruchu konsu-mentów w obronie własnej i przeprowadza wywiad z Krzysztofem Skicrkowskim prezesem Klubu Ekspertów pizy Federacji Konsumentów pt "O zdrowszą żyWnosć" Tekst Wandy Fałkowskiej "Wszystkie 'chwyty dozwolo- - nc" to analiza fałszerstw w repoitażach telewizyjnych Ta- - deusza Sainitowskiego o "So- - lidarności" Z zakończenia: "Nie wiem jak się dziś czuje Tadeusz Samitowski najbar- - dziej dziś znany reporter le- - lewizyjny i czy o taką sławę zabiegał Jest pewne że cze- - kaja go przykrości: sprawa w ledziane przez działaczy "So- - lidarności" A przecież nie można zapominać że Sami- - towski nie działał sam Ktoś tę audycję zamówił ktoś ją zaakceptował i dopuścił do rozpowszechnienia ktoś po- - ciouno nawet cnwaiu wreszcie tygodnik ciruKine lidarności Wiejskiej" a na os tatniej stronie odpowiedzi lu-dzi z całego kraju na pytania: 1 Czego oczekujesz od NSZZ "Solidarność"'? 2 Czego ocze-kaip°- 7 od "Tygodnika Solidar-ność"? Z odpowiedzi Marcjanny Fodjodys portierki z Wrocła wia: "Oczekuję od związku "Solidarność" że w Polsce be- - cizie sprawiedliwość" Pierwszy numer "Tygodni- - ka Solidarność jest juz w tej chwili ważnym dokumentem epoki Zarazem tworzy histo- - lic i zapisuje ją jako świadek Gratulacje 'dla Redakcji "Tygodnika Solidarność" i najlepsze życzenia na przysz- - łość! Jacek Adolf wykonawczej w skład które- - go weszli: król jako przewo- - dniczący prymas 5 mini- - strow (policp pieczęci inte- - resów zagranicznych wojny i skarbu) oraz bez prawa głosu marszałek Sejmu z następcą tronu Postanowienia mini- - sterialne wymagały kontra- - sygnaty królewskie) Mim-- strowie byli rozliczani z mo- - tywów i skutków swej działał- - ności przed Sejmem i królem a w wypadku naruszenia no- - stanowień przed komisja Sej- - mową Bvło to pierwsze w świecie prawne onracowanie odpo- - 'wiedzialności parlamentarnej ministrów Tsfnieiace komisje Wielkie czyli Ministerstwa Kolegialne jak Edukacji (za- - łożone w 1773) włączono ohok dawniej podległych Ra- - dzie Nieuslaiacej: — Policji Skarbu i Woiska w srestie Straży Praw Proces powyższych reform został zainicjowany dzięki k-nmnrnmisn-wfm- m slrimtanin kilku dawniei nrzpciwstnw nvch sobie ugrupowań złaczo- - nvch ponad interesami party-- kularnymi wspólnymi po-- budkami patriotycznymi Da- - wni przedstawiciele maenac- - kiej opozycji antykrólewskiej: Ignacy i Stanisław Potoccy obok członków "Familii" jak A TC Czartoryski Przedstawiciele centrum seimowego — St Małachow- - ski obok S Piatolego a nade wszystko przedstawiciele "Kuźnicy Kołłatajowskiej" — tak nazwała późniejsza histo- - riografia dom kanclerza Hu- - gona Kołłątaja gdzie obok właściciela F Dmochowski F Jezierski J Dembowski i inni brali udział w opracowa- - niu planów przemian Do tych ostatnich zbliżył się król W rocznicę niespełnionych dawczo-wykonawczy- m mie członków obozu reform była zapewniona Oponenci zmian wywodzą cy najbardziej wpływo- - wych rodzin magnackich w państwie (Seweryn Rzewuski Konstanty Branicki Szczęsny Potocki) widząc zagrożenie swych pozycji -- wyjechali -- w Z KANADY „WSZYSTKO LUB NIC" POWIADA MANITOBA W SPRAWIE BNA Prowincje sprzeciwiające się konstytucyjnym planom Rządu Federalnego oświadczyły w 'ze- - szła środę w Sądzie Najwyższym Kanady że w stosunku do każ- - dego fiunklu tego zestawu pro-wincje powinny wyrazić zgodę w jednomyślny sposób W wymianie poglądów z sę-dzią ' Briancm Dickinson Kcrr Twardle — prawnik Maniłoby prowadzący walkę w imieniu ośmiu sprzeciwiających się pro- - wincji zgodził się na propozy-cję sędziego ażeby sąd zatwier-dził wszystko albo nic" Według Kcrra Twardle po-trzebna jest jednomyślna zgoda nil zatwierdzenie głównych po-zycji planów konstytucyjnych — karty praw i swobód obywatel skich i formuły poprawkowej jak również na patriację British Norlh America Act Oczywiście Sąd Najwyższy nic jest zobowiązany opowiadać się po stronie prowincji i może jak sugerował sędzia Dickson nie zaakceptować części karty praw' obywatelskich które mogły-by pozostawać w sprzeczności z prowincjonalnym prawodaw-stwem Dyskusja la wykazała jak da-lece prowincje są przygotowane do przeprowadzenia Wszystkie-go drogą prawną Kerr Twardle twierdził że na-wet zwyczajna patriacja może okazać się bezprawnym aktem jeżeli nie zgodzi się na nią każ da z 11 prowincji „żadna pro- - wincja nie moe by'£ zmus2ona do zaakccplowania formuły po- - dle KAUCJE SĄDOWE RZADKA GRATKĄ DLA BANKÓW Ontaryjskie ministerstwo spra-wiedliwości zainwestowało w bankach prowincjonalnych oko-ło $14 miliona za które nic otrzymuje nic w zamian Pieniądze te pochodzą z kau-cji pobranych przez 100 prowin-cjonalnych sądów zdeponowa-nych w najbliższym banku na kontach kredytowych Banki nie pobierają w tym przypadku żad- - nych opłat za operowanie kapi- - talami ale również nic płacą od nich żadnego procentu Hanki mogą również „zara- - biać" procenty od powierzonych funduszy poprzez angażowanie ich w udzielanie pożyczek nadziei maju z Rzplitej do Petersbur- - ga gdzie podpisano konfedc- - rację w obronie dawnych praw 1 zdobyczy hegemonów podając jako miejsce podpi-- sania małe miasteczko nad Dnieprem które później stało sie synonimem zdrady trądy- - cii narodowej Co było dalej? Wiadomo wojna z gwarantką usuniętego lądu — Kosią 1 zduszenie "ruchu odnowy" a następnie drugi rozbiór Rzpli- - tej Tak było 190 lal temu Dzi- - siaj pod wieloma względami sytuacja w PRL jest analogi- - czna Upadek saski miał już miejsce za czasów rządów pa- - na G Okres przebudzenia już nastąpił chociaż nie uko- - ronowany jeszcze programem reform o jakim się od sier pnia mówi Paraleli można znaleźć by więcej Mocarstwa ościenne reagują identycznie Nic dzi- - wnego sa to przecież te same mocarstwa Zamiast Rosji Carskiei — ZSRR miast Królestwa Pruskiego — NRD - nie ma wprawdzie Monarchii Habsburskiej jeśli nie liczyć jej fragmentarycz-- nych spadkobierców teryto- - rialnych w postaci CSSR czy ewentualnie WRL Są to zmiany tylko nomenklalural- - ne kosmetyczne poprawki zrobione ze wzsledu na oanu-- jące stosunki w wieku XX W końcu Rzplita Obojga Naro dow też nazywa się inaczej Obecnie mocarstwa te w swych mass mediach też mó- - wią o obronie praw (socjali- - stycznych) o utrzymaniu zdo- - byczy (klasowych) wygraża- - jąc obozowi reform Analogii można doszukać się więcej: dawna "Kuźnica" to obecna "Solidarność" władza cen- - tralna dziś podobnie jak Doszukiwanie się analogii dzisiejszej sytuacji odnośnie Targowicy jest tak proste że aż prostackie Wprawdzie po- - tencjalni targowiczanie cze się nic ujawnili czynnie - ale na boku podcinają proces Chociaż prowincja nic nic zn- - rabia na tym interesie krytycy lei procedury powiadają że naj- - więcej tu tracą oskarżeni któ-- ™v musza zapłacić w ramach kaucji w jakimkolwiek banku od $500 do 35 000 albo nawet więcej w zależności ou wagi po pełnionego przez nich przestęp stwa lub innych czynników Po zakończeniu przewodu sądowe-go mogą oni dostać te picniądc z powrotem Jeżeli jednak pro-ces długo sio ciągnie nawet gdy zostaną uznani za niewinnych mogą w Um sposób utracić zna- - czną ilość procentów W dodat ku niektórzy z oskarżonych posiadając żądanej sumy muszą ją pożyczyć na wysoki procent Prawnik z Mississauga Jean M 1' Ghaliounjłhlt MOfcgo nie-jeden i kllenlóW Uwikłał się w tę biurokratyczną pułapkę — stwierdził ze złością: „Dajemy za darni? prezent najbogatszym instytucjom w Kanadzie Je-stem przekonany że to samo dzieje się w reszcie kraju" UDANA TRANSPLANTACJA SERCA W ONTARYJSKiM SZPITALU W Uniwersyteckim Szpitalu w London w Ontario została pizc-prowadzo- na operacja transplan-tacji serca O pacjencie niewymicnionym z nazwiska 39 letnim mężczyź-nie południowo zachodniego Ontario wiadomo że ma się w sumie nieźle Jest to pierwsza lego typu operacja dokonana w Ontario noa Toronto a (akio ninrwszn operacja prowincjonalna od cza-- su kiedy w lutym 1976 r w Snitalu si lUichnni Alain finn --- — -- __-- let z Calgary otrzyma! nowe serce Goulct zmarł pięć tygodni później Dianc Stewart jeden z dyrek-torów Szpitala Uniwersyteckie-go w London oświadczyła że transplantacja została przepro-wadzona przez zespół kardiolo-gów z Uniycrsity of Western On-tario we współpracy z innymi specjalistami i przy pomocy personelu Vicloria Ilospital i Szpitala Uniwersyteckiego To medyczne centrum jest przeznaczone na prowincjonalny ośrodek transplantacji (głownie nerek ale czasami i wątroby) i posiada wszystkie niezbędne urządzenia immunologiczne i pomocnicze usługi dla wymiany narządów Dianc Stewart stwierdziła że operacja trwała cztery godziny i „przebiegła sprawnie bez za-kłóceń" Dawcą serca był kilkunasto-letni chłopiec z Sault Sie Ma-rie który zginął na początku ty-godnia w wypadku samochodo-wym Pierwszej transplantacji ser-- ca jak pamiętamy dokonał w 1967 r w Południowej Afryce dr Christian Barnard i od tej pory istnieje na świecie kil- - ka ośrodków transplantacyjnych kontynuujących tego typu ope- - racje CLAUDE RYAN OTRZYMAŁ WOTUM ZAUFANIA JAKO PRZYWÓDCA LIBERAŁÓW (3UEBECU Przywódca Liberałów quebcc-kic- h Claudc Ityan pojawił się na zebraniu góry partyjnej zdecy-dowany przejść do porządku dziennego nad poniesioią nieda-wno porażką wyborczą partii Liberałowie zastanawiają się o-bec- nie nad strategią jaką przyj-mą podczas następnej sesji par-lamentarnej Zgromadzenia Na-rodowego prow Quebcc Claude Ryan który na po-- przednim zebraniu otrzymał wo- - -- um zaufania zarówno od obu wybranych jak i obu pokona- - 'W1 Kandydatów liberalnych wyłonił się z obecnego posiedze- - "la lJO sieamiu gonzinacn on- - rad nieskory do zwierzeń przed m'asa-- twierdząc ze „dyskuto-- wane tam ProbIemy dotyczą spraw w-ewnątrzpaityjn-ych me dla l)lbllczneJ wiadomości' Powiedział on że głównym celem zebrania w którym wzię- - ° "dział 41 z 42 Liberałów wy- - branych do zgromadzenia 13 kwietnia „było uaktywnienie grupy parlamentarnej i opraco-wanie dla niej zaleceń intensyw-niejszej pracy" mmmmimmtmamm reform jak mogą czekając widać na uchwalenie ustaw aby móc zakrzyczeć: "liberum veto" w swej internacjonali- - stycznej łacinie zbiec pod opiekę armii "wyzwolicielki" tycznych odzwierciedleniach sytuacji a w żadnym spole- - czeństwic nie brak oporlum- - stycznych kandydatów na pia- - stowanie roli wschodniego Quislinga — Knrysztof-Sojka-Wilma- ński bt A Poniatowski wraz z wówczas chwilowo skłania i powrocie później w jej esze-grup- ą swych akolitów przez się ku reformom z przyczyn łonach tyłowych tak jak w co przewaga liczbowa w Sej- - natury raczej koniunktural- - 1792 czy 1944 się z nie z nej niż z lnimanenlnej chęci Historia często się powta-dokonan- ia poprawy na lepsze rza choć nie zawsze w iden- - w jesz- - V |
Tags
Comments
Post a Comment for 000282